장음표시 사용
541쪽
rq . uti iis XXXII. quid non sint. Eo enim ipso , quod non videt in quid ditate unius rationis aliam
includi, certificatur, quod una ratio non
est de quid ditate alterius , adeoque distinguitur ab illa . Confirmatur secundo , quia principia, in quae resoluitur , & ex quibus oritur cognitio quid ditatiua , debent cognoscit quid ditatiue , eo pacto , quo principia ex
quibus oritur , & in quae resoluitur cognitio euidens, debent esse euidentia; sed hoc optime saluatur in nostra sententia , non potest saluari in sententia contraria Sergo &c. Minor probatur, faciendo talem resolutionem definitionis , qua res quid'ditatiuὰ cognoscitur . Dum quaeritur quia/lest homo λ queritur cognitio quidditatiua , hominis , & rc pondetur est animal rationale . Quia animal per se ip una non cognoscitur qridditatiue , qu ritur ulterius quid est animat λ & respondetur est viti: ens sensitiuum . Quaeritur adhuc quid1 est vitiens & respondetur es corpus vegetabile. Quaeritur qxta es corpus respondetur quocis substantia postulans trinam dimensionem .
Quetritur quid est substantia λ & respondetur quod est ens per se , .in qua descriptione
non explicantur duq rationes , quarum una addatur alteri, nam ipsa perseias cuper se sit ens , non additur enti, sed ex-lpi icatur unica ratio irresolubilis in plu-
542쪽
De distinctione graduum . SIS . res , quarum Vna addatur alteri, quq ratio cognoscitur quidditatiue conceptu
simplici, quo dicitur ens per se . Substantia igitur est primum genus per se ipsum quidditatiue cognitum, & est principium cognoscendi quid ditatiue omnia genera ,& spe oes , quae sunt sub ipsa , addendo cognitionem quidditatiuam simplicem rationum differentialium usque ad infimam differentiam. Addendo enim differentiam
postulantis trinam dimeson mi cognoscitur
quidditatiue eorpus , quod est substantia postulans trinam dimensionem , addendo differentiam vegetabilit,cognoscitur quid-ditatiue vivens; addendo disterentiam, sensitivi, cognoscitur quidditatiuu animal; addendo differentiam rationalis cognosci tur quidditatiue homo, qui est substantia corporea , vegetabilis , sensititia, rationalis . Quia igitur & summum genus substantis est ratio simplex , & ordinate con trahitur per differentias simplices , quae proinde per se ipsas quidditatiue cogno scuutur , ideo per rationes generi cas, ac differentiales simplices quid ditatiue eo gnitas quidditatiue cognoscitur substantia composita, quς sola est proprie desinibilis , sicut sola veritas habens causam est proprie demonstrabilis ergo in nostr et sententia optime saluatur, quo pacto prin cipia , ex quibu s oritur , & in quq resol Y 6 uitur
543쪽
l uitur cognitio quid ditatiua , cognoscantur quid ditatiue , cc e X ijs generetur cognitio quid ditativa rei composit , ac de finibitis . In sententia contraria non potest hoc saluari. Nam rationes gener ice,& differentiales minus quid ditatiue cognoscuntur , quam res definitae ; sed principia cognoscendi quid ditatiue res sunt rationes genericae, ac differentiales; ergo principia cognoscendi quid ditatiue res minus quid ditatiue cognoscuntur , quam res definitae. Probatur maior : nam primum genus substantiae, per quod cognoscitur quid ditatiue homo , minus quid-ditatiue cognoscitur , quam homo . Ad quidditatem enim substantiae a parte rei spectant omnes differentie determinantes substantiam ; sed differentiae determinantes substantiam minus quid ditatiue cognoscuntur per hunc conceptum substan-fia , quam per hunc conceptum homo; ergo substantia minus quid ditatiue cogno scitur , quam homo . Similiter rationale, quod est ultima differentia homini si, minus quid ditatiue cognoscitur, quam homo . Nam de quidditate rationalis est animal , sed minus quidditatiue cognoscitur animal per hunc conceptum rati nate, quam per hunc conceptum homo; ergo differentia rationalis minus quid ditatiue cognoscituri quam homo S ergo prin-
544쪽
De distinctione graduum Si 7 l lcipia cognitionis quidditatiuq minus
quid ditatiue cognoscuntur,quam res, que
per talia principia cognoscuntur quid ditatiue .
Confirmatur tertio , quia intellectus debet esse dispositus ad cognoscendum iasium proprium, & proportionatum oble cium' prout est ; sed proprium , & pro portionatum obiectium intellectus nostri est quidditas rei materialis ; ergo intellectus debet esse dispositus ad cognoscenda quid ditatem rei materialis prout est ; sed intellectus cognoscit quid ditatem rei materialis ut compositam ex rationibus gemnericis, & differentialibus , ergo vere quid ditas materialis componitur e X ram. tionibus genericis, & differentialibus distinctis ex natura rei: alioquin noster in itellectus etiam obieetum proportionatum
cognosceret aliter ac est. Sicut enim eum ea,quae sunt plura,cognoscuntur Vt Vnum, cognoscuntur aliter ac sunt, sic cum ea , qui sunt unum, cognoscuntur ut plura scognoscuntur aliter , ac sunt; sed intelle-
eius cognoscit rationes generi cas, & dises erentiales ut plures ; ergo si sunt unum cognoscit quidditatem materialem , quae est ipsius proportionatum obieetum aliter ac est. Explicatur exemplo. Si oculus rem simplicem connaturaliter videret ut multiplicem, cognosceret illam aliter ac
545쪽
S r8 Qu.egio XXXII. est, & esset male dispositus ad videndum; ergo si intellectus quidditatem simplicem
cognoscit ut compositam ex pluribus rationibus, cognoscit aliter ac est, & est male dispositus ad cognoscendum . Hinc re ij ciuntur responsiones desumptae ex eo , quod intellectus cognoscat quidditates materiales per accidentia . Licet enim incipiata cognitione sensuali accidentiusingularium , tamen vere, & quid ditatiue
cognoscit rationes uniuersales tum accidentium , tum substantiae materialis , cum
qii id ditas :materialis sit proprium obiectu intellectus nostri quidditatiud cognoscis bile ab ipso, incipiendo a cognitione singulari propriorum accidentium, & perue niendo usque ad cognitionem quidditati' uam substantiae . Confirmatur quarto , quia secundu hanc sensentiam traditur ratio uniuersalis de distinctione, vel identitate rerum sac rationum. Haec ratio est finitas, &infinitas. Infinitas & limitatio essendi , per quam Deus est ens omnino illimitatum , est ratio cur in Deo identificentur, Omnes perfectiones . E conuerso limitatio essendi in creaturis est ratio distin-ici ionis. E. g. in Deo misericordia, &i iustitia identi fieantur ratione infinitatis . Quia enim diuina misericordia est illimi- stata, non solum habet else , & perfectio i
546쪽
De distinctione gradiatam . SI senem misericordiae, sed etiam iustitiae , &cuiuscumque alterius rationis. E conuerso quia misericordia creata est limitata a abet solum esse, & persectionem misericordiq , non vero iustitiae. Deus est sa- iens per se ipsum', quia esse diuinum vi-γote illimitatum continet perfectionem sapientiae . At creatura non potest ess apiens per se ipsam , sed per sapientiam distinctiim , quia esse substantiale creaturq non includit perfectionem sapientis H nc oritur in creaturis distinctio substantiae, & accidentis, & variorum accis dentium inter se . Sed limitatio creatu-rs debet consistere in hoc, ut omnis ratio sit id solum , quod inuoluit in sua definitione , & non aliud ; ergo rationes creatae identificantur solum cum eo, quod inuoluunt in sua definitione , & non cum alio , ideoque dicit Avicenna , quod animalitas est animalitas tantum, rationali tas est rationalitas tantum , eo pacto, quo apientia creata est sapientia tantum, non verbiustitia , iustitia creata est iustitia tantum, & non sapientia . Hinc colligitur , quod in creaturis omnis ratio identificatur cum sua imperfectione consistente in limitatione. Nam quidditas entis creati consistit in hoc ipso , quod si tantum h c entitas , & non alia . Dico quinto : omnes rationes generi'
547쪽
cq , ae specificae identificantur cum aliqua indiuiduatione incompleta indistincta ex natura rei; in entibus tamen multiplicabilibus in eadem specie praeter rationes genericas , ac specificas daturaliqua indi uiduatio distincta ex natura rei. Probatur prima pars conclusionis,nam h eceitas, & indiuiduatio saltem incompleta larionum est , per quam rationes sunt iis, & non aliae ; sed omnes rationes genericae, ac disserentiales per se ipsas,& non per aliquid distinetium sunt hae, &non aliae; ergo &c. Minor probatur: nam in mea animalitate e. g. non datur duplex
ratio distincta ex natura rei, quarum Vna sit animalitas, alia sit hqcceitas, per quam constituitur haec animalitas; nam ratio animalitatis, quq est in me, per se ipsam inon est idem cum animalitate , quae est in 'Petro; si enim esset idem per se ipsam ex nihil superadditum posset distingui; aam quod per se ipsum est idem cum alio
emper remanet idem , quodcumque su
1eraddatur; sed si per se ipsam non est animalitas Petri, per se ipsam est non eadem, ac animalitas Petri, & qu libee alia animalitas, quod est esse hanc anima
itatem haecceitate saltem incompleta, &mper secta 3 ergo animalitas, & omnes irationes per se ipsas sunt hae, & non aliae, adeoque identificantur ex natura l
548쪽
De distinctione graduum . a I ι rei cum aliqua haecce itate saltem incompleta. Confirmaturr nam in nulla rationes
esse solum quod est, & non aliud , est ali-l quid distinetium, & superadditum; sed essse idem solum secum , & cum nullo ali est quaedam h qcceitas saltem incompletas
ergo omnes rationes identificantur ex natura rei cum aliqua hqcceitate, saltem incompleta : et quia omnes ratione S in
suo quid est includunt esse id quod sunt,& non aliud , ideo omnes rationes in suo quia est includunt aliquam hecceitate incompletam. Vt probetur secunda pars conclusionis
debet prius explicari quid sit lis cceitas
completa , quid incompleta. Haecce itas completa rationis , aut rei est , per quamj ita res,aut ratio distinguitur ab omni aliare, vel ratione , ut possit per ipsam ab intellectu nominari nomine Proprio , & distingui ab omni alia re, I ratione. Haec-ceitas in completa est , per quam ita res, aut ratio distinguitur ab omni alia re, vel ratione , ut non possit per illam nominari nomine mentali proprio, ac distinguia qualibet alia re, vel ratione conceptibili Sed quaeritur ulterius, quid requiratur ad haecce itatem , ut per ii Iam res possit, aut non possit nominari nomine proprio , adeoque sit completa, vel non completa. Dico,quod hecce itas , per quam re S ita d,
549쪽
distinguitur , ut sit omnino similis, non ' est talis , lut possit per illam res nominari
nomine proprio, adeoque est in completa : e conuerso h qcceitas, per quam res
ita distinguitur,ut sit aliqualiter dissimilis,
est talis , ut possit per illam res nominari nomine mentali proprio, adeoque est co pleta. Probatur et nam duae res non pos sunt inuicem distingui per duo nomina mentalia, seu duos conceptus omnino similes , e. g. per istos duos conceptus Pe zras , PeIrus omnino similes, non possiunt duo homines distingui inter se, sed ut distinguantur debent formari cs reptus aliqualiter dis miles , quibus dicatur e g. Petrus A, Petrus B; sed conceptus e X pri linentes persecte haecceitates omnino similles sunt omni nosmiles ; ergo re S non sto si int distingui per conceptu si e Xpri mentes per feci e duas haecceitates omnino similes ; ergo multo minus si exprimant imperfecte; si enim conceptus perfecti non distinguunt, nec imperfecti ; ergo duae lis cceitates omnino similes non sunt sussciens principium disi inguen di res , adeoque sunt hocceitates in completae er 'go solae hseceitates dissimiles sunt com plete a Hinc iam probatur secunda pars con clusionis , quod in entibus multiplicabi l
libus in eadem spiate debet dari aliqua
550쪽
De distinctione graduum . 323 ι
vltima indiuiduatio distincta ex natur L iret. Unumquodque enim individuum debet esse nominabile nomine mentali;
proprio, ac distinguibile a quolibet alio; lGd si in Petro e. g. non daretur aliqua s indiuiduatio superaddita rationibus gene oricis, & differentialibus, non es et nominabilis tali nomine ; ergo & Minori probatur: nam rationes generici , ac spe-lcifice constitutivae Petri sunt omnino similes r tionibus genericis, ac specificis
constitutivis Pauli, &alioru in hominu ;alioquin Petrus, & alij homines essent dissimiles in aliqua ratione generica , ac specifica , & sic non essent omnino similes in specie; sed rationes omnino similes no sunt sufficiens principium distinguendi res ; ergo si in Petro , & caeteris hominibus non daretur indiuiduatio superaddita , non possent nominari nomine mentali proprio, nec inuicem distingui; quod est contra persectam intelligibilitatem rei, qui requirit, vires sit nominabilis nomine proprio ; ergo in indiuiduic omnino similibus in specie datur indiuiduatio superaddita , quae potest vocari proprietas characterifica , de qua in quo consistat explicandum Inserius quaest.
Nec dicas, quod ad hoc, ut indiuidua sint distinguibilia, lassicit, quod habeant