장음표시 사용
561쪽
sῖq Qt stio XXXII. ribus gradibus , ut dictum est de figuris.
Quia ergo sensitivitas anime rationalis est perfecta , dantur in ea omnes gradus sensitivi Concedo quod in intellectit, qui est virtus cognoscit tua perlaeti, dari possunt plures rationes cognosciti ui , apprehensiui, &c. dummodo nulla talium rationum includatur in definitione alterius . Istae rationes in rebus p r, serti in
valde perfectis positi ni esse plurimς , sed
non infinitet. Cum vero cognoscuntur quidditatiue omnes rationes , e X quibus res componitur , tunc formatur perfecta
cognitio quid ditativa rei , quq est perse ista definitio ipsius . Ad 6. In quo proponii ur varia dubia , respondeo resoluendo di ista dubia. Primuost, quo pacto in rebus compositis e X ma teria, & forma rationes genericae, ac di ferentiales identificentur partialiter cum materia', & forma; e. g. quo pacto in homine, qui est compositus exanima, de corpore, animalitas, & rationalitas identificentur cum anima, & corpore . Dico
quod animalitas dicit materiam , & gradum formo , qui est sensitivitas ue rationalitas dicit materiam , & gradum forin q, quo anima costituitur rationalis, idemq;
dic proportionaliter de caeteri S . Secundum est,aan materia prima con
stet ex genere, & differentia distinctis
562쪽
ex natura rei . Quo ad hoc certum videtur non tot rationes esse in materia, quot in forma . E. g. in anima rationali datur ratio vegetatiui , sensitivi, rationalis S c: at in materia prima non dantur totidem rationes', per quarum unam posse esse vegetativa, per aliam sensitiva, &c. Ratio est , quia materia est potentia potens recipere formam in genere , & gradus esesenda, quos tribuit , non determinando formas , nec gradus formarum , ergo Gl cui per unicam potentiam physicam respicit omnes formas physicas, ut dicetur in physicis , sic a sortiori omnes gradus
lis xm xum a ergo in ea non distinguuntur
tot gradus, quot in formis . Secundo pro babile est, quod in materia distingitatur ratio generica , & differentialis , ita ut ratio generica, in qua conuenit cum formis , sit esse substantiam partialem ratio' differentialis sit esso solentiam ad essendum
omnia corpora saltim sublunaria . Tertium dubium est , an omnes ratio nes componentes unicam essentiam existant per unicam, vel perplures existentias . Respondeo quod per unicam. Pro batur primo specialiter de rationibus coponentibus essentiam substantialem. Nam si haberent diuersa esse , soliim primum 1 genus esset substantiale , differentie vero
omnes essent accidentales. Patet: nam
563쪽
accidentale est, quod dat este receptum in alio esse; sed omnes differentiae darent primo generi esse receptum in esse primi
generis; ergo omnes differentiae essent accidentales. Secundo probatur uniuersaliternam ens, quod est unum solum per hoc, quod unum esse recipiatur in alio esse , est unum per accidens , & per aggregationem es te ad esse ; ideo homo albus est unum per accidens, quia constituitur per hoc, quod esse albi addatur esese hominis; sed omnes essentie constituerentur per hoc, quod esse rationis disterentialis addere lux esse rationis genericae I ergo omnes essentiae essent unum solum per accidens ; ergo ut sint unum per se, debent rationes generi ce, ac differentiales habere unicum esse .
Ad 7. & S. Patet ex resolutione quaestionis , in qua ostensum est in Deo nullas rationes distingui, & explicatum,quo pacto in creaturis indiuiduatio distinguatur ab aliis rationibus. Ad 9. Ut soluatur argumentum Poneri dae sunt qu dam propositiones . Prim Moest : triplici modo dicuntur res speci differre . Primo in quantum constituun
tur diuersis differentiis specificis et hoc pacto specie differunt homo , & equuS . Secundo in quantum sunt ipset diuers differentis specificet : hoc pacto specie di D
564쪽
De distinctione graduum . 337 differunt hinni bilitas , & rationalitas 3 si enim sunt pr dicata simplicia non constituuntur diuersis differentijs , sed solum sunt diuersς differentis . Tertio in quan 'tum sunt rationes genericq secundum se omnino similes, sed contracta diuersis different ijs specificis : hoc pacto specie differunt animalitas hominis , & equi ;sunt enim secundum se omnino similes , sed animalitas hominis contrahitur rationalitate , animalitas equi hinni bilitate ,
quae sunt differentie specifice diuerse. Secunda propositio est: aliud est, quod quaedam rationes specie differant, & sint dissimiles; aliud quod specie differant, & sint dissimiles pi ecise per se ipsas. Animali-litas hominis, & equi e. g. specie differunt , & sunt disti miles , sed non per se ipsas praecise , sed per se ipsas sunt omni no similes, & constituuntur dissimiles diseserentijs additis rationalitatis, &hinni-bilitatis . Tertia propositio continet descriptionem rationis generi cet , & differentialis univocet. Ratio generica viai uoca est ratio secundum se omnino similis aliquibus aliis rationibus, ordinata ad
hoς , ut a quibusdam illarum spectu differat per differentiam adiunctam. Ratio disserentialis est determinatio rationis genericq ad hoc, ut specie differat a qui biis dam aliis rationibus, quibus secundum
565쪽
sep rq cise est omnino similis . Ahimal ita-
les hominis, & equi sunt rationes genericae ; sunt enim secundum se praecise omnino similes, & ordinantur ad hoc,ut per rationalitatem , &hinni bilitatem specie differant, At rationalitas , & hinni bilitas sunt rationes differentiales, quia sunt
determinationes ad hoc, ut animalitates
secundum se omnino sinites constituantur dissimiles , ac specie differentes . Hinc ad argumentum concedo , quod animilitas hominis, & equi, & uniuersim rationes genericae per se ipsas pr cis e sutamnino similes , licet sint dis miles , di
spe ete differentes per differentias adiunctas iuxta secundam propositionem Dum apponitur: animalitas hominis est inse- arabilis a rationalitate ; animalitas equi est in coniungibilis; ergo specie differunt ;iistinguo antecedens: animalitas hominis: st inseparabilis a rationalitate per se ip-am prScise , nego a per rationalitatem idiunctam, concedo S & distinguo conse-luens ; ergo disserunt specie per se ipsas trici se, nego; per differentias adiunctas, :oncedo . Animalitatem hominis esse in-eparabilem a rationalitate est esse necesario rationalem. At sicut non per se ipsamst rationalis, sed per rationalitatem, ita on per se ipsam est necessario rationalis, ad per rationalitatem , quo est determi
566쪽
De distinctionegraduum . 3 39natio animalitatis ad hoc , ut sit neces 4rio rationalis. Si vero quaeratur, cur ani malitas hominis non sit per se iplam ra tionalis, respondeo ex descriptione rationis generi cet posita in tertia propositione, quod ratio generica est ratio per se ipsam omnino similis aliis rationibus , ordinata ad hoc , ut ab iis specie differat per differentiam adiunctam; sed animalitas hominis est ratio generica I ergo or dinatur ad hoc , ut specie differat ab animalitate equi per differentiam adiuncta a sed differt per hoc , quod est necessario
rationalis, cum animalitas equi sit necessario irrationalis ; ergo animalitas hominis est necessario rationalis , animalitas
equi est necessario irrationalis per differentias adiunctas, & non per se ipsas pro 'cise . Si vero opponatur : animalitas hominis per se ipsam non est rationalis; er go per se ipsam est irrationalis: nego co sequentiam. Ex eo enim, quod non ide' tificetur cum rationalitate, non sequitura quod identificetur cum irrational Ita te ;ly vero per se ipsam significat identitatem. Eodem pacto dico, quod sensitivitas ani
mae rationalis est immortalis , incorruptibilis , ac spiritualis, sed per se ipsam
praecise non habet ullam ex dictis denominationibus , hoc est non est idem cum hoc , quod est esse immortalem , incor
567쪽
omnia per differentiam rationalitatis adiunctam . Illa enim ratio , in qua con ueniunt uni uoce formae mortales , & i inmortales, per se ipsam praecise nec est mortalis, nec immortalis; sed in ratione sensitivitatis conueniunt uni uoce animae brutorum mortales , & anima hominis
immortalis ergo sensitivitas per se ipsam
prici se nec est mortalis, nec immortalis. Nec opponant impossibile esse , ut aliqua ratio constituatur immortalis per aliquid superadditum . Haec enim propositio est manifeste falsa. Nam corpora beatorum ,
quς naturaliter e Xigunt mortalitatem s.
constituuntur immortalia, & incorruptibilia per qualitatem superadditam, non
solum metaphysice , sed physice distincta,
ergo possunt a fortiori rationes genericae per different1as distinetas solum metaphvsice constitui immortales, & incorruptibiles . Confirmatur ex Sancto Thoma prima parte qui st. arti c. I. ad primu- Anima sensititia hominis non habet incorruptibilitatem ex hoc , quod est sensitiua , sed exboc , qtiod est intellectitia ei incorraptibilitas
debetiar. Licet enim sensitiuum incorruptio- non det , tamen incorruptionem istellecti-uo auferre nonpotest .
Urgent, quia sensitivitas animae rationalis per se ipsam exigit rationalitatem,
568쪽
De distinctione graduum . Icst capax recipiendi rationalitate, est perfectibilis per rationalitate tanqua per na turale perfecti uu, a quo reddatur incorrup.
tibilis; sed animalitas c qui per se ipsa non habet haec praedicata,sed omnino opposita tergo animalitas hominis & equi per se ip-cas precise sunt dissimiles,& dissere nies
R espondeo distinguendo maiorem s.
.nsiliuitas animε rationalis per se ipsam
exigit rationalitatem , est capax , & perfectibilis exigentia , capacitate, & perfectibilitate non determinante , sed determinabili , concedo a exigentia, & capacitate determinante , nego ; & disi inriguo minorem; animalitas equi non habet iis c prs dicata , ita ut habeat omnino similia,concedo;itaui no habeat omnino similia , nego ; & nego consequentiam Duplex est exigentia, capacitas , & perfectibilitas ; prima determinans , secunda determinabilis . Determinans com petit formae, ac disserentiis respectu suarum proprietatum; e. g. forma ignis exigit proprietatem caloris , & rationaritas proprietatem ris bilitatis exigentia determinante rationem specificam caloris& risibilitatis; & smiliter forma ignis est capax, &perfectibilis per calorem,
ut calor est, ita ut talis capacitas, & persectibilitas determinet rationem caloris
569쪽
pure determinabilis competit materiae respe imi formarum , & rationibus gene ricis respectu differentialium - Materia
enim prima exigit, & est perfectibilisper formam hominis, leonis, &c, sed ita, ut perfectibilitas, & exigentia materiae
determinet solum formam perfectivata materiae, non vero speciem talis formae,
ut dicetur quaest. 8. physicq . Proportionaliter ratio generica , e. g. sensitivitas anime rationalis exigit quidem rationalitatem , est capax, & perfectibilis rationalitate exigentia ,& capacitate pilre determinabili Sensitivitas enim animae rationalis exigit differentiam , qu/ ne cessario differat ab aIiis sensitivitatibus , quibus secundum se prscise est omnino similiS, non exprimendo, quod talis diseserentia est rationalitas ; sed sola rarionam litas est disserentia determinans talen sensitivitatem ad hoc,ut differat ab aliis , qrgo exigit rationalitatem ,& est capax, ac perfectibilis per illam, exigentia, ca pacitatE, R perfectibilitate pure determinabili , cui est omnino similis exigentia sensitivitatis animae equitas ; nam etiam
illa est exigentia,& capacitas di Herenite , qua disserat ab aliis sensitivitatibus
omnino similibus. Si vero quaeratur, cur rationibus genericis competat exigentia,
capacitas, & perfectibilitas pure determinabb
570쪽
De dijstinctione graduum 3 3 nabilis 3 Respondeo rationem esse quia sunt rationes ordinals ad hoc , Ut cum secundum se sint omnino sinites , differant, ac sint dissmiles per differentias adiunctas : si vero exigerent exigentia determinante iam per tales exigentias essent dis miles ante differentias adiuncias, adeoque non essent rationes genericae . Confirmatur, quia aliud est exirere differentiam, qua res differat, aliud exirere quia differt ratio generica exigit differentiam, qua primo differat ; forma exigit proprietates, quia iam differt; ergo ratio generica debet exigere differentias exigentia pure determinabili , & non de
Urgent: est per se notum hoc principium : duae differentiae specie diuersς , cuiusmodi sunt rationalitas , & rugibilitas, non possunt respicere ut naturale perefectibile duas animalitates secundum se prscise omnino similes; talis cnim respectus esset omnino irrationabilis , ideoque Aristoteles docet, quod perfectivum , &perfectibile debent sibi mutuo respondere , ergo ea , quq sunt perfectiva sol iam
persectibilium specie diuersorum , specie differunt , & quq sunt perfectibilia pediseetiuis solum specie diuersis specie disserunt ; sed animalitas hominis , & equii sunt persectibiles solum differentiis spa i