장음표시 사용
71쪽
. 66 Caput. XXIV. tatione syncategorematis, seu signi, aut ermini syncategorematici adiuncti. Syn- categorema, seu signum est nota quantitatis,
seu extensionis , per quam termini communes sumuntur pro omnibus, aut pluribus, aut pau cioribus , aut uno tantum ex suis inferioribus.
Duo sunt signa uniuersalia , hoc est deno
tantia terminum communem sumi pro omnibus inferioribus , nempe omnis, nullus.
Cum enim dico ;,omnis homo est animai , tu omnis denotat quod terminus homo sumitur pro omnibus suis inferioribus, atque adeo quod animal assirmatur de Petro , Paulo , & omnibus alijs hominibus. Similiter cum dico nullus homo est lapis , ly nullus denotat, quod nego lapidem de omnibus hominibus . Duo sunt signa particularia, hoc est aliquis, & tintis . Cum enim dico atiquis homo ctirrit, vel unus h mo currit; Iy aliqtiit, onus denotant quod pr dicatum affirmatur solum de aliquo homine, non de omnibus . Syncategoremata media inter uniuersalia, & particularia sunt omnes numeri, nempe duo lxia, quatuor, & sic in infinitum. Dedolant enim quod termini communes sumantur pro pluribus, aut pati cioribus . Cum enim dico centum homines sunt occisi sy centum denotat, quod terminus homo sumitur pro pluribus, quamicum dico decem homines sunt occisi:
72쪽
De suppositione distributiva s& ideo quo numeri sunt maiores , eo magis participant de uniuersali, 3uo sunt minores magis accedunt ad particular . . Vterque etiam , & neuter habent rationem uniuersalis, si comparentur cum hoc te mino alteruter , qui habet rationem particularis. IRatione igitur signi uniuersalis termino communi potest conuenire duplex sup-lpositio, distributiva, seu copulativa, &l colleuiua, seu copulata. Distributivia. dseu copulativa est us termini communis pro lemnibus suis inrierioribus eorsim sumptis . Ex lgr in hac propositione omnis homo est annimal, terminus hoη ο semitur distributive, quia sumitur pro omnibus suis inferioribus seorsim sumptis , ita ut nullus homo sumi possit, de quo animal non assirme
Suppositio distributiva potest esse com-lpleta, vel in completa. Completa emui l / ρ termini commnnis pro omnibus suis ins lioribus mediatis, Er immediaris . Incomplea est fumptio termini communis pro omnibus lbuis inferioribu, solum immediatis et cx. gr. in la ac propositione : omne animal est sensiti Mim , ly animal supponit complete , quia l
ithil omnino potest sumi quod sit animal l
non sit sensitiuum . iE contra in hac propositione : omnial ima ait iri arca Noe et supponit incomi
73쪽
-q8 Caput. XXIV. plete: sensus enim est quod omnes species
animalium fuerint in arca , non Vero quod omnia indiuidua . Ideo non valet, omne animal ii in arca Noe ; iti es animal Gergo isti in arca Noe, quia animal in maiori distribuitur solum incomplete . Suppositio incomplera dicitur esse pro generribus sngulorum ; completa vero dicitur esse pro singulis generum . Suppositio collectiva est Uus termini communis pro omnibua suis inferioribus simul, σ nenseorsim stimpiis : ex gr in hac propo sitione et omnes tapostoli sunt duodecim terminus cssoli supponit collectitae , quia prςdicatum assirmatur de omnibus Apostolis simul sumptis , & non seorsim .
Neq; enim est seliis Petrus est duodecimσc. Similiter cum dico decem homines sunt piti res quam octo: suppositio est collectitia , ,
quia prSdicatum amrmatur de decem simul , non vero de singulis seorsim. Econuerso cum dico decem homines currunt ,
suppositio est distributiva. Variando suppositionem collectivam ,& distributivam due presertim committuntur fallacie . Prima est cum prV- dicatum, quod conuenit omnibus colle-etiue infertur de singulis, vel de aliquo inferiori distributive, ut cum dicitur omnes Apostoli sunt duoderim; Petrus est Apo- Hai, ergo Petrus es duodecim
74쪽
De suus iisneistributiva q9 Secunda fallacia est, cum ex eo quod aliquod pridicatum conuenit omnibus inferioribus distributive, & seorsim, infertur de omnibus collective, & simul sumptis; ut cum dicitur Petrus estemus ex duinuctim, A nureas est unus ex duodecim σαIfd Petrus , A ndrea erc. funt omnes Aposto
si V ergo omne/hapsoli simul stimpii freni υntis ex duodecim . An autem in quibuἴ-dam casibus valeatconsequentia a singulis infer,oi ibus seorsim ad omnia simul sumpta,& que regula sit ad id dignoscendum, examinabimus alibi. Ad videndum quandonam termini co- muties in stippos lane distribuantur, qua Νο ' Π Π ν dii e regulε, altera pro subiecto , altera pro prid: cato. Prisma est. subiecium distribuitur in omni, &sola propositione viuuerseti ; ita in his
proposit ovibusἰ omnis homo est animat:nu
lus homo est equu/ . 0 homo sumitur distributive pro singulis inferioribus , ita nullus possit sumi domo,de quo non affr- metur animal, & negetur equus . E conuerso ita his propositionibus: alis
qui, homo iis altas , aliquis homo non est albus , ly homo non sumitur distribui.ue,cum possint sumi homines , de quibus predica
Secunda regula pro pr dicato est prς dicatum distribuitur in omni, & sola Pro C posi-
75쪽
so Caput. XXIV. positione negatiua : ita in hac propositione : Petruι nsin est equus , ly eqtius distribuitur, quia nullus equus potest sumi, qui non negetur de Petro.: at in hac propositione : omnis homo est animal praedicatum animal non distribuitur, quia propo sitio non est negatiua , ideoque possunt sumi multa animalia, nimirum leos equus&c. quae non assirmantur de homine . Ex his regulis colligitur, quod in propositione uniuersali negativa distribuitur
vliumque eXtremum se praedicatum nimirum , & subiecti m ; in ' suppositione uniuersal1 assii malitia distribuitur solum subiectum ; in particulari negativa distribuitur solii in praedicatum: in particulari affr- malitia neque distribuitur praedicatum , neque subiectum.
RAtionesgni particularis aliquis , aut
ontis termino communi conuenit dupl ex suppositio, determinata nimirum & confusa . Determinata est tis termini proasiqno suo inferiori , cui seorsim sumpto conueniat praedicatum : ivt cum dico aliquυ oculus videt, aliqua nauis nauigat: termini oculus, & nauis supponunt determinate,
quia ut suppositio sit vera, dari debet ali-
76쪽
De supponitone ut terminata S aquis ocullis, de quo seorsim sumpto verificetur quod videt, & si hoc non ver ficaretur de ullo oculo seorsim sumpto, propositio esset falsa . Idem dic de naui.
Consula est et ui termini communis pro aliquo inferiori , cui conuenit podicatum non
se sim sumpto , sed sumpto disiunctim cu/α
alijV. ex. Pr. cum dico aliquis ocreius requiritiar ad videndum : aliqua natiis est necessa ria ad nauiganism : terminus oculus, &nauis sumuntur confuse . Neque enim
de ullo oculo seorsim potest amrmari, quod requiratur ad videndum ; nam deX-cer non requiritur, quia sussicit sinister, sinister non requiritur,quia sussicit dexter ; at de utroque disiunctim sumpto prς' dicatum affrmatur, cum sit verum, quod vel dexter , vel sinister requiritur : atque idem dic de naui. Ratio est, quia necessitas, exigentia, & ius ferri possunt ad Mura in determinate, ita ut non magis serantur ad unum, quam ad aliud, e X. gr. ego ad viuendum exigo panem , sed non magis hunc panem, quam illum ἰ creditori debentur mille aurei, sed non maris isti, quam illi &c. Ab hac igitur nece Utate , quae fertur ad plura in determinate, denominantur illa necessaria, & de-,ita indeterminatE, & dicitur aliquii panis est nec Farius isd visendum , aliqua se unia edieritin eum es, licet de nullo pane seo
77쪽
sim sumpto verificetur, quod sit necesse sarius, de nulla pecunia , quod sit debita . E conuerso actiones, & passiones non possit ni dari nisi in subiecto determinato hoc potius , quam illo , & ni si ad termi-uum determinatum, hunc potius,quam, illum ; ideo qui comedit panem , comedit panem determinatum , & qui soluit pecuniam , soluit pecuniam determinatam , hanc potius,quam illam , Idcirco propo-stiones i stae aliquis panis comeditur , aliqua pecunia soluitur, aliquis oculus isdet Erc. supponunt d terminate .
De Ascensu , ct Descensu. p. XXVI.
DEscensus est progressius d termino comi muni , σsuperiori au inferiora in illo
contenta per legitimam consequentiam . Ascensus est progrufus ab inferioribus ad tereminum communem , σ superiorem illa continentem per tegitimam consequentiam. De
seruiunt descensus, & ascensus ad penetrandam, & explicandam vim propositonum , in quibus termini ratione syncategorematis supponunt distribuliue , colle- dilue , determinate , vel confuse ; atque adeo datur quadruplex ascensus, ac descensus correspondens quadruplici sup-
78쪽
Da Ascensu , Er Despensu 33 positioni iam explicatae. Propositio distributiva resoluitur per
descensum, in quo enumerantur inferiora , & de singulis seorsini sumptis affirmatu r a aut negatur praedicatum copulando assirmationes, vel negationes per particum iam & ; ex. gr. haec propositio: omnes Λ-psoli vocati fuerunι a Christo , resoluitur ,& explicatur per descensum dicendo, ergo Petrus fuit vocatus a Christo Urc. Sim liter haec propositio : nullus Apostorus euasit momtem ; resoluitur; nec 2Petrus e in momtem a nec Andreas Erc.
Ascensiis e conuerso fit progrediendo ab inferioribus sufficienter enumeratis ad terminum communem, & superiorem eX. gr. Petrus fuit vocatus ae Christo , Andrear fuit vocatus , Ur sic de reliqtiis I ergo omnerfuerunt vocati .
Propositio collectiva resolvitur per da-scensum , in quo enumerantur inferiora, & no de sngulis, sed de omnibus no seorsim,sed simul sumptis,& copulatis per par ticulam Ur dicitur praedicatum i ex gr.haec propositio omnes Aposto stini duodecimi , resoluitur per descensum dicendo I crgo Petrus , Ur Andreas σύ. simul jumpii sunt
Ascensus fit cum ab inserioribus simul
sumptis procedimus ad terminum communem dicendo Petrus , σ Andreas circ. simul
79쪽
3ψ Caput. XXVI. snmptisunt duudecim; ergo omnes Apostoli sunt
Propositio determinata resoluitur per descensum , in quo enumerantur inferiora , & de singulis assirmatur, aut negatur praedicatum , dissiungendo propositiones per particulam vel ; ex. gr. haec propositio aliquis Apostolus fuit pristior : resoluitur ergo vel Petrus fuit proditor , vel Iudas Urc. Ascensus vero fit progrediendo ab inferioribus sic enumeratis ad terminum communem, & superiorem . Propositio confusa resoluitur per descensum enumerando inferiora ,& de iis non seorsim , sed disiunctim sumptis affr- mando praedicatum; ex. gr. haec propositio aliquis oculus requiritur ad videndum , resoluitur dicendo ; ergo dexter, aulsinister
Aduerte, quod in suppositione simplici
non valet descensus ad inferiora , neque ascensus ad superiora; ex. gr. non valet bomo est specier; ergo Petrus est species nec valet animal est genus ; ergo homo est genus ;nec e conuerso valet ascensus homo est I, cies ; ergo animal est species . Solum ergo valet ascensus , aut descensus diuersi generis ad suum correlativum; e X gr. Valet: animal est genus respectu hominis , σ equi , ergo homo, Ur equus sunt species respectu an
80쪽
SEcunda proprietas terminorum est appellatio . Definitur transmissis signisse
eari unius termini ad rem signi aram per mlium terminum. Terminus cuius significatum transmittitur, vocatur appellans: te minus ad quem transmittitur, vocatur arpellatus . i tPraedicatum semper appellat subiectium , sed aliquando secundum rediim , aliquando secundum obliquum, & hoc est
diligenter aduertendum ad aequivoeatio nes euitandas ; ex. gr. in hac propositio ne Christus est aeternus, prydieatum .eternui appellat solum Drsonam diuinam, quae importatur in recto, secundum quam solam Christus est aeternus , cum natura hummana, quae significatur in obliquo,sit solum temporalis. In hac vero propositione Chrisitis estia sus, in mortuus praedicatum appellat solam naturam humanam , quae significam tur in obliquo , secundum quam solam Christus est passiis , Se mortuus . Praeterea ponitur saepe in propositione ultra praedicatum,& subiectum principale aliquis terminus, de quo potest esse dubiuan appellet praedicatum, vel subiechim isti nisi id explicetur committuntur aequi 'C 4 Moca'