장음표시 사용
171쪽
r 1 8 VINDICIAT AUGUSTINI INMD is quod in terra thesaurirent; nunquid non timent videriis divitias sitas ρ Emodiunt , & obstruunt , 8c cooperiuntis eas: & ciam obstruxerint & cooperuerint, numquid vi is dent quod habent 8 Nec ipse videt: optat ut lateat: timetis ne pateat. Eise vult dives in opinione, non in veritale. is Quasi sullicit habere in conteientia, quod servat in terra. is O quanto major tibi & melior conteientia erit, si serva is veris in Coelui Hic clim obruis in terra times, ne sciatis servus tuus, & auserat Sc sugiat: hic times ne auseratis tibi servus tuus; ibi non times, quia benε tibi servatis Dominus tuus. Sed habeo , inquis, servum fidelem, quis is & noVerit, re non prodat,& non tollat. Compara illura is Domino tuo. Si fidelem servum invenisti , Dominusis ruus quando te sesellit λ Etsi non potest servus tum iobis lare, potest lainen perdere: Dominus tuus nec tollere, is nec perdere potest , nec perire permittit. Servat tibi, is manet tibi, liberat te, manentem te facit ἰ nec perdeto te, nec perdet qaod ei commendaveris . Veni, inquit,
is accipe quod apud me possiisti. Absit. Non hoc tibi dicitis Deus. Ego, inquit tibi, qui te prohibui foenerare, foe-
is ne ratus stina are. Volebas enitia foenerare crescere, &is dabas homini ut tibi plus redderet, quando accipiebat s is gaudens, quando reddebat plorans. Hoc volebas Scis ego prohibebam: dixi enim Qui pecuniam suam non dedit adis ustiram. Prohibebam re a foenore: jubeo tibi foenus, meis foenera. Hue tibi dicit Dominus tuus : Pauca vis dare,
is & plura accipere: relinque hominem qui plangit quando is exigis; me inveni, qui gaudeo quando reddo . Ecce ad- is sum: da, & sume; tempore redditionis reddam tibi. Eth quid reddam P Pauca dedisti, plura sume: mea dedisti, is me ipsum sume. Quid enim dedissi nisi ex eo, quod a me aecepi iii Θ Quod dederis, non reddo, qui unde dares
is dediὸ qui te ipsum qui dares dedi; qui tibi Christunt,
172쪽
is propter te: donat Sc eget. Quando donat, Vis accipere :is quando eget non vis dare. Eget Christus , quando eget ,, pauper : qui omnibus sim vitam aeternam pararus esὲ dare, in unoquoque paupere temporaliter dignatus estis accipere.
Quibus haec Augustinum sapiunt, iam unde auctor sermonis plura collegerit noscent. Qui vero etiam in his Aingustinum desiderant; tanto magis in controversis sermone desiderabunt. Porrb istis quoque ex una parte conlatis cum Sermone 3. n. s. Enarrationis in Psalmum 3ς, ubi de fodi κnerando Deo loquitur Sanetus Vir; dc ex alia cum pluri-hus sermonibus jam in appendicem rejectis, quos inter logeudos commemoro sermones 8s 274. 27 . 8c 3 Io. cum
duobus sequentibus) soliditare Augustiniana, ordine, ejusque semper recti doctrina, & scripturarum consueta exercitatione , hos etiam duos carere mihi videor. In primo enim doctrinam remissionis injuriarum ad petitionem veniae illius, qui injuriam contulit, concludit, dicens Dee sa-rim et viam perit, ignovim , nihil amisisti; cum certillimum sit verum Christi fidelem injuriam pariter re miriere debere, Npro persecutore orare, etiamsi iste non petat, de quo nihil cloquitur; cum tamen hoc praecipuε admoneant quae Christus Sc Stephanus & alii exempla amplissima nobis imitam da relinquerunt. In secundo, n. 7. , historiam divitis ultro se Domino os serentis, eumque de modo consequendae vitae aeternae interrogantis, quem habemus capite Matthaei is., confundit cum similitudine divitis in ubertate fructuum solliciti, &in eorumdem posseisione satis contenti, nihilque de noviisi. mis cogitantis, quam Dominus diicipulis narravit, quamque habemus Lucae cap. I a. Bursim de divite a Matthaeo com
173쪽
memorato, & de responsione Domini ad eum, sic ait. isse Noluit esse verus amator thesauri sui. Math tenendo pediis didit: multum diligendo amisit. Nam si benε illum di. is ligeret, in Coelum migraret, qub ipse postea sequeretur. is Domum illi Deus ostendit, ubi migraret; non locumis ubi perderet: secutus enim ait Ubi enim fuerit thesauis rus tuus, illic erit & cor tuum .,, In quo duo notanda sunt. Primo Dominum non ista postrema respondisse di- Viri , a quo interrogabatur: unde illud secutuc enim ait nec Dominici sermonis veritati in ea historia respondet, nec saltem in codem Matthaei capite aut in subsequentibus illud legitur, cujus hic meminit. Nam sententiam illam mi es thesaurus tuus ibi est o cor tuum sexto hujus Evangelii eapite Dominus protulit; quod ignorasse Augustinum non credo, ut contra veritatem diceret secutus . Secundb , verbum migrare in significationem praemittendi, ut ipsi Maurini notant, hic debet accipi, ut sensum intimum auctoris asse-qUa-ar; cum communis ejusdem significatio longh diversa sit. De facto sequentibus ejusdem sermonis numeris, idem verbum migro in vera significatione discedendi aut eundi usurpatur; quod majorem in veristini litudinem parit recIgitanti, quomodo scilicet Augustinus in eodem sermone tam diversa, immo nunc Vera, nunc ornnino impropria significatione ejusdem verbi apud plebem usus sit; cum nec illud suffragaretur, ut facilior rei, quam docebat, per illud verbum eidem plebi fieret intellectus. Scio Augustinum multis locis de se ipso fateri, quod stylum ad populi captum accomo
daverit, ultorem respuens, ur alienae intelligentiae deserviret; ideoque aliquid minus latine saepius dixisse, ubi vulgi
consuetudo aut utilitas postularet. Exemplum habemus in Enarratione in Psal Num et s. Sermone 3. n. f., ubi expli
caris Verba Tota die miseretur foeneratur , sit . is Foener mur, quidem latine dicitur, qui dat mutuum, & qui acci-n pit:
174쪽
CAPIT UND IMUM. Isr, pit: planitis hoc autem dicitur, si dicamus foenerat. Quidis ad nos quid grammatici velint ρ Melius in barbarismo, nostro vos intelligitis. ,, Sicuti igitur nunc ad faciliorem populi captum foenerare potius quam foenerari dixit: ita ibi potius mittere, vel praemittere dixisset, quandoquidem vel strictior hoc serret, vel elegantior significatio verbi misgrare . Ciam autem communior hujus verbi intellectuasit di redere ira , minus Verti usitatus transferre I Iam
longe est ut populus per illud verbum in intellectum prae. mittendi posset adduci, quam verum est , quod neque apud elegantiores grammaticos id umquam significavit, & a communi sensia abhorret; unde contra Augustini morem & imtentionem, non intelligentiae plebis, sed obsturitati gignem dae haec usurpatio voluisset. Et quoniam locum incidimus, ubi latissime de foeneram
do Deo Augustinus agit, quod alibi in libris suis sermonibus quibusdam exceptis, qui eidem fortasse non bono jure tribuuntur nondum inveni; eumdem transtribere inutile non erit, ut ab hujus collatione, de reliquis , quae hinc eruta videntur, rectius judicium possit pronunciari. Ait igitur Sanctus Pater: ,, Ergo justus iste tota die miseretur diis foenerat. Sed non gaudeant foeneratores. Invenimus enimis quemdam foenerarorem, sicut inVenimus quemdam pae cn nem : ut ubique aperto tecto perveniamus ad Christum.
, Nolo siris foeneratores, & ideo nolo, quia Deus no is vult. Nam si ego nolo, & Deus Vult, agite: si autem is Deus non vult, etiamsi ego Vellem, malo suo ageret quin ageret. Unde apparet Deum hoc nolle Θ metum estis alio loco, Qui pecuniam sum non ridit ad resinam. Et quam, detestabile sit, quam odiosum, quam execrandum, puto is quia & ipsi foeneratores noverunt. Rursus autem ego is ipse, immo Deus noster, qui re prohibet esse foenerato , rem, jubet te esse foeneratorem; es dicitur tibi Reuerata
175쪽
r σE VINDICIAE κ Ummonis Deo. Si seeneras homini, habea spem; si seeneras Deo, is spem non habebis p Si seeneraveris homini, idest minis tuam pecuniam tuam dederis, a quo aliquid plus quam, dedisti expectas aecipere; non pecuniam selam, sed albis quid plus quam dedisti, sive illud triticum sit, sive vinum, is sive oleum, sive quodlibet aliud; si plus quam dedisti ex.
, pectas accipere, scenerator es, & in hoc improbandua, is non laudandus. Quid ergo, inquis facio, ut sim utiliteris foenerator λ Adtende quid facit foenerator. Minus vest, dare cera , S plus accipere; hoc fac Sc tu; da modica,
is accipe magna. Vide quam late crescat foenus tuum . . is Da temporalia, accipe aeterna: da terram, accipe coe
is tum . Et cui dabo, foris dicis P Ipse Dominus proceditis quem foeneres, qui tibi jubebat ne foenerares . Audiis Scripturam, quomodo foeneres Dominum : Renerat, in- , quit, Dominu/n qui miseeretur pauperis. Proverb- Is. I7.
is Non enim eget a te Dominus sed habes alium, qui a te is egeat: illi porrigis, ille accipit. Non enim habet pauperis quod tibi retribuat: & tamen ipse vult retribuere, Scis non invenit quid, sola in illo remanet benevolentia oran is di pro te. Cum autem pauper orat Pro te, tamquam is Deo dicit, Domine mutuum accepi, fidedic me. Pros is inde etsi nota renes pauperem redditorem, sed idoneum is renes fidejussorem. Ecce Deus tibi de Scriptura sua di. ,, cir, Da securus, ego reddo . Quomodo solent dicere ..is fidejussores P quid dicunt λ Ego reddo, ego accipio, mihi, das tamusne re hoc dicit Deus, ego accipio, mihi, das . Plane si Deus Christus, quod non dubitatur, ipse se dixit Uurisi θ dedistis mihi mandarare. Et cum illi dicerent, Θι rudo te vidimus esuri emp ut ostenderet se pauperum .
, , fidejussorem, omnium membrorum suorum sponsorem: is quia ille caput, illi membra, & cum accipiunt Incmbra, is input accipit: cum uni, inquit, ex minimis meis fecistis, mihi: is fecisis.
176쪽
C UT UNDECIMUM. I is f risis. Ela avare foenerator , Vide quid dedissi, vide is quid accepturus es. Si dedisses paucam pecunia . , is N ille, cui dederas, pro parva pecunia tua daret tibi ma se gnam villam incomparabiliter amplius Valentem, quam is dederas m pecuniam; quantas gratias agens, quanta Iae is titii tollereris ρ Audi quam ponessionem det, quem socis nerasti: Venite benedicti Patris Gi, percipite, Quid, quod de is distis λ absit. Terrena dedistis, quae si non dedissetis, in is terra putrescerem. Quid enim inde facturus ines, si non, dedisses λ Quod periturum erat in rerra, servatum est in is Coelo. Ergo quod servatum est, hoc accepturi sumus.
ἡ Servatum est meritum: factus 'est thesaurus tuus meri- ais tum tuum. Nam Vide quid sis accepIurus. Percipite v is gnum , quod vobis paratum es ab initio mundi. Contra, illiis qui foenerare noluerunt, quid audientὸ Ite in ignem aeraν. is num , qui paratus es diabolo, di asylis ejus. Et quid vocat
is regnum quod accipimusὸ Adtendite sequ3ntia: siti ibuistis in combustionem aeternam, juli autem in vitam aeternam. Ad
is hoc ambite, hoc emite, ad hoc foenerate. Habetis Chri. is stum in Coelo sedentem, in terra petentem. Invenimus,, quomodo Deneret justus. Tota die miseretur st D uerat. Nullus porro ex tot sermonibus, in quibus justorum seonera commemorantur, eam soliditatem, perspicuitatem , cgradationem, connexionem denique haber, quae hic elucet: sed modo haec, modo illa liiijusce loci sententia refertur, Si vel puerili amplificatione producitur, vel niinia obscuritate truncatur; nec in illis ad explicandum quid sit thesaurus in Coelis servatus , meritum eleemosynarum servari docetur post mortem coronandum. Legentibus ramen libe. rum relinquendo quod potius voluerint de duobus supradbctis sermonibus sentiendi; & ad controversum sermonem redeundo: dico plus hunc fortasse quam alios a rationibus deviare quas in hoc verε Augustiniano loco conspicimus,
177쪽
VINDICIAE A ISTINIANAE o communibus quidem verbis expressas, sed multa stibilitate,& ordine & sententiarum decore ornatas. Illius autem auctor tantum abest ut Augustini solidam mentem , & di. cendi artificium assequi valeret, ut immo ex ejus Vera , erroneam fortasse sententiam composuerit. Imitari enim volens similitudinem Sancti Patris de laetitia illius, qui pro parva pecunia alicui data, magnam villam acciperer, i deoque rem incomparabiliter amplius valentem; ait n. 3.
Nescio utrum auderes conqueri ,s ab ilio, qui omnia eondidit, accis peres aliquid quod exeinenti semum eondidit. At ille non aliquid ex
iis, quae condidit , sed seipsum tibi dat ad fruendum, seipsum Om 3 nium conditorem . Quibus verbis ultraquam quod fundat Augustini doctrina obviat, ut supra notatum est, videtur etiam ampliorem explicationem eorumdem desiderar omnium Christianorum fidem . Credimus enim in Deo Christo propter misericordiosillimam dispensationem in plenitudine temporum assumptam atque manifestatam , Creaturam etiam, naturam scilicet humanam ad altitudinem Divinitatis elevatam; qua utique fruimur, dum in L. terris ejus carnem & sanguinem verε manducamus & bibi. mus ; qua item fruemur cum reassumptis immortalibus cor. Poribus ad ejus claritatem configuratis, ejusdem beatissimis visione per istos etiam carnales oculos tunc facienda, dignabimur. Quamobrem verε illud quod excellentissimum com didit cum gratiarum actione accipimus, & ab eo accipimus qui seipsum condidit in tempore, & nobis donavit; unde erronea videtur negatio at ilia non aliquid ex iis, qvse eondidit M., nam verissimum est etiam in eo quod ipse condidit, seipsum nobis donare misericorditer ad fruendum.
178쪽
Conferuntur vecta n. a. controuers sermonis eum sis Augistini locis, tinde desumpta videntur, ut eorumdem mmilatiost eorruptio detegatur; ct constans Sancti Patris
doctrina de beatitate Sanctorum ante resu rectionem eorporum praeclarius elucescat.
Aeph dixi Sc partim etiam ostendi, multa controversi sermonis verba apud Augustinum inveniri; unde sen. tentias non satis perpendentibus, & similitudine verborum attractis illud facilius subrepit, ut hunc sermonem verε Augustinianum arbitrarentur. Quia vero si loca unde istius Verba excerpta videntur legentium oculis subjiciamus, duo satis utilia consecuntur; hanc diligentiam intermittere nolui . Necessitas enim & eomoditas collationis faciendae , prim6 additiones, Sc mutilationes deteget in doctrina prae. sontis beatitatis Sanctorum , unde vel astus vel inscitia auctoris patescat; secund6 fidelem mentem & stabilem Au. gustini sententiam confirmabunt in re tanti momenti; quan. doquidem tam frequentia ejus rectae intentionis testimonia suppetunt, re ex iis potillimum locis, unde auctor sermo. Dis tam diversae sententiae semina ebibit, Sc suam peculia. rem opinionem alienis verbis conteΣit. Hunc autem Iabo. rem haud inutilem hic censeo, quem in reliquis supervaca. neum putavi; quia hinc Verh quaestionis cardo pendet; cum non aliunde quam ex sententiis in n. a. controversi sermo. Dis conteritis, millenariorum notam Augustino inusserint Maurini primum, postea eriam Tournely. Reliqua, quae hoc cardinale punctum non respiciunt, ideo conferenda .
proposui, ut verborum similitudinem quisque possit intueri; in quibus pariter si ordo, & majestas, Sc doctrinae conne-L 3 Aio B
179쪽
σ3 C UT DUODECTMM. assis lico spiritu octavi sacra. ,, mentum nequaquam lath. o ret, quo significatur resuris rectio: Nam & pro octari vo Psalmus inscribitur, Scis octavo die circumcidebam is tur Infantes, & in Eccleis siaste ad duorum Testa.
-- n mentorum significationem. is dicitur Da illis septem θ io is lis octo reseratum est tmis men & Occultatum ,& sγὴ luna celebrandum sabbatumis traditum est, quia erat an
is resurrectio autem nullius is erat, qui resurgens ex mor. ,, tuis jam non moreretur,&i is mors illi ultra non domina. is retur; ut postquam facta . , est talis resurrectio in cor.
pore Domini sui praeiretc is in capite Ecclesiae, quod is corpus Ecclesiae speraret in is fine) jam etiam dies Domi. o nicus, idest octavus, qui&is primus inciperet celebrari. Ad inquisit. Januarii l. a. c.
13. N. 23 epist. y . alias II si . Septimus quietem futuram Samiareum in hac terra.
is Tertium itaq; praeceptum, de sabbato, quod diximus L 4 , quod
180쪽
ὰ is Sic incipit ergo requies no- is stra quasi mane: sed non is finitur quia in aeternum o ViVemus. Serm. s alias
de Tempore sσ. n. 6. Regnabit enim Dominus ras ter ra eum Sanctis suis sicut dicunt Scripturae , di habebit his EceD-fam , quo nullus malus intrabit separatam atque purgatam ab omni contagione nequitiae, quam segnisi cant centumquinquaginta tres illi apisces, de quibus quantum memini aliquando tracta us.
is In his ergo duabus piscationibus tota figuratur Ecclesia, & qualis est modo,& qualis erit in resurrectio-De mortuorum. Modb enim habet sine numero multos& bonos & malos: post resurrectionem autem habebit certo numero solos bo.
Recordamini ergo primam piseationem, ubi ubdeamus Ecelesiam qualis est isto tempore Scc., , Transeamus ergo ab ista privatione , quam tolera mus, & ad illam venia, mus , quam ardenter Opta mus , Sc fideliter expectae