장음표시 사용
401쪽
Ex AMEN CENSURAEret mens Mobstupescit ad tam barbaras de Deo sentetias. At acti nes Dei hic ab Apostolo tales proponuntur, in quibus sapientissima simul atq; aequissimis rationibus niX Dei dispensat:oclucet. Neq; voed ad rem facit,si dicas Apostolum hic provocare adjudicia Dei, quae inscrutabilia esse d ch, Mad vias quasi citisse inpervestigabiles. Nam eo non indicat Apostolus Judicia Dei talia ciserat eorum aequitas ac rectitudo intelligi a nobis non possit, cum judicia ista De nobis revelantur. Nihil minus. Nam, si id fieri non potest, quomodo sapientiam in iis profundam admirari potuisset Apostolus p Admiratio haec significat, Apostolum ea intellexisse , in iis sapientiam singularem penitus perspex ille. Sed tantum indicat, ea
talia α tam eximia esse judicia , ut humana mens s iopte Marte ea cogitare aut alteri suggerere nunquam potuisset, prout ex seque tibus ciae videre est. Atqui,inquies,cum Censore,qua ratio provoca risin ex se omne discrime seacu vocationis ex hominum volunωte aut Liari arbitrisus est petendum 8 Respondeo, provocatio, sive potius admiratio haec Apostoli, non oritur ex consideratione modi, Quo Deus utitur, quando homines vocat; sed ex intuitu consili,sive clispensationis illius divinae qua nunc hos, licet indignos, vocare, nunc idos, licCt aeque indignos, reiicere, cin contumacia sua , veluti in
carcerCCOnclusisS,Vult relinquere, prout verss. 3 3I. 32.praecedentibus videre est. Deinde, tantum abest ut ratio provocationis huius nulla dari possit si discrimen efficacis vocationis ex hominum vini luntat aut liberi arbitrixusu petatur, ut contra Apostolus idcirco in bisce aetionibus divinis divitias sapientiae Deiciamirando cxt illat, quia considerabat Deum cx una parte populos integros, qui gratia vocationis longo tempore abusi fuerant,reiicere, sub intumacia Propria Clinquere suo tempore tamen iterum vocari Si altera Parxς,Deum populos integros,o propriam suam incredulitatem roQcto , M in contumacia sua. veluti incar re,longissimo tepore relictori ita rum dignari vocationis suae gratia, rciiciendos te
terum , si concessa vocationis gratia abutantur, & cxemplo rejecti alterius Poprii non sapiat. Atq; haec una res sufficit ad demonstrandum Iocum hunc , Censore citatum conita ipsum Censorem aperte Deor vid clarum sit, hic agi de integris populis, ac proinde es vocaxi ne non tali, qualem censor statuit. Talis enim voca tio acti Pulo integros non pertinet. Deinde, quod ii, quos Deus gratia Vo xionis suae dignatur , per vocationis istius beneficiuir Voccotuita Ossicium suum faciendum, cum diserta comminatione,
402쪽
nisi id faciant, futurum ut exscindantur a Deo, de vocationis gloria ac gratia priventur ij vero, quos Deus dicitur reiicere,idcirci, reiicid. cantur, quod tua propria culpa divinae vocationis beneficium non acceptaverint, gratiae Qivinae tenapus non observaverint, certissi,mo indicio fieri potuiste, ut vocationi isti obtemperarent, ac pro inde per Deum divinan vocationem non stetis te, Quo minus obtemperare possent, sed pei purum putum descetii liberae coop rationis plorum, unde gratia iacmcax sucri reddita lGraium,inquit Centor, quod Remon triantes in hac es iocis vocationis de non vellicant, eis, quod per potenti im D H Pilem qua nec creatisne nec citatιοne e mortuis minor voluntas ejus ru PO .etur,ue terminatur ad credendum. Nos de doce irrepictibius, inquit, non laboramus, quam Auroribus Inu relinqui s. Esto vox propria & significantis lima est, ad exprimendum sententiam Centorum mec caussa est curabia abhorreant , nisi quia significantissima est, labilirdia talem sentcntiae Praedestinatorum primo statim iutuitu ob oculos ponit. Et vocem hanc admitti a Censore in ra obscure arguunt se ubi. quentia verba Non enim loquimur,inquit, de praeparationibus sis ibis. 'mediis , qua conversionem antecedunt, quibu homines resistereo de ei sustities: ' pse concedimm , nisi singularis Dei gratia, quomini id faciant, proe-C Murc. niat Posita iaci illa gratia , fieri non potcst ut resistant S desint praeparationibus istis. Quid hoc aliud est quam agnoscere potentiam irresisti bilem Sed esto de vocibus ne contendamus t loquimur 'tu rum
inquit de sicacia qua Deus hominem Iam convertit i regenerat, Eam Cento protranon et e monorem suscitatιone ex mortuis aut creatione d serae Scriptuni 'tectatur dona. v. s. Cor.lv. O. At S. Scriptura non vocat spiam convertiassem actualem de ea enim textum loqui hic vult Censbryconversio.
nem live regenerationem OmmDR sulcitationem aut creationem, scuatione ex
sed actionem illam Dei, uuae ad convertendum regenerandum L hominem spectat, sive totum illud quod mine a Deo aahibetur, ut homo a peccatis suis excitetur,4 ad vitae aeternae spem certam Loeu, qui eae
adducatur , creationi resuscitationi divinae metaphorica natione ξ- Ju: loquendi comparat. II.Sed posito etiam Scripturam, ipsam actuale tu, i. e.
hominis conversionem vocare resuscitationem , non tamen idcirco amini .
recte quis concluserit, eam affirmare,Convel sionem istam non mi nore potentia neri sic enim vox minor hic accipitur. Additur enim in Consessaone, minor, quo ad escaciam An enim dignitate minor sit hie non quaeritur; haud daniculter concedent Remonstrantes eam dignitate minorem no esse Mira fit creatio, aut hiscitatio e mortuis.
403쪽
Nullum simile currit quatuor, ut aiunt, pedibus. Similitudo omnis claudicat. Ratio similitudinis, ad quam proprie respicitur,ubiq; attendenda est. Ea autem hic ad hunc natis se habere potest, procul dubio habet.Quod sicut is, qui e nihilo creatur, aut ex mortuis suscitatur, nihil de suo adiere, ita Peccator, qui sub dominio pectati reatu aeternae mortis jacet , nihil de ii adsere quo a peccati dominio liberari, in certam aeternae vitae spem restitui postit. Totum hoc gratiae divinae praevenientiri subsequenti debet, qua habet quod possit sic convertere , ter quam moveri debet,
ut, cum jam se potest convcrrere, actu ipso se convertere ad mandatum Sc iussum divinu velit, alioquin in aeterna morte mansurus, si nolit. Ulterius non ost extendenda haec similitudo, , ut ulterius extenstatur, non sinunt infinita,quae alioquin secutura sunt, absurda: Imprimis hoc, quod alioquin tota ratio civinae praeceptionis, sancitae promissas ε minis , funditus evertitur. Et loca, quae citat Censor, non obscure indicant ulterius eam extendendam non esse. Nam locus primus , Quem ex Joa. cap. v. vers as citat,posito quod in eo agatur, non de suscitatione hominis proprie dicta, uti pleri 6 Inter-sretes volui, sed de regeneratione sive luscitatione homini si pitania-s,ut Socinii secuti Censbres alii j volunt, textus aperie dicit alui audiverint vocem fl3 De vivent.Audierint aute signiticare isto in loco obedierint, ut supponatur a Censere, si consequenter loqui velit, necesse est. At o dire,inquam ego Deo vocanti proprie dici non potest, cuius voluntas per potentiam , quae nec creatione, nec suscitatione e mortuis minor est, sic determinatur, ut non possit non ut ita
dicam obedire: Et cum potentia illa determinatrix immediat. agat in voluntatem hominis, non potest dici is,circa quem catadhibetur, obedire voci Fili Dei. Vox enim iiij Dei non significat potentiam illam, sed Euangelium, per quod homo convertitur,&,ex cuius auditu fides gigni dicitur, Rom. x. II. At Euangelium audire, cst Euangelio , quatenus o dientiam pollulat praecipit subpromisso
vitae, comminatione mortis aeternae, obedire. Praecipienti autem
obedire proprie nemo dicitur , qui per potentiam talem ad obediendii determinatur, ut non possit non obedire Talis enim no magis obedit,quam terra obedit Deo,cum ex nihilo creatur,aut mortuus, cuni suscitatur in vita. Quod siveri, etia sequentia verba vi 28 29. eode sensu metaphorico velimus interpretari, uti aSocino aliisq; at,
verb&Audire de simplice auditione seu receptione Egli accipere, sivicta est odicitur enim diserte in texto,inter eos, qui audierint
404쪽
CAPITI DECIMIsEPTIMI. si vocem filij Dei, alios suturos qui bona. facient,& alios qui insessa
cient. Illos cx monum entis, id est, ex statu illo ignorantiae, miseriae, ac mortis, in quo per peccata sua jacebant, prodituros veluti novos homines in spem resurrecti6his Hos prodituros, veluti novo rcatui implicitos,in resurrectionem condemnationis. Unde manifeste colligitur, fieri posse,iat, qui Euangeliuae voce illam Filij Dei audiunt Grecipiunt, Euagelio tam non obediant,atq; ita in morte de condemnationem a qua beneficioEuangelisauditi liberati aliquomodo fiterant, justissimo Dei judicio quasi Genuo praecipitcntur. Locus qui ex ij cpist ad Corinth. iv. 6. citatur, non agit proprie deco versione hominum adfidem , sed de revelatione divinae voluntatis, i. quae Apostolis QServis Jesu Christi facta fuit ut servirent Deo Epist. ad C . pro instrumentis , ad cognitionem illam diffundendam per univer si tum naundum .in sic nova veritatis luce mundum, in tenebris ignorantiae jacentem , quaquaversum illustrandum, eo fine, ut ad am rem obsequium divinae voluntatis accendi posset atq; inflammari,quo sensu Apostoli dicuntur constituti a Deo, Ut em lux Gentinum, Vent salut usi ad ultimas terras Act.xiij. 9. Eodem sensi postolus de se ipse ait , quod a Iesu misim erat, adaperiendum oculos
Gentium, ct convertendum era a tenebras ad lucem Act. xxvj I S. Itaq; , non agitur hic de conversione hominum , nedum de modo conversionis, quasio efficiatur in omnibus hominibus non aliter, quam lux a Deo in prima creatione mundi facta sormata filii. Atqui conversio hominum passim in Scripturis vocatur, qui Censeri, nova
mortuorum vn catio , nova creaturi, regeneratio a renovario hominis
ad imaginem Dei Fatemur : At metapnaricae stin istae locutiones, ,h hai uequas ad unguem resecare velles cst in barathrum absurditatum se quo sensu coniicere. Ad metaphoram non requiritur omnimoda rerum com bis dis et paratarum aequalitas, nedum identitas , sed similitudo quaevis sus nem homini, ficit. Alioquin, dicam vicissim, conversio nostri etiam dicitur exci- ψ Π 0 V0
tatio exdomno, ergo caue et ratio nominis convertendi, quae dor tionem nova
mientis dicitur tractio, ergo conversio est violenta actio dicitur
renovatio, ergo converu non est creatio dicitur docti, ut ita lo Sce.
quar, ergo conversio est actio, quae ab hon ne fieri potest, C AEt, inquit Censor, hi loquendi modi plane sunt alie ct absurdi, i certitudo conversionis non a sila Dei estisacigratia d ab hominis cooperatione pen-daeat. At hoc est principiunt rietere, per se falsum Ratio locutionum harum per se maniseria est. Analogia enim sive proportio duple est: inter conversionem homicis ci eationem Q. Quod ea
405쪽
EXAMEN CENSURAE a Deo primum proficiscatur, ' eum primum atq; unicum Autho- rem habeat. II. Quod sit actio, vim habens producendi effectum
plane novum, qui antea non erat, neq; in homine, sime praeveniente divina Dratia , existere poterat. Deinde . si Scriptura consulatur, oblervabimus non rard dici in ea, Deum C. eare sinpliciter, c
re citum novum s terram novam creare creaticnem , cum rem novam
insolentem facit, sive ea res nova sit extraordinaria, cinusitata quaedam puniti, uti Num. xvj. 3o videre est , sive beneficium aliquod novum imo cum non ni1 novam aliquam rem annuntiat eum in finem , ut populus an nunciationi isti fidem habeat, ad colendum Deum de novo quasi adducatur, etiamsi fieri possit, adeoq; fiat, ut populus an nunciationi isti fidem habere, uer eam ad colendum Deum adduci nolit. Vide disertum locum Ela. xlviij. 6. . 8.' Lo, c. AudivIE totum hoc, ct vos nonne annuntiabitis ' aequire sic nova ex tunc, ct conservata apud meo non noxeras a Nirnc creatasnt. non extunc ne ante diem hunc audivera ea, forte diceresa ce noveram ea. Etiam non audiviHι, etιam non cognoristii etiam extura non fit aperta auris tua. Novi enim quod praevaricando praevaricaveru, quodi pravaricator ab utero sis vocatu : Vide vero s. 8. Utinam a
tendipes ad mandata mei, tunc 'sic sicut flumen pax tua, in unitia tua eluti fultus maris. De beneficiis vide Esa.iv. s. cap xv. I 8. Ierem. xxxj. 22. In quibus Deus creare dicitur quia populum sitium novi beneficij collatione recreare voluit, etiamsi id aetu non secerit, propter contumaciamin rebellionem populi. III.Tantum abest ut modi hi loquendi planaedebeant videri alieni labilirdi, si certitudo, id est inevitabilitas vel necessitas conversionis non a sola Dei gratia efficace pendeat, ut contra alieni Sc absurdi laturi essent, si ab ea sola efficacia conversionis tota penderet, ut iam de ceniti tiquis ''T: dine nihil dicam Rationes sunt. I. Quia conversio per istas voces di xur m iis denotata , ipsis hominibus praecipitur. Alienum a. absurdum Evido dia: foret, effectum istum , qui nullo modo ab homine pendet aut pen- ςrminat id indere potest , sed ab illa gratiae essicacia una ac tota pendet, homini his α' , praecipere. II. Converilo ista cum jam actu exercita est, ipsi homi-ἡg ari non ni triouitur, adeo ut homo ipse dicatur , sibi ipsiscere cor novum '' 'iritum norum , circumcidere corsuum , lutem suam operari, ctribuitur ei sub ratione virtutis e obedientiae, quam Deus praemio vult assicere imo cum assignatione laudis Rom. q. 29. 1.COr.iv. s. concessii,ne gloriationis, quam homo in seipi habeat. Gal. vj. 3. Abluidum a desalienum foret, effectum istum tribuere holiunt sub
406쪽
ratione intutis, cum laudis attributione, gloriationis concessione , qui nullo modo pendet a cooperatione hominis, sed in homine sine homine productus est, ab edacacia vocationis totus atq; integer dependet. III. uia convenio ista, per homines ier verbum ab iis praedicatum Acidicitur, usq; adeo ut homines ipsi, dicanin
rum,converrere eos a teneoris ad lucem,a potentates ne ad Deum Gal. iv. I9. I. Cor. iv. Is . Act. vj. I 8,&c. 4crbum praedicatumsimen illud dicatur, quo regignimur, Jacobj I 8. I. Petr4.23 collato cum vers. s. verbum ex cuius auditu sis est, Rom.x.46. Alienum a.
atq; absurdum foret effectum illum , id est , conversitonem tribuere hominibus, praedicato verbo, quorum essicacia tota non nisi in ratis, ac proinde ut verbo Censoris utar, incerta essicacia est , si tota conversio ab ista gratiae enicacia est,ritiae non potest non sortiri e fectum, quaeq; per istos modos loquendi, quos Censor allegat, designari ab eo dicitur. Quae paragrapho sequente Remonstrantibus dicuntur,ea, inquit Censor, verin quidem veritat aerura conveniunt, sed vectus ant cedentibm opinionibus consentanea non sint: a quomodo obsecro hac in te si conveniunt Homo in L peccat n.hil boni quod quidFslutare bo--m sit, ex vel astipsi cogitare potetis, nedum velle aut rier. Et tamen homo poteIt antequam verbum Gangeli e revelatum eiu natura lege sic
uti,d Deu ex aequitate teneatur e rerelare Euangelium,quemadmodum
alibi asieritii Ubi Censeri cedo locum ex Consessi ine aut revoca dictum Tum, addis, homo potes se humilis, esurire ct sitire ius Z.tia - , seipsum ad statem dissonere ante ruam credit in se ristum. Cedo,
inquam locum aut paenam falsi incurre. Quid hic aut ille dixerit, Hominἴ pomenesciunt Remonstr nec tenentur praestare omnium dicta. EX Con a s . P. a fessione sita judicari volunt,haec communis omnium est. Sed posito suem . false
etiam tale quid dictum ab hoc aut illo esse, da locum Censor ubi id 2:Id
posse hominem dicitur naturalibus virilius, sine communi gratia. Hoc nisi feceris diisensionem non ostenderis 'Tum totius Antiquitatis vox est , hominem , antequam de Euangelio quicquam audivit, beneficio gratiae communis lege naturae recte uti posse. Nec desunt ex antiquitate complures, qui asserunt Deum talibas,
id est naturae Lege recte utenti Das teneri ex congruo grat am Euangelicae revelationis dare, quod nul piam tamen sua declarati ne assirmant Remonstrantes Gomodo tem dicitis, incivita gratiam Ueprincipuum, progressum, complcmm M omnis ni, pc. Ita utIUM.
407쪽
cacem vocationem , qua sit ut homo ocant Deo pareas a Zinguia sis c ente, non ex gratia natura au mense ex Meri arbitri pis Uu.
'P Quasi ver haec pugnori Gratia est principalis triniaria boni dri omnis causa in nobis .in gratia efficax ab octu vel ab usu liberi a
cipes vi'-b:trii a solo enim nunquam dixerunt Remonstr. es a vocanda: ta Te , non ab intentione Dei sola sic dicta ramo, quia gratiam Dei
prura est in principalem irimariam causam boni omnis esse dicunt; idcirco - - sese pugnant. Si eam vocaiscnt Caulam unicam , totalem atq; integram non moralem tantum sed physicam, speciem haberet or tio. Nunc specie omni caret disiunctiva ista, quam adfert Cenint: su ergo usius ille bonus , ct cooperatio liber arbitri cum Vatia , bonum Flutare nonsunt aut omnia bona salutaria action: fiae Dei gratiae, ranquam causa principab I rimaria in sitidum a vobis non adscribtim tur isti vero, inquam, usis ille bonus is pcratio ista liberi a bitrircum gratia bonum salutare sunt Remonstrantibus, usus iste bonus, gratiae , tanquam principali irimariae causa ab ipsis adscribitur, tamen efficax gratia ab usu isto libero non a gratiae natura aut mens ira efficax ab ipsis vocari creditur. Haec non pugnant: Gratiae enim , cui cooperatur liberum arbitrium, motio tota mor lis est, non Physica Motio autem ista principalis irimaria ade o tota moralis causa est,per qua producitur consensus in voluntate. Et tamen, consentientibus pene omnibus Philosophis acTheologis. moralis omnis actio efficax vocatur non , natura aut mensura amonis ipsius, sed ab ini4 cooperatione liberi arbitri, En CenlbH plicatum levi momento quod inexplicabile putabas. Nec vobiscumle sentire coguntur fateri Remonstrantes,nec contraria sibi ipsis diacere Age vcro tu, mi Censor,explica,& concilia haec inter se. Usus ille bonus gratiae aut est actus ortici,nostri, qui virtuosus dici meres, i mma in tura Aut non est. Si est, quomodo itaq; efficacis gratia effectus ini ubi ς solidum est Si non est, quid ergo est Niceris i dixeris quid sit,
ut intelligi ab eo possis, qui communi tantum sensu praeditus est. Paragrapho septimo Libenter agnoscimm, influit Centor , homianem gratiam divinam adl=ernari 2 reisuere , ju , operationi resinerepose Prolude optu non erat ut id tam operos probarent RemonLEr. Qu modo hoc agnoscat, 'uam libenter ex sequentibus constabit.
Iinge aliter sine dubio gratiae vocem accipit sic Cen es, quam a
408쪽
Remonstrantibus accepta fuit hoc paragrantio. Hi enim gratiam intelligunt eam quam principium, ProgreHum χυmplumlantum n ut iiij omnis Doni esse paragrapho praecedente dixerant, per Quam cos, i
qui ordinarie convcrtuntur, converti statuunt. Quid, an nominem gnoster grahuic gratiae resistere posse libenter agnoscit Censor λ Si serici, vici h '
mus, o Socij, magnum orerae pretium fecimus. Sed longe aliter se non elle ure- res habet: Agnosti Censbr, non agnoscit, Libenter, non libenter, liominc , gratiae, non gratiae , resistere poste, non posse resistere.
Nam quid aio Sive, iniquit, resticιamus gratiam exte=mm Euangeli', quod minii terium spiritus appellatur, a. Cor. iij. ge etiam sperationes internin Spir. S. quibus mentem hominis de veritate Euangeli1 suo . . o i convincit, 'temur hominem huicgratia operiationi posse resis Zere, foris fallacia
At gratia haec non est illa gratia,quae stillicit ad convertendum P. -- hominena, qua actu ali tu indo aliqui convertuntur. Atqui de caagit Rcmonstrantium Conicisio in terminis Gratiae itaq; illi resistere posse, est posse resistere non gratiae Deinde, ni jam non expendamus has gratias, Carumq; acceptiones, 'uae rigidiam sane examenion serunt, vide quam multae ineptiae sint in tam brevsperi
do. Dicit I hominem illis gratiis posse resistere, tamen ibidem asserit, hominem istis non polle non resistere . Dis a. nisi inepte dicat, posse aliquem aliquid, qui non potest contruium Diti erip
u,regulae juris aiunt,qui potest nolle Consentire non poteIE ait Triphonii Jurecons qui nec poteu disientire. Si visscire an velim, alae. . Seneca ,sic ut possim nolis i ὀις γαρ ἐφ' ἡρων τὸ πζαhei 3 sq, ζοι Τει i stili οι το μη . , τὸ αἰ, inquit Aristoteles lib. iii Nicomach Cap. v. II. dicit homimemsii um, cum divinitus ad emo obedientiam vocatur, inlaememn posse reddere ad credendum. Quid ineptius pNam antequam resistit homo gratiis istis, in superlativo graciuinidoneus est, adeo ut magis inicioneus esse non possit est enim plane emortuus. Quis a de eo, qui talis est, dicat quod se inidoneum pos . sit redderes Eodem jure dixeris, caecum hominem seipsum nidoneum reddere posse ad videndum, hortuum ad se exsuscitandii. III. Dicit hominem talem se nidoneum reddere pose, proprias a culpa,
Og, vera se eanismgratiam vincibili, si homo gratiam isLimici juΠitia non detineret,quod omnes me homino sibi relictifaciunt Nempe,Si .Quis hanc culpae iserae culpae, vincibilis culpae rationem intelligato Hoc ipsidui, quod homo , nulla propria sua culpa cimo erdivinam punitionem tantum inidoneus est factus ad credendu, obedienda, ac proinde gratiam in injustitia necessario detinens, et quonain l
409쪽
EXAMEN CENSURAE quomodo non liberat atq; absolvit eum a consequente omni culi' propria 4erx Si non ,tum reus novae aenae fit per id,quod in initi nulla propria ac vera culpa ej is est ic quod causa ejus faeti est, in quo culpa propria ac vera esse dicitur. Et quomodo vincibilis culpa est, quae existit ex causa, quae homini protius invincibilis est,
quam homo sibi relictus non potest non contrahere inpagesis tam barbaras culpas laenas , quae monstra potius decent, quam homines, estum sanctissimum Deum. I V. Dicitissimis nonAmtum non es aliquam gratuιm peculiarem, c. Quasi verti quisquam adeo vaesanus sit, ut ex tam ineptis propositionibus conclusionem talem sequi dicat. Quaeritur tantum hoc in loco An gratia illa, qua Deus uti vult ad convertendum homines ad veram fidem in esum Christum, qua actu aliquando aliqui convertuntur, ea scacitate administretur , ut ij , quibus ea contingit, non possint non converti; quod appellatur a Remonstrantibus non posis re sitire an verbaalienicacitate , quam libera voluntate piissint admittere aut respueresquod appellatur in hac citus apH e re itere Quaestio quam Censor facit, an non detur abqua peculiaris gratia, sire per Dei seplantiam sive per potentiam Um adminis trata, cui homo, qu feriam vocatur, numquam resintu, alien Mimpertinens cst,ob duas causas. I. Quia intelligi potest . gratia, seu extraordinaria, seu speciali quadam,respectu paqcorum quorundam hominum,quod sine periculo admitti potest, ct ab Antiquitate tota extra dubium positum fuit alia semper manente sententia generali de conditionata electione eorum, Mui ordinarie vocatur ii Quia, cum de actu solo loquatur, intelligi potest de gratia illa, quae essectum sortitur, sive sortiatur, cum comperatione liberi arbitrij, sive sine cim peratione Ratio est, Quia de ea etiam verum est, quod ei nemo unquam resistit, qui per eam, . catur. Alio ita j dc quidem eo, quo diximus, modo, concipienda fuerat. Sed esto, cum de mente satis constet, quicquid eam Censor ubiq; paene in hac materia sub si eciosis verborum involucris occu- lere bleat, de verbis soliciti ne sim iis Scriptura hic tam man e tae E inquit , It nemo nisi ei ando adversus eam umruam ius furaxerit. Probant id pro spones Ela. xliij. I. legendum cst Ela. xliv. i. Expendunni Jerem .XXXJ.23 EZech. xxvj. 26. Atqui non miretur Censorem,
'stita qui iis confidenter audet asIerere Scripturam pro ista sententia a-
i ibi scensor deo manifestam esse, ut nemo contra eam stis errando disputarer Oxς possit, non saltem majorem operam daturum fuisse ut non nisi clade manifestat si quae erant loca, adduceret Vix dubitandum et quin
410쪽
quin cum haec clarissima censuerit,alta defuerint. Unde noli immerit,quis contra cum regesserit, Scripturam pro ista uepta sane acnc vitia opinione tam obseuram esse, ut nemo nisa errando Pro ea disputa aerit. Rem testem demus. Locus primus ex Esa.xliv. I. cita 'tur, Sic ait 'ehora qui ite si .rvit te ex utero adyuvaturus te Ne fi timeto, sive mi iacob, UT ESCHURII quem elegi: Nam es initiatur.
fundam a ui se per sitientem 2 fluenta super aridam, estum im pira
tum meum super cituum benedictionem meam super prognatos tuos sisForescent veluti gramen, telut salices interprogresse agi arum.
Locus hic, inquam totus est allegoricus, sive potius catetperpetuis metaphoris, quibus quid directe Deus signiti caverit noulquequaq; rtum est. Nec enim constat, I. quod in eo loco agatur de gratiis spiritualibus, ac non potius de benedictionibus temporalibus , quibus Deus dilas in ponulo suo , aut populum totum Israelis propter rectos illos volebat allicere. Certe nihil est in loco quod non per . mittit, ut de hisce benedictionibus, aut huiusmodi benedictionum promissione intelligatur Estundere enim acuas supersitientem, Zenuenta supa aridam , significare idem potest, quod populo illicto
variis calamitatibus, subjugo divinariam visitationum gementi, succurrere tali beneficio, quod non minus gratum erit flaturu,quam si sitienti magna aquae copia, aridas fauces habenti,vel terrae praesiccitate lariditate fatiscenti fluenta integra astunderentur. D. iindere spiritum suum dici potest Deus AEn in hominos jam peneo angustias anima defectos, spiritum vix trahentes, inter varias calamitates, novo quasi spiritu, novaq; virtute adflat, ocillat, recreat, ut ex variis locis parallelis liqv do constare potest II. Posito , quod in eo agatur de gratiis spiritualibus, neutiquam tamen constat , imbne vestigium quidem intexta est, uude verisimiliter concluditur in eo agi de gratia , quae ad cimversionem necessaria est , de qua tamen hic quaeritur; imo non obscure ex textu patet in eo agi ae gratia , quae datur jam conversi. Deus enim alloquitur Israesem, quem rectum vocat,quia, ut inquit Vatablus hecto Uncero animo Deu colebat opponitq; carnali cinfideli Israeli, id est, carnalibus in Israel quos Cap. praeced. graviter reprehenderat. III .Posito etiam quod in eo agatur de gratia ad fidem de conversionem necessarii, qua verisimili ratione evincetur gratiam istam esse peculiarem illana determinastem gratiam, quae hic promittitur. Hoc age, Censor, rem miram seceris. Nos contrariun hoc argumento evincimus Gratia haec promittitur Israeli recto,quia tum ea