장음표시 사용
411쪽
E A ME. CENSURAE carebat Israel, ea indigebat. At gratia determinans ista , quam Consor vult, jam tum locum habebat iihIsraele recto Israel enim
rectus non crat sine ista gratia: Et omni tempore eodem modo gratia ista ubiq; locorum locum habuit; quia sempe ubiq; Deus habuit electosi fideles suos. Ergo de gratia illa hic locus intelligi,
nec debet, nec potest: Saltem falsum est, quod Censor ait, Scripturam hic man ei tam es pro inagratia. cc juvat .si dicas gentiuns vocationem hic promoti Israeli. Nam cincertum id cst apud interpretes, 4evcra falsum. Quia promissio ad Israelem dirigitur, aut ad semen Sc posteros Israelis Gentes a semc Israelis nunquam, cantur, neq; semenii aelis sunt. Deinde,qua ratio esset istius praecedentis hortationis, Ne timeto serve mi iacob, na aliquado ego vocobo gentes etia ad fide puta post octinge atos aut mille annos. Quid an timebat Israel, ne hoc fieret aut, ne hoc faccret Deus Sed i sito, quod id verum sit,quid hoc remo Proni issio cnim ad populuintotum dirigitur : At gratia ista peculiaris ad totum populum non pertinet. Ergo haec promissio non est gratiae huius peculiaris pronaissio Deniq; si ad paucos tantum quosdam ex gentdibus, nominatim aDeo ab aeterno electos promissio pertinere dicatur, qtiaenam erit consolatio haec, qua Israelem Deus vult erigere contra rnetum Meonsternationem p Ne timete vos electi in Israele Sicut ego vos paucos legi. reliquos omnes reprobaui; Sicut vos vocavi vocatione eificaci ,reliquos a non vocavi ea vocatione Ita agam aliqua-do in gentilibus, post aliquot secula. Quis succum , quis medullam consolatiora in hac oratione se inteli .git contra metum illum, ovo obsesitis erat Israel Loca duo ex crem lxxxj. 3. Ezech: xxxvj. 26, quibus una eademq; promtisioc tinctur, quam inepte ad probandunt quod vult Censor allegentur, jam ante demonstravimus paragra pno huius cap. tertio. Frob. t idipsum promissionum illarum complimentum, inquit, in .
TeI amento. Mira lis probatio. Quasi vero promissio de peculiari gratia, qua electi cssicaciter vocantur , ad N Testamentum perti-
Ceniorix neat, aut complementum promissionis istius in . T. fiat. Sane, si τbu 'dreta ira sic res habet, nulli fideles , nulli vere conversi derint ante Novitia detremi Testam revelationem Aut si fuerunt fideics, non minus sub V. Τ
hiari , c stantento quam sub Novo, necesse utiq; cst,ut gratia illaiccidiaris, est imber sine qua conversio fieri non potest, Micri non minus lub Veteri,
quam sub Novoci Inde, quid de promissionibus huius gratiae complemento promissionum istam lentiendum sit,facile colligitur.
412쪽
uis im dicat loca ista, ricquid dat mihi p.rte benit ad me Dei: ' eruit cor Lydra ut attenuo et ecc de Deus rei, is in noctis et icit e D per cere; continere complementum promissionum illarum,quae agunt de gratiae efficacia, qua clecti convcrtuntur λ verunt
etiam noIne it in V. Test: Oicquid dat 'iter Christo venit ad Christu in quasi Deas non aperuerit tum aeque cor Mosis, Josuae, se Davidis, S c. atq; in . est aperuit cor Lydiae; de quasi tuninon effecerit in electis suis velleri perii ere, sicut nunc in . Test. id facere d. citur. Vicet forte quis promissiones intelligi, tum de ampliore gratia , tum de gentibus, ad quas gratia ista extendenda orat Atqui, neutru dici P . testi Non prius Gratia enim pectiliaris in indivisibili posita est: Non babet latitudine Duna ademq; semper ubiq; est. Nec posterius, quia loca illa omnia, quae citantur, de entibus non agunt Priora duo expresse de udaeis agunt de Ly-ia a Judaea, an gentilis fuerit incertum est. Sed loca ipsa videamus. Primus desumtus est ex Joha . . . icquid dat mih Pater ad ,rma; us,ne geniet, eum qui venit ad me non eliciam oras rat, qui hunc lo io,.us depros
cum manifeste agere dicat de gratiae illius esticacis , quam Censor a V 'i probare vult, colutione me per speciem quidem, ned uia manifeste id liquet Nam posito, quod verbum Dandi hic significet datiouem cum effectu, uti non inviti concedunt Remonstr an inde cum 'specie aliqua inseret quis, Ergo datio hic est istiusmodi essica gratiae collati, Nihil minus. Nec enim de datione illa, qua fides dari
creditur, nedam de modo, quo dari creditur, hoc in loco agitur; sed de datione ad salvandum , dc aeternae vitae pane saturanduin, uti ex antecedentibus4 consequentibus manifestum est: ut sensius sit: Vos 'petitis a me panem illum, qui, ubi cum sumseritis V, s a fame aeter jequiuntini immunes possit servares: At illum ego non do aliis, quam iis, quibus Patet eum duri vult,Non enim veni ut exequerer meam sed Pater,cte. Patris mei voluntatem. At Pater eum dari non vidi, nisi iis,qui pri 'mum ad me veniunt, in me credunt, doctrina meae ingenue ais haerent. Quicquid enim, id est, quoscunq; Pater mihi dat ut iis panem istum dem,quo sumto nunquam esuriant, ij primum ad me venient, id est, in me credent. Sed vos non creditis, id est, non vultis, credere in stae. Ergo'go vobis panem illum nor sum daturus, quia
facerem contra aut praeter voluntatem Patris mei. Et ratio non obscure arguit de ista,qualem Censor fingit, latione, hic non agi: Nam verbum εξε in flaturo prolatum , satis indicat, venire aliquid esse, Quod vel tempore antecedit dationem Patris, vel sequitur Nam Z et veniet
413쪽
EXAMEN CENsURAE' veniet ad me necessarid significat, vel prius veniet ad me, vel post
dationem veniet ad me. At si datio Patris talem hic essi cacem peta rationem notaret, neutrum dici posset. Qui enim dantur a Patre
Christo, id est, in quibus Pater fidem efficaciter operatur, i non venient ad Christum, sed co pQ veniunt. Non enim in Ouibus actu cficitur fides, ij credent, sed si actu credant; Deinde,veroum venire satis arguit de ista datione, quae operatio irresisti bilis sit,uerba temtus accipienda non esse. Agitur enim de veniendo ad praescriptum Christi. At nemo venire dici potest ad psaescriptum alterius . nisi
κώ ηςι- , cuius voluntas ea eificacitate movetur , ut non possit
non ferri quo Praescribens jubet. Sed quid multis Nulla non dico ratio , sed ne species quidem rationis, pro Censbris interpretatione est. Nec major species, si non mihor, est in versu,qui sequitur s.
tasi .. s. Erunt omnos siti a Deo mi uis ergo audivit, ct didicit a Patre, id a Erunt om nisi ad me Iiud, tantum abest, ut hecim pro Censoris interpretati io docti mi , major sit in versi illo, ut contrarium potius ex eo colligi debeat. '' i' Speciem non esse proCensoris interpretatione inde liquet, quia te tu non dicit , Erunt omnes docti a Deo; sed erunt omnes dodri Dei, δίδαίοι τὰ ις, id est , laabebunt solidam cognitionem Dei, eodem sensu quo doctus aleae, trochi Musicae,&c aici selet. Et posito te tum 1aoere, Erunt omnido tua Deo, non tamen die quomodo omnes a Deo docti sint, aut edoceantur, sed tantum dicit, quotquot docti sunt, eos a Deo doctos esse. Deinde,textus non dicit, omnes cos,q ios Pater docere vult, aut quos docet,eos venire ad Christum: sed tantum eos,qui ita docentur a Patre ut audiant discant,& sierevera docti Dei fiant, sive docti fiat a Patre De doctrina ita ι Pa
tris non afirmatur hic, quod nunquam successu careat, aut quod ut plurimum eo non careat. Non enim dicitur, qui docentur a Patre,
ij omnes audiunt discunt, sed de doctrina Patris, quae flaccessu non carerisive quae auditur Hiscitur,aifirmatur,quod adChristum venire faciat. Qui enim audiunt Hiicut a Patre, ij dicuntur ι δἰ δακ'οι τοῦ Θεοῦ , reipsa docti Dei sive docti a Deo, sive veri discipuli Patris,quia nimirum tales doctrinam Patris in animum admittunt, ex eaq; affectum veritatis probitatis studiosum hauriunt prout docti apud nos dicuntur, non qui cum caeteris Magistrum aliquem docentem audi ventiat, etsi ex eo nihil aut parum profecerint, nihil aut parum didicerint, scd qui bene didicerunt , aurem lanimum adverterunt,4 sic reipsa docti sent facti. Et hi tales dicuntur ad Christiun venire, id est, quapilo per Euangelium vocantur, sponte ac ib
414쪽
omnia cum doctrina Patris convenit liniici habet a quo pius animus, non dico abhorreat, sed non sortiterau Christum trahatur de alliciatur. Atq; hinc cilicitur contrarium potiusquam quod Censor vult textu hoc colli i posse. Discere enim est actus non docentis,
sed discipuli, laetus qui'. heram discipuli curam ac diligentiam supponit, qui proinde pote: non habere locum in discipulo, etiam quando optime docetur. Multi etiim idcircd nou discunt, non quia non pollunt discere, aut quia non satis docentur, sed quia aut non volunt,aut non curant animum advertere ad ea quae docentur. Si dicas aliam esse rationem Dei docentis, aliam hominum d entium, petis το ἐν άρχῆ, Sc vim argumenti, quae phrasi hac, erunt dotitiis Deo nitebatur,deseris, novo i argumento pugnes necesse est. Eadem est ratio loci qui sequitur Aa xvj. I . Deus adaperuit cor D diae, ut attenderet ad ea, quae dicebantur a Paula Nam nullo verisimili paeam illatura mento evincet Censor, apertionem cordis Lydiae, hic denotare ψ Σήt'. t pec larem illam dininae gratiae essicacis actionem in cor Lydiae, di, eo i, qua factum herit, ut Lydia attenderit ad concionem Pauli, desper 3 sin cuius unius desectum fuerit factum , ut caeterae Fulieres non atten derint, nec attendere potuerint. Nihil enim vetat accipere verba haec ita, .ut non significent aliud quid, quam eventu concionis Pat
linae, cuius substantia tota divina erat,4 a Deo ipsi Paulo sugge sta , hunc se isse in Lydia, quod cor ejus per eam adapertum fuerit, ita ut attenderet, id est fidem adhiberet iis, quae a Paulo dicebantur. Erat enim tidiensDei multur, ac veritatis salutis suae studiosi
secus quam mulieres Geterae, quamquam eae etiam ad precandum foras cum ea prodibant: Quantum autem possit huiusmodi probitas, ut quis cum fructu audiat veritatem, id arguunt clariis me muι-ta Scripturae loca Joha .vij II Joa. iij.ao. viij. 7. Psal. xxv. 9.Xa, I . Proverb. 1.2.3. . s. 6. I. 8. c similia Sensum hunc verbis. his inesse,nihil vetat. Nam, etiamsi hac interpretatione eventus tribuatur concioni P linae, nihilominus.tamen optime dietum fuerit Deum aperuisse cor Lydiae,quia tota concionis Paulinae substantia, praecepta scilicet, promissa, rationes orgumenta a Deo erant.
Deum a dici facere, quod fit per ista media , quae a Deo sunt, infinita loca demonstrant, speciatim contraria omnia loca , quibus diabolus dicitur facere id omne, quod diabolicis artibus ac fallaciis fit. Tant,a verisimilius videri debet hunc eventum Paulo tribui,
quia express ipse sese adesa vocatu de missit esse dicitAct. xxvj. S
415쪽
Ut aperiat oculos gentium, ut converrat eos a teneἱris ad lucem apου-Ltates mira ad Deum. Veruiuini mucro, posito etiam per a potionem cordis Lydia , denotari peculiarcna quandam pir. S. actionem in cor Lydiae, nihil tamen ad propositum faceret. Quaeritur enim hoc in loco de actione spir a qua primana conversionem, sive pri-naum actum fidei regenerationis in nobis producit, an ea sit peculiaris seu per potcntiam , seu per sapientiam administrata aetio, qua posita , non possit non sequi actualis imminis conversio. At in loco isto de ea actione nim agitur, si omnino de peculiari actione
eum agere velimus quae per adapertionem cordisLydiae denotatur. Ratio est. , quia mulier haec jam tum diseri in textu vocatur timens Dei , o οριενη τον de ea lifirmatur quod convenerit una cum aliis extra urbem, ido ex more iti textus videtur indicare, ad oram
dum Deum ubi valde verisimile est eam etiam a Deoictiisse ut inclinaret cor ejus ad testimonia a Paulo revelanda; in Deo exauditam esse Secretum enim Domini timentim Esem, Psal.xxv. I'. . vij. II. Locus itaq; hic perpera allegatus cit. cum ad Phil. 853. jam paulo ante prolixe tractavimus. Itaq; ne actum, item agamus, coiectorem remitu mus ut ad ea, quae antea a nobsidii se dicta ad loca ista in quibus fides resipiscentia donumDe eis asseritur; quia de iis antea visum csse Censor hic ait. Exceptio Cen risadr sponsionem genuralem , quae a Remonstrantibus , cum loca ista in mediunt adaucuntur,fieri solet,expendenda tantum hic venit.Nam inquit, quia RemonLte exiitimant emis resipiscentiam Dei donum dici posse, etiamsi is, qui credito reis scit, id non ne Vario a Deo accipiat, hoc ei Z, ut loqui silent, donum oblatum , non collatum, id omnivi, absurdum ent, quia id quidem dici potet E de donis, quae extιterunt, ante quam acciperentur,sed de ejusmodi donis, qua non exi tunt, nisi cum δε- nantur, nunquam quis Ham sanu dixit se cui ruam illa dona', si ille cui donata sent, ea certo non acceperit, is robur, pulchritudo pientia, ct c.
Exceptio haec multis modis laborat. Nam Latiamsi non dissit si ridetur murionum propriissime dio id quod actu datiύ, recipitur, ta-
duxinci in ineri non thim, tum apud Jureconsultos, tum in communi sermone,
es' μ dita donum ctiam vocari olet, quod offertur, etiamsi non accipiatur ab
qira extitcrux eo, cui offertur,4 dare dicitur is, qui dare in animo voluit,etiamsi est in actu non det. Atq; hoc agnoscit Censor verum esse, nan ait id re-iiud dona eli diti posse in istiusmodi donis , qua extiterunt, antequam accipe
Iesu es Hactenus ita verbo dindi,aut ex voce doni nihil dem die nur strative pro sentetura. cen oris concludi poste manifestum est.
416쪽
, tu recipiuntur, ut robur, pulchritudo, sanitas, veritumum est. At dona omnia, quae vocantur, talia Ie, ut aut existant antequam donantur, aut non existant, nisi cum donantur, fals um est. Sunt enim dona quaedam. quae nec istunt antequam donantur, nec statim recipiuntur, cum donantur. Talia sunt omnia ea , quae is qui donare
dicitur, jubet de mandat ut accipiantur , cuiusmodi sunt actiones omnes, quae sub praeci ptum cadunt, quod rariose alicui datur, ut ejus praestatione , excellens aliquod bonum , quod alioquin habere aut ab alio accipere non posset, consequatur; quae sanes, quaten actiones illae medium gratiosum sunt per quod bonum istud obtineri potest ac debet,ex parte ejus, qui cas jubet, dona dicuntur,etianas nec ante existant, quam recipiuntur, nec recipiantur, cum donantur. Hoc ita osse his rationibus evinco. I. Quia Deus d citur,ariis in locis dedisse populo suo ea,quae populo jubebat,ut acciperet, aut ut sibi compararet,in quae tamen populus nec accipiebat, nec sibi comparare volebat Ita Deus dicitur statem dedis populo, vitam dare mundo , resipiscentiam dare Israeli. Act .vij a s Joha vj. 33. Acto.' LI. cum tame populus salute illam no conleque tur mundus vitam illa non vellet, Israel non rcsipisceret, proprie loque nec silus ista,nec vita ista,nec resipiscentia ista antea existerent. Sic diciturDeut.j.as. cum exploratores,ldest, Josea 6 Caleb terra promis iam laudantes, populu ad eam invadenda hortantes. diceret, Tenient terea, quam mehora Deus nos ter dat nobis; quod Mosesi
pulo exprobraverit, Et tamen noluin ascenderede rebetastis verbos σου Dei ventri. Et cum nihilominus Moses eos hortaretur uti no animo essent. non timerent Tamen, inquit, per hoc non cre dictos domino Deo vectro Audini autem y ora, inquit, vocem verborum e trorum, iratus est ac area vit,dionici Non iribit qui nam ex hominibus4BZ degeneratione hac mala tenam bonam, dcc. Sed dabo
eam lebo sit Iephunneb, ine tibi eam, sit, ejus,quia adimplevit ire posti ονam Similia loca infinita sunt. Dices hic fortasse, erra istam jam tum extitisse, cum eam Deus daret. Sed frustra dicam enim timiliter,uitam aeterna etia aliquomodo extare, antequa Deus eam hominibus dare vult: Sed uti illam terram armis acquirendam dabat Deus, ita nunc aeternam dat,sed fide Uanctimonia vitae invadendam. His adde, cur eadem ratio in verbo dand Sc vocerim locum non habeat, quae locum habet in verbis Synonymis, Semandi, i Aminandi,trahendiri similibus' At liaec Deo christo tribu-x a untis
417쪽
EXAMEN CENSURAEuntur etiam tum, cum salus, sive servationis effectus, illum ninatio&actualis tractio non consequitur. Sic Christus dicitur Lux illa,
quae istuminat omnem hominem. Joan.j. 9 Dem frator omnium homι-mιm, I Tim ro Cluistias tractum omnes adse, Joa. X J.3a cum tamen, nec omnes illuminentur,nec omnes serventur, nec omnes trahantur. II .Quia Deus de eo ips conquestus aliquando apud populu,adeoq; populo id vehementer exprobrasse legitur,quod e cor non dedisse ad intelligendum, oculos ad videndum, Er aures ad aulenta.
Deut. ix. . Sic enim verba ista intelligenda esse antecedentia Scconsequentia clarissime arguunt, atq; imprimis ista verba, quae adduntur usi adiuem hanc. Quasi dicat Deus: Quicquid hactenus egi, quid autem non egi , ut vestrum cor mihi adjungerem in a volais obtinerem, ut me prout oportet,coleretis p id omne Histra fuit Eliusq; pervenire non potui, ut quod ex animo volebam , cupiebam, optabam, cor vobis insererem meae voluntatis aedis studiosum: omnia dona mea e facientia respuistis , omnia inluper habuistis, hilum non profeci apud vos. Haec exprobatio, quem nervu, quod
os habet, si datio cordis non significat is dationem, quae facit donum ipsum existere , essicitq; ut accipiatur id est, si non significat nisi enicacia tale , quae non potest non sertiri effectum p II. Quia
nisi hanc significationem verbi diandi admittamus, necessario consequetur,ridem , resipiscentiam, sanctitatem,&c non aliter effetaut existere in hominibus, quam robur, sanitas, pulchritudo in iis essici solent atq; existere. At nihil absurdius cogitare mens humana potest. Nam I. sic non minus stulte ridicule praeciperetur hominibus fides, resipiscentia, pietas, sub comminatione mortis aetemae; quam si quis iis , cum comminatione mortis praeciperet, ut robusti
sani, pulchri proceri sint. II. Sic non minus stulte ridiculd fides , res piscentia , sanctitas alicuius, virtutis praemio digna titulo
insignirentur , quam si quis Procerum robustum, s. num Pulchrum,d:ceret virtuosum, iraemio dignum. Sed, inquit Consor, hoc a gumentum nullim momenti es t quia non stituimus Deum sitam fef-n iustis Y - resipis vitam , ut media ad eam in nobis sciendam non septio cens adhibεat, cum media ita sint oles,m , circa quod Dei respiscentia ι. M ad versant cro iniit rum tale quae in nobu a Deo esciuntur. Qua miri aseli in me vola sit haec exceptio paene citerminis patet Praecepta enim pro- τὶ dimissionibus praemiorum comminationibus paenarum sancita, avi adbibea servire posse pro mediis Gnstrumentis, ei qui donu consere quod
on existit, illicum donatur, doquidem eodem modo, quo robur, Pulchri
418쪽
pulchritudo, sanitas donantur, adcli est ineptum atq; absurdum, ut palpari paene possit Praecepta enim, qua praecepta sunt, ad summa
non habent nisi moralem efficio nitam,quae juxta Censorem tota est incertain inessica , quia immediate non attingit voluntatem sed mentem tantum atq; intellectum : At hic non agitur nisi de donatione sive efficientia, quae corid, ut Censbr loqui vult, id est, inevitabiliter effectum sortitur, sive quae voluntatem ipsiim in se corruptam immediate afficit,in caci cert,consentiam efficit. Falcmur quidem dici posse praecepta concurrere per modum signi vel objecti repraesentantis id quod Deus donando cssicere dicitur, quod a Censerphic indicatur . sed ut concurrant aut adhibeantur veluti instrumenta, quae sub ratione praeceptorum, quatenus praecepta sunt,
perantur, moraliter impostibile cst. Nam praecepta, qua talia, obligant eam, cui ponuntum, sive postulant ossicium ejus cui dantur& qui praecepta ista praestat, is praestando ea , officium praescriptum sibi facit In quo autem effectus, id est, praestatio ejus quod praescribitur, per donationem talem efficitur, qualis est donatio roboris, sanitatis, pulchritudinis, c. is praestando id, quod praescribitur , officium suum facere ut dicatur, ab omni recta ratione alienum est. Facit quidem talis id, quod praescribitur, sed non facit qua praescribitur, iraeceptum non concurrit ad obsequium, ut ratio movens Mobligans hominem ad obsequendum, sed tantum ut objectum sine quo obsequium esse non potest, proinde praestatio ejus, quod praecipitur, non est praecepti praestatio , sed praestatio similisei, qua quis praecepto, qua tali, obtemperat. Ex quo patet, hac ipsa
exceptione totam Iormalem vim divinarum praeceptionum penitus elidi atq; eviscerari. Et sane,si Censor consequenter loqui velit, necesse est ut fateatur, totum verbum Dei non servire pro instrumento conversionis, sed tantum pro objecto doctrina mera, circa
qua versantur fide I resipiscentia quia fidesae resipiscentia , Deo speciali actione immediat,essiciuntur in voluntate, proinde prςcepta, qua talia, promissa, mini nationes, hortationes, querelas,obtestationes, qui Dus verbum ei scatet,non se nisi inania signa desoperosam simul ac Iudicra quanda histrionia. Locus, qui ex L. Cor. iij. 6. citatur; fg plarari, spolis rigavit, D Deus dedit incrementu, se ad
rem non facit Datio enim incrementi, non dicit necessarid actione ventilateri
aliquam Dei specialem .distinctam a plantationes rigatione, 'I
cuius vi fiat ut plantatio de rigatio no possint non esie fructuosa;sed id alles uis. tantum plautationis destigationis vim divinam esse, significare po- ara a test,
419쪽
test,quasi legatur, soli Deo acceptum serendum esse, quando plantati, rigatio fructuosae sunt, quia tota vis lassicacia, quae in platationein rigatione est, a solo Deo prosecta est,prout clarissime id
explicatum legimus a.Cor. iij. . 6. In naturalibus res patet: Deus iis, quae plantanturri rigantur ab hominibus, incrementum dare dicitur in communi sermones, non quia peculiari actione divina
fit, ut plantata rigata crescant, sed quia Deus vim istam , quam terrae indidit, in qua plantatio, laquae, per quam rigatio fit,conservat aut vigorein vim suam habere sinit;quod nisi faceret, pla talio rigatio tota sine fructu esset plantata ac rigata incrementum nullum conlequerentur. Et ratio etiam postulat, ut alucr haec verba non intelligantur. Nam plantatio, quae Paulo tribuitur
hoc in loco, quae aliud nihil est quam prima Corinthiorum ad fidem in eligionem Jesu Christi adductio Rigatio, quae Apollos tribuitur, quae aliud nihil est quam Religionis istius promotio , de eorum,qui crediderant, in fide meligione Iesu Christi confirmatio, sustentatio atq; educatio, dicuntur esse actus eorum, ut ministrorum Dei, per quos Corinthi j crediderunt. At si datio incrementi est ipsa fidei ingeneratio, quae peculiari actione a Deo fit, quae non potest non sortiri effectuin , tum fides sive fidei productio iis ut ministris , jure tributa dici non potest. Nulla enim ministerialis actio concurrere potest cum peculiari actione divina ,sic ut per eam fides aliquomodo essiciatur: Quia tota actio ministerialis, quae per homines, verbum fit, moralis actio est. At peculiaris illa Dei actio, qua fidem essicit in homines, est physica vel hyperphysica: Actio autem moralis ut instrumentum heri dicatur actionis physicae, absurdum est Scopus etiam loci non patitur ut id factum credatur. Nam scopus Apostoli non est ostendere, quis ille peculiaris modus sit, quo fides cssicitur in homines, quove in Corinthiis effecta fuerit, sed tantum quod tota illa spiritualis suada de incacia, quae in externa illa apostolorum de iis enim agit praedicatione erat, ter quam multi primitus a Paulo ad fidem adducti suerant, qui per Apollo deinci in ea alebantur & fovebantur meo
authori, a quo tum plantator Paulus , tum rigator Apolloc, dona sua acceperant, praecipue adscribenda sit. Inde enim recth infertur
ab Apostolo Corinthios non deta re ista forma loquendi chismatica uti, Ego sum Pauli, qui primus Ecclesiam hic magno animo fundavit,ine i etiam ad iidem Christi adduxit Ego sium Apostos, c. discipulus, qui ab eo adductus sum ad fidem , qui luccessor quidem Pauli
420쪽
Pauli fuit,sed non pa iciores, in id pilire quaPaulus ad fide adduxit. Quicquid enim aut Paulus, aut Apollo secerunt, id feceruiit illiguli beneficio donorum gratiar istarum,quas a Do acceperant itaq; sive ille pauciores, sive nic plures, sive vicesversa, ille plures, hic pauciores ad fidem adduxerit istud omne incrementia, quodcunq; cst, tribuendum est donis istis divinis, quae singuli non esses, scd a Deo habuerunt , prout Deo visum fuit ea cuidi admetiri, vers. s. Et hoc sensu Paulusin Apollos etiam mPl vocantura qui ctiamsi pro viribus laboraverant in opere Domini, ut fideles ministri coopcrari Dei, tamen totum hoc mhil, id est nullius prorsus momenti ata efficaciae, adeoq; frustra, sine ullo fructu fuisset,nisi donis istisingularibus a Deo praediti fuissent, unde omnis, quae in labore corum efiicacia, omnis fructus, omne incrementum derivatum
Responsio quam Censor sit ungit,ad id quod de parnarum comminatione dixerant Rcmonstrantcs, planescλοισαρσι iονυσος Nam
Remonstrantes non loquuntur de in , an usta non sit paena , quam ' Deus inseri mediorum contemtoribus ivglcctoribus sed tantum de eo, an , si Deus aliquos nominatim ab aeterno ad Vitam electo. but vocant, ea gratia donare velit, qua posita fieri non potest quin osi, di hi credant, resipii cant , dc obediant, nihilominus iisdem lepem serre in
possit lancitam commmatione parnae aeternae hoc aptentiae Glumae a laueta dese-
non convenire, atq; adcli ab omni recta ratione alienum esse asserunt Remonstrantes. Quis enim comminetur poenam ei, quem Peremtorio decreto a paena immunem ossi vult, quom gratia ejusmodi donare vult, qua posita fieri non potest ut paenam incurrat, imbque hoc ipsum credere vult, pro certo atq; indubio habere quod
in paenam nunquam incursurus iit, Res ipsa clamat, usmodi com nae paen. minationem ludicram indignam esse sapientia , non modo divi NI : 30βη ς na,sed etiam humana.Ad hor respondendum fuerat. Hic enim non agitur dei , an usta paena sit, quae insertur mediorum contemt ribus, scd an sapiens sit comminatio paenae, quae fit iis, in quibus hoc plum ciscitur a Deo,ut med a ista non possint contemnere aut negligere. Sed posito etiam , quod Remonstrantes id assirmaverint iustam paenam non esse, quae infertur contemtoribus seu neglectoribus mediorum istorum, quae Cenlbr media es. dicit, quibus Dinis utitur ad fidem resplicentiam in hominibus efficiendam , nihil tamen dixissent aliud, quam quod verissimum est. Nam quis animo concipere potest justam este poenam illam, quae infertur conte-A toribus