장음표시 사용
51쪽
versabatur. Caeterosque Sanctos etiam seeere . nonnulli cum arietibus iis , qui indecori sati-ctitati eorum erant, atque in eo turpissime eontra Sacrarum litterarum auctoritatem, consuetudinemque peccatum est. Nam Saeri Seriptores extulere laudibus virtutes .: & merita Sanctorum , isti vero ostentant, assinguntisque vitia Sanctis , quae numquam illi habuere . Quod si inepti isti non poterant Virtutum exprimere figuras, debebant saltem imitari Grae- Graeι Pictoris et Artificis solertiam , qui vitium oculorum in D N pictura apparere sua nolens , texit illud , a que oeeultavit . Scilicet debuerant etiam isti
non facere quod fieri ab se possie dissidebant , potiusque latere cum flentio, quam probris onerare illis , quae probra conflant ipsi sibi penicillorum suorum linguis . Velim igitur ego
Artifices nostros , aut magnopere elaborare in eo, ut exprimere affectus possint , aut si ita amequi non potuere, fateri utique conatum
ejus rei, & dolorem aliquo modo, sicuti pristus ille secit, qui paternos in filiae nece sensus effugere se posse dissidens,velavit Agamemnonis caput. Atque pars demum ista plurimas , maximasque utilitates habebit. Cultus enim erga Deum , & Sanctos , laudesque , dc imitatio , α metus, &dolor , & spes , nihil sunt aliud: , quam affectus animi , sive motus , quos Sacrae imagines effetu ad , rquae tune spi-xantes , dc vigae appellabuntur cum nostras mentes excitabunt , dc eas , spiritu , dc vita
52쪽
quadam ciere poterunt, sicut in Synodo Nieaena secunda evenisse proditum est. In ejus nam que Synodi Actione quarta scriptum extat,cum
diu de imaginum utilitate , & usu disputatum esset, Gregorii Theologi testimonium suisse tu eis is
allatum , reserentis Adolescentem quendam Iambie. Protervum ascivisse ad se mulierem inhonestam, quae simulatque destinatum flagitio cubi eulum
intravit , defixit illa illico oculos in imaginem Polemonis philosophi, quae picta ibi erat, Qua Polamonis Lin imagine, & pictura cum Philosophi ejus mo- mago.
Tes , gravitatemque mirifice coloribus expre sam intueretur'. repente adspectu eo fuit permota , quasi venerandum eum , castissimumque hominem ante oculos haberet . Ita revocasse animum ab concepta libidine, neque verborum ultra quidquam auribus admittere voluit- se, retroque unde venerat, convertisse gradum . Patres narratione hac audita, consensis
se , ac decrevisse imagines esse admittendas , ut quae vim tantam haberent. Quam recte igitur,& fructuose collocarent Artifices nostri studium , operamque tuam , si in exprimendo a D sectu summopere laborarent. Sed aliquis sor 'pinosum M. tasse dixerit, nescium se esse exprimendis affe- pta excusaria. Hibus , imparemque muneri huic . Inepta sane excusatio, quam Speronius Vir gravis, prudensque numquam admisisset. Vir iste Λpollis nem , qui Romae in Vaticano est, Laocoontianteserebat, ideo quia direretis facilius suisse Artisci exprimere dolorem , sive plures simuli dot
53쪽
3o iis Ε D. AE R R ΟΜR L dolores , quam hilarem , amoenamque Vivae tatem . Dixerat autem hoc Speronius , sequu tus nimirum rationem eam , quod animi humani habitus certis interdam , apertisque signis ita sese prodat , ae manifestet, ut nudus paene conspiciatur , sed idem interdum Uelis sinuoluerisque multis tectus , fugiat corporis oculos , tantumquct mente , & imaginatione eonspiciatur . Neque enim audaciam , &cele. ritatem , M spiritus ingenuos , de venustatem a , ae dignitatem aliter', qciam imaginando conspexeris . Verum refugiunt Pictores ab hujus modi negotio . neque luctari cum hi iee dissi- eultatibus volunt . De qua Artificum inscitia I ii Ιεpidum dici posse arbitror id , quod Baslus Iovias in ictu . quosdam sui temporis Artifices satis lepide:
conjecit . Aptos nimirum esse pingendo Med, eo sortasse cuidam 9 sive Doctori , propterea quod ea figura bis movendo peiacillum absolvatur , si ductu uno barbam oblongam , autero togam ostenderint. Verum nisi nervos in affectu exprimendo omnes contenderint, num quam satisfacere paterant sanctioribus bono Tum oculis , numquamve praestiterint id, quod Basilii hoνω- Magnus Basilius alta ina mente exoptares . Isrris n. Picto- eum celebre Bari mi Martyrium Voce ,
w' stuque depingere conatus suisset , excitat in iidipsum Pictorum artem, atque ita Artifices assatur . Vos nunc apello, dc obsecro , genero sissimarum pugnarum Pictores. Alisolvite truncam hanc imaginem ejus inclyti Dacis , quam
54쪽
DE PIeTURA 2ACR A LIB. I. inchoatam , atque imperfectam ante oculos vestros ego collocavi. Illustrate imaginem hane arte vestra, quodque obscure a nobis adumbratum cst , id ipsum quaeso , vos absolvite Fulgeat imago ista coloribus vestris, dc Λthle
tam , quem ego Coronare volui , vos nunc melius coronate penicillo. Discedam ex hoe loco victus artis vestrae excellentia, dc subtilitate , cui suceubuisse gloria , dc voluptas mihi erit , victoriaque vestra gestiam ipse , & exultabo . Iam nunc cerno luctam Athletae hujus , vim que manuum ejus , lacertosque , di toros , dc vigorem animi , dc bellatoris hujus virtutem , expressa cuncta coloribus vestris magis ad vivum , quam nostris essici sermonibus potuerit. Ingemiscant nunc Daemones, dc ad Martyris triumphum confusi dilabantur , dc victrices ilia
las manus rursus videant . : t .
PIETATEM PICTORI IN PRIMIS ESSE NECESSARIAM .
CAPUT XI. Colores sunt verborum instar , qui perce.
pti oculorum sensu, non minus descendunt in animum , quam ipsae perceptae auribus Voces , ipsaque rerum pingendarum prima de formatio locum obtinet sere sententiaram , &argumentorum . Inde fit, ut hune Picturae sermonem , dc alloquium vulgus etiam , dc multitudo imperita intelligat, nihilo leviore tamen
55쪽
3 2 FED. BORRO MEI. ob id ipsum auctoritate apud prudentes , ut reis Ino a. Mart. dixerit Gregorius Nyssenus, picturam loqui Theodori . tacentem , & ejus beneficio , saeras aedes prata florida fieri. Ac sicuti ad oratoris munus plurimi refert , ea , quae dicuntur , enunciari cum affectu , & vigore , qui movere animos possit, ita magnum picturae opus erit, si colores , di lineamenta erunt ejusmodi, ut inserant animo
pios sensus , metumque , & dolorem quotiescumque res postulabit . Atque ut ad similitudinem eamdem cuncta dirigantur , dici potest etiam, studium illud , solertiamque Pictorum , qua cupiunt imagines suas in bono eolloeari la mine , quo facilius praestantia artis intelligatur, simile quiddam esse ei oratorum artificio , quo tum voce , tum gestu , tum actione , motuque corporis omni dictionem suam ornare, & admovere sensibus audientium conantur . Quin etiam sie uti vanus est oratoris conatus ad permovendos aliorum animos , nisi
suum ipse animum moverit prius , ita Pictori bus cunctis evenire arbitror, ut nisi ipsi prius pium aliquem animi sui motum exeitare conati fuerint, nequeant postea operibus dare suis id, quod sibi deest, pietatem nempe , & Iaud biles animi sensus ' . Atque veteribus illis , quorum tanta laus in assectu fuit, plane evenisse arbitror
id ipsum, quod profanis Poetis accidisse pro
a saxoserratus distus . nonnisi sacras pingebat imagines, ac prius quam ad eas pingendas adgrederetur , divina se synaxi reficiebat, animumque ad pietatem componebat suum.
56쪽
DE PICTURA fACRA O B. I. 3 certo habemus, ut nimirum optima quaeque Carmina eorum , non solum ab artificio , ted etiam ab motibus animi manaverint; qui nempe motus elicuere sensus eos , quos numquam diuturna meditatio , sudiumve attulisset.
Hi ne scilicet nobilis querela unius expostumlantis in praeeipiti aetate non fluere sibi versus eos , quos fundere solitus es. t, eum sanguine meliori turgerent venae 3 Poetisque illis mos fuerat excitandi affectus causa , peragrare ne mora , & valles , di montes , & littora , dum
istos animi impetus quaerunt, ac venantur .
Λd antra prosecto ipse , specusque obscuros ob eam rem ibant, sicuti de Tragico Euripide G/II. lib. 11. proditum est , qui caetera domicilia nimium O. sibi laeta existimans , abdidit se in speluncam , ut moestitiam ibi , timoresque varios , & lici.
tudinum formas , & casus atroces colligeret. At eeleberrimi Sculptorum parcissimo victu , inaediaque diuturna praeparRbant animum suum, quo magis affectibus istis implerentur . Neque dubitem ego affirmare, tres illos Artifices, qui celebratum illum tantopere Laocoontam secere , ejusque dolores expressere , nullo alio , quam lupinorum cibatu , sicuti Tragoediarum Auctores , esse sustentatos; quam duram alimoniam inter magnorum operum instrumenta
adhibitam fuisse Plinius refert. Nimirum in- Zib. 33. c. I a. telligebant , abstinentiam , & jejunia finitima esse lacrimis , & doloribus, se uti largae epulae sociae risus essent . In octava etiam Oecumeni Borrom. Fict. Saer. G ea
57쪽
34 PED. BORRON EI Act. ιο, an, ea Synodo loeus est unus , quo loco statuitur , atque decernitur , ne damnati Ecclesiae aucto inritate homines, prohibitique communione saerorum ad pingendas imagines saeras adhibeantur. Idque decretum cum facerent Patres , duplici eausa , di ratione suisse adductos, eredibile est , vel quia eontaminati homines non deberent contrectare res divinas , indignique ministerio tali essent , vel quia cooperti vitiis , ct inquinati sordibus , nullo modo posse viderentur imaginibus illis adjungere pietatem , & religionem , quam ipsi non haberent . Tulit vero Civitas nostra Artificem unum , tum artis suae eXcellentia , tum pietate etiam , modestiaque animi clarum , & magnopere lau- Annibal Fon. datum . Annibal is suit Fontana notus homorψ' . nobis, taciturnus, & solitarius quidem, &mansueti moris , valdeque arti deditus , & intentus, liberalitate,& munificentia quadam suae artis non erga Principes, hominesve alios praeditns, sicut interdum aliqui, sed erga Deum ipsum, uti is solitus suit, offerendo scilicet et gelut Artifici summo , bonorumque omnium Aucto-Ti tributa, quibus ipsum adoraret . Nam ubi statuam aliquam absolverat , justam operis sui mercedem exigebat , ut sibi sinui, & arti, dc labori honos esset . Inde per aliquot dies honeste delectatus felicitate sua , praemioque laboris , ct ingenii, bonam aliquam ejus pretii partem tacitus , oecultusque portabat ad Aram
Michael Me eandem , unde totum accepisset. De Michaele
58쪽
autem Angelo narravit mihi, qui se intersuita se ajebat, cum ille natura mitis in paupςres obvium , supplicemque mendicum . quia niliit, quod dare posset, ad manum habebat, deduceret in tabernam aliquam aromatariam, Petito que ibi atramentario , & plagula aliqua par racea, velati scripturus aliquid , ductis raptim lineis , caput repente unam formaret, traderetque mendico cum verbi hujusmodi. Ostendes Pictoribus istud : non enim emere recusabunt , pretiumque accipies . Generosa sane indicia Christianae pietatis, & divinae Majestati debita tributa non tam operum, & laboris , quam laudis , & gloriar, qua caeteros suae artia
ci . q. C A P υ τ X ι I SED quomodo tandem potςxunt Artifices nostri pietatem exprimere , & assequi hanc , eum plane degen*res , di diversi ab veterum illorum itastitutis , nullam in eo curam ponant , ut imagines suas timore , metuque, & maje state , religioseve aliqua φnimare conentur, prout mysterii natura requirat Potius autem
ipsi tam mollia , & delicata simulacra uirilis sexus faciunt , ut pro seminis accipi possint . Λrtificium tam in pictura , quam in scriptis, αadia plerisque rebus hactenus amari oportet, C a si na-
59쪽
as P E D. BIRR Μ ΕΤ si naturae ipsius effigiem non tollat. Neque tantopere studendum est elegantiae , & pulchritudini , ut exprimendae similitudinis cura negligatur , quae sicuti primum locum in effigie vultus tenet , ita in corporibus, imaginibusque re- Collis. lib. i. liquis eustodienda est . Narrat Theodorus Aratificem quemdam impudente m , eum depingere Salvatorem vellet, fecisse Iovem , ideoque ma risorum A. num llam impuram subito exaruisse . Caeterum pria. isti ad extremum declinando aliud, corpora nonnumquam faciunt adeo robusta , & torosa , quasi non Sanctos, aut Sanctas, sed Athletas aliquos pingerent , vultusque faciunt adeo truces , & laevos , ut quidlibet aliud ; quam pietatem spirent . Nonnulli ruris singulas corporis partes , articulosque , & sexus , & compages ita ostentant , quasi tabulas anatomi eas sa nandis vulneribus , non quali incitamenta religionis exhibere vellent. Addunt vero corpo xibus istis eam in motu , spirituque violentiam,
atque contentionem , quae militare etiam eorpus dedeeeret . Unde tanta spectantium oculis, animitque offensio oritur , ut simile quiddam 'Th tkἰ st.. Patiantur , quod Theatri spectatores olim patimiorra. soliti erant , cum scilieet illo luctantium adspectu fatigati, & fracti, domum redirent. Cum
autem Sancti omnes abllinentissime vixerint , non decet fieri Uultus eorum adeo nitidos , dc Pingues , veluti si in caupona nutritus aliquis
Pingeretur. Quam culpam Miehael Angelus non vitavit Principi Apostolorum ruborem in
60쪽
DE' ICTURA 1 A CRA LIB. I. 3 facie nimium adspergens. Retulere aetatis ejus homines eum Voluisse quidem effugere reprehensiones ejus rei quotidianas , cum ita diceret, erubescere Apostolum ob temporum eo
rum conditionem , quae sane Catholicae Fidei rebus miserrima erat. Sed admitti non debuit ejusmodi dictum , eum minime deceat, dum tua defendas, perstringere multorum vitam , &mores . Debuit autem summus ille Magi iter corrigere suae artis vitia , non Aular Romanae statum . Magnam igitur Artificum esse curam oportet in eo , ut vitia illa de vitent, ne scilicet incidant in id ipsum, in quo Lysippus igno- Plin. lib. biles ante se statuarios accusabat , cum dice ret, eos in faciendis simulacris , respicere scilitos ora , & vultus hominum , quos vivos ant oculos haberent, eum respici potius oporte-Tet convenientiam , & decorem , & qualem esse cujusque figuram deceret , ajebatque legem,& normam artis sibi esse hane . At recentiores Pictores neque imagines repraesentant qualea suere , neque quales esse deberent .
AC nisi viderem ego , tempora haec nostra
commodiora secta ege prioribus saeculis , Vellem utique periculum facere , num retusum hunc stylum acuere possemus in eos, qui Or