장음표시 사용
121쪽
tum inde fit, quo istorum urina instructa esse solet, qui ne prata sunt de victu laudabili fruuntur. s. XII. Quia urina ex diversae indolis partibus, videlicet ex salsis, sulphureis, mucidis, pinguibus, aqueis mixta est,
hinc calore sicile putrescit & scelidissimum odorem exhalat, remanente in lando crassa terrestri substantia.
Calor urinae quam maxime piniculis sulphureis salinis commixtis debetur, unde quo major amborum ingredientium in urina est quantitas , ut in febricitantibus , scorbuticis de in iis qui parum bibunt, eo color est saturatior. Seholion. Sola salia, praeserit m alcatina, cum pauxillo sulphuris commixta & digesta, colorem 1 aturate rubicundum exhibent, cujus rei testis 'est tinctura antimonii acris, cujus color ad rubedinem laturatus, unice a suibus al- catinis soniter calcinatis est, unde evaporato spiritu vini , remanet purum sal fixum aurantii coloris, sine ullo velligio sulphuris, quae' remanentia rursus in aqua si luta, eandem tincturam restituit. Notabile circa hanc rem est experimentum Beliini, qui urinam saturate rubram, admixtione aquae, pro lubitu mutari ejusquec lorem vel intendi, vel minui posse, ex vero tradit.=. XIV. Quo major in corpore calor est, eo saturatior urina est, coque copiosius sedimentum deponit. Seholiou. Ratio sedimenti est partium aquolarum desectus, &salinarum, sulphureo- mucidarum terrestriuin copia, unde frigore partos graviores coeunt dc iundum petunt; quod non accidit, si sufficiens adest phlegmatis vehiculum. Quia vero calor absumit humidum , hinc urinam quoque saturatiorem efficit, ut sedimentum Frointe deponat, ut videmus cessante febris impetu.
g. XV.Copiosor urina redditur liberaliori potu & aliarum
exactionum imminutione. Seholion.
Largior potus copiosam reddit urinam, quia haec maxime in phlegmate constat. Ob alvum adstrictiorem, vel transpirationcm imminutam, scrosior pars sangui--nis ad renale cribrum majori in copia vergit, ibique facta ductuum renalium majori dilatatione, copiosus separatur, quare atinosiphaera borealium ventorum flatu frigidiori & compressori reddita, majorem & cr briorum urinae profusionem fieri animadvertimus. g. XVI. Mitior sanguinis calor ejusque tardior progressio, urinae copiosiorem iacit fluxum. Seholion. Hinc promte peti potest ratio, quare refrigerantia , ut fiant acidulae, cerevisiae minus spirituose, ει quae subtilem acorem habent, serum lactis, emulsiones ex l minibus quatuor frigidis, fraga, melones; ex remediorum classe nitrosa, spiritus nitri, item salis, urinae flu
xum v chementer moveant; contra omnia ea, quae ca
lidum intestinum sensuinis motum intendunt, ut sunt calida, slidorisera, spirituosa, purgantia, parciorem urina, fluxum essiciant.
s. XVII. Renes sunt congruum illud sus latieis emunctorium& ex meris tubulis sanguineis & urinariis sunt compositi.
Seholion. Tota renum stibstantia est contextus vasculorum continuorum , siquidem ductus Bellini, sive urinarii, nonnisi continuationes capillarium arteriolarum renalium sunt, quod manifesto evinci potest, dum aqua me, emulgenti per sphonem injecta, vena, prius ligata, non interrupto itinere per siphunculos urinarios ad pel- vim & inde ad Metheres & vesicam sertur. Quin imo testante Rudischio in thesauro anatomico II. pag. 66. si
Meteriae renates materia ceracea insarciuntur, sinul e
tiam ductus Bellini omnes urinarii, ipsique tubuli pelvis, eadem materia replentur.
Universa renum vasculosa compages, ob tunicas nerveas & musculosas, ex quibus ductus consant, peculiari clatere , tono motuque dilatationis & constrictionis gaudet, qui ad liberiorem sanguinis transitum& urinae separationem non parum contribuit. Seholion. Neque enim ullum visitur emunctorium in corpore, quod robore, tono & vigore motus destitutum sit. Non hepatis mere vasculosa compages & ductus biliarii hepatici, cyssicus & chol ochus, non uretheres , aut vesica, neque tunica villosa intestinorum, vel salivales glandulae, tono, sive potentia se dilatandi ει contrahendi, carent. Pro varietate autem hujus toni, secretio ex excretio humorum diversimode modificatur.
Constrictis renatibus, e. gr. aspaliIns, a doloribus, tubulis , urina instar aquae sellucida, saporis & odoris expers, redditur. Scholion. Igitur urina ante coloratior, si subito in aqueam ει limpidam mutatur, certissim. um affectus spalmodici,
vel praesentis, vel imminentis, indicium est, quod in hypochondriacis, hyssericis, calculosis & epilepticis
subinde observamus. I ii subrili impetu, ubi universi lis est fibrarum confrictio, tenues, crudae & sine sedμmento urinae minguntur, sique ear subito aquos, cilargae redduntur, ingens vitae imminet periculum, quia partitia vehementem spasmum, quo sanguis ad Fuctus, vel caput impellitur, partim separationem seria sanguine & in re uin ab eo vasculorum minim rum , adeoque periculosam & lethalem in meningibus, vel ventriculo, inflammationem, denotant. g. XX. Sub remissione toni, sive robore deperdito ductuum renalium, tardior sanguinis & urinae fit progressio.
Seholiou. Tota renalis nimia resolutio, morborum , qui renes . occupant, potissima causa & origo est. A nimia enim sanguinis ibi facta congessione & vasorum renalium dilatatione, renes vel in ingentem molem 1olvuntur, vel valorum sanguineorum sat apertio & mictio cruenta producitur. Ob nimiam quoque tubulorum arteri serum & urinalium dilatationem, serum, ainioribus, lapidescentibus & terreis partibus ornussum, separatur, . quae perquam iacile in concretionem calculosam coeunt. uiti de causa temperata adfringentia & roborantia , in calculo, tam praesemando, quam curando, palmam caeteris praeripiunt. Quo de argumento legi meretur
eruditissima Dis. O. Heucheri de adpringentium usuiu calculo.
s. XXI. Renalium tubulorum tonus, spasmis, doloribus &febrium paronysrrus remittuntibus, ordinario rela Xatur. Seholion.
122쪽
MAOIlam C Ea en indoles spasmorum, ut pariem, quam vehementer CXagitarunt, postea valde debilem reddant. Nam gravem panis spasmum ordinario amnia & r laxatio 1equitur. Videmus hinc, remittente dolore ex calculo, crassam mingi urinam, quae antea erat tenuis
di pellucida. Quiestente febrili aestu, urina crassior &ponderosior, quae facile sedimentum deponit, emittitur , qualis a veteribus dicitur cocta, inque acutis nam crisin & eventum morbi, in intermittentibus vero Paroxysmi solutionem, designat.
Neque vero tantum renes, sed & canales, qui utanam ad vesicam deducunt, & Graecis ureth res vocanis tur , dilatationis de constrictionis motu, tono ac pote tia instructi sunt. Soholion. Quare non solo pondere, sed simul eonstrictione horum ductuum, humor ad vesicam propellitur. Can les hi magnam dilatationem patiuntur ab affluxu urinae , si in parte inferiori horum cavitas calculo obtur ta sucrit. Meminimus, tunc instar sarciminis eos diductos repertos sui fle. Iidem canales nimium quoque constringuntur de angustantur eκ dolore, quem calculus acutus parit : hinc etiam ipse dolor a calculo excitatus ejus per uretheres progressum ac transitum in vesicam impedit. Quare, quae spatinum & doloressirdant, quae paries constrictas emolliunt &. laxant, ut hianea, ad propulsandum calculum sunt efficacissima. Saepe etiam spinica uretheris confrictio tanta est, ut alterum, utut . ealculo liberum, simul in consensum trahat, quo casu, urinae fluxus in totum supprimitur de quandoque unita sedativi vel anodyni medicamenticiosi restituitur.
I. XXIII. 'Neque elastica, contractibili potentia vesica est desituta, quippe quae ex tunicis musculosa, nervea ciglandulosa est coinposta.
Dissensionem patitur vesica ab urina contenta, cui semper blater vesicae renititur , quare sub mictionis actu iuina in anguitum & arctum ductum urethrae coacta, redditur. Hic renisus vesicae elassicus, est quoque causa, quod urina non proprio pondere, siphinctere vesicae aperto, prodeat, sed contractione & comprelli ne fibrarum ejus musculosarum propellatur. Observamus, ab improvida, diuturna Ee molesti 1sma urinae copiosae retentione, ejus eκitum di mollem fieri, quia nimia urinae cuia oc disiensione, elater vesicae fractus di destructus suit, ita prorsus, ut ad debitam constri tionem dissiculter redeat.
Urinae inspectio medico valde necessaria & insignislimi in praxi medica usus est. Seholion. Quemadmodum empiricam illam ac divinatricem artem imperitorum ex urina judicandi & specialissima praelagiendi in totum damnamus & pro fallaci ignorantia habemus: ita ejus inspectio perito medico magnam utilitatem scenerat, siquidem hac ipsa non modo con situtionem ac naturam sanquinis & humorum, sed de eorum circulum ac progrestum celeriorem, neque munus partium solidarum ipsarumque viatum urinalium pasmum, tonum & conditionem cognoscimus, quod ad morbos tam chronicos, quam Minoa dijudicandos, multum utique. iacit.
Minus est humor glutinosus, qui in certis emumctoriis glandulosa, ad varios saepe usius secerni
Exstant in corpore multa &. varia lymphae mucosiae colatoria. Obsita his est tota narium, palati de saucium regio. Deinde tota interior arteriar asperat glam dulosa tunica naucum saepe crassim & copiosum 1 parat. Denique solenne muci emunctorium gland lae lenticulares, quae in intestinis crassis consistunt ,
Tota interna faucium ac narium structura ac regis ossaque turbinata squamosa & capitis os sum cavitates tunica glandulosa, quae pituitaria audit, obductae sunt, inque his locis. sanguis & humores a muco egregie lis
Sehohon. Sinus, qui in ossibus capitis absconditi sunt, duodecim numerantur: duo frontales, qui in inseriori otiis fremiis parte sti sunt, quorum singuli, tres adhuc habent concamerationes: duo sphenoidales, in osse 1ph noidis, sub sella Turcica delitescentes, septo osseo distincti sunt: sex ethinoidales, minimi, in osse ethinoi des inter nares & oculi orbitam exstant, & duo majores intra maxillam superiorem collocati, qui ab H. Mmoro antra vocari solent. Hae omnes & sngulae ositum capitis sinuositates tunica glandulosa & pituitaria ol ductae sunt, quae lympham in mucum abeuntem se
parant eainque per ductus invicem connexos ad inuinci communem narium canalem vehunt.
Non mucostas in ea forma, qua ex naribus vel aspera arteria, aut per alvum ejicitur, separatur, sed demum facta separatione, hanc consilentiam induit. Scholion. Muci materia dum vehitur in singuine satis fluida est, alias neque ad minimas arteriolas & ductus, qui sunt m glandulis, accedere, neque ibi secerni posset, spissam vero consistentiam stagn uione & effusione incavitatibus demum acquirit, ubi partes aditherear te nutiliinae, quae fluiditatem humoribus conserunt, o Iant , S: aqueae tenues per poros refluunt inque ductus lymphatacos recipiuntur. Quam sicile vero fluidi citenues humores , dissipatis partibus subtilioribus, in coagulum abeant, albumen ovi documento est, quod calore firmum & stabile coagulum induit. Neque parum frigadioris aeris accessus in aspera arteria inquo faucibus oe naribus, fluidiorem lympham ad plutin statem disponit. .
Neque tamen mucositas per emunctoria sua omni tempore, neque m eadem quantitate de consissentia, s
Seholion. Animadvertimus copiosas mucostares in infantibus, in pueris, in senibus, insteminis, inque phlaymaticis & qui spongiosi sunt habitus corporis & delicatum ac qinetum vitae genus sequuntur, aere maxime humido secerni.
123쪽
Excretoria, quae mucum separant, vasa & ductus, peculiari tono, robore te motu constrictorio de dilatatorio gaudent, atque adeo pro hujus motus variatione, muci excretio diversimode modificatur.
Ubi magna horum vasorum est dilatatio & toni remissio de mucosae materiar in sanguine abundantia, tunc ductus ampliati majorem copiam lymphae mucidae separant: contra vero, ubi horum ductuum fit comsrictio & parcior materiae mucidae in sanguine quantitas existit, ibi parcior ejus est excretio. Seholion.
In procinctu jam posita est ratio copiosioris secessi nis muci in imbecillioribus & phlegmaticis , in declinatione morborum, in fine tullis & coryzae, prae humida existente atmosphaera tempore quoque verno &autumnali , neque minus in pueris & senibus , in phthisicis, ubi sicuti totius corporis, ita maxime du-etuum horum excretoriorum, tonus, laesus de imminutus est. Supprimitur vero haec salutaris excretio in siccioribus, in spinicis affectibus, pulveris tinaci de constringentium calidorumque abusu, item ab acri asmissi, frigore : leniori vero errhinorum stimulo, neque minus corum , quae humectant, humores crastas diluunt, ut sunt balnea, insula herbarum calida, the
Ingentem quoque nauci copiam intestinorum crassa, Di colon de rectum, lenticularibus glandulis servant, quae ad hun. cctanda scytala Ze eorum progrestum s
cilitandum, inultum contribuit. Scholion.
Neque existimandum est, mucum intestinatem subsorira spilla, qua visitur, in glandulis separari, sed omnino in principio etiam tenuis Sc fluidus in intestitia influit, paulatim vero sub tardiori alvo spista scit, ob subtiliorem aquositatem in eos ductus redeuntem, per quos etiam humiditas, si diuturniori mora scybala penitus Exsiccantur, pertransit.
Res notatu admodum digna est : solennia inuci emunctoria sngulari inter se commercio de communicatione gaudere dc invicem conspirare. Sciation. Quapropter uno ex emunctoriis istis obstructo, v. g. naribus, major mucositatis copia in intestinis deprehenditur , sque per asperam artei iam multum sputi de muci redditur, intestina de seces exsiccantur. Proinde non melior datur via ac methodus copiosum sputum de tussim humidam curandi, ac si stimulo linante, vel purgante, ad intestina nimia serostas alliciatur. I. X. Dantur adhuc alia mucidae lymphae secretoria glandulosa, quorum in numero sunt prostatae virorum, quae corpora stini globosa, instar nucis juglandis, ante collum vesicae sita, quae liquorem albicantem secernunt eumque decem plerumque vel duodecim ductibus excretoriis in urethram pro Ejus lubricatione Haculantur. Huc etiam spectant glandulae, quae in vagina uteri MCirca meatum urinarium, item in vesca urinaria reperiuntur , quae mucosium liquorem secernunt eumque Per peculiaria oscula , sive lacunas, pro humectationetrarum partium, excernunt.
Seholion. Ob harum glandularum nimiam relaxationem t numque deperditum, hi ductus identidem ninuum ampliati, ingentem lymphae mucidae copiam separant , quod in gonorrhoea & fluore albo visitur. Interior vesicae urinariae ne ea tunica glandaeis, juxta collum m vime conspicuis, obsta est, quae mucoium humorem, quo haec sensibilis tunica ab erodente urinae sale dese ditur , separant. Huc etiam spectat urethrae tunica glandulis exiguis reserta, quae liquorem viscidum, rotundis& longitudinalibus foraminulis, ad urinae acrimoniam temperandam , plorant. Quo etiam reserendae iunt glandulae tres a Conpero inventae, parVae fabae magnitudine, quae liquorem mucidum per speciales ductulos in urethram inserunt; nec non glandula I.ittrii, pollicem lata, urethram proxime infra prostatas ambiens Ecaliquot osculis liquidum mucosum urethrae immittens Quibus glandulis nimium relaxatis, vel erosis, ingens muci tam in vesica, quam in urethra, fit proventus.
I. XI. Ut omnes glandulae, & glandulosae tunicae; ita maxime, quae mucosi liquidi secretioni serviunt, id hahctit
peculiare, ut crotae in magna copia mucum leparem. Seholion.
Tunica pituitaria, quae narium & palati ossa cingit, si in lite venerea eroditur, viscidi Be glutinosi muci copiam findit; si a calculi asperioris attritione, vescar
tunica nerveo - glandulosa croditur, magna quantitas muci in urina conspicitur; sque glandulae prosatae, vel urethrae utriusque sexus , aut circa collum vescae, in insediis, vel in scorbuticis, erodiantur, ingens viscosi humoris profusio fit, non parum vires debilitans.
Dantur adhuc aliae intra juncturas artuum glandulae , quae mucilaginosae de pinguedinosae appellantur , te ad eorum flexuram facistandain, diaphanum mu- cum sequestrant, cui fini quoque serviunt ligamenta glandulis obsita, quibus artus invicem colligantur. Seholion. Diciar hae glandulae ab insigni anatomico Anglocio'ton Havers inveniae sunt, earuirque inventio in pathologicis non mininium usum se norat. Si enim mucus lite lymphaticus, acribus, erodentibus salinis paralculis imbutus est, dolores alticulorum , qui dissiculter discuri possunt, suboriuntur, si tartareis, fixis, terreis, partibus onustus est, tophorum, qui anhriticis & podagricis familiares sunt, origo sit. Hic m. cus quoque copiosius transmissus, si in luxatis mem-hris coagulat Dr, luxatoriam ossum repositionem impedit. Glandulis vero articulorum inuci laginosis, ariadis , exluccis redditis, s repitus ossum, peculiare sco buticorum symptoma, producitur.
De excretione sanguinis per uterum.
AD aetiis naturales, qui motibus vitalibus succos
de materiam aptam praeparant, periinet Omninci mens rua foetianarum purgatio, quatenus superfluum& inutilem sanguinem excernit, ut reliquus in venis eo molius circuletur de depuretur.
f. II. 'Excretio sanguinis ab utero, singulis mensibus, ob nimiam
124쪽
De excretione sanguinis per uterum. 73
α am sanguinis in steminis abundantiam & ob pec liarem uteri fabricam, sanitatis & alendi scelus caula sit. I. III. Sanguinis, qui dicitur singulis mensibus, quantitas
Differt haec ipsa pro differentia aetatis , vitae generis& habitus corporis : primis annis solet esse parcior, in juvenili aetate plenior. Macilentiores de sanguineae plus quoquae sanguinis effundunt, quam obesar Sc stigidioris . naturae sceminae: plus quoque gulae & otio deditae, quam
quae tenui victu & multo exercitio utuntur. Hippocra-- res LA'. L. de morbis mulierum Sect. XV. duas heminas assignat, alii libram , vel etiam libram unam de semis , effundi statuunt.
ausa inenstrui fluxus est nulla alia , quam nimia sanguinis redundantia , quae optimo consilio ad fallita
Sehohon. Variae prostant de hujus fluxus causis in scholis medicorum opiniones. Alii ad lunae motum & mutationem , alii ad sementum uteri peculiare , nonnulli ad
Nelmomii archaeum seu corporis nostri rectorem, quidam ad arcanam & sapientem naturae legem, eam reserunt. Nos reconditis & a communi sensu longissime remotis ejusmodi principiis penitus neglectis, ex re in vime obvia Sc simplici, sanguinis nempe plenitudine majori, quam necessaria est , hujus fluxus originem ac
I. U. Mollior & laxior solidarum partium in foeminis textura vaserunt Iue angustia in causa est , quod sceminae majorem sanguinis abundantiam habeant, quam viri. Scholion. Quo major partium fibrosarum est soliditas, eo maiori resistentia ac robore ad impellendum fluidum sunt instructae; contra quo fibrae molliorcs , quo laxiores
sunt, eo minoris roboris de efficaciae ad impellendum sunt. Quala autum est sesarum robur & vasorum capacitas, talis est pullus cordis de arturiarum. In viris ,
qui solidiorem partium corporis compagem & majora vasa obtinent, pullus vegetior, plenior de velocior est, quam in mulieribus, in quibus ob vasorum angustiamia fibrarum mollitiem , languidior, mollior & magis exiguus. Qualis vero est pullus, talis est fluidotum progressio, & quale secretorii vasis orificium , talis est transpiratio & humidi consumtio. Et quia in foeminis minor sanguinis velocitas & tardior circulus est & maior capillarium angustia, quam in viris, minor quoque in sceminis humidi peripirabilis erit secretio, & cons
quenter major erit sanguinis de humorum in vasis redundantia. Huc acced:t, quod sceminae labore minus exerceant corpus, quam Viri, quo tamen corpora secundum Sanctorium sci. V. aph. IX. semper laviora fiunt, eo quod multum humoris detrahit.
Plethoram menstrui fluos causam esse , plura adhuc alia sunt, quae id declarant.
rusticae, quae labore corpus sortiter exercent, nec non quae ex diuturniori morbo convaluerunt, aut puerpe rio , vel aliis evacuationibus , multum sanguinis anaiserunt, aut lactantes sunt, vel praegnantes, eae vel pa cius , vel plane non Purgantur.
Optimus & nutritio succo resertus sanguis, non vero
corruptus, utero eXPurgatur. Seholon.
Error fuit veterum, ex sanguinis circuli ignorantia profluens , venenatum & corruptum sanguinem esse
menstruum, quod ex eo dijudicabant, quia quxus mensium suppremus , ingentem corpori struit perniciem: At vero limguis, qui utero in sanis purgatur, fluidus &floridus est, in junioribus tenuior, in adultioribus craD sior. Si vero in vasis stagnaverit plus justo, eκ mora utique congrumatus, niger de foetidus reddi potest. f. VIII. . Peculiaris uteri fructura & sabrica in causa est ι quod non per alia loca , sed per ipsum, abundans languis evacuetur.
Seholion. Ipsius enim uteri compages ita est comparata, ut fibrae de vasa in ea incredibilem in modum distendi Seexplicari, iterumque contrahi de sponte ad pristinum statuin redire possint, quo fit, ut sanguis copia redundans eo quam facile ruat ibique colligatur. Vasa detritam arieriosa, quam venota , eκ spermaticis & hypo gastricis orta, numero sere infinitas ramificationes ad
uterum ejusque vaginam emittunt; quae non recto cursu, sed varie contortae, curvae & quasi serpentinis ductibus proserpunt , N. in non gravidis minisue sunt,
in praegnantius vero sensim creicente utero, dc majores fiunt, de exporriguntur ; nisi enim ejusmodi incurvatio Se flexura vasorum esset, uterus a foetu, sine Vasorum disruptionis metu , non posset distendi. Porro membranae , quae &. internam , es externam uteri superficiem cingunt & per quas vasa disseminantur , nulla adipe obductae sunt; quare fulmodi fulcro de 1lia tuta vasa sacilius dissendi de aperiri possunt. Tuin truncus aortae destendens multo an plior semper in sceminisὸ quam in viris observatur, propter sangui ncm copi siorem, qui ad uterum deserri debui, quod in viris nois accidit. Praeterea, scut omnem fluidi ad pe encliculum ascensum, ita sanguinis per venarum frematic rum admodum longum & valde tortuosum & inflexum ductum , valde esse difficilem ad superiora perpendiculari via cursum , animadvertimus. Demum uti valvulae, in aliis corporis partibus venis accretae ,
sanguinis progressum egregie adjuvant ejusque resta gnationem impediunt; ita vicissim in vcnis uterinis valvulis destitutis, cruor utique aegrius circumagitur Zcita amplioribus collectus , ad minores de capillares relabitur, eorumque tenera oscula plus justo distendit ae premit. Quod si igitur major sanguinis copia congestarsuerit, quam vasa capere & robur cordis ac solidorum' regere possit, tunc in nulla parte difficilius regreditur , nullibique commodius ipsi divericulum , quam in utero , unde in alveis vasorum sensim lapsu temporis ac cumulatur , vasculosas sinuositates replet ac in sarcit, donec earum extremitates , quae oblique hiant in uterum
nimium distentae, dissiliant tandem di cruorem effun
Sebolion. Ordinario eae sceminae, quae gulae liberalius mdul fent , quae otio fruuntur, quae macilentiores & moloris sunt texturae, largiorem experiuntur mensium fluxum, propter uberiorem sanguinis redundantiam; obesae vero , in quibus sanguis , non tam intra vasa colligitur, quam in corporis habitum ditanditur, mulieres Friae H manna Oper. Tom. LI. IX. Causa eruptionis sangui i per uteri vascula capilla
ria , praeter stagnationem in venis, est quoque spata dica partium constrictio. Scholiou. Constans est observatio practica, in omni maiori Acritica sanguinis eruptione , extremorum quandam re
125쪽
frigerationem, dolorem dorsi & inflationem in abdomine , alvum strictam cum corporis languore de gravitate observari ; siquidem nimia vasorum: a languine repletio , . secundum Hippocratis inarum, aph. 39. Sin. n. essicit spassicas constrictiones , quibus liber progressus sanguinis per capillaria vascula impcditur, hinc ad Vasa maiora regurgitat, in corde Xero nimium congestus,' ejes validiorem & veIociorem contraditonem , quam pulsus durus de magnus , in omni sanguinis enormi eruptione conspicuus indicat, suscitat. Impetu igi- Iur per arterias sanguis ad uteri vascula dεlatus, ea aperit , idque multo facilius , quia uterinae venae , iam tum sanguinei infarctae , liberiori sanguinis cursui obicem posuerunt.
Sanguis menstruus per minima vasa rum uteri , tum
Ex quibus canalibus, utrum ex iis , qui ad urerum νan qui ad vaginam seruntur, languis menstruus pro-
manet. magna inter medicos , mi anatomicae peritos , controversia agitatur. Utraque sententia suos habet patronos , ad autopsam pmvocantes. Nos utrumque fieri Posset assirmamus. Quia vero plura Naia ad uterum , quam ad vaginam excurrunt, dc spermati ei, quae OVarium perreλant, venae, valde flexuota 1unt, non sine ratione alterimus , largiorem sanguinis effusionem, ut in abortu, e vasis uteri apertis , ordinarium Vero memsium fluxum , ex vaginae vas s fieri. Num vero mgrteriolis, an ex Venis , prodeant menses, tam eκquisite determinari non potest; quia tamen guttatim succedit fluxus , potius en Venis, quam arteriolis, eum deducere vellem, I xlertim cum teste Antoni in anatomia eo poris humani pag. i86 flatus venis uterinis immissus , in cavam uteri oc vaginae commodissime impelli possit, de venarum amicae facilius, quam arteriarum latera aperiantur.
e Periodicae fluxionis sanguinis ab utero causae sunt
Plurimi hujus notabilis phaenomeni causas in lunam rejiciunt , quia ad certum. ejus statum, vel phasii r currere solet. An Vero imbecille argumentum est, asitrum esse causam, ubi ad certum mensem, diem, vel horam, effectus idem recurrit. Res potius ita se habeti ob tardiorem sanguinis in staminis progressum, ac lammidiorem perspirasonein, necesse est, imites quippiam fucci, vel sanguinis superflui in Vass coacervari, ex quo baulatim crescit plethora. Ponamus jam, certam men suram sanguinis abundantioris requiri, u. g. libram unam semis, ad essiciendam eruptionem per uaeri vasa, ad hanc vero colligendam requiri certum tempus , V. g. viginti octo di*s., manifesto uη inde consequitur: non tempus esse directam 'fluxionis causam, sed inensuram certi temporis necessariam essu ad certam inundanti sis sansuinis quantitatem accumulandam , quae. potens sit ad spalmum concitandum de vasa uturi perrumpenda.
Εκ quantitare igitur sanguinis, qui sub mensumst usingulis sceminis evacuatur, haud dissidulter invenim,oquinus, quantum sanguinis de succi nutritu susin fluim suavia tamina singulis diebus genvretur 5:quaenam
quantitas Atilius debeat expelli. .
Sangitais menstrisi in foeminis fluxus sanitati prodest.
Veritatem hujus problematis quotidiana comprobat exsperientia , siquidem rem se habente hocifluxu mu- serum Suoque. Minitas Mue. sei hin i, is autem, si vi-
tium capit, vel deficiat; vel excedat, ilias morborum ingruh ; vid. Hi porraris aph. S . Sin. W Galenus Imri de venae setaione adversus Era iratum ita scivbit: Nonne natura φsa mulieres cunctas evacuat fax
muliebre genus, quod domi a eris' heque veheme tibus laboribus exerreretur, meque sub claro sole viaveret , ct propterea quam elurimos ἔumor es cinem ret, oportebat, opιnor, evacualion m k1jusceistio tudinis , tanquam remedium a natιπώ detumni
pere. Ad a'uabilem enim liberum de sanguitris circulum & cursum, quioniai uni pariluin actionum integritatem tuetur,' ceria dc Iroportionam sanguinis mensura requiritur, qua Iaesa , sive vi excensu , 'sive in desectu, motus ille sutorum, qui limitatem dispentit, necessario laeditur ibit
Nimia sanguinis ex inpresus mensibus r*9ndantia circulum sanguinis impedit, oc robur, elatcrem liaci tractionem cordis valorumque instinsit , his .c valde sensat languinis stiaes, stagnatibiles . congestolies, v1scerumque obstructiones , quae chronicorum morborum foecundae procreatri s lunt, Ietestant. t. i . l. ν
Ab imminutis vel deficientibus metabus, magna utique muliebrium morborum copia nascitur , qui Frodisserentia partium valde disserentes sunt. Si cnim lamguis stagnat in capite , mulancholiam , capitis gr Vem dolorem , ertiginem , oculorum de auditus gravit tem, pallorem, insaniam , quandoque etiam apopi Ham , concitat; in fraecordiis nimium congessus, clys placeam, asthma , tuitim , haemopt 3 sim, cordis palpitationem , syncopen parit; in ventriculo & intestinis sire1tagnaVerit, fiunt inflationes , borborygini, ructus,
praecordiorum anxietates , cardialeiat, vomitus etiam
cruenti ac tormina; viscera abdominis., si sanguinocratio instae a fuerint, cactextam, totius corporis gram Vitatem , scortatum, teterum, pathemata hysterica, Furpuram , tumores crurum ac pedum , venarum Vam cea , progigni in consesso est. In utero, fluor albus, ejus inflammatio, molae uterinae & abortus resultant aquae omnia fluxu hoc restituto levamur vel tolluntur, vel matura languinis missione praecavemur. De quibus quidem omnibus iisque medendi methodo, eκ in situlo egiinus in dissertatione, de ignorata uteri fructura multorum in praxi errorum fonte.
Circa decimum quartum annum , menses incipiunt , circa septiinum vero aetatis set tenarium desinunt, de tunc inulta sanitat s incommoda procreari solent.
Incipiunt menses ylerumque circa decimum quar. tum aetatili annum, quia hoc tempore major alimenti copia ingeritur, digeritur, dc plus languiuis ingener tur , qui prioribus annis multo serosior 8c nutriendo cor pori inserviebat. Hic sanguinis incipiens .fluxus cor pus non raro a plurimis malis 1 quae a copiosiori sum primis in annis nascebantur, Vandicat. Cessat vero sanguinis fluxus circa quinquastamum, quia tunc fibrae rigidiores fiunt, capillaria oscula occluduntur νει ni tus naturae spastsci, qui fabri solent esse,qκσetionum sanguinearum , deficere incipiunt. Nisi itaque tunc plethorae matura Venae sectione , aut evacuatiptae, per urinam , vel per transpirationem , auistiori reda ita, suscurramus, profecto foemii post quinquagqsimum amnum in visa de diuturna mala incurrunti
On vero tantum foemanae , verum etiam viri y qui multum sanguinis supersua inseverant , ejus in setiO
126쪽
De generatione corporis humani. s
nem , M quidem per venas sic dictas hamorrhoidales,
Sicut foeminae ob laxiorem, flexiliorem ac molliorem fibrarum structuram vasorumque exilitatem , plethoricae fiunt, Se sanguinis effusionem cum sanitatis emolumento eκperiuntur: ita etiam ejusdem texturae & h bitudinis viri, ob plethoram auetam , per haemorrhoides sanguinem superfluuin emittunt. I holim. Profecto haemorrhoidum fluxus non tam infrequens est ac vulgo putatur, quod medici accuratiori facto
scrutinio optime norunt. Patent vero quam maxime
huic fluxui viri succi pleni, facie formosi, spongiosioris
camis , quia ejusmodi corporis habitus , ob vasorum etiam secretoriorum angustiam pulsumque languidiorem , non tantum consumit, quantum fuerit assiamtum. Iunioribus annis ejusmodi homines narium haemorrha giis obnoxii sunt, vel etiam ad harmoplysin inclinant; adultiores vero iacti , hiemorrhoidalem fluxum experiuntur, qui eo largior de frequentior est , quo plus sam minis in venis macervatur.
Salubris est maxime haemorrhoidalis fluxus, quia corpus a plethora liberat, de morbos in hac oriundos pr est M. . Schollam Non inepte igitur a veteribus fluκus sanguinis per venas sedis , propter egregium commodum, quod sanitati praestat, vocari tolet aureus , oder die giliaene Ader. Alii hunc stuκum egregium naturae bene V lentis opus salutant, quod longam sanitatem ac seneci tem polliceatur. Nihil itaque deterius est, ac si hic suxus conletus de salutaris , prava diaeta, vel medicina , intempestive minuatur, vel cohibeatur, siquidem graves viscerum obstructiones de infarcius, de exinde Chronitae passiones , ut cacheria , hydrops, calculus, flatulentia spataodica, melancholia, colica conVulsiva, Pallio ischiadica, retultant , quae hoc fluxu prudenter ac tempestive restituto, sanantur. Distinguendum veto est inter fluxum harenorrhoidalem criticum de sua natura salubrem , qui ex sanguinis redundantia & ad eam tollendam fit, de inter eum, qui ex constitutione viscerum abdominis praeternaturali originem suam trahit ;hinc observamus cachecticos, hypochondriacos & hydropicos fieri haeinorrhoidarios, quae excretio quandoque cum levamine, quandoque etiam cum detrimentoni, prauhrtim si nimia suerit.
Conservatio corporis nostri valde corruptibilis, a lubero sanguinis circulo de progressu, hic Vero a conVenientibus ingessis, retentis Ze excretis , dependet. SPholion. Actus utique vitales in motibus tam solidarum, quam suidarum partium consistunt, hi vero nec diu subsisere , aut continuare possunt, nec materiam , in quam vim suam exerceant, habent, nisi per actiones natura Ies , quae alimentorum congruorum ingestione de comvenienti secretione ac excretione continentur. Magna itaque vis est ingestorum de egestorum ad vitam de s nitatem conservandam, de ad morborum quoque cainsas statuminandas , quare medicum ad haec temper diligentissime relpicere oportet.
De generatione corporis humani. I. I. GΕneratio est actus, quo minimum, sed organicum
corpusculum, in semine praeexistens , nutritione evolvitur ac producitur.
Generatio nil nisi nutritionis de auctionis species est , qua , mediante lympha nutritia , corpusculum in semine
contentum extenditur , quare etiam haec materia ad a tiones naturales recte refertur.
organica tantum corpora, non vero alia, virtutem
Per corpora naturalia organica ea intelligimus, quae singulari artificio ad certos edendos motus a natura con structa sunt, de quia in metallis talis Organica constrinctio non datur , ideo multiplicativam vim ibi quaerere vanus labor est: in regno autem vegetabili de animam lium vis seminalis, sive pnultiplicativa , obtervatur.
Virtus multiplicativa in eo nobis consissere videtur, quod omnes vegetabilium de animantium partes sint organicae, id est, totius corporis idem complectantur. Seholion. Quemadmodum minima atomus auri totam textintam auri continet, ita etiam minima molecula plantae, vel animantis, ejus structuram complectitur. Quid enim semina , tam vegetabilium , quam subtilissima de delibatissma succi nutritii portio , de unica arbor, planta, aut animal, vel multa millia seminum producit, quorum singula novum de simile organicum corpus producunt. Neque tantum in seminibus vegetantium , sed in quovis etiam minimo ramulo arborum , ut ex inmtione patet, vis propagativa consistit.
I. IV. Ergo in quovis semine jam totum, quamvis superis
dat exiguitatis, organicum corpus, latet. SehoIion. Ulut intellectus nostri limitatae vires minime caperes possint modum, quo in semine te quavis corporis odiganici naturalis parte totum lateat ; hoc ipse tamen rei existentia Ze veritas non destruitur, quia plura sunt de fiunt in rerum natura, quae limites intellectus nostri longissime exsuperant. Neque ad medici scopum perfi-net , abdita 8e sublimiora haec, quomodo videlicet organica in semine corpuscula producantur, inquirere ι aut solicitius agitare. Suffecerit, ea adesse, de nutritione evolvi de in conspectum dari. si minimo, procerae etiam arboris semine, jam tum ejus rudimenta plena latitare, inque insectorum OVis , integra eorum corpuscula jam formata contineri, inque humano semine viva animalcula accuratioribus micros copiis conspici, recentiorum curiosae inventioni debemus.
I. U. Subtilissimum illud, quod medullae cerebri de ne
vorum porulos incolit, fluidum , ad specificas de organicas actiones de motus recipiendos dc producendos aintissimum est.
127쪽
SebolioΗ. Singularis & plane mirifica res est, perversam matris phantasiam deserinandi tarium ejusque partium naturalem conformationem mutandi ac destruendi potentia instrue am esse. Neque enim infantes tantum lineamentis corporis , sed & moribus, ingenio, inclinationibus , ratione animi, parentibus subinde si inites sunt. Admirationem meretur, quod scribit' Misenna in Camue Med. Lib. I. Oa. 98. natum similem esse illi, cujus imago impensa cogitatione tempore congrcssus suit repraesentata. nitur, ejusdem sere indolis videtur, ac illud, quod comticalis & vasculosa cerebri lubsantia a sanguine arteri se separati Seholion.
De semine humano utriusque sexus.
Fabrica enim testium & corticis cerebri multum in ter se convenit. Utraque fluidum a sanguine separat tenuissimum, magna actiVitate & potentia movendi infructum. Et hinc petenda est ratio, quare ab intempestiva & immoderatiori venere , non modo animales functiones detrimuntum capiant, sed & vitale panium robur ac tonus inde enervetur , ita prorsus , ut qui in
prima aetate frequentem Venerem eXercent, corpus infirmum & morbis obnoxium reddant. Id quod etiam jam tuo tempore Hippocrates Lib. de Geniιura , I his verbis agnovit: Genitura viri provenit ab humido , quod in corpore es robusissimum argumentum vero , quod robusissimum secernatur , hoc es, quia a veneris usu, tam pauca materia emissa , imbecilles reddimur.
tis duo , D producenda vegetabilia unicum tantum semen desideratus; ad generationem vero animan-
maris nempe dc foeminae, ut concurrant, ne
cesse est, ob duplicem animalium sexum, qui in vegetantibus non Observatur. Seboliou.
Summa tenuitas, sive spirituascentia seminis, in camia est, quod circa tempus pubertatis ingens mutatio in corpore obseruetur. I um enim Vox fit sonora & a spera , pili in mento & pube incipiunt crescere, neque minus vigor ac robur animo & corpori accedit. Seholion. Ad arborem vel plantam producendam ut semen in
terra foecundetur, tantummodo solis calore & tenui pluviarum humido opus est: ad generationem vero ani malis duo semina requiruntur, alterum quod in mem branacea capsula continetur , sive ovum, alterum fluidum , quod in subtilissimos halitus resolvitur, quale est masculinum.
In eunuchis haec omnia non visuntur, neque barba in iis crescit, neque vocum sonoram Udunt, habitus comporis manet laxus, animus est enoeminatus, capilli actmuliebrem modum in longitudinem crescunt. Animantibus castratis, ut equis , multum decedit roboris.
Caro in castratis bobus , hircis, Vervecibus , caponibus, fit succulentior 6c pinguior. Animantium semen ex liquido longe tenuissimo conflatum est. Seholion. Semina vegetabilium nihil aliud sunt , quam succi nutritii subtilissima per angustissimos demum canales secreta portio, multo vero magis in animantibus tenuisse sima seminis indoles ex subtilitate canaliculorum, quibus secernitur , dijudicanda est. Neque si non adesset
tanta in semine tenuitas partium, in minimos meatus corporis organici ingredi, nec motum inibi ciere , aut Partes eκtendere posset.
Subtilior succi nutritii pars , per testium canalicia salia compagem transitu spirituosior facta, & ex vcsic lis seminalibus per vasa lymphatica ad corporis succos
reflua, toti corpori agilitatem,spirituascentiam, elaterem, robur, calorem , quo castrati desituuntur, conscrt, Se instar medicinae optimae consortantis de ballamicar se habet. Sebolion.
Semen maris est tenuissima lymphae nutritiae portio in canaliculosa testium fabrica a sanguine secreta. Scholion. Anatomicis experimentis constat, tesses viriles ex meris concavis , sed tenuissimis tubulis, & secundum Be Iini calculum triginta ulnas Florentinas exaequantibus, invicem convolutis, es Iu compositos, qui diutumiori, in aceto praesertim maceratione, dissolvi possunt: neque minima haec vascula cavitate destitui, vel ex eo dijudicandum est, quod per haec ipsa liquidum ad vasa deferentia , de inde ulterius ad seminales capsulas , qua convoluta quasi intestinula constituunt, deseratur. Si-que interdum liquidum in minimis testium canaliculis restagnaverit, ingens siepe tumor nascitur, qui reddito humore fluidiori, quam facile discutitur. I. IV. Quemadmodum per angustissimos tubulos non nisi tenuissimum , & quod eorum diametro respondet, liquidum sertur ; ita longo ductuum itinere Per attritivum motum multo iubtilius redditur. I. U. Fluidum , quod in testium vasculosa compage sece Ressuit semen retentum ex vesculis seminalibus per lymphatica vasa ad languinis & lymphae inassam , Obvasorum lymphaticorum communicationem, quae ipsis cum vesiculis seminalibus intercedit. Nam si flatus per tubulum in deserentia vasa sertiter immittitur, non modo ipsae seminales capsulae, sed & totum lymphat, corum systema, cum ductu thoracico, inflatur.
Liquoris seminalis, qui naturae mobilissimae, tenuis. sinae, simplicissimae est , minima pars , univcrsi corporis organicam structuram continet, & secundum hanc vividissime operatur. Seholion. Est enim ea indoles fluidi tenuissimi, ut omnium impressionum, quae nonnisi vestigia sunt ollaeelorum, recipiendarum capacissimum sit, quemadmodum id videmus in cerebri, nervorum ac senseriorum fluido , quod voteribus spiritus animalis nomine venit. Neque dinbium est, vel minimam seminis portionem, organi linum similem corporis in quo subsilit, utut modo ineffabili, complecti. Et hoc modo veterum sententia intelligi potest , semen a singulis corporis panibus decidere de animam in corpore unam esse, ted totam in singulis ejus partibus.
Constat observatione, tanto saniorern ac robust tem
128쪽
De semine humano utriusque se X Us. 77
tem stori insantem , quanto semen maturius , magiS-que CXcoetiam de subtile est. Seholion. Persectio vegetabilium, florum quoque, multum dependet a feminis maturitate de periectione, quare, si in
horti cultiara flores, ut tunicae, primularum, auricularum , P niores , copiosiores de bene coloratos reddere velimus , opus est, ut non omnes seminales capsulas relinquamus, sed pauc&s tantum, quibus diutius aeri sereno Sc calido, minime vero coelo p.uvioso cie trigido, expositis , semen inde magis coctum de persectum evadit. s. X.
Α semine aquoso, minus maturo, vel cocto, debiles insantes, morbis obnoxii, neque diutius viventes des miriae frequentius , quam inares progignuntur.5 Phol. m. Attenta observatione discimus , debiles 8e morboses parentes gignere ctiam ejus inodi liberos. Observamus quoque , liberos in eκ rema senectute, vol prima adolet- cciitia, aut in obrietate, vel ab iis qui venerem nimis manum & copi ale cxcrcent, genitos plerumque admodum debiles & brevioris vitae else.
f. XI. Genitura virilis est s boles optimi succi nutritii, ea propter, qui benigno , temperate spirimoso alimento fruuntur, quiquc lucci nu:ritii de sanguinis copiam in-
generant tardiusque congrediuntur, neque vires rerdunt, ii ad coitum dc procreandam sobolem sunt ap
SHolion. Recte igitur dictum : sne Cerere te Baccho fligere venerem. Et parentes, qui nec congruis alimentis, nec satis largitor fruuntur, cic vires cX morbo, vel atris causis deperdid runt, minus bonum Se laudabile semen Proserunt, de ad procreandam sobolem ineptiores lum.
Uti omne animal, ita etiam homo, EX Ovo produ
Quarc Ovulum, qliod nonnisi tenuissimus lymphatucus cit inclulus humor in capsula membranea, ad animalis gencrationem necessariuili sit, hae videntur rationes : quia in liquido incluto partium situs , sormatio , nutritio commodis lune , neutiquarii vero in humore ,
qui dimuit, qui eXhalat, fieri potcst; deinde quia ovula
imminiarum a spiritu geniturae virilis actuari de sociaundari debent, Opus est , ut humor luminalis membranis includatur, per quas lubtilior semitiis virilis pars trans. re de penetrare debet.
Neque tantum in minutissima geniturae virilis pomtione , sed Se in quovi, tuo; inae ovulo, intcgna corporis organici structura , ut ut lata xii e cNigua , latitat. . Seto ou. Ni s in ovillo ipsa sanina de prima rudimenta smmcllae conetinerentur , nulla ra: io appareret, qua ex vitili semine tamininum corpus, diversis generationis Organis donatum, posset prodire. Accedic cia hoc, quod insanius non tantum patris, verum etiam matris lineamenta de utriusque corporis, aeque ae animi dispositionem smilem habeant. Ex ovulo vero sceminino, quod vasculas
generetur, id nostro quidem judicio sic procedit. Si
geniturae virilis corpuicula organica majori motu dc activitate praedita simi, quam ea, qtiae in ovulo continentur, tunc unum ex iis nutritur de as fit: si vero major
motus in organicis corpusculis lymphae seminalis ovo Friae musmamu Oper. Ton l. inclusae est, sce ina gignitur. In hanc sententiam concedit quoque Hippocrates, qoi in L: b. de genitura prodidit : mar in seiurat i, s l. men viri sortius de stamina
debilis; scuminam vero nasci, quando semen maris debilius de tamiliae sortius es. Quae s. io vero moveri potesst: quomodo corpuscula organica malcula in ovulum perveniant λ verum, si consacrumus , Omnes partes animantis multo magis minimas de subtilistimas, hinc seminis etiam , uise organicas , facile eas in poros ovuli ingredi illudque loe cundare posse, rcs non adeo intellectu dissicilis cli. I. XIV.
Vulgo habitum ovarium an vera ovilla generationi apta contineat, nondum res satis I lana ac perspicua est. Seholion. Corpora globosa Se membranacea, vasis dictis spe maticis, nec non vesiculis plurimis turgida de ad latera uteri posita , secundum reccptam sententiam utque eo pro testibus de ovariis seeminarum habita itint: haec tamen allicitio plurimis adhuc diis cultatibus premitur. Primo, utut concedendum sit, vesiculas quald in humore lymphatico resertas in dictis ovariis contineri, quae etiam aquae calidae injectae coagulum induam , neutiquam tamen rationem assequi licet, quor Nodoliae ipiae tacundatae 1 firmo membranarum involucro , cui altius insident, sine itisigni lasione dc eros ne ovarii de cXtrava latione limorum , id liberare pollini. Secundo, nullo modo concipi potest, quomodo GVulum ab ovario liberatum , per canales Fallopianos , ultra duos transverti,s digitos ab ovario distantus, recipide ad uterum provolvi possit. Tertio, non intuli igitur, quomodo genitura vitilis per solidum uteri corpus, vel tubas clausas , commode ad ovarium de OValum, salva lita textura, pervenire idque tacundare pollit.
Verismilior eorum apparet sententia, qui ovarium
intra ulcrum de circa internum cjus orificium ac cervicem constituunt, ubi utique racemus innumerorumoVulorum s per conspicitur, quae de facilius virili semine scecundari de a compedibus liberari possunt. Seholisu. Recentiorum quorundain anatomicorum industriae 8c dexteritati detectio novi ovarii debetur , inter quos merito ego numerare possiun anatomicum per tissimulta, Lipsiensem quondaria Prosessorem, Dis. Miboth, qui ovarium hoc novum invenit, de la dist. de Sterilitate egregiis argumentis stabilivit. Is enim jam ante triginta annos , in anatomia publica cadaveris iceminini, in nostra Acadcinia disiecti, nobis illud ironi ia-vit, de ugo etiam postea Iemscr, quoties occasio ta. lit, ut ininum corpus diducandi inveni idem aliisque monstravi. Equiscin harum vesiculatu in jam alii etiam mentionum iecerunt, sed plurimi pro hydaridibus eas habucrunt, vel earum usuin nesciverunt: uti Gr uis, item Novesiuis in 'diaco med. GaIlico , itemque Litrius dians les Monoires is l'Academie Rodiale des Sciences, nec non Morgagni in a. ersariis anatomic/s abunde confirmatum. Fatemur voca, contra hanc sententiam pugnare , quod Ioetus hemanus qclandoque intra tubam Fallopianam inclutus repertus suerit, deinde , quod nullus appareat testum mali ebrium hactenus pro iis habitorum alius ulus; cum tamen in Viis OV la, calore in coagulum abeuntia, rei Priantur. Ut vCro ad has dubitationes paucis respondeamus, dicimus: longe facilius ovulum ex uteri cavitate ad tubam Fallopianam , foecundo coitu , quam cx testibu, sic dictis muliebribus ad tubam pervenire pol se. Ad secundum reponimus: corpora , quae huc usque pro ovariis habita sunt, potius este sulcimenta valbruin sanguineoriun, quae inflata ad uteri substantiam copiosuluna abeant.
129쪽
Tum capsulae vesiculares, quarum humor inclusus a Calore coagulatur, non modo in testibus vulgo habitis, sed & in uteri ligamentis inque extema uteri superficie eopiose subinde conspiciuntur, quas utique , quoniam dispersae sunt, longe meliori jure pro vasorum lymphaticorum eupansionibus, quae copiosissima sunt circa uterum , quam eas , quae in cervice haerent & quae se Per proHant, ut acervatim collectae, limitibulque suis
incluta sunt, haberi posse asserimus.
NUnquam eκ ovo animantis, nisi foecundetur 1 semine virili, prodit animal. Idem etiam fit in ovo steminino humano , quod agitari in motum, hoc est , foecundari debet semine virili , ut calore aequabili de
temperato alimento per uteri vascula allato, nutriatur& augmentum accipiat.
A seminis tacundi immissione , mediante coitu in uterum facta, ingens in eo 'mutatio subsequitur, quia
ejus vasa incipiunt turgere , languis incalescit ac liberiu per uterum movetur, succum nutritium ibi deponit , mensumque fluxus desinit. Scholiou. Semen masculinum, ex tenuissima elastica lympha COm situm , non modo ovilla, sed de sanguinem dc succos in vasis uteri rarefacit, expandit, neque minus tonum de robur uterinis fibris confert. Jam patet ratio , quare coitus ex mensium desectu cachcelidas sanas reddere cic salutarem hunc fluxum restituere soleat,quod etiam jam suo tempore optime notavit Hippocrates Lib. de genitura, dum ait : coitus sanguium calefacit ac viam faciliorem mensibus facit. Etenim Inen sium desectus, ob nimiam vasorum uteri angustiam &contraetionem subinde accidit. In quibus autem mei ses fluunt, in iis coitus tacundus eorum fluxum sistere solet.
Facta impraegnatione , menses desinunt, quia ampliori a virtute seminis expansiva facio valorum uteri statio, sanguis jam liberius per ea circulatur, ejulque
stagnatio, quae causam Sc occasionem eruptionis sanguineae praebet, impeditur. Seholion. Supra modo demonsravimus, rodundantem sanguinem in vasis uteri stagnantem segniusque progredientem , & spasmi, de eruptionis cruoris menstruae, causam esse ; quia vero a coitu tacundo vasa liberius expanduntur de partes fibrosae malus robur acquirunt, levasculorum orificia, quae in mensum fluxu aperiri so-Ient, contrahuntur, languis effuere desinit.
Incipit in taminis potentia generativa cum mensum fluxu, de desinit quoque eo desinente.
Seholion. Neque enim aliter generatio , sue corporis organici in semine evolutio, quam actu nutritionis fit, quae succum gelatinosum, temperatum desiderat, de qui sanguinis quoque materiam constituit. Haec succi nutritii, Zeconsequenter etiam sanguinis superflui redundantia,circa
annum docimum quartum incipit, inque non gravidis optimo consilio omni metas spatio effunditur. Quia vero in gravidis non amplius ob dictas causas mentus fluunt, hinc succus alibilis sus erfluus per porosam uteri L coitu mutati substantiam filiratur ac deponitur, qui ad ovuli augmentum de insantis nutritionem spectat. Desinit vero haec potentia generandi, suo potius Cutriendi, cic ca annum quinquagesimum, utcri fibris tunc iactis dirioribus , rigidioribus , de poris ac vasculis arctioribus , ut nec sanguis, nec succus nutritius supersu , ad minima uteri vasa amplius accedere Vel ibi deponi possit.
Gravidae prioribus mensibus a sanguinis de succi nimia abundantia mensumque desectu in gravia mala
Fiunt haec ipsa, cum sanguis singulis metabus purgari solitus non evacuatur, neque ad nutritionem pri ribus mensibus omnis impenditur, hinc luperabundans de passim in vasis flagnans , pro paritum ac temPCr menti differentia, graves de molestas parit afflictiones. In ventriculo vomitiones, nausiar, inflationes, inappetentia ; in praecordiis anxietates , lpirandi angustiae ;in capite dolores, vertigines, tinnitus & susurrus a rium ; in partibus externis variae fluxiones, dolores de
tumores, odontalgiae, capitis cryspelata , tusses, tu- mores crurum, dolorcs cors de artuum languores
riuntur, quae cuncta symptomata posterioribus mensibus , ubi insans majorzm nutrimcnti quantitatem exposcit, sua syonte conquiesunt, vel etiam si gravidae nimium indulgent otio dc gulae, atque nimis plethoriacae sunt, usque ad partus tempus durant.
Nutritur infans mediante succo temperato, gelati' nolo matris, qui per spongiosam uteri substantiam transecolatur de a secundina recipitur, per cujus vesa ad ire santem desertur. Sesolion.
In piancipio ovillum tacundatum 8c ingressu seminis virilis turgidum de expansiim , succum tenuem , lymphaticum ex uteri osculis stillantem, pur porcis recipit ac nutritur, donec ejus interna membrana potis uteri continua fiat, sive eidem agglutinetur.
Secundina est corpus figurie orbicularis , octo vel decem pollicum diametrum de imius pollicis crassiti habens, ex innumerabilibus majoribus de minoribus vasis compositum, quod parte convexa Se spongiosa
uteri ut plurimum lando adhan et, in parte Vero conc va laniculum habet, qui ex duabus arieriis, una venade uracho, invicem contortis compositus, inque umbilicum insantis implantatus cst. Scholion. Secundinae primordia intra Ovulum continentur deprimum producuntur. Glandulosum maxime esse ejus corpus eo usque anatomici crediderunt, sed Cl. Ru chius in Theseur. anat. V. Fig. l. pulchre demonstravit: cκmeris de numero infinitis vasculis illud esse compositum, cujus externa tunica, quae chorion dicitur, utero continua est ipsque adhaerct, de exterius quoque ipliim insantem cingit, valdeque crassa Vasis sanguineis ruse ta est, interior vero de subtilior, quae amnios dicitur, ejus concavam partem obducit de immediate ipsinii imvolvit.
Ipsa secundina, quatenus utero adhaeret, eκ ejus su santia porosa succum alibilum, non vero sanguin.ein matris, rccipitis olion.
130쪽
Credicterunt veteres , sanguinem matris nutrire im tem , M vasa uteri cum vasis secundinae de foetus invicem connecti; sed notabile est, liquorem siphone per umbilicatos arterias inlectum per venam umbilic lem redire , modo placenta illaesa suerit, ex quo apparet, rualla et dari anastomoles vasorum uteri cum vasis secundisve de sectus, neque sanginem scelus rursus advenas matris redire.
Succus nutritius & chylosus matris , ex poris & vasculis uterinis , interventu membranae villota tenuissimae , quae chorio contigua est, non secus ac chylus a tunica intestinorum viliola recipitur, absorbetur dc per umbilicalem venam sertur, ex qua cum sanguine ad hepat insentis deducitur. Seholion. Uas , quod succum nutritium matris & sanguinem per arterias ex insante refluum ad venam cavam de cor insantis adducit , in vena umbilicatis , quae in vena portae sinu terminatur, ubi languinem cum nutritio su co deponit, quem vero non prius per hepatis viscus de ramificationes Verue portar, ted per singularem Venosum cylindricum canalem , qui in Ephemeridibus natura curiosis Cera. V. o n. observ. 27. a G. misero recte delineatur, proxime in venam cavam de exinde in cor tranimittit, manifesto documento, eum succurra& languinem tam purum esse, ut non necesse sit, libliosas de excrementitias sordes prius ibi separari
Placentae uterinae munus est , non tantum succum nutritium ab uteri orificiis recipere , inque corpus seetus infundere, sed de sanguinem ex arteriis laetus iliacis acceptum fluidiorem de subtiliorem reddere. Seholion. Placenta uterina eκ innumeris capillaribus minimis Vasculis est contexta, per quae dum transit sanguis, atteritur , comminuitur inque minimas partes ac glob los dividitur, intima unione succi nutritu cum anguina ficta, ut hac ratione per tenues canaliculos embryonis commodius transire Δο nutritionem praestare pollit : de revera secundina in scetibus vice iungitur pulmonum , qui in scem a munere tuo vacant, quod identidem in intima languinis partium comminutione earumque unione cum chyloto lucco consistit. Qua de causa etiam vena umbilicatis id habet peculiare cum ena pulmonali, ut tanguinem fluxilem , floridum de arteriose similem vehat , quod omnibus aliis venis negatum est. Gaudet praeterea placenta uterina hoc officio , ut motu dilatationis cie compressionis mulculorum abdominis , in matre compressa dilatata , fluxum de refluxum sanguinis eκ scetia in placentam , dc rursus exoa ad hunc, egregie promoVeat.
Quando orificia vasorum uteri, ex quibus succus nutritius a villoia placentae substantia recipitur, sanguinis copiosi impetu nimium distenduntur de aperiuntur de secundina divellitur, fit abortus, qui est contractio uteri convulsiva foetum ejiciens. Seholion. Αbortum semper praecedere solet enonnis uteri hae morrhagia, dc iple plerumque circa mensem tertium , et quartum sit. Haemorrhagia vero sine nimia diste sone Sc apertione Vasorum uteri contingere nequit, qua non modo sucsus nutritius , cujus vehiculum sanguis est , infami detrahitur, sed Sc secundia ab utero 1e paratur atque avellitur, quia ejus conjunctio cum te
nuissimis vasorum uteri orificiis amplius persissere naequit. Qui sanguinis fluxus de separatio, si levior fuerit de tantum quoad pariem, salvus semper manet embryo. Neque culti hoc fluxu anguinis ex secundina divulsa confundi debet menstruus si us, qui in nonnullis gravidis plethoricis per aliquot inenses, sine ullo vitae de sanitatis detrimento , quandoque adhuc durat, sed per
Quodcunque itaque impetum ianguinis ad uteri u se urget eumque ad lpalmodicas contractiones disponit, id abortum quam iacile provocat. Mission. Cujus generis sunt motus de exagitationes corporis
nimiae, ira de terror vehementior, ex medicamentorum classe, Britora purgantia, emetica, balnea tanguinem nimis rareiacientia, ex morbis febres acutae, variolae,
allectus hysterici, quae frequentissimae, praesἰrtim in IN positis , 1 olent elle abortus caussae.
Quae semel abortum passae fuerunt, iacile in eundem recidunt, praeterum si non ita brevi post iactae rurius fuerint gravidae. Selolion. Quia tenuissimae vasorum uterinorum ramificationes, a sanguinis impetu nunium diluaetae de dilacerata,non tam Iubito rurius contratu oc coruoliciari possunt, hinc facile rursus facta impraegnatione, a languine Pletli rico, circa teruum, vel quartum mensem, aperiuntur. Elucescit inde ratio, quare pruciens milito languinis gravidas a periculo abortus secui illune praeierVet.
Abortus periculosior lolet elle partu, ob lethalem subinde evenientem haemorrtiagram. Seholion. Mortus periculosior est partu, quia si ab impetu iam guinis vala uteri nimium aperiuntur de placenta avellitur , infans moritur, qui, praelertim grandior, ob vires imbecilliores matris iactas , difficulter egreditur ; unde utero ab infante mortuo distento, orificia valorum, ex quibus tanguis stillat, aperta manent de quam facile i thalem tanguinis profusione.n es iciunt, quae alias post sanus exitum, 1pontanea uteri contractione, clauduntur. Unde utique tali in catu abortus, sive cita foetus Rectio, vel etiam ejus artificiosa extractio, lalutifera dicenda est, quia morti eripit.
Succus nutritius matris laetum in utero nutrit. Qualis itaque indolis is est, talis quoque est nuuitio scelus in
Selation. Α Enitate omnino matris ejusque anguinis atque humorum bona temperie ac indole, scelus humani nutritio de vigor dependet. Qua de cauia omnia errata diaetetica matris gravidae luere debet inlans, de quo melius habet ea de sana ac integra est, eo robustior de minus morbis obnoxius infans prodit; quin imo inordinatos animi affectus in matre mox percipit scelus in utero.
Cum motus constrictionis oc dilatauonis in placenta uterina circulum languinis pur eandem dc se tum egregie promoveat, hic autem a respirationς matris depe deat , sequitur , vitam nimis sedentariam de otiosam infanti maxime esse inimicam. Sesolictu.