장음표시 사용
101쪽
ctionem, modo includit contradictionem conseruire M. nia puncta lineae, partes lineae deflauere , qu aia, ut dictum est, quaelibet pars lineae est diuisibilis in infianitas partes continuatas per puncta, dic destrutis partibus lineae , destruerentur infinita puncta,& se esset conseruare omnia puncta lineae,&infinita pundia lineae destruere, scesset conseruare, non conseruare omnia puni trilineae
quod est impossibile. Si dicatur supponamus hoc impossibile, quδd Deus conseruaret omnia puncta lineae, destructa linea Tunc si erit spatium inter puncta. ergo linea, quae occupabat illud p tium, vel illam longitudinem spatii erat sine punctis. Respondeo,quod dato hoc impossibile, sequeretur aliud impossibile scilicet lineam interceptam destructa,suisse sitae punctis,sed hoc fauet mihi,quia ponit oppositum conclusionis esse impossibile XV Deus, vel alius intellectus separatus potest cogno scere omnia puncta si nihil superest, continuum ex indiu isi. bilibus componeretur; si aliquid ergo illud puncta noti
Respondeo,quod Deus cognoscend omnia puncta inibite eo modo, quo sunt cognoscibilia aliquid superest,scit, cet partes lineae, quae non sunt punista, nee essentialiter includunt puncta, non essent tamen sinδ punctis cognitis scut Deus,& intelleistus separatus potest cognoscere partes lineae non esse puncta, sed non potest cognoscere esse sinE
XVI. Si in diuisibilia darentur, ista essent accidentia,ergo in liquo deberent subiectari, quςro, vel in subiecto diuisi bili, vel indivisibili, non indivisibili, quia non datur indiuisibile substantiale eigo in subiecto diuisibili, quod est falsum , quia esset sol maliter, vel viriualiter extensitin. Respondeo negando Anteceden , quia puncta non sunt accidentia, sed ali iii tates accidenti. scilicet aliquid ace
102쪽
dentis,in quantitatis, quia sunt termini lineae,&χόntinuantia partes linear, ideo Rint in subieeto per accidens,, in subiecto diuisibili, in quo sunt partes eius Et cum probatur quod non, quia tunc punctum esset formaliter, vel virtualiter extensum, nego, quia tale indiuitibile non est in subiecto per se, sed per accidens, ideo potest dici extensum per accidens, eo quia est per accidens in subiecto extenso. Praeterea si est indivisibile mathematicum esset per se in subiecto etiam diuisibili, non propterea sequeretur ipsum
esse diuisibile, extensum, aequalitas enim, quae est relatio, est accidens indivisibile,& omnino inextensum, jamen est in subiecto quauto,in extenso, di informaret Otum quantum, nec tamen Ompenetraret omnes putes quanti Vti.
que enim extensum non potest subiectari in subiecto ineYteso,&indiuisibili, tamen indivisibile potest esse in subiecto extenso, & diuisibili, nec sequitur tale indivisibile. 4ne
tensum esse extensum saltim virtualiter, quia relatio, sicut&punctus nullam habet quantitatem molis, nec virtutis desunt entia omnino inextensatam potentia proxima, quam
remota, 'uius ratio vera, per se non potest esse, nisi quia sunt talia entia XVII. Si darentur indivisibilia componentia continuum, sequeretur quod perfectum sphaericum tangeret perfectum planum in puncto; sed consequens est falsum ergo in
tecedens, falsitas conseq ientis probatur, quia si tale sphaericum tangeret perfectum planum vitreum frangeret illud: ergo tangeret secundum partes & non in puncto probatur consequentia,quia, actio prouenit ex resistentia unius corporis respectu alterius impellentis illud: ergo, si tangeret in puncto puncta spherae,in plani essent simul, isnum non
Respondeo etiam concedendo consequens, licet sphaera- cum solum in instanti tangat in ptineto plani in tempore v io Partem planii& cum probatur,quod est falsum, dico,quod
103쪽
Disputatio I e Coauisara is sphaericum tangeret perfectuin planiim in puncto , idest inipuncto plani, nunqua in stangeretur in si frangeretur, hoc non esset propter maximam approximationem corporum, Ut
septabi dicit Meldula, Gat .ibi num. 77. sed quia planum vitreum ιὰν dictum cederet grauitati corporis sphaerici, sic incuruaretur; αMeia in sphaericum tangeret illud secundum partes, secundum quas esset postea resistentia, I fractio. XVlII. Si daretur indivisibile in continuo, quaero quid tangeret immediate illud indivisibile. Non aliud indivisibiale, quia indivisibile n5 est immediatum indivisibili,sic enim continuum ex indiuifibilibus componeretur, Non tangeret partem diuisibilem,quia indivisibile nequit coexistere alicui diuisibili, ergo vanum est ponereindiumbilici, coatiauo,
Respondet Scoticis d. a. q. 4.quod immediatum potest accipi dupliciter uno modo inter quod secundum se totum ,& aliud non est medium; Alio modo quod secundum sei tum est cum altero statim, vel post alterum. Primo modo continuum est immediatum suo termino, quia inter indiuia ibis terminans,& diuisibile terminatum non cadit medium secundo modo indivisibili terminanti continuum nihil essi immediatum,nihil enim secundum se totum statim sequitur illud indivisibile, sed pars illius totius, quod est immediatum totum Vnde indivisibile immediate tapgit diuisibile
secundum paciem ante partem in infinitum, quia illa pars immediata non est determinata, nec determinabilis, cua
sit diuis bilis in infinitas partes; Et cum probatur quod'On, sui indivisibile nequit coexistere diuisibili, negatur, quia uadiuisibis &punctus simul est cum diuisibili, sicut ter
minus cum suo terminat, Non enim diuorsum lqcum in cupant punctus, uinea, non enim magis se uendere si . nea sine puncto, sicut nunc cum puncto, quia indivisibile additum diuisibili non facit maius secundum mplem; de sies,
104쪽
Gnclusu IV. snuntur, ut continuent,&termi irent partes lineae quae cum snt essentialiter continuae,necessario requirunt indivisibilia.
XIX. Si darentur indivisibilia in continuo, sequeretur quod tot essent puncta in celo, sicuti in minori circulo cir ca centrum, quod est falsum, quia pars aliqua Coeli erit aequalis toti minori circulo circa centrum, per consenuens ubebit aequalia puncta, ergὁ residuum Coeli vel non erit expunctis,'elsi ex illis componeretur, excenderet in illis
Respondeo,quod licet numerus partium&punctorum quanto non possint assignari determinate, potest tamen ausignari confuse numerus punctorum in ordine ad numerum
partium,' quia partes sunt infinitae in potentia, quia divisibiles in infinitu, ita afinita sunt puncta continuantia illas partes Et sicut non est assignare primam,is secundam, rem at non est assignare primum, .secundum punctum, quia inter duo puncta etiam in minima distantia assignata, determinata sunt infinita puncta quia infinitae
determinata in continuo, ita dantur finita determinata
puncta earumdem paritum.Vnde sicut dantur infinite partes in circulo maiori, infinita sicta, ita in circulo minori quodlibet enim quantum est aequale alteri quanto secundu partes proportionales non determinatas, eiusdem quantitatis. Respondeo itaque ad argumentum concedendo, ouod tot essent puncta in circulo minoridicut in maiori loquendo de punctis continuantibus partes proportionales circiui m. notis, quia tum infinita puncta, sicut infinitae partes
Et infinire seu simpliciter, seu secundum quid nulli datu in isti A 'ςS qu id in circulo minori sint iςςModum eius determinatas partes
Quod a Manuta is, quot sunt a circulo maiori Etllicet alc quolibet
105쪽
quolibet puncti , dc parte circuli maioris posnt trahi sine enon concurrentes aci puncta, partes circuli minoris disti, hutiuE,non tamen possunt trahi collech iues, sines, quias sicuti simul non possunt assignari partes ' puncta in circumlo, quia sunt infinita, ita non possunt imul protrahi istae I neae, quia tunc darentur infinitae lineae acti, quae essent dinterminatae,protraeta tamen ad infinita punctaec partessi snino indeterminabiles Minassignabiles, quod repugnat. Idem dicendum est de minori motu, tempore. quaecumque minori quanto in ordine ad maius quantum .
Nauum Continuum tisaninarum, homogene madet ter missu parui alis ex nais sui, Det quodcumque tale permanens habeat terminum sua magnitudin etiam inordine ad omnipotentiam Dei.
Prima pars est Sco. a. d. a. q. s. c. f. Secunda pars is dic nti . 13. q. p. Sinde
continua inanimata, & homogenea de potentia Dei μ' abiolata nullu interminum paruitatis,&magnitudinis Suriscere, xcitant Sco. a. d. a. q. s C. F.
Sed haec opinio quo ad terminum magnitudinis sustin, COU tatis ri non potest in doctrina Sco. naale citant Scotum litera. tμr ibi Scot solum loquitur de termino paruitatis non m. 'gnitudinis ut videre est. Et consutatio huius opinionis i. d. is vrit in primo capite conclusionis disputatione de infinito mitu vla ostendam contra ipsos non posse dari infinitum syncathegorematicum in magnitudine, & qualitate, quod idem est ac dicere continuuta, quodcumque homogeneum pr
106쪽
Partem conclusionis emimari cum secunda pars sit in disputatione de infinito examinanda, & inii senti esse sex monemnon de sola quantitate, continuo mathematico, sed de habente quantitatem. Habens autem quantitatem, ves est animarum de hoc siue anima rationalit ut homo,sita senutiva, ut Bruta, siue vegetatiua,vtylina , -- - - . ' animatum,&elt omne illud, quod caret anima rationali sensitiva. vegetatiua quantum antinatum dicitur ethe s ' μ' rmeneum,scilicet' bens partes diuersae rationis equirui I , π xotum non maest proicari: pauentabo nisi in αβ istae partes diuersa rationis pecta uis requirimtur in 'i' inato, quia sunt mirumenta diuersariis operati um est bomο- amulae quantum vero inaniuratum dicitur homogoneum, D' . scilicet habens partes eiusdem rationis, de quibus locum praedicatur Aula pars aquae est aqua, & pars ignis est ignis: in proposito est sermo de Contilauis inammatis,&homoge-ncis Et est senius ronclusionis quod nulliim datur Conisnuas hom geneum, ouod ex si natura petat Naninum
107쪽
potest dariminii , idest non reli nat confimo imi v,&hinnos meat suinatura, quia semper quocumque ramo per se existentripossit aliquid miri eo perseexistiare in infinitum, licet extrinsectio sedari terminus ruta ratis, & ratio exti inseca termini parilitatis potest esse lemnia
dum Scota. d. a. q.su. contractetas corrumpentis, quia si daretur minimum iu infinitiim, cum haec sublunaria sint ex contrariis, contraria, tale minimum non posser persia existere, quia statim corrumperetur a suo contrario: Unde de facto deuenitur ad minimum, vel deueniri potest, quos daretur minus non potens resistere corrumpenti, illud mi nimum haberet terminum suae paruitatis,sed extrinsece,noi
autem intrinsec ita quod circumscripto muri corruptiuo non repugnat dari minus in infinitum etiam in ordirie ad mipotentiani Dei; sedcontinuum homogeneiani ex sta
natura habet terminum suae mmitudinis vcqubdiatrimsese sibi repugnat augeri vi infinitum, etiam inordine in omnipotentiam Dei, ut dicetur in disputatione dea
Secundb NotiquM differentia est inter homogenea, din m exbemgene an proposito nostro, quM forma naturalis inuitis etherogeneo impedit ne possit diuidi fecundum omnem homum partem, in quarum unaquaeque sit ratio totius utiques η rest diuidi in infinitum . ita est quantum, sed paries eius etherue non Uulanthaline rationem totius e non enim amn ς ε poest homo. abire e meroquieviri, non esset ester
am partem, quarum unaquequest homo, ac propterea a no requirit determinatam quantitatem . Tamen licet a gno secundum animam in secundum quod est corpus et rogeneum non possit diuidi in partes integrales eiu- dem rationis , tamen secundum quod est Quantus est diu sibilis in partes eiusdem rationis, corpus euim quod assic,
tur quantitate ea diuisibilata partes citatem rationis, quia
108쪽
Gaetus V. 77 daelibet pars corporis est corpus , licet quaelibet illaru non sit homo, similitervi caro in homine est diuisibilis in Partes, quarum unaquaeque est caro, non tamen quaelibet illarum est homo Iropter hoc tamen homo potest dici silmpliciter diuisibilis in partes integrales eiusdem rationis,quia
quod com retit toti per patie in , competit ei simpliciter ex Sco. a.d. arii. E. Videre enim licet per manus non competat homini, conuenit ei tamen in quantum habet oculos, sic valet dicere, quod homo simpliciter videt: A pari licet homo non sit diuisibilis in paletes eiusdem rationis, quatenus habetanimam,in est corpus et herogeneum, est tamen diuisibilis hoc modo, quatenus est Quantus, latione cor- Poris,&carnis quantae in ipso homine, quia Omnes rationes inquit Scot quae absolute p. ocedunt de Quantitate se. cundum rationem quantitatis, procedunt de ea, ut est in re-hus naturalibus, de ipsis naturalibus verificatur Nec indivisibilitas animae, it herogeneitas repugnat diuisibilutati in partes eiusdem rationis, quia animatum, Mether geneum non posset habere quantitatem, cui enim repugnat Passio consequens naturaliter aliquam rem, ei repugnat &Psares, di sic cui repugnat diuisibilitas in partes eiusdemationis, quae est pallio naturaliter consequens quantitatem, ei simpliciter repugnat quantitas,ita Scot.loco cit.D. Tertio Not quod pars alicuius continui. Alia dicitur s, Pars secundum sermam, alia secundum materiam, io pares suis. potest intelligi tripliciter secundum mentem aliorum est dum fomSdOt.2. d. a. q. 9. C. uno modo pars dicitur secundum for mam,mam, idest secundum speciem, ut pars quanti naturalis, ut με η ηm naturale est. Pars vero secundum materiam dicitur pars 'quanti naturalis, ut quantum est, quia quantitas sequitur materiam, & sic redit in quoddam dictum antiquum, quda quanta secundum quod quanta sunt diuisibilia in infinitum, non autem secundum quod naturalia Secundo modo pars
s cundum formam dicitur, qvi potest per se existere a tua
109쪽
: Disputatio I Continuo&pars secti adum materiam, idest pars secuta dum potet
tiam, est live actualiter existit in toto, tunc redit civitalio dicto antiqua qui, ea dare minimuna, quod potenper se existere, non autem est minimum in toto, quo non est minus existens in eo in potentia,& sic pars actu separata a quanto dicitur pars secundum formam, pars actualitecin toto dicitur pars secundum materiam, idest datur aliqua portio materiae sub minori qua serma substantialis existe in re non potest, dicitur minimum naturale, seu minimum secundum formam, quia dicit Egidius, quod serma sub stantialis sibi determinat quantitatem, sub qua minori non potest existeres, non tamen potest dari minimum secuαε dum irateriam, quia quocunque minimo dato in Qto a huc potest dari minus in ipsa toto . Tertio modo, parsse cundum formam dicitur pars formae, vel totius in quantum habet formam, pars secundum materiam dicitur pars materiae, vel totius sine fbrma: Iste auteni tertius intellectus est falsus inquit Scot quia nunquam dari potest pars
in toto sine forma Et sic excludendo hunc tertiua intellectum, siue accipiatur minimum secundum materiam, si u secundum formam primo, vel secundo modo non potest dari minimum in natura, cum quodcui Iue quantura sit diuisibile in infinitum. Quarto Not quod terminii; continui est duplex, ut etiam
DPIime notauit Sghem. I.physi.dig. 3.q I. Intrinsecuis eXTeramniis ruasecus.Terminus intrinsecus magnitudinis est ultra quem commili ' res maior fieri non potcst, vili homo non potest attingere
Τηριμpως ultra quantitatem viginti phimorum, vigesi laus palinus est Qq serminus intrinsecus magnitudinis hominis, dicitur ma- Yimum, qhiod sic Terminus extrinsecus magnitudinis est illa quantitas, quae non poteli attingi, sed citra eam potest attingi, ut primus palmus vltra vig simam, quem non potest attingere homo, dicitur te ininus extri secus magnestudinis hominis, didici tui lauat:.ium , quod non, qui est
110쪽
humim tiantitas, quae non potest ab homine attingi, quia
Itra vigesimum primit m palmum datur alia maior quantiistas, quae non potcst ab homine attingi Terminus intrinsecus paruitatis est minima quantitas sub qua res csse potest, ut si homo non potest sub minori quantitate esse, quam bipalmari, quantitas bipalmaris erit terminus intrinsecus Paruitatis hominis,&dicitur minimum quod sies. Terminus vero extrinsecus paruitatis est illa quantitas minima,sub
qua res esse non potest, ut tota quantitas infra bipalinaret . est terminus extrinsecus paruit.rtis hominis, & dicitur maximum, quod non, quia ultra illam quantitatem, scilicet infra bilpalmarem est semper maxima quantitas in infinitum ma-Σimum quod sic, S minimum quod sic sunt termini intrin. seci continui maximum quod non, minimum quod non
sint termini extrinseci Sed maximum quod sic minimum quod non se tenent ex parte magnitudinis, minimum vero quod sic, inaximum quod non se tenent ex parte paruitatis Exempli sicaui de quantitate palmari tanqualia de quantitate ccita ad maiorem explicationem, quilibet autem potest speculari iuxta gradum maioris, vel minoris
Quinto Noland quod de terminis rerum, vel loquimur 'μ de facto,d certum est, qu5d de facto datur maximum, quod βη est supremum Coelunal &minimum , quominus adicialitera zzi non inuenitur licet nobis ignotum Si vero loqyian uir de . d. G. possibili. Vel loquimur de possibili secundum naturam, b si idest in ordine ad agens naturale, sic datur maximum, cuia agens naturale non potest facere maius corpus, quam it vltimum Coelum, datur etiam minimum non stilum in viventibus, quae secundum Aristotilem a de Anima t. 4r habent terminum suae magnitudinis,&paruitatis, sed etiani
in homogeneis, quia cum haec sint contraria, vel ex contrariis constent, non possent naturaliter conseruari ,