Disputationum philosophicarum pars secunda in qua cum Scotistis, & alijs auctoribus, quos Meldulensis, & Catanensis sequuntur praecipuè disputatur auctore F. Francisco Pontelongo de Fauentia Ord. Min. Con. S. Francisci, ..

301쪽

in nihilcirca latera continentis Meere quisltune daretur Vacuum ad tempus, quia non posset nat*ra in uitanulae ci currere petr motura localem ad repletio; per scorum datur is aliqua insit rebus impeditiuaeva i

Respondent, quod ibi per naturam intellexit Deum ipsu. vi Auctorem naturat, in illis enim casibus Deus ut Auctor. niuerfideberet mouere corpus ambiens ad superficiem condensati, vel ad aliud latus continentis , sicut est, quti condensat, velanthilat corpus medruai,R quia motus loq.calis includens totam realit tem nequit*πni insuini idebiin tempore effet, ideo daretur a ru R d tempus. rasi sit Sed huec responsio quam si falsi, patet intuenti textinnia -- siti, ubi habet haec verba. s. umus oeusdimirierena i iura ni se a m natura nυν post inaure a minisonii, et upticetur titer us Misi corporis viri, eris ibi mi ι--ἡ

rempus q*ousque, siciliset natura pin arrem circumstantem consignare corporitati. Haec Scotus. Tunc sic arguo. Scotus loquendo de natura, quanda

dicito quod non potest mouere aerem in initanti, dicit eu se per hoc, quia Deus potest dimittere naturam. tibi, idest in suo esse, di virtute naturali Deus autem tunciunt dimit teret se sibi ergo per naturam Scotus non intelligit Deum. . o. - Haeterea si scoriis per naturam intelligeret Deum in sequeretur, quod Deusis': potest mouere aerem in

Iastanti . . . Si respondeant, ut videntur innuere in hac disp. num. 1s concedendo Deum non posse mouere aerem in instasti, qhila motus localis includens totam realitatem nequit fieri in instanti. Hoc est sellam, quia Scotus a. dist.2.q. ii. . . . . Qideo negat Aa gelum posse moueri in instanti,loquentes, de motu locali includente totam realitatem motus, quia

non videtur, quod utut sua naturali possit hibere plura

302쪽

Tunc sic argumento . Deus virtute sita itisi lilia potest facere, quod corpus habeat plura Vbi aequalia secunduli Resparili M.tum maxime A. dist. 43. q. . B. ubi hanet, rub min. ra Meia. quam est successio necessaria,nisi propter aliquem Melctumazenus, qui desectus non est in virtute infinita e Tummitian ' di potest Deus facere, quod in eodem in stanti corpus sir simul

iii lusibus 'bi Mibua tergo Deus potest mouere col. piis in infruore apostido demotii Micali secundum totam

licet, quod colligatio corporum sit a Deo, Hi lotus io tis tui Ieritus, ne d sua Vacuum sit a irrouente corpus illud, in cuius locum aliud corpus violenter mouetur Nam aperte M M WScotusa dist. 27. q. Unica S.istae rationes, dicit quod aqua violi ter mouetur affirtute regit tua niuersici Nec valet dicere, quod Scotus quando ait virtutem regitivam mo- . I 4 Wr pytes niuersi, ii detur Vacuum, intelligat, quod cin e te .co uultu 3partium mutiti P motus verbut ab alis, quia ostendendo, qudd in tali vitiaqua trudin

Dii num. Ha. ouendendo quod talis motus violentus, ne detur Vaciuim, non est aptincisa intru seco adducunt hanc rationem Scoti in .loco citato ergo ibi Scotus non intelligit con iguitatem, ut distinguitur u motu , aliter eorum cbnset uio non esset ad propoli tu in quia sic osten- delet. contiguitatem, non inotum partium Vniuersi, non esse disrhisinio myrtiqec γ

303쪽

tur acuum ipsemet colligat , coniun Si partes Uni uersiis ergo si colligatio erit a Deo , motus erit a Deo; . . o Vel cetonuerso si attrahens corpus, mouet aliud violenter. b, dcira Vacuum, coniungit, colligat partes nu ergo colligatior oneri sola Deo.

c., rea probo , quod utrahens inrem Efistula se iram , velatio corpore graui non mouet aquam 'aliud paue violanter , quia si attrahens aerem non ha--et vimum attrahendi illud gratiae. .m pollet Iug

Si dicas, quod tune in illo casu non attraheret aerem, res quaero a quo impediretur. Non a Deo, quia dicunt ipsi L. . , o quod melius est seruare corporum colligationem,si. αἴ nendo causas secundas motus suos agere, quam eas imp diendo, impediretur autem aetio causae sectinda si e fistula aquae immersa ex parte inferiori aerem antistiere possemus cive illi; ergo illud graue a virtutes iaci istia tui ui si moueretur. Praeterea fiam ahendo unum corpus,meesseesse milcorpora distantia mouere , quae emi extra activita temaumisimi, de quodlibet illorum extaderet iamnem at-

trasentis , tunc attrahens non posset illa corpora mouere, ergo ab alio mouerentur, quod est contra ipsos.

304쪽

in quo nullum est tale corpus Alio modo pro spatio , in

quo non est corpus naturale, sed Mathematicum scilicet quantitas separata a substantia, 'ualitatibus, & hoc modo acceperunt Aruiqui Philosophi concipientes in spatio

est quantitatem separatam, inoe vocaverunt Vacuum, quod confutati osophus 4 Phys tractatu a Tertio modo accipitur proprie Vacuum pro loco priuato corpor Vnde Vacuum proprie dictum importat pro materiali su- perficiem concauam, pro formali priuationem corporis Et sic Vacuum, locus licet sint idem materialiter , opponuntur tamen formaliter oppositione priuatiua, quia iocus formaliter dicit continentiam corporis, Vacuum vero dicis priuationem corporis in eadein superficiri vel rectius loquendo dicit priuationem continentiae corporis, quia cum priuatio, & forma sint opposita corpus replens non pertineat formaliter ad locum, solum continen tia,' priuatioecontinentiae proprie ad rationem loci, Vacui pertinebunt, Sc licet continentia non repleat, ter minus tamen istius cominentiae, qui est corpus, replet spati Ninter latera continentis, hoc modo locus is plenaeam idem sunt si vero accipiatur Vacuum pro spatio sine corpore , plenum erit spatium cum corpore, quod F

num non erit locus o vltima sphaera est in spatio, spatium per ipsam est planum, di tamen non est in loco, ideo illud spatium est plenum,in non est locus d clarius.

unum tantum corpus, ut homo esset in mundo, daretur

plenum, non daretur locus, quia illud corpus a nullo continereturi Ista autem repletio est tantum per quantit tem substantiae enim materiales sine qtiantitate non γPlent, quia sine quantitate nullam possunt habere extensionem, replent enim per accidens, sicut sunt extensae per a cidens,scilicet ratiotie quantitatis, ut iusius dictum est disp.

de Continuo: In praesenti autem Conclusio intelligitur de Vacuo proprie ditio.

305쪽

secundis NM quod ideo natura abhonet Vacuum, lula Rusti lem ordinem ιδε colligationem corporum dete . mauit, non solum propter persectionem Vniuersi cum Vnitas sit perfectior discon:inuitates, sed magis et his 14

mouere corpora in loca, a quibus aliud corpus recedit violenter nidetur Vacuum; Nec bene talosophant ut Mel L

306쪽

Cat. dieentei colligationem esse a Deo,motum vero corporis violentum ab attrahente aliud corpus, ut in primo capite di sese probaui.

Tertio Not quod motus, qui violenter fiunt, ne detur Vacuum, si spectentur secundum naturam eorum , quae sic mouentur, sunt violenti,4 nullo modo naturales , qui ait dictum est supe naturae aquae, Imilium, quae est d terminata ad vias actionem, non potest esse ratio formalis oppositae adtionis, ita Scotus 3. dist. 7. f. S. istae' ratio. nes . Nec verum est inquit ipse, q abd pars magis appetat bonum totius , quam boturi sui S per consequens aqua Vota magi siticlinctura moueri sursum propter bonum uniuersith detur Vacuui 'tiam ad moueri deorsum quia i ac mouetur a toto, seu a vis tute regi ima totius, cui partes i ni iter si attribuuntur Ex quo colligitur tantum , inquit Scotus, qu bd totum Vniuersum magis diligit esse bonum totius, quam bonum cuiussi bet partis, pars enim magis appetit onum propriuia, quam bonum totius usti autem motus violenti nonribo simpliciis violenti e Seo . . disti qmst q

69. q. 3. H. quia illud est simpliciter violentum, quod os,

ponitur simpliciter naturali modo motus aqua sursum, ne dὸtu, a detur Vacuum, non opponitur simpIiciter naturali, quia 4uum sit est et undum naturam niuersi, immo dicitur magis natu naturalis. ratis, quam motus deorsum secum adum propriam eius natu Osimplicram quia natura totius niuersi magis est principium na citer 'i. iuralitatis quam natura cuiuscunque corporis particularis, ' magis naturale est , quod toti competit, quam quod par tibus conuenit Unde si a alia descenderet, relicto Vacuo sursum, esset simpliciter magis violentus ille motus, de- eundum quid naturalis, quia illud est magis violentum, quod Opponitur magis naturali,4 minus violenturia, quod oppos itur inmus naturali, magis autem est naturale, quod cit secundu unatu am Uni uerti, quam quod est secundum naturali propriani cuiuscunque partis niuersici Natura Id amem

307쪽

Vniuersi conseruatis colligationem corporum a Deo dete minatama Vnde motus secundum natui am niuei si estius secundum ordinem niversi a virliueieziiiii conser- v ndum, quae virtus dicitur natura uiuersi.

308쪽

violenter,&illa non contiguar &colligare, quia sicuti de facto hiaee virtus regitiua uniuersi ex necessiitate decreti, necessario hoc facit, ablato decreto posset rion moriere corpora, di sic theucere Vacuuti, Mis notatis. Probatur Conclusio Ordo praefixus a superiori agente videtur esse necessarius cuicunque genti inferiori, quando habet actionem praeeish circa talia ardinata ex Scolori dist. a. q. a. Q Sed colligatio corporanii h detur Vacuum est praefixa 1 Deo, ergo iste ordo est necessatius cuicunque agenti naturali, ita quod nullum agens naturale potest diascontiguare corpora, inducere Vacuum minor probatur,quia videmus multa corpora violenter moueri,ne detur Vacuum quod non esset, nisi ista colligatio esset a Deo ordinata, sine qua ordinatione non essent isti motus violenti,4 per consequens corporum colligatio. Contra arguitur primo experienti;s, quibus inducebantur Antiqui ad asserendum Vacuum in natura in Vase habente cineres, tantum recipitur de aqua, ut in Vase sine cibneribus existent &tantum de vino recipitisti dolio iii quo, sunt tres, sicut si esset sime utribu . Respondeo, quod ista experrentis destruunt seipsas. quia si essent vera sequeretur quod cineres, , tres non replerent locum,& per consequens Vas cinere plenum,&dolium cum viribus esset Vacuum , quod est falsum: Et si Respondeatur comuniter ad illud de a se cinere pleno, quod tunc curarii et, quia cineres ab aqua consumerentur.&aqiis a cineribus, hoc destruit supposeum argumenti, quia Lunc vas non esct cinere plenum, nec tantum de aqua reciperet cineribus plenum, ac si esset sine cineribus, quia ista ad aequit quantitas aquae, cinerum destruereturi; Ad illud de vino in dolio cum viridiis dicitur comuniter, quod

eueniret, Quia vinima comprimeretur,4 humores exhalarent, leo ICquendo de vino secundum eius extensionem

e tua vaporibua existente in dolio sine viribus non posset e-

309쪽

cum moneta, quam sine moneta SofS aiest,quod, in aqua, ves vino sunt vacuitates. Re qndeo, quod est antecedeps falsum , remanente aqua in eadem positione Nam si ponatur Moneta in V, se , statim aqua vel vinum cedit monetae intu.

mescit, I labia vasis madefacta sint Mahamia, murinimi versatur, nec inura a contineri potis', ira

Tertia hierientia est de luceris ad modu a turtii is ricata, quam ingredi nemi aer , tamen a flansi in paulatim eum 'nsumtur e et aa illa ἐrit,

Respondeo, qud si aer ingredi non posset, tunc tantua oleum non potest consumi, sed tantum remanebit de oleo, quantum posset per rarefaetionem totam lucernam replere, aliter vel eixting teretur lumen vel frangeretur lucema, ne daretur acuui sicut si ab Ula totus aer extrali Ietur,concurrent simul pariete' vel iii aliq*a parte disco unuaretur,&sic de senilibus maria experientia est, quod Empireum est quadratum iuxta illud Ap .cap. ai. Ciuitas in quadro post ergqi. te Empyreui ης qui de neMno Empyreum sit quadratum aE ud Apo R. ominii e scotos dist. 36. q. Vnica ii qua Ciuitas in quadro posita est, id est est fundata supra quatuor insignes virtutes, quibus naeremur Dei glo-

xiam quare negatur consequentia. Quinto arguitur ratione . Si non esset Vacuum in rerutri natura ergo non posset esse motus localis Consequensi est fallani, erg54 antecedens Consequentia probatur,

310쪽

pleno sim Vacuo, hebetur intentuini si in pleno ergo oin corporanarioliter si ii essent, H est impossibile. . Respondeo negando consequentiam; cuin probatur o, Θωiuii quodnisu --t, Et cum insertur; ergo duoecori ni misimili, nego consequentiam , quia vivestiente mobili in eodest spatio aliud corpus

recedi &sic illud spatium non potest dici Vacuum, sed plenum, quia nunquam est sine corpore replentes Unde sensus est, quod mobile recipittir in pleno, idest in spatio, quod erat plenum alio corpore , fit planum corpore iri -diate adueniente, illud autem spatium praefuisset sine corpor tunc fuisset acuum, sed quia semper est eum

cor re se ci est plenum ideo mobile se ei in pleno

S t, si non esset acuum, sequeretur illiba non postes fieri rarefactio Mondensatio, nec augumenti quod eminiim; Probatur consequentii, quia cum aliquod

condensatur: partesextensiaccedunt ad medium,4 cum rarefit, vel augumentatur occupat maiorem locum Tutic fies Uctillae partes ad aledium , quae elongantur, augentur recipiuntur th Uaeuo. vel in plei est Non in pleno, quia tunc duo corpora essent simul ergo in vacuo, sic habetur intensum.

Respondeo neνndo consequentiam, ad probationem dic, qu6d siue partes accedant ad medium, ut in condensatione , siue a medio elangentur , ut in rarefactione ol, augumententur, ut inaugumentatione semper aliud μpus cedit in aduentu alterius, qubd recipitur in plano, dictum est in priscedenti res Wisiones Et si aliquid in

condensatione deperditiis, in rarefactione aquiritur, quod pro nunc non curo, aliud corpus occupat locum d perdit, ne detur Vacuum, Maliud corpus cedit corpori, vel partibus eius de nouo aquisitis Si autem haec omnia in instanti fierent, tuncta Iempus daretur Vacpum, sedistr