Synopsis theologiæ dogmaticæ quam in suo seminario tradit et evolvit Jeremias Bonomelli

101쪽

debant, homines simpliciter praedestinari ad vitam ex praevisis naturae meritis. Ergo ete. Tura. XXXIV. Pariter fide tenendum est, praedestinationem et eleetionem complete seu ad quate sumplam, idest ad stratiam simul et ad gloriam, et prae omnibus suis esse libus, nun esse ex praevisione meriti praedestinatorum. Dem. Recolantur omnia Scripturarum testimonia in thesi antecedenti indicata, quae huc quoquo faciunt, ut quisque facile sibi persuadere poterit, cum locuti0nes biblieae latissime pateant, et diserte, modo ad gratiam, modo ad vitam aeternam et gloriam reserantur. Ergo. S. Thomas supra citatus mira perspicuitate hanc F0ritatem evolvit. Praedestinati0nem divinam, prae suis essectibus, dupliciter distinguit: in particulari, et sie nihil impedit quominus essectus aliquis alterius effectus sit causa, et ita p0rro: Sie gratia Suscepta potest esse causa alterius gratiae, et m0ritum causa gloriae etc. Praedestinatio autem in communi, suu adu malae, completa, considerata ex parte nostra non potest ullam habere cauSam. Quia quidquid est in homine ordinans ipsuum in Salutem, cumpraehenditur totum sub essectu praedestinationis, etiam ipsa praeparatio ad gratiam. Neque enim h fit nisi per auxilium divinum, secundum illud Ieremiae: 2 l. Thren. ult. Converte nos, Domine, ad Te, et conVertemur. Habet tamen h0c modo praedestinatio ex parte essectus pro ratione divinam b0nitatem, ad quam t0tus effectus praedestinationis ordinatur, ut in finem, et ex qu0 pr0- cedit sicut ex priueipio primo moVente. Adaequalm vel completa praedestinatio compraehendit praedestinati0nem luna ad gratiam, tum ad fidem, tum

102쪽

ad vitam bonam, tum ad perseVerantiam, tum ad sinem, seu gl0riam aeternam. Praedestinatio inadaequata, Seu incompteta, compraehendit praedestinationem vel ad s0lam gratiam, vel ad solam gloriam. Dicimus praedestinatiouem adaequatam seu completam esse gratuitam. Recolantur quae supra innuimus. Ηade fidei veritas ita illustrari potest: nemo pr0priis viribus ad vitam aeternam pervenire potest; debet enim gratia primum excitari, adjuvari, ad sidem vocari, sanctificari et perseverantiae dono augeri: haec omnia requiruntur tamquam iundamentum aeternae gloriae adipiscendae: porro Sive gratia, sive fides, sive perseverantia sunt dona gratuita, quae quodlibet meritum praevertunt ergo praedestinatio Maequam vel in communi sumpta, ut loquamur cum Th0ma, non est ex merit0rum prae-Visione, sed ex bonitate Dei, cum media vel motiva aeternae gloriae gratuita Sint. Absolvam verbis Suareg lib. ΙΙ. g. 20. Fagilis resolutio de tota praedestinatione, scilicet non p08Sohabere causam, quia necetae sit ut primum Supernaturale opus procedat ex gratia aliqua, nempe eX VOgatione: ergo procedit ex aliquo essectu priori praedestinati0ne: ergo opus illud non potest esse causa illius gratiae, quia n0n p0test esse eausa suae eausae: ergo non potest esse causa totius praedestinationis, quoad

Seolion. Antiquis Patribus atque theologis usque ad saeculum XV. distinctio inter praedestinationem ad gratiam, ad fidem utc. et ad gl0riam tamquam terminum incomperta fuisse videtur: praedestinati0nem adaequatam

103쪽

Vel completam considerabant, unde liaud dissicile inte, ligimus cur praedestinali0nem ad gloriam, modo gratui- iam, modo debilam praedicaverint. Tngs. XXXV. Cum divina praedestinatio considerari possit tum in intentione, tum in Mecutione, pr0posita duplici scholae sententia invieem repugnante, contendimus, auctori late Patrum et Scripturae praedestinationem adii, lorum ad gloriam non voluntati autecedenti, sed e0nsequenti meritorum praevisionem tribui oportere. Dem. Ι. p. Aelus divinae praedestinationis aeternus, immutabilis etc. considerari potest in se, in actu primo, in principio, in intentione, Vel in actu 3ecundo, in Iermino, in execuli 0ne; quae distinctio verissima est, dummodo varii praedestinationis respectus prae oculis habeantur. Verum si praedestinatio spectetur in se, tacletu primo, in principio, in mente Sen intensione Dei quaestiones plures eaeque implicatissimae oriuntur. Prae. destinatio enim divina plures ex parte ipsius Dei is, cludit actus ratione distinctos, idest dilectionem, electionem ad sidem, ad gratiam, ad peraeverantium, ei adoloriam. Quamquam autem apud omnes catholicos in consesso sit, prae termino, Seu in executione praedestinationis, requiri hominis cooperationem saltem ut medium, tamen acriter dispulatum est utrum in actu primo, in intentione, Deus prius gloriam vel gratiam electis tribimere decreverit.

En sententiae, quae in scholis catholicis libere traduntur.

I. Schola Thomistica affirmat, Deum ante omnia praeviga merita qu0sdam ad gloriam praedestinasse: et

104쪽

iste est aetus primus voluntatis divinae : deinde iisdem vocali 0nem ad fidem, ad gratiam qua insallibiliter adgl0riam perveniant, decrevisse; qui est actus secundus divinae voluntatis. In hoc igitur systemate praedestinatio est causa insallibilis gratiae, et quidem simois ab iamininseco, ut aiunt, deinde merit0rum quae Sunt media, non instia, gl0riae obtenendae. Il. Schola Augustiniana tenet, omnes homineS, post originale peccatum, eSse damnat0rum maSSam, DX quadamnatorum massa, Deus qu0sdam eligit, et ad gloriam praedestinat, deind0 ad. gratiam, ad perSeVerantiam eic: itaque in Augustiniana sententia, sicut et in Th0mistica, actus primus divinae voluntatis est ille, quo gloriam, qu0rundam Vult, et praedestinat; actus secundus, primi essectus, est ille, quo praedestinatis ad gloriam, gratiam necessariam et ellicassem largiendam decernit. Hinci apparet discrimen inter Augustinianam et Th0misticam 49ctrinam, laevissimum esse, atque praetice et in Prae- Senti aeconuinia eas in unam recidere. In utraque enim sententia praedestinatio ad gloriam est causa praede Stinationis ad gratiam eae; in utraque sententia illi qui, ante praevisa merita ad gloriam eliguntur nece3sariis salvantur; illi vero qui ad gloriam uoti praedestinantur,

necessari0 damnantur.

Augustinus videtur revera han: lenuiSSe d0ctrinam se ut exploratum erit ejus 0pera perlegentibus, et c0mparantibus, et Petavius ostendit. III. Est et aliud systema plurimorum theol0g0rum et pructice omnium christianorum. Dicunt, Deum primum eligere et praedestinare ad gratiam; deinde praevidero bonum vel malum e0llatae gratiae usum: spi0S

105쪽

praevidet gratia bene usur0s, ad gloriam, quos praen0Vit gratia male uSur0S, ad p0enam praedestinat. In hoe systemate actus primus divinae voluntatis est decretum omnibus, licet diverso modo, conserendae gratiae: actus secundus est decretum, vel gloriae, Vel damnationis, prouti bonus vel malus usus gratiae postulat. Palet igitur in h0c systemate illud esse essectum, quod in aliis duobus systematibus est causa, et illud causam, qu0d in istis ut essectus exilii betur. Uuibus praestitutis systematibus praedestinationis , quae in Ecclesia libure traduntur, tertium pr0pugnandum aggredimur, et dicimus praedestinali 0nem inutaequvium ad gloriam esse p0St praevisa merita. Praecedant Scripturae: Psal. 6 l. l2. mira Tu reddes unicuqust Secundum opera sua. Iob. XXXVI. 4 1. Opus bominis reddet ei, et juxta viam Singulorum rem stituet eis. ωα Ad R0m. 4s. 2. Scimus qu0niam judicium Dei est secundum veritatem, et reddei uni cubque Secundum 0pera Sua. -m Ad Galat. VI. 8. Quae Semivaverit humo, ea et metet. Ex quibus

deducimus judicium Dei gloriam vel poenam rependentis, ex operibus uniuscujusque pendere. Erg0 etc. Scripturae iterum atque iterum gratiam et gluriam. distinguunt: illam gratuitam dicunt, ante praeVi Sa memi ita g0llatam: gloriam o contra exhibent ut meritorum curunam et mercedem. 2. ad Timoth IV. 7. Bonum certamen certavi in reliquo reposita est mihi c0r in Iustitue, quam reddet mihi Dominus j tus juctae etc. - Il. Coriri tili IX. 6. - Qui parce Seminat, parce dι metet. ete. Conser Ioan. V. 29. et Mailli Axyarabulam de Uerariis in vineam missis. et XXV

106쪽

de talentis. Lucae. XIX. l2 et seqq. Marci X. l7 et Mailli. XIX. 46. - Si vis ad vitam ingredi serva matulala: I. C0rinthiorum IX. 24 XV. l0. II. Petri

I. 40 Quapropter magis satagite ut per b0na Dper

vestram vocalionem et electionem saetatis. - Deniquo

legantur verba Christi apud ualtheuin XXV. 35. - 45 quibus continetur sententia divini judicis extremo dis

proserenda, ex qua novimus, ideo malos danauandus quia male so gesserunt, et bonus ideo ad gloriam vocandus quia bona 0perati sunt. Alia pene innumera Scripturarum testimonia omitt0, nec ad Patrum Sententias provocandum esse arbitramur, qui eadem Omnino ubique praedicant. Obvia ut naturalis Scripturarum et Patrum doctrina postulare videtur praedestinationem ad gloriam fieri meritorum intuitu, et ut essectum, minime vero ut merit0rum causam exhiberLΝeque e mente excidat doctrina supra late OStensa, idest Christum pro omnibus mortuum esse; non enim lacile haec duo comp0ni P0ssent, scilicet Deum ante praevisa merita n0n omneS ad gl0riam praedestiname, et u0n praedestiuati ad gloriam pereunt) et tamen pro omnibus m0rtem oppetiisse et sanguinem sudisse. Idipsum egregie e0nfirmatur ex voluntate Dei antecedenti salutifera, quae ad omnes homines extenditur. Hanc propositi em quibusdam theologicis observati0nibus absolvamus: I. duxta regulam LirinenSis, veritatis revelatae certissimi characleres sunt antiquitaS, conse i0, univerinlitas: porro doctrina nustra tum au-tiquitate, tum c0nsensione, tum unixersalitate firmatur: sane, ab apost0lica aetate usque ad AuguStinum, neutius quidem est Paler qui diserto docuerit, praedesti

107쪽

nali0nem ad gl0riam, senδu inui equum, merita praevertere: p0St Augustinum pacisce usque ad saeculum XV. obtinuit; Thomas enim, ni sallimur, controversiam de praedestinatione ad gloriam, SenSu uduequato, Non mu-duequato, consideravit, ut videre est q. XXIII. art. 5in corpore et ad I. II. Haec nostra doctrina, n0n m0do in scholis pleris- Sque catholicis omnibus traditur, sed in templis sidelibus annuntiatur; contrariam vero Sententiam nemo

publieis c0neiunibus defendere auderet. III. Ex plurimis opini0nibus liberis, illa praeserenda videtur, quae tum humanae rati0ui magis cohaeret, tum pietatem lavet, tum divinae bonitati magis c0ngruit: talis profecto est nostra Sententia. IV. Ut d0eet Canus, et populorum christian0rum. sussragium l0eus theologicus censeri debet, ut agentes de traditione probavimus: pro qua sententia sidelium p0p0l0rum sussragium militet, nemo ambigere psteSt. Conser Vasquag disp. 89 in I. p. Tholnae c. 4. et Seq. et p0tissimum Lessium disq. de Praedest. et. lib. II. Sent. 2. et seq. ad quem S. Franciseus Salesius

scribebat: - Ν0stram sententiam antiquitate suavitale et nativa Scripturarum auctoritate esse n0bilissimam, Dei miseric0rdiae et gratiae magis conSentandam, Veriorem ac amabili 0rem. Videte etiam Petavium praesertim lib. X. c. 43.

OPP. I. Seripturae Saerae Ephes. I. 4 et Seq. fiet. Ap. XIII. 48. R0m. VIII 29 et seq.) perspicue d0cent, elect0S ad gloriam praedestinari gratuito omnino et

ante praevisa merita. R P. Haec loca rem nou ovincunt. Siquidem pra0 Diuitiged by Coos e

108쪽

destinatio hic sumitur sensu adaequato, scilicet ad gratiam et ad gl0riam, quae utique est gratuita. Opp. II. Tota Epistola ad Romanos eo tendit, ut probetur electi0nem et gloriam n0n ex meritis, sed ex divinae praedestinationis firmo pr0posito repetendam esse. R P. Epistola ad Rom. eo Spectat, ut demonstretur vocationem ad sidem, ad gratiam, et praedestinationem ad gloriam complete, α equiae eSSe anto praevisa merita, c0ncedo: praedestinati0nem ad gloriam incomplete etc. nego. Paulus totus in eo est, ut ostendat neque

Hebraeos operibus legis, neque gentiles operibus nature justificari posse. sed gratis vocari et justificari, ut epistolam bene legentibus patebit. Perbelle huc probant Ber- nardinus a Pimpio. Triplex expositio in commentario hujus Epistolae) et Michoxik noster in explicati0ne ejusdem Epistolae etc. Opp. III. Paulus ad Rom. IX. 4 l. et seq. sub typo Jacob et Esau exhibet praedestinati0nem ad gloriam faciam antequam elegii aliquid honi vel mali egerint. REsp. s. Hio Paulus verisimilius loquitur de bonis temporalibus, ut ex contextu et parallelismo cum Genesi XXV. 23. Malachia 4. 2. colligi potest. 2. In hoc capite agitur de electi0ne simul ad gratiam et gloriam, non tantum ad gloriam. 3. Nimis probaret si ad litteram

Sumeretur textus; probaret enim reprobationem ante praeviSa merita, quae est Calviniana doctrina. 4. Est locus iste salis impeditus, unde neque probati0nes, neque diis ultates graves ex eodem peti p0SSUnt. Opp. IV. Finis opstris media necessario praevenit in mente operantis; jata vero gl0ria electorunt est sinis, gratia, sides ei merita sunt media ad gl0riam adipiseendam.

109쪽

Ergo Deus prius ad gl0riam prandestinat, diande ad

gratiam. etc. tamquam ad media.

Ritas. Νihil impedit quominus sinis intelligatur subc0nditione. Sic itaque respondemus: Deus praedestinat prius ad gl0riam, tanquam ad finem ultimum, distinguo: ad gloriam. impletu conditione merum , concedo; absque ulla meritorum conditione, neg0. Opp. V. Augustinus ei Thomas pr0pugnant praed0stinationem ad gloriam anie praevisa merita. RESP. Observandum est: l. Ante Augustinum inauditam fuisse hanc duetrinam. 2. Augustinum n0stram non improbasse duetrinam. 3. Disseruisse contra haereticos, qui praedestinationem gratuitam ad gratiam simul et gloriam insidiabantur. Quoad Thomam fere eadem reponi pOSSunt, cum ea tempeState praedestinatio non fuerit considerata Sensu in aequato, ut supra diximus: undest Thomas opponi n0u p0test, imo n0strae Seutentiae suffragari videtur. loc. cit. q. XXIII. art. 5). Opp. VI. Data praedestinatione, Deus videretur per-

Rrap. Si sermo sit d0 praedestinati0ne ad gratiam, nego; quia nihil debet: si ad gloriam, distinguo, ante praevisa merita, transeat; Si preaevisa merita, nego. Opp. VII. Dosita praedestinati0ne, c0nSequens videretur, nihil Christianis de salute curandum esse; quidquid enim agant, immutabile prasedestinationis decretum impleri debet.

REsΡ. Si praedestinatio esset alite praevisa merita, transeaι: post praeviSa merita, negamus. Τugs. X XVI. Doetrina Calvini, Begae ali 0rumque novatorum de retioliuo et anfoeedenti reprobationis decreto, Diuitiam by Cooste

110쪽

etiamsi accipiatur, ut postea ab Inlaalapsariis et Ian- senistis emollita fuit, manismto ut haeretica convinditur. mv. Jam inde a prioribus Ecclesiae saegulis, praesertim apud quasdam gn0Sticorum Sectas, ut Valentinianos, Basilidianos etc. Irenaeus lib. I. 8. Tertuli. Epiph. Ηeres. XXXII. 3. etc. sententia praedestinationis ad peccatum et damnationem invaluit. Tempore Augustini evdem d0ctrina in Asriea apparuit. Pr0Sper. ad Aug. Epist. , August. ipse Retract. I. II. lib. 673 et deind0 in Gallia meridionali, eadem aetata et paulo p08t, renovata fuit a Lucido presbytero, qui in Concilio Arelatensi anno

475 damnatus est. Media aetate monachus G0teScalcus, Augustini doctrinam pervertens, praedestinationem ad mortem ante praevisa merita instauravit. Sed Concilia Maguntinum, Carisiacum et Valentinum rursus eamdem d trinam anathemate percusserunt. Post Scotum Erigenant, qui inter scientiam Dei ejusque voluntatem identitatem defendebat, Wiklesus, Joannes HuSS, Wmel, et Calvinus audacius praedestinationem ad peccatum et perditionem ante praevisa merita propugnarunt. Calvinus docet. I. Deus ab aeterno, quin merita vel demerita attendat, homines partim ad vitam, partim ad mortem praedestinat; quos vult, Salvat, quos vult, damnat, et ideo vel salvat, vel damnat quia vult. II. Hinc Deus vult, ut quidam nun peccent, ut eos salvet; quidMn autem peccent, ut eos ad mortem perducat: neque tamen III. Deus est auctor pereati, siquidem Deus in peccato

ribus quosdam sidei et justificationis sensus ei desideria excitat, ut inexscusabiles sint. Vide Calvin. Instit. lib. III. 2I. 22. 23. Consess. G1ff. c. XIl. Belgig. XVI.