Synopsis theologiæ dogmaticæ quam in suo seminario tradit et evolvit Jeremias Bonomelli

121쪽

designatur. V. Spirutio, quae dicitur paraiva εκπο- ρη o), qua Spiritus S. in sua personalitato constituitur.

Hae proprietates dicuntur etiam n0tad Vel characle res, aut Signa si διοτητω, σεμεια , ιδιωματα , κα- ρακτηρησ ), qualitates perS0narum, Sigilla, ut videre est apud Basilium, Nyssenum, GryS0St. Damascenum, Theodorum Abucara, a Pelavio citatos. lib. IV. in proaemio. Hinc Basilius lib. II. c. Eun0m. ααα Proprietates, n0tae quaedam, et formae quae in substantia considerantur, dividunt quod est eommune propriis

characteribus: at eiusdem communionem substantiae non discindunt.

In Deo, juxta cath0licam doctrinam, origines duae sunt, duae progeSSi0neS, duae notiones designates, tres proprietates conStituentes, ut patebit. Est quoque animadvertendum, personas distingui per oppositionem inter Se, et substantiam non gignere, neque gigni, non Spirare, neque spirari, ut videbimus. Quibus positis, disputati0nem in sequentia capita Seindemi . - I. Catholica ductrina Trinitatis n0n est rupetenda ex placitis philos0phiae sive graecae Sive orientalis, ut rati0nalistae recenti0res sabulantur. - ΙI. Doctrina Τrinitatis, licet obscure, Hebraeis comperta suit. - III. Trinitatis existentiam ex Scripturis et traditione c0mprobabimus. -- IV. Hoc mysterium, nedum rectae rati0ni adversari, verum etiam p0sse ab ea quodamm0do illuStrari. - V. De Persona Patris. - VI. De PerS0na

Filii . - VII. De Spiritu Sanct0. - VIII. De Divina-

122쪽

Tu Es. I. Fabulantur rationalistae contendentes, Ecclesiam Trinitatis dogma a plat0nicis et orientalibus philosophematibus suisse mutuatam.

ti0rum, Vel Indorum, vel Persarum et , ex Judeis C, balisticis ete. et deinde paullatim in Libris N. T. invectum sui Sse, receptum, propugnatum et plenius explicatum a Patribus Platonicis, ut Clemente Alex. Origene, Augustin0 et aliis. Ad tantam refellendam calumniam satis erit haec recoluisse: a) Seiunt omnes Haebre0s custodes fuisse assertoresque iligentissimos paternarum traditi0num,

ita ut nihil unquam in Sacris Libris aliquid ab alienis acceperint: qu0modo igitur Haebrei Trinitatis d0gma a philosophis, vel orientalibus traditionibus mutuati suissent ' η Liber Geneseos profecto omnium librorum antiquissimus est; igitur caeteri populi vel philosophi Trinitatis ideam, quae in Genesi e0ntinetur, ab Ilaebreis

123쪽

non Haehrei ab aliis susceperunt. c) Tertullianus, Athanasius, et alii Patres asSerunt, Originem haeresum, praesertim ei rea Trinitatem, Platonicis et Aristotelicis tribuendam esse philosophis: duidquid haereseon salsarumque opi- ω0num primis illis EeLlesiae temporibus emersit, ait Petavius, et praesertim Ariana perfidia, ex plat0nicorum commento causam et 0riginem accepit. - Quis igitur credat, d0gma Trin talis ex platonicis principiis profluxisso, et totam Ecelesiam invasisse' d) Repugnat, piseatores doannem, Iacobum, Petrum, et publieanum Matthaeum Trinitatis sidem a philosophis vel obscuris et ignotis traditionibus graecis vel aegyptiis vel indis hausisse. e) Majores nostri d0gmata proponentes et defendentes, non ad Platonem, vel ad Philonem vel ad libros Bramin0s se recipiebant, sed ad doctrinam Christi et Apostolorum, et hujusm0di prosana philos0phemata rejiciebant. ID Nec dissimili rati une Patres in C0nciliis

collecti se gesserunt. θ) Prioribus saeculis Christiani pastores, fideles, rudes homines et mulieres, coram tribunalibus fidem Trinitatis profitebantur, pr0 ipsa excruciabantur, moriebantur; numquid pro placitis philosophicis sanguinem laudebant' h) Si orientales opiniones, quod spectat ad Trinitatem, cum catholica side comparentur, illico apparebit, l0lo c0elo distare: trinitas enim Indiana est emanatio pantheistica, et videtur manifeStatio m0dalis unius substantiae aeternae, in qua 0mnia' abs0rbentur, ut legimus in Poemate Sacro Mahabarata: alia prorsus est christiana fides de Trinitate. O Quod attinet ad Plat0nem, do ejus mente cirea Trinitatem,

disputant ipsius discipuli antiquissimi, et adhue eruditi discrepant, et in varias abeunt Opiniones. j) Prudentius

124쪽

Maran. in Praes. ad 0pstra Iustini, et Di0nysius Petarius late ostendunt, nihil commune esse inter Trinita m Platoni eam et Trinitatem Christianam. Ergo etc. Seolion Nihil impedit quominus dicamuS, notiones Trinitatis, quas apud plures popul0s et philosophos invenimus, esse veluti si agmenta divinae traditionis, vel 0rruptionem fidei Haebraicae et Christianae, minime vero Christianam Trinitatem esse expolitionem philosophiae platonicae vel Indianae utc. Seol. II. Non satis intelligimus, quo pacto ingreduli, qui Trinitatem Christianam tamquam deliramentum traducunt, eam, conversa repente saete, ubique videant et philosophicis seliolis aegonseant. uuid vero dicendum

sit de aliis plurimis philosophis, de Philone. de Mercurio Trimegisto, qui nonnulla de Trinitate Scripserunt , conserte Petavium. De Trinit. lib. I. c. l. 2.

Tura. II. Dubilari non potest SS. Triuitatis mysterium etiam in V. Tconomia, saltem obscure, suisso revelatum. ut ex Scripturae testimoniis, et antiquae Synagogae agendi ratione efficitur. Dem. Quemadmodum sol, est similitudo, quam adlibbet Nagiangenus orat. 37, lucem terriS asserens, non ipSo eX0rtu suo plenum persectumque esticit diem, sed quibusdam gradibus atque incrementis attollitur, siteognitio Dei, rerumque divinarum non tota repente im-

125쪽

manis mentibus assulsit, sed paullati in ab Adam et Moyse usque ad Christum crevit, et per Christum per . sectionis fastigium adepta est: si e c0ntigit nominatim quod ad Trinitatem spectat: Epiphanio auctore, unitas

divinitatis praecipue in Moyse, apud propheias binarius

personarum numerus, in evangelio Trinitas apparuit. Et quamvis d0ctrina Trinitatis in V. Test. paullo obseurins fuerit revelata. ne imbecilles animi scandaligarentur, dubi landrim tamen non est, eam etiam in antiqua aeconomia fuisse aliquo modo manifestatam. Gen. I. 26. Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram. III. Ecce Adam quasi unus ex nobis factus est. - XI. 7. Venite descendamus

et confundamus ibi linguam eorum XVIII Ps. 32. 6 Ps. l l. p. l09. 4. 2. Prov. VIII. etc., quibus in locis Deus numero plurali loquitur, fuciamus, dracen mu3 etc. distinguuntur Pater, Filius, Spiritus, ete. Erg0. Basilicas ad illud s. 26. Gen. sic scribit -: dudaei c0ntieescant , Ariani cum suis patribus obumutescant, quidum unum a consortio divinae operationis excludunt, plures inserunt, et praerogativam, quam servulis donant , Filio denegant Νon enim Deus sibi servos aequare potest . Et haec est mens Amb., Cyr. MeX.,

Fulg. . etc. et .

Praeterea, Christus et Apostoli personarum divinarum Trinitatem haehreis predicarunt: jam vero neque in Ε- Vangeliis, neque in epist. apostolicis, neque in scriptis polemicis aetatis apostolicast ullum. indicium inVenitur, hae breos reclamasse, et Trinitatem impugnasse: Christum ob violatum sabbatum, ob legis transgressiones carpunt,

126쪽

nunquam de negata unitate, vel de nova Trinitatis doctrina reprehendunt. Ergo haec doctrina apud haebreos vigebat. Qui legit Phil0nis opera. Paraphrases Caldhe0rum, Cabalistarum hi veterum Rabbin0rum sententias, lacilodabit, Trinitatis d0gma non suisse haebreis ignotum. Unde et recentiores protestantes, ut Heugstenberg Christologia V. testam.), Rosenmuller Scholiis in Genes.), De elle Dogmat. . l.) et alii nostrae Sententiae su&agantur. V. Petav. de Trin. I l. e. 7. Liebermann etc. .

Tu s. III. R Oracula SS. Scripturarum clarissime ostendunt, in unitatu divinao essentiae irra erae peramas re-alam' distinctu3. D. Mati. II ih. 17. legimus iram Baptigatus autem Iesus consesti In ascendit de aqua et ecce aperti sunt

ei coeli, et vidit Spiritum Dei descendentem sicut c0lumbam et ecce vox de coelis dicens: Hic est Filius mous dilectus etc. CL Mar. s. 40. Luc. 444. 22. 0. l. 32. - Videte: 3. Spiritum descendentem sub specie columbae. 2. Videte Iesum, qui appellatur Filius dilectus. 3. Audite Patrem loquentem: en tres distinctas

personae.

Rursus Io. XV. 26. Cum Venerit, ait Christus, Paralictus, quem ego mittam vobis a Patre Spiritum veritatis, qui a Patre pr0eddit . ille testimonium perhi-

127쪽

bebit de me. - Ηeic Christus seipsum exhibet distinctum a Patre et a Spiritu S., quem misSurus est: tros igitur sunt personae distinctae, Pater, a qu0, Filius, qui mittit, Spiritus S., qui mittitur: ergo. CL J0. XIV. l6. coli. 8 et seq. ejusd. 'c. et t. Io. V. 7. Λcl. II. 32. seqq. VII. 55. Rom. XV. 30. I. Cor. VI. 44. XII. 4. b. 6. II. Cor. I. 49. 20. 2s. XIII. 3 3. Gal. IV. 6. II. Thessal. II. l . 45. etc. etc. in quibus omnibus locis sermo est de . Patre, de Filio sit de Spiritu S., et ita quidem sermo est, ut clarissime appareat, alium Dsse Patrem, alium Filium, alium Spiritum S., eum relationes sibi mutuo opponantur, et per pronomina perS0nalia, ego, tu, ille, me, ullum, etc. designentur. Ergo Nun est omittendum classitum illud testimonium Nati.

XXVIII. 19. cta. J0. X. 30. XVI. l3. i5. Mati. III. 46. 17. Christus Mati. XXVIII. 9., quod ante signi-60axerat, et promiserat, solemnissimis verbis praescripsit, scilicet baptismum, et sermulam sidelium initiandorum: Euntes d ete omnes gentes, baptizantes eos in n0mine Patris, et Filii, et Spiritus S. etc. Praestat hanchaptismi lasmulam ad hermeneuti eas regulas eXigere. Sane: distinctionem personarum evincimus α) eX particula et, qua personae distinguuntur et simul copulantur. b, Εx nomine singularum personarum, qu0d distinctas ideas necessario postulat; idea enim Patris non p0test esse idea Filii etc. c) Ex vocabulo in nomine vel in nomen sεισ το o νομα), siquidem hoc vocabulnm in nomine vel in nomen, id est in virtute, in potestate, vel auet0ritate, exigit, ut numina, quae sequuntur Sint

personae f). Pater, Filius et Spiritus S. vel significant

128쪽

essentiam Dei. vel attributa, Vel personas divinas: procul dubio non possunt significare dire te et immediate divinam essentiam, quia repugnat Sensus, repugnant Verba: non attributa, quia rursus ratio loquendi non sinit et nemo ita desipiet, ut dicas, haec verba sic verti posse: Baptigantes eos in nomine, Scillicet auctoritate etc. attribu-t0rum, quae Sunt proprietates, quae nullam dicunt oppositionem ad invicem: at e contra loeutiones istae op-90siti0nem pers0narun directe important, eum Pater non possit' esse Filius, neque Filius Pater, etc. Ergo restat, ut formula ista non de substantia divina, Vsti de altributis sumatur, sed de distinctis personis. CL etiam celebrem v. 7. V. I. Io. Quoniam tres sunt, qui testimonium dant in coelo, Pater, Verbum et Spiritus S., et hi tres unum sunt . Satis est hanc formulam l0gere, ut distincti0 personarum menti oecurrat; v0 es enim sunt distinetae Pater, Verbum et Spiritus S.; deinde adjectivum numerale ιrra, pron0men qui et hi, verba plurali numero adhibita sunt, dant ete. personarum distinctionem evidentissime ostendunt.

Cum vero biblici rationalistae, ut Michaelis, Griesbaeli, Cellerier, Semler, Wegscheider, Sehollet, Georgius Ro-senmulier aliique hujus testimonii genuinitatem insidiantur, illudque serius insertum dicant, neceSSe est, ipsam genuinitatem demonstrare: cum autem demonstratio genuinitatis hujus loci sit opus salis longum, ad. ΑΑ., qui hac de re scite disputarunt, vos recipite : cs. interali 0s Visemann epist. duae ete. Ioseph Bianchini, Vindiciae Canonicarum Script. Perrone de Trin. prop. II. c. II. etc. Frangelin de Trinitate etc. Demonstrata Trinitale pers0narum, reliquum eSi, ut

129쪽

iisdem locis biblicis unitatem substantiae brevi er adstru

EX cit. l0c. tres personae, Pater, Filius, et Spiritus S. exhibentur: l. ut habentes eandem p0tentiam et auctoritatem, ut apud Mati. XXVIII. 19. etc. - 2. Ut

una sit in altera et vicissim. - 3. Ut una ab altera procedens per emunationem, non per creationem. - . Ut persectissime se c0gn0seant, Bl. una cognita, altera qu0que cogn0scatur. - b. Ut, qu0d una lacit, altera qu0que simul faciat: sic Pater, Verbum et Spiritus S. simul creant, sanctificant, inSpirant, eig.; actio autum communis c0mmunem Substantiam Supponit. - 6. Di serie substantia dicitur eadem; ego et Pater unum sumus et . - I. Ex aequo tribus personis baptismo renatic0nsecrantur, quod absurdum et impium laret, si una eademque communis non eSSet natura. Ergo. Quae demonstratio clarior et plenior evadet, cum de singulis personis suo loco dissseremus.

Opp. 4. Nunquam Scriptura diserte Trinitatem docet, eamque primus invexit Tertuli. Ergo. R. Vocabulum Trinitatis non continetur in Scripturis C. Veritas, quae per vocabulum Trinitalis essertur N. - Non occurrit in s. Litteris, et originem ducit a Tertuli. vel ab alio ex Patribus N. Opp. 2. Verba Mati. XXVIII. 39. sic explicauda videntur : Baptigantes pos in nomine Patris Dei, Christi filii adoptivi, et virtutis divinae.

R. Haec interpretatio sociniana refragatur teXtui, n0n potest componi cum vocabulo in nomine, repugnat SMnae rationi; quandoquidem eadem aucto; itas idemque cultus personis natura diversissimis tribueretur, et Per-

130쪽

sonae et attributa perperam permiscerentur. Vi de expli-eationem.

Opp. 3. Loca hiblica, quae Trinitatem statuere videntur accipi possunt sensu qu0dam lato et me thaphorieo. R. Si Hermeneuli ea permitteret T. ; SecuS, N. Opp. 4. Trinitas bibliea sie explieari debet: est Deus Pater omnium, christus omnium creaturarum nobilissimus et quasi Deus, qui amore persectissimo Deo conjungitur. R. Et haste est d0etrina a rationalistis bibligis invecta, C. ; doetrina biblica, Ν. In oraculis enim supra allatis de personis distinctis standem substantiam possidentibus

et natura aequalibus sermo eSLOpp. 5. Lbique Scripturae Dei unitatem stabiliunt et politheismum damnant. Ergo. R. Unitatem Dei stabiliunt quod attinet ad substantiam, C. ; ad personas, Ν.: damnant politheismum, C. OpΡ. 6. Christus, alloquens Patrem I0. XVII. 3. ,

docet, Deum verum, idest Deum Sensu propri0, 80lum esse Patrem. Ergo. B. Patrem verum et S0lum Deum esse ad exclusionem id0lorum, salsorumque numinum, quae Pagani sibi fingebant, C.; ad exclusionem Filii et Spiritus, S. N. CL uald0natum in enarratione istius testimonii. Caeteras dissicultates videte expeditas apud Theologos. TuEs. IV. Fidem in Deum Patrem, in Deum Filium, in Deum Spiritum S. tres distinetos, qui Deus

unus sunt, Patres trium priorum saeculorum adversus haereticos diserte propugnarunt. D. Cum Patres, qui floruerunt ante Nicaenum in Suspicionem vocati fuerint, perinde ac de Trinitate malisse