Synopsis theologiæ dogmaticæ quam in suo seminario tradit et evolvit Jeremias Bonomelli

151쪽

lueril. Sic Basil. Curit. Alex. Grys. Fulg. XysS. Athan. Aug. etc.)lline li0e numen Filio c0ngruit, et proprietatem personalem exprimit. quia habetur relatio 0ppositionis, seu originis inter Verbum, et illum, cujus Verbum est: quod Augustinus declarat de Trinitate i. r. c. 2 Verbum non ad se dicitur, sed tantum relative ad eum, cujus Verbum est . Verbum ad eum, cujus est Verbum refertur iram Iino in eo, quo Verbum a Patre distinguitur, distinguitur ei iam a Spiritu S. qui, n0n ut Verbum, n0n per modum intellectus, sed pser modum am0ris et V0lun

latis procedit Cons. Th . s. s. q. XXXIV. a 4. et 2.ὶ Item n0men Filii proprium est sequndae Personae, et pr0prietatem exhibet, qua ipsa distinguitur simul et constituitur. Nomen sumitur ex similitudine eum siliis h0minum, et similitudo ad haeo revocatur. In idea enim filii necessario continetur l. origo, 2. distinctio personaliS, 8. consubstantialitas, atque adeo 4. persecta similitudo, aequalitas naturae et . quae omnia in Dot Filium quadrant. Filietas autem est proprietas distinguens simul et constituens Filii Personam. Νamqvst in . eu, qu0 Filius est genitus vel unigenitus distinguitur a Patre, a quo est per generationem, a Spiritu S. qui n0n qeneratur, sed spiratur, proni videbimus. Cum igitur Filius proprietatem habeat generati, quae neque Patri, neque Spiritui

S. competit, adeoque incommunicabilis eS , Persona constituitur. Ioannes Damascenus l. s. cap. 6 Sie ad rem Sicut Verbum nostrum a mente gignitur, nec idem est 0mnino, qu0d ipsa mens, nste plane diversum: nam cum id a mente pr0fiscitur, aliud est quam mens, et eum

152쪽

mentem ipsam indicat, non eSt prorsus ab illa diversum. sed cum sit unum natura, aliud . tamen subjeeto est:

sic Dei Verbum, quod Filius est, quatenus propria subsistit persona, ab e0 distinguitur, a quo genitum eSt etc. Et Athanasius sorat. 3) - Νisi Filius)substantialis esset sapientia, et substantia praeditum Verbum, existensque Filius, sed simpliciter Sapientia et

Verbum etc. esset Pater a Sapientia compositus et Verb0 et sui ipse Pater. esset ac per se gignens Filius, et a Christo genitus, Vel certe merum numqn etc. α Quae Th0mas theologico ita exp0uit l. s. q. XXX. ali)- Realis distinelio inter relati unes divinas non est nisi ratione oppoSitionis relativae. Ergo oportet duas relati0nes oppositas ad duas personas pertinere. Si quae autem relationes oppositae non sunt, ad eandem person necesse est eas perlinere. Paternitas erg0, et Fili alio cum sint oppositae relatioues ad duas personas ex necessitate pertinent. Paternitas ergo subsistens, eSt Per-Kona Patris, et Filiatio subsistens est Persona Filii: aliae autem duae relationes scilicet spiratio, et processio ad neutram optiositi0nem habent etc. - Legatur tolus articulus. ΤΗΕs. XI. Filium consub3tantialem esse Patri, verumque Deum S. Seripturae, Patrum disertissima testimonia et Condit iurum desinitiones comprobant. D. Omissis oraculis supra citatis th. XL, alia pavea, sed classica proseremus. J0au. I. l, 2 iram In principio orat Verbum etc. In principio. n0u significat Patrem, quia 4. adversantur sere omnes Patres; 2. lugutio obscura esset, qu0d repugnat auct0ris sq0po: 3. vox, quae sequitur Nud

153쪽

Deum resertur absque ulla dubitatione ad Patrem, debobal igitur dicer0 - apud principium - et praesertim Ioannes, qui hane loquendi rationem frequentat. 4 Sunami ita lota locutio In Patro erat Verbum, et Verbum erat apud Patrem, et Deus erat Verbum: et .h Verbum erat in Patre apud Patrem. duae locutio

intollerabilis seret. 5. Ergo significat in inuio, antequam aliquid sierot, ab aeterno etc. En aeternitas Verbi. Verbum hic dicitur apud Deum subintellige Patrem): puri 0 esse repuid Deum aperte uislinetionem indicat Verbi a Deo Pawe. En distinctio personalis. Et Deus erat Verbum; Deus hic est praedicatum, ut patet; sic igitur verti potest , et Verbum erat Deus. Eu divinitas Verbi. Deinde totum versicultam complectitur verbis illis: Hoc erat in pringi pio apud Deum, et idem repolii. Deinde pergit, et dicit: 3. 0mnia facta p0r Verbum, 2. nihil sine Verbo, 3. ergo Verbum n0n laetum ante creationem , imo 4. Verbum ust Creator. 5 in ipso est vita simpliciter, et Vila, quae est lux 0mnes homines illuminans. Lumsen, lux etc. quae n0nnisi de Deo praedicari possunt. Quapropter ex initio Evangelii l. prebatur distinetio Filii. 2. Rus aeternitas. 3. Divinitas, potentia creandi etc. Apud Ioan. X. 30 -- Ego et Pater unum seimus. - Quae verba de Filii eonyubstantialitate intelligi debent, siquidem ita ea interpretata est tota antiquitas christiana; ita Ηa rei Christi audit0res, et hoc postulatc0ntextus, ne dicamus Christum ludere verbis. C0nsirmatur sex sequentibus verbis, quae quin dissicultatem obtrudant, argumentum continent a sortiori .

154쪽

ius Filius Dei vivi Et Thomae - Dominus meus, et Deus meus ini Huc faciunt verba Pauli Rom. IX. 5. Qui Christus) est Deus super omnia benedictus in saecula - Titi 4s. 3., s.' ad Haeb. V. 4. JOan

XX. 31 etc. est. iChristus in Scripturis dicitur honorificandus siret

Pater, Filius verus, proprius, unigenitus Patris, creator, sanctificator, Dominus omnium etc. quae absurda kreni nisi esset Deus. Praetermitto Patres, qui Saeculo secundo et tertio, et p0tissimum. quarto, quinto, et octavo Christi divininitatem strenue asseruerunt contra Gnosiieos, Paulum Samosat. Αrium, Eunom. Photin. et Adoptianos. Sic praetermitto Symbola, Cono. Nicaen. etc. GD- sensionem Ecclesiae, fidelium omnium V. Suarra l. 2. g. 3. , Petav. l. 43. g. 8. 43. Seolion l. Verbum a Patre procedit secutidum actionem intelitatus, ut iterum, atque iterum ostendit Thom. q. XXVII. a. 2. 3. q. XXVIII. a. 2. q. XXX. a. 2. ad 2. q. XXXIV. a. 2. q XXXV. m. s. 2.etc. etc.,) de quo susius, ubi discrimen inter generationem et pr0cessionem declarabimus. Suolion 2. Filius, seu Verbum , sunt verba S. Thomae q. XXXIV a. 3.) mente conceptum est reprae-80ntativum omnis diis, quod aetu intelligitur: unde inn0bis sunt diversa verba seeundum diversa, quae intelligimus. Sed quia Deus uno actu et se, et Omnia intelligit, unicum Verbum ejus est expressivum non solum Patris, sed etiam creaturarum. Et sicut Dei sciuntia, Dei quidem est cognoscitiva tantum, ereaturarum autem eognoscitiva et saetiva: ita Verbum Dei,

155쪽

Hus, quod in Deo Patre est, eSt expreSSivum tantum:

creaturarum Verum expreSSi Vum et operativum . . . .

quia importat in Verbo rationem saetivam eorum, quae Deus sagit.

Seolion 3. Licet Filius dicatur Patris sapientia, Ratiuetc., non ita tamen hujusmodi locutiones intelligendae sunt, ut Filius digatur Ratio vel Sapientia, qua Pater intelligit, et rationalis est. Augustinus, qui hane loeu-tionem usurpaverat, postea retractavit. Pater enim nonaeeipit. sapientiam a Filio, sed ' potius eidem cum essentia eam communicat: et sapiens est Pater, sapietis Filius, sapiens Spiritus S.: Filius autem sapientia dicitur , quatenuS per proces Sionem intellectus seneratur, et quatenus est terminus, seu Objectum paternae 3upientiae, in quo seipsum inluetur. CL Petavium l. VI cap. IX integrum). OPP. l. Κuinoel, Wegseheider, Semler, Paulus, Ro-senmulier etc. dicunt, I 0ann. et Paulum etc. Vos se Christum Verbum, ut exprimerent virtutem magiStri, vividioribus imaginibus res repraesentasse, et phraSe0logia philusophica neoplatonicae scholae us0s suisSe. RESP. Neg. omnin0 4. Rstpugnat caracter moralis et litterarius scriptorum inspiratorum; 2. repugnat eadem' ratio loquendi Scripturae s. 3. repugnat dicere, Ioannem, Paulum etc. accessisse ad philosophi ea plaeila neoplatonic0rum; 4. repugnat t0ta antiquitas christiana: 5. repugnat, saeros Scriptores vel suissct deceptos, vel deceptores, et Semper metaphorice de Christo fuisse

O P. 2. Angeli, h0mines justi sti pii dienntur Filii

156쪽

Dei , Filii Excelsi, geniti, Dii etc. . Ergo ex his biblicis

locutionibus laustr divinitas Verbi arguitur. R sp. Si pr0baremus divinitatem Verbi ex his tantum

cutionibus Tr. , si eam deducimus ex diversa ratione, qua enunciantur e X adjunetis, ex c0ntextu etc., ut secimus N. Eaedem l0eutiones plus semel alium sundunt Sensum, fini ex adjunctis etc. dignoscitur. Opp. 3. Christus numquam clare dixit, se esse Deum. REsP. Coneeptis Verbis tran. aequip0llenter N. Opp. 4. Chri Stus loquens de se incertus et ambiguus est, et ei rea suam originem interrogatus verbis ludit. REsp. Originem suam clare non enuneiavit, Dist: quibusdam Hebraeis, et aliquando C. semper ei nominatim Apostolis Ν. Recolantur dicta supra.

0pp. 5. Christo divinitatem thibuerunt discipuli praesertim ob admirationem quamdam, et singularem am0rem , unde prioribus saeculis Christus non adorabatur ut Deus. R sp. Ap0stoli lassi sunt divinitatem ob admirationem et c0ecum amorem Ν. ob admirati0nem et amorem, quae admiratio et singularis amor repeti debent ex tot miraeulis et signis, quibus ipsius doctrina gonfirmabatur, ejusque divina Pstrsona manifestabatur C. Ipsis enim persuasum erat, Christum esse Deum sensu proprio, ut supra vidimus, et ut Deum adorarunt Thomas, Petrus Magdalena, etc. 0pp. 6. Palser dicitur senior Filio. Ergo. RESp. Rati0ne assumptae humanae naturae C. vel krtassis ratione originis tran. , ratione alterius naturae Ν. Opp. 7. Sapientia dicitur creata. RESP. Secundum humanam naturam C. alitρr Ν.

157쪽

Opp. 8. Pater vel . generat necessitate, Vel v0luntate disi necessitate miser est, indiget Filio: si voluntate, Filius non est Deuβ. Erg0. R Esp. Gignit necessitate et Voluntate. . 'Coeieras disticultates, et eas, quao ex Patribus deducuatur , yidete s0lulas apud Thom. de Trin. q. IV.

R. 2.

THEs. XII. Praeter Patrem et Filium tertia tredidebet hypostasis ab utroque distincta, quae numinibus Spiritu), Spiritus Sanctit Spiritus Paracliti in Seripturis

S. et christianae traditionis monumentis appellatur. D. 4. p. Utile erit perbrevem historiam controversiarum, quae cirea Spiritus S. prodessissnem extiterunt pramittere.. Rejecta macedoniana haeresi, quae Spiritus S. divini talem negabat, oreta est quaesito de ejusdem processione. Cyrillus Spiritum S. proprium Filii affirmaverat ana- . thematismom 9.: Theodoreius reprobavit an athematismum Cyrilli, negans Spiritum S. extantiam habere a Filio, sed esse ejusdem origi sis ac Filium, scilicet a Patre. Cyrillus tacuit, quia tunc non erat quaestio de Spiritus S. origine. Tempore Caroli Magni in Gallia agitata suit quaestio, utrum in Symb0lo, quod in Missa canitur, addenda esset parti gula Filioque, sicut jam pridem facere consueverant Ecclesiae Hispanicas: Legati gallici Pontificem Leonem adierunt, illumque conSuluerunt. qui.

158쪽

re maturius e0nsiderata, respondit, non esse particulam

illam addendam, quia Cong. Ephesinum qu0dcumque additamentum prohibuerat, et verisimilius, quia Pontifex Graecorum cavillationes praevidebat. Summus Pontifex duogenta ad S. Petrum appendit, in quibus seulytum legebatur symbolum graeda et latina lingua absque particula Filioque. Res paullisper quievit: at postea Photius, expulso Ignali 0, astu Bi violentia nactus est sedem Con- Stantimp., et latinus haereseos insimulavit ob additam partieulam Filioqis: et d0ctrinam de prodessione Spiritus S. etiam a Filio: inficiatus est: hinc sehisma ortum est. At post Photium Eeclesia Graeca ad communionem Romanam rediit; sed Michael Cerularius schisma instauravit. In Barensi Concilio, tempore S. Anselmi, inter graec0s et latinos de Spiritus Saneti processiong dispulalum eSt, et regnante Innocentio III., graeci nobiscum catholicam fidem professi sunt. Post triginta trus annos, opera The 0ri Las aris schisma revixit. Regnante Mighaule Paleologo, in Lugdunensi Con. utriusque Ecclesiae condordia anno 4474 statuta et confirmata fuit: at post novem annosa graecis violata est. Rursus, imperante Ioanne Paleologo, Florentino C0ncilio ron0vata fuit, et rursus, opera Marci Archiep. Ephesii, schisma renovatum, quod adn0Stram usque aetatem perdurat. En historia schismatis graeci, quae a controversia de Spiritus S. processione Se-jungi nequit. Quibus praelibatis, ad thesim nostram

veniamus.

Spiritus S. ab Militu, vel statu dicitur, unde nomen

eSi ex anal0gia ductum; sicut, et Pater et Filius: diei tur umor, Paruelis , donum, charit , vinculum, eae. etc. ut ex orationibus Ecclesiae et ex Patrum operibus

159쪽

discimus, quae nomina Spiritui Sancto optime congruunt Probamus Spiritum S. esse Personam ex se subsis tentem: . Aeliones sunt suppositorum, ut fert vetus Sch0lae,

et philosophiae essatum. Porro Spiritui S. actiones tribuunt biblica et Ecclesiastica monumenta. Joan XVI. 26 Spiritus S. dicitur docere, Dat lauri, suggerere. - Ille vos docebit suggeret vobis ille testimonium perhibebit da me etc.

2. Appellatur pronominibus personalibus: ille, ultra,

3. Spiritus S. dicitur eligere, segregare ApDSt0l0S. Dixit Spiritus S.: segregate mihi Paulum et Barnabam. Αet. XIII. 20). 4. Constat, Patrem et Filium esse Personas distinctas; verum ridieulum laret eodem ordine Personis conjungere attributum quoddam, vel quamdam vim: Spiritus S. plurimis in l0gis, ui supra pr0batum fuit, cum Patre et Filio conjungitur. C. Mat. XXVIII. l9 etc. l' Joann. V etc): ergo Spiritus S. est vere Subsistens PerSona. b. Spiritus S. dicitur missus a Patre, sicut Filius, et logo Filii Cum venerit ille Paraclitus , quem ego mittam a Patre, Spiritum veritatis, qui a Patre prossedit. iEt ego r0gabo Patrem, et alium Paraclitum dabit v0-

his etc. Paraclitus autem Spiritus S., quem mittet Pa-vr in nomine meo etc. . Si non abiero, Paraclitus non veniet ad vos: Si autem abiero, millam eum ad VOS - doan. XIV. XVJ. - Jam vero mitti non convenit divinae

Substantiae, vel attributis: restat igitur, ut Spiritus S., qui dicitur missus, sit vere et proprie Pe Ona. 6. Spiritus S. dicitur descendisse sub specie columbae

160쪽

log. cit.), et sub igneis linguis: at nusquam legitur in Bibliis descendisse et sub corporali specie apparuisse vel substantiam, vel attributa divina. Ergo etc. Iu re tam evidenti n0n est cur Patrum testim0Bia, vsit Conciliorum degreta asseramus. Tura. XIII. Spiritum S. verum esse Deum Patri, Filio-.que eonsubstantialem, ejusdemque dignitatis, triplici argumentorum genere essicitur. D. Divinitas Spriitus S. deducitur ex nominibus, quibus appellatur, ex notis, quibus insignitur, et eX 0peribus, quae ipsi tribuuntur. Sane dicitur Deus et Dominus non se iis ac Pater et Filius Act. V. 3. 4ὶ - Anania. cur tentavit Satanas e0r tuum mentiri te Spiritui S.' Non es mentitus hominibus sed Deo Ergo Spiritus S., Subjungit Epiphanius, est Deus de Deo. ' Cor. III. 6) Nescitis, quia templum Dei estis ... Nescitis, qu0niam membra vestra templum sunt Spiritus S. rgo Spiritus S. est Deus, siquidem, qui prius dicitur Deus, postea appellatur Spiritus S. Cs Psal. 94. coli. ad Ilaebr. sit. 8, 4' Cor. XII. 4, Philipp. lli. 3.)Insuper Sp. S. dicitur Spiritus Dei, Patris, Filii, Sanctus absolute, Spiritus veritatis , 'sapienti e , scientiae , virtutis, sertitudinis etc., passim in Novo et m Veteri Testamento. CL Petav. l. li c. XIII). Accedit: de Spiritu S. ea praedigantur, quae nonnisi Deo tribui p0ssunt. Nam legimus, Spiritum S. procedere a Patre, venire a Patre, effundi a Deo, aecipere a Filio, scrutari profunda Dei,

cogn0Scere quae sunt Dei, replere orbem terrarum, sanctificare, illuminare, dividero singulis prout vult, inspirare pr0phetas et giographos; Cliristus dieit, non remitti peccatum in Spiritum S. etc.; discimus per Spiritum S.