Synopsis theologiæ dogmaticæ quam in suo seminario tradit et evolvit Jeremias Bonomelli

191쪽

qui quid coeli ambitu c0ntinetur Deut. XVI, sp Dominum time, et illi soli servies. C0nser. Proverb. VIII. 23. Isaiae XLVIII. 32, 3, Ps. CI. elc. Praeterea, digna sunt quae regolantur verba Pauli ad Romanos IV. sp - Deus) qui vocat ea, quae n0n

Sunt, tamquam ea, quae Sunt N0runt omnes, Verbum vocare significare etiam facere, producere; ex gr. Diaeit, et facta sunt Disit Deus, stat tuae etc. x Vocavit famem; super terram ete. Et in l0eo citato idem est sensus, ut patet ex Se. Iam Vero, ut ea, quRe Π0n Sunt, sint, exigitur, ut essentia iisdem tribuatur, et propterea ex nihilo fiant. Ad Hebraeos XI. 3. legimus - Fide intelligimus aptata esse saecula verbo Dei, ut ex invisibilibus visibilia serent ,- Scilicet novimus ex fide, saecula greata et Statuta esse divina virtute ita, ni ex invisibilibus

μζ εκφαινε μενων τα βλε πομενa γε oνενοι ), n0n apparentibu3, nun eaetantibus, quae videntur sierent. Aliis verbis: Deus sua potentia essedit, ut ea, quae n0nvidebamus set ideo non videbamus, quia n0n erant , ea Videremus, quatenus saeta sunt. Ergo quae nune videmuS, non erant, et Verbo Dei sabla sunt.

in ipso ante mundi constitutionem ete. ια- Omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso laetum est nihil, qu0d laetum est Clarifica me tu, Pater, apud temetipsum claritate quam habui priusquam mundus esset apud te Hinc deprehendimus: t.' Mundum aliquand0 non suisse; et ante mundi constitutionem, vel creMionem fuisse Deum; 2. omnia a Deo per Verbum facta esse, et δ' nihil sine Verbo factum esse; quae loeulio affirmaDS,

192쪽

et p0tissimum qua negans est, evidenter creationem rerum ex nihilo demonstrat; res enim exhibentur eatenus existentes, quatenus per Verbum ad existentiam vocantur ita. ut sine ipso nihil sit. II. Machab. VII. 28, mater ita silium natu minimum alloquitur: Peto, nate, ut aspicias ad coelum, et terram, et ad omnia, quae in eis sunt, et intelligas quia ex nihilo secit illa Deus Haec verba sua ipsa evidentia se commendant. D. 2. P. Testim0nium classicum et sustus explicandum est illud Moysis Gen. 4. 4. In principi0 creavit Deus coelum et terram; terra autem erat inanis et

s.' Ex professo Moyses originem et sormationem rerum exp0nit: debet igitur omnia, quae necessaria Sunt, dicere et explicare; jamvero luc nullum praexistentis materiae indicium, qnae tamen indicanda fuerat, ut narratio suis omnibus numeris absoluta esset. Cum ergo nulla fiat materiae praeexistentis mentio, merito inserimus , eam neque fuisse. 2.' Argumento neganti, quod hic aienti aequi pollet, alterum succedit: Coelum et terra, apud prophanos aeque ac sacros, Signiscat rerum omnium universalitatem: si ergo universalitas rerum ex aliqua praejacente materia educta suisset, Moyses n0n potuisset dicere: Deus creavit coelum et terram, idest omnia; nam materia illa insecta non comprehenderetur. Ergo. 3.' Ε0 vel magis, cum in versiculis Sequentibus,

Moyses loquens de singulis creaturis, diserte d0euit, unde productae fuerunt: Producavi terra etc. 4.' Philo, Josephus Hebraeus, Moses Maimonides, Eusebius, CZar eouius, Basnagius, Bruclioeius, et alii tradunt, Hebroeos

193쪽

creationem ex nihilo pr0sessos esse eonstanter, et qui, 'dem auctoritati Moysis innix0s: est ne ver0simile, Η0broeos omnes antiquissimos primum Moysis versiculum non intuli exisse ' 5.' Neque aliter verba Moysis intellexerunt Christiani 0mnes quacumque aetate. 6.' Auct0ribus antiquis et recentioribus testantibus, scopus Moysis in primo versiculo fuit dogmaticus et polemicu3, videli et v0lebat originem rerum aperire, et errores refellere: opus erat igitur, ut perspieue diceret, quaenam erat haec rerum origo, et ex qua materia res omnes saetae suerant si saetae suissent: ergo nulla materia praejacens.

eur n0n indicasset caussam materialem, si extitisset 8. Moyses duplidem distinguit creationem, primam et secundam: in versiculis 3, 4, et 5, narratur suge creatio secunda, seu evolutio substantiae; ergo in primo VerS. sermo eSt de prima creatione, seu de prodiitione substantiae. 9. In primo versiculo dieitur, Detra creare: n0n p0tuit creare nisi formas, vel xutitantia 3: non larmas, quia de sormis p0stea: ergo substantium creavit. l0. Evincimus ex vore creavit Bara), quam Alexandrini vertunt εποιησε; constat enim verbum Bara sereavit) inini constanter significare productionem ex nihil0, ut ex comparatione locorum deducitur: ex gr. Isaiae. XLIII.

7 etc. ut testantur periliores rabbini, Moyses Maim0nides David K in hi, et alii. du0d si aliquando vox ista signissi atformationem ex praeiaeente maistria, est semper in Pi-hel, ut observant haebraici idionialis periti. Hanc veritatem, quam Patres unanimiter praedicarunt, et symb0la pr0ssitentur, Concilia desinierunt, ut Lateranense IV. Cap. Firmiter: Unum esse desinimus) creatorem 0mnium,

194쪽

qui simul ab initio temp0ris alludit ad Genes. .

utramquo de nihilo condidit creaturam, spiritualem etc0rporalem, angelicam Videliget et mundanam. Accedunt rationis philosophicae momenta. Si substantia sinita creata non esset, aeterna dicenda et eredenda foret, adeoque Vero proprioque sensu Deus esset: M. tributa enim omnia ita inter Se neXa Sunt, ut, Uno

conceSSO, caetera Omnia neceSSario consequantur. Porro

si mundus, si universus orbis Deus esset, mutationibus obnoxius evaderet, homo Deus eSSet, et Deus homo, materia et spiritus, nulla laret libertas, nulla distinetio veritatem inter et errorem, virtutem et vilium, justum et injustum, bonum et malum, ut observat Pontifex Pius IX. in allocutione Neminem quidem 9. Iunii

4862), et in Syllabo propos. I.

Praeterea, mundus p0test concipi ut existens, et non existens, idest concipitur ut continges, non Ut nece sarius: non habet igitur sui ipsius rationem existendi, et idcirco habet ab alio, nempe a Deo. Idipsum denique comprobatur ex ipsa natura rei finitae, dependentis, possibilis etc. Vide Th0m. l. 3. q. XLIV. ari. 4. 2. opuso. XV. c. s. l. 3 3. c. Gentes e. VI. XV. XVI. etc. Opp. 3. Idea ereationis est idea philosophica, quam

paullatim Patres, et Theologi S. Libris, et Moysi praecaeteris, adscribunt.

195쪽

Cum Deus secit e0elum et terram, materia erat inanis

et Vacua.

R. In Sapientia sermo est de creatione sicunda, C.; de prima, seu de substantia, N. Verba Sapientiae parallela sunt versiculis posterioribus. Versio autem illa initii Geneseos est perversio textus, ut quisque intelligit. In Principio praeponitur eum: eum creavit, fecit: nulla habetur ratio neque structurae, neque puncti, et hodposit0, errores omnes Bibliis defendi possent.

ει. 3. Ex nihilo nihil fit; creatio igitur ex nihilo, antiquissimo illi essalo adversatur. - R. Ex nihilo nihil fit, idest nihil nihil ex se fit, C.; ex nihilo nillil sit potentia creata pariter C.; divina

virtute, N. Op. 4. Materia ante creationem, vel erat in Deo, vel extra Deum: utrumque salsum: ergo eig. R. Non erat in Deo formaliter, matertialiter, C. : Virtute, potentia, scientia, N. Extra Deum, N. Op. 5. Creatio concipi non p0test: ergo ele. R. Plane et udaequale concipi non potest, C. ; nullo modo omnin0, N. Op. 6 Data creatione, consequens laret, esse aeternam, ut aeterna est eausa efficiens. R. 4. Creatio non est generatio, sed est productio

externa rei, ade0que ereaturae aeternae eMe nequeunt.

2. Voluntas creandi in Deo aeterna est, C.; terminuS,N.; quia ille, qui ab aeterno mundum cognovit greandum , ereavit quando ipsi placuit. Cons. Th0mam coni. Gentes L. II. c. 30. Vide P. Felix Conser. etc.). Soholion Iuverit ad diluendas et praeveniendas dissicultat0s, quae ex geologia erui solent, nonnulla hic

196쪽

animadvertere, quae sustus pertractata invenistis in E semerido Civilia Cattalica in opere de Creatione, Patris Planciant, apud Uisemann, Pini, Simias etc.

quaeque ad haec capita revocam . . Cronologiam mosaicam incipire verisimilitem ab hominis creatione.

2. Nihil impedire, quominus sex dies creationis sint indesinilao quaeque longissimae aetates, Vel epochae: imo hanc interpretationem longe probabili0rem esse, intrin-

secis et extrinsegis argumentis. 3. Hac ratione optime c0nciliantur, quae geologi assirmant de vetustate orbis terrarum. 4. Si haec interpretatio quibusdam non arridet, supponant, Deum miraculo ea omnia fecisse, quae tam diuturnam mundi aetatem postulare videutur.

5. Denique observandum est, scientiam geolnicam , ethnographicam, linguisticam, mirifice comprobare narrationem Mosaicam, quod attinet ad ordinem creationis, ad diluvium, unitatem idiomatis, dispertionem gentium etc. THER III. Regulae omnes ecclesiasti eae p0stulant, ut productio rerum ex nihilo inter illas veritates censeatur, quibus catholiet ab et roduxis dirimuntur. D. Sociniani et Arminiani contendunt, doctrinam creationis ex nihilo teneri quidem posse, sed non esse ejusmodi, ut si qui seientes volontesque eam insidiati fuerint, idcirco in haeresim lapsi, et a Christiana professione extorres existimandi sit. Namque haec doctrina creationis, Ut non continetur in divinis oraculis, vel admodum implexe continetur, ut libera eminuda sit. Sic illi: al praepostere omnino.

197쪽

Ut d0ctrina aliqua inter dogmata formaliter collocata credatur, haec duo requiruntur, et sumetunt: 4.' ut in S. Litteris, vel traditionis m0numentis contineatur, Videlicet contineatur in regula fidei, quam dicimus objectioiim; 2.' ut quod eontinetur in fide objectiva, ab Ecclesia, quae est regula proaeima sidet, proponatur ut divinitus revelatum. Primum supra jam vidimus, alterum ostendemus. 4.' .Quod in Symbolis, prosessionibus fidei etc. continetur, ab Ecclesia certe propositum credi debet. Iam vero, in Symbolis Apostolico, Nicaeno, Constantinopolitano, Hierosolimitano, Antiocheno, Athanasiano, Galli cano etc. creationem prositemur; ergo.

erunt. Iraenus L. 4. c. 22 Cum teneamus regulam veritatis, idest, quia Sit unus Deus omnipotens, qui omnia condidit per Verbum suum, et aptavit, et secit ex eo, qu0d non erat, ad h0e ut sint omnia etc. et plura citat Scripturae loca, et pergit omnia laeta sunt, et nihil insectum est, sed omnia per ipsum secit, sive sensibilia, sive invisibilia, sive temporalia, sive Sem pilerna: hanc tenentes regulam facile arguimus, eOSerrasse fidest gn0sticos . Ergo veritas ista pertinet ad regulam fidei, teste Irenaeo. Sic Origenes, Greg0rius, Nissenus, Athanasius, Augustinus, Naziangenus, Martyres in suis consessionibus eae.

eensu haereticorum habili fuerunt, quia materiam aeternam defendebant. Vide Irenaeum, Tertuli. Hieron.

estis est Th0mas q. XUV., XLV., et alibi.

198쪽

5.' Habemus desinitiones Congiliorum explieitas, ut in Lateranensi IV. Capite Firmitere nuper citato. Opp. 4. In quibusdam Symbolis non continetur haec fidei proseSSio. R. At continetur in plurimis aliis: deinde aliae sunt veritates definitae, quae tamen in Symbolis non recen

sentur.

Opp. 2. Tertullianus et Procopius dicunt, hoc non pertinere ad fidem. Εrg0. R. Dicunt non pertinere ad fidem, idest posse demonstrari etiam ex ratione, C. : n0n pertinere ad fidem, scilicet hoc d0gma non esse revelatum et propositum, N. In exemplum sit ipse Tertullianus, qui acriter Herm0genem, exagitat et redarguit, qui putabat

materiam esse aeternam.

Tura. IV. Doctrina de creatione rerum ex nihilo, quin rationi adversetur, ut Pantheistae cujuscumque coloris sabulantur, eidem potius consonam esse dem0nstramus. D. Praetermittimus argumentum illud indireetum,

quo usi sumus da Trinitate agentes Thesi XLIV.), et directe disputantes. ita arguimus: Creatio triplici sub habitu considorari potest: 4. prae Deo producente; 2.

pra0 termino, vel re pr0ducta; 3. praθ ratione producendi sx nihilo: si autem nullo ex his capitibus, pedispicue ostendi poterit impossibilitas creationis, ejusdem possibilitas extra aleam coll0eata erit. Ex parte Dei nulla apparet impossibilitas: cum sit omniscius et omnipotenS, res, quae non sunt, et c0gitare, et essicerε

poteSt: ex parte termini, idem palet, cum potentiae infinitae optime responderi potest t0rminus ab iis di

199쪽

versus, qui p0tentiae sinitae respondent, idest terminus. eolligimus ex statutis. Ergo. ex nihilo essectus: ex parte modi idem dicendum, ut Accedit argumentum congruentiae: quemadmodum in homine interna processione habentur intellegius et voluntas, ita et in Deo, in ipSa sua essentia personae producuntur. Rursus a simili: sicut homo aliquid ad extra lacere p0test, et larmas plures et diversas rebus inducit, ita et Deus non solum lamas, Sed et substantias creare poterit: Si h0mines formas creant, quis insidias iverit, Deum essentias producere posse Felix l0c. cit.) Rursus animadverti debet, aliud esse ostendere, ali-. quid non pr0bari evidenter imp0ssibile, et aliud est ostendere, aliquid esse evidenter possibile: si nos secumdam propositionem evidenter evincere non poMumus, De- quo Pantheistae alterum evidenter adstruere queunt: imo, n0S P0SSumus ostendere non esse impossibilem creationem, et opp0sitas disti ultates diluimus. Op. i. Infinita est distantia intre res et nihil: ergoox nihilo aliquid fieri n0n potest. R. S. Thomas q. XLV. an. 2. - objectio oritur ex phantasia, non ex ratione: imaginamur nihil ut ensaliquod .- inter ens et nihil, si proprie loquimur, nulla est distantia, quia nullus est terminus ex parte nihili. Op. II. Concessa creatione ex nihilo, post creati0nem aliquid amplius, vel majus haberemus, quam ante creationem,

R. s. Nihi I additur Deo, quia infinito nihil addi potest. 2. Quod creaturae habent, in Deo emmerui iviodo continetur: totum enim quod res creatas habent,

200쪽

CAPUT PRIMUM - DE RATIONE CREATI is. 499

a Deo habent. 3. Sicut lamarum produtio nihil addit animae humanae, ita rerum creatio nihil Deo addit. Op. III. Est vetusta sapientium sententia: ex nihilo nihil sit. R. Quod attinet ad homines, C.: prae Deo, N. S. Thomas loco citato) sic argumentatur: Quicumque salit aliquid ex aliquo, illud, ex qu0 lacit, praesupp0nitur

aetioni ejus, et non producitur per ipsam actionem: sicut artifex operatur ex rebus naturalibus, ut ex ligno et aere, quae per artis actionem non causantur, sed peracli 0nem naturae causantur; sed et ipsa natura causatres naturales quantum ad formam, sed praesupponit materiam. Si ergo Deus non ageret nisi ex aliquo prae- in Milo, sequ0retur, quod illud praeSuppositum non esset causatum ab ipso. Ostensum est autem sart. l.

etc 2.), quod nihil potest esse in entibus, quod non sit

a Deo, qui est causa universalis totius esse. Unde necesse est dicere etc. s- Totum argumentum Thomae, collatis articulis omnibus, hue redit: Deus est ipsum esse, adeoque neceSSario unum: omnia autem quae existunt finita, non sunt ipsum esse, sunt Varia etc. ergo non sunt ex se, sed participali0ne illius, qni est, quique unus est: ergo omnia, quae Sunt finita etc. eatenus sunt, quatenus esse acceperunt ab ipso Deo, qui est causa universalis, primus agens, et omnia eminenter continenS.

Creationem aliquo modo cognosci p0SSe, testantur Patres, et Scripturae: docent enim, homines per ea, quae facta sunt, Deum omnium laetorem cognoscere posse ita, ut si ipsum non cognoscant, inexcusabil0s