Synopsis theologiæ dogmaticæ quam in suo seminario tradit et evolvit Jeremias Bonomelli

231쪽

nientia petita, sic syllogistica larma exponi potest. Quaelibet caussa eslaetus sibi similes, quoad ejus fieri

potest, exerere vult et qu0dammodi debet: Deus autem est substantia simplicissima intellectu et voluntate dilata: ergo essectus seu ereaturas sibi similes, idest simplices et spirituales producere potest et quodammodo debet, supposita voluntate creandi, Neque altera observatio praetermittenda, limae rei hujusmodi: Si creali 0nis ordinem et rationem consideramus, illico apparebit, haberi miram quamdam gradationem: habemus materiam, quam Morganicam dicimus, qualibet vita destitutam; deinde materiam animatam; deinde materiam non s0lum animatam, sed cum intelligentia et voluntate copulatam: neque ab uno ad alterum regnum transitus veluti perruptus est, Sed per gradus, qui vix distinguuntur, ab. um ad alterum ascendimus: jam vero si inter Deum et hominem, qui est synthesis materiae et spiritus, substantiae simplic

ter spirituales non intersererentur, harm0nicum creati0nis systema veluti mancum et imperfectum Videretur. in

Ergo admitti debet existentia creaturarum spiritualium cujusvis corp0reae admixtionis experitum Tura. II. Origo angelorum repeti nequit ex emanatione divinae substantiae, ut gnostici arbitrabantur, sed creationi ex nihilo tribuenda est. D. Cerintus, Carpocrates, Saturninus, Manichasti, et alii, ut testatur Augustinus c. Faustum l. XV. 5, existimabant, angelus esse divinae substantiae emanationes. Haec doctrina gnosti orum est haeretica et absurda, quod ita paueis e0nficimus: concessa hac sententia,

232쪽

etc. b) divina substantia scinderetur, o, absurda omnia pantheismi inde profluerent, M lapsuS angelorum cou-cipi n0n posset, H Seripturae et Patres non solum hanc doctrinam.non admittunt, Sed ex prosesis pr0ssigant Prostigant Scripturae, quando angelus obedientes, in- Ierioresque Deo dicunt; quand0 omnia creata eSSe docent; quando rebelles angel0s coelo deci0s narrant etc. Pr0ssigant Patros, inter quos e0mmem0randi sunt Irenaeus l. ll. c. 2, Athenag. in Legat. n. 26, Orig. Periar. l. 7 etc. Irenaeus i. c. resutat Basilidem, et tuetur, Deum non condidisse mundum per angel0s, sed omnia Verbo suo secisse, ipsis angelis non exceptis, donαns terrigenis

geneS consentit, quando inter dogmaticas veritates ait recensendam esse angel0rum productionem e nihilo, cumscriptum sit, Sic ipSe, 0mnia per Verbum facta eSS0 et sine ipso nihil iactum esse. Unde Bracar. Conc. can. 5. sancivit sanus 503): Si quis animas humanas vel angelos ex Dei credit subStantia exStiti SSe.... anathema sit Confirmatur professione fidei Michaelis Paleol0gi in Lugdun. Conc., ex Decr. Eugenii IV. ad Armen08, ex simbolis, et demum ex Later. c. sirmiter

Credendum est, quod Deus de nihilo condidit

utramque naturam, angelicam videlicet et mundanam omnipotenti sua Virtute etc. Tura. III. Sacris monumentis expensis, conStituendum GSe Videtur, angelos neque post absolutum mundi opificium, neque ante primam materias creationem exsti

233쪽

D. Veteres quidam arbitrantur, Moysen angelorum meminisse in initio Geneseos, eosque creatos dixisso illis verbis: - creavit coelum. -- Alii putant angelos creatos fuisse ante rerum omnium universitatem. Haec videtur sententia Basilii in IIaexem. Hom. I. Nagiangeni, Chrisostomi, Damaseeni, Hilarii, Ambrosii, qui inniti videntur Iob 28. 7. 40, . Quidam alii existimant, angelos creatos luisse prima die, quando Deus dixit: fiat lux; quam opinionem Lombardus et Augustinus reprehendere non audent: alii dicunt angelos creatos post hominis formationem, cujus sententiae meminit Augustinus de Civit. Dei l. XI. c. 40, et rejiciendam esse docet. - Denique non desuerunt et alii, qui pintarunt, Moysen angelorum mentionem studio praetermisisse hisce de causis: 4.' Quia admodum dissicile est nobis, quae sunt lamitam intelligibilia, mente MSequi.

aspeetabilia sunt, ed0cere.

lolatriae ingerere. Hae sunt quorundam Patrum opiniones, nominatim

Basilii et Cyrili. Alex. Ex his omnibus non aegre intelligimus, nihil omnino

certi desiniri p0sse, eum tanta sit majorum nostrorum opinionum diversitas et discrepantia. Nihilominus revelatae dogirinae magis consonum arbitramur assirmare:

erealionem; 2.' neque post rerum omnium expoliti0nem, et pr0pterea Disiti od by Corale

234쪽

3.' una eum materia prima originem habuisse. Vix quaestio esse potest de angelorum procreatione post absolutam rerum omnium ereationem et exp0l, tionem. Namque:

6 l. a. 3. quamque inserius reseremus. Sed et aliam sententiam refellimus, eorum scilicet qui volunt, angelos ante creatum mundum essectos. Nos vero hane sententiam indirecte refellimus, n0stram statuentes, qua asserimus, angel0s productos fuisse una eum materia prima. Re sane Vera:

dici potest, eamque ut probabiliorem defendit Th0mas loco fit.

latinis, ut videre est apud Alcvinum. Conser M. p. 3. c. 39.

et Proverb. VIII. 24 seq. In principio creavit coelum et terram. - Αb aeterno ordinata sum sego Sapientia) antequam terra fieret; nondum erant abyssi etc. - Antequam igitur terra seret, ante colles etc. nihil erat, Deo ejusque sapientia excepta; ergo an tequam crearentur coelum et terra de quibus in Gen.)nulla erat creatura, neque angeli ipsi. Ergo ante coelum et terram, vel materiam primam, angeli ereati dici nequeunt. Praeterea;

Ergo et angeli simul conditi sunt.

235쪽

Non autem hoc esset verum idest in principio creavitete.), si aliquid creasset ante ea non enim in principio creasset, Sed postea.

Later. Cone. - Deus omnium visibilium et invisibilium, spiritualium et corporalium, quia sua omnipotenti virtute simus ab initio temporis utramque de nihiloc0ndidit creaturam, spiritualem, angelieam videlicet et mundanam. Nemo n0n videt illis verbis simul ab initio temporis allusionem fieri ad duo bibliealestimonia Gen. et Eceli. supra allata, illisque lucem clarissimam aliundi, nostramque propositionem noum0do roborari, sed quasi definiri Namque declaratione lateranensi angeli dicuntur ereati non ante, non post rerum pr0ductionem, sed simul ab initio temporis, quando coelum ei terra essecta Sunt, et cum ipso coelo, ipsaque terra conditi Quare et theologi omnes post Lateranense huic sententiae Subscripserunt, quamvis illi nobis minime probentur, qui ultra progressi rem definitam prorsus Volunt. να- COncilium enim direete sibi proposuit damnare Origenist, rum d0ctrinam, qui defendebant, treaturas spiritales ab

initio per se suisse e0nditas, postea vero corporem, non eae primaria destinatione, sed ut eae accideriti, et praeelse, juxta placita platonicorum, ut in c0rporeis creaturis tanquam carceribus conclusi spiritus anteactae vitae poenas luerent. Unde et S. Thomas a. 3 q. c. doget: Contrarium errorem non Θsse repulandum, praecipue propter Sen' lentiam Gregorii Nagiangeni, cujus tanta est auctoritaS

236쪽

in doctrina christiana, ut nullus numquam ejus dictis calumniam inferre praesumpserit, sic nee Athanasii documentis, ni Hieronymus dicit . Seholion l. Quid igitur dicendum de tot tantisque Doctoribus antiquis, qui angelos ante rerum uni v rsit,tem conditos autumabant ' Facile componi possunt hoc pacto. Dicunt, angelos exstitisse ante mundum, hoc est ante mundum expolitum, ante creationem Secundam, C. : ante creati0nem primam, N. Exstiterunt ante saecula et tempora, quae tertia die, Fel epocha determinari coeperunt, C. : ante tempora, hoc est creati0nem primam, Ν. Sic solvi possunt duo testimonia Iob supra citata, et propterea quin dissidium aliquod oriatur inter Patres, eorum persectissima consensio splendescit. Soholion 2. Quaerunt theologi cum Thoma q. 6l a. d), quo l0co angeli creati suerint, et respondent: in coelo empyreo, quia conVenienS erat, quod angeli in supremo eorpore crearentur, tanquam toti naturae corporeae praesidentes. - Sed haec dicta sunt juxta Aristotelicas et Tolemticas doctrinas, quae admittebant coelum empyraeum, de quo nihil Scimus quodque lartassis neque existit.

THYs. IV. A veritate dissidet theologorum protestantium opinio, qua defendunt, Patribus visum esse, angel0S

nonnisi corporeas esse creaturaS.

237쪽

D. GondWortus, Mosemius, Rosner aliique protestantesti omines asserunt, Patres existimasso angelos omnino corporeos. Haec est putida ealunmia. Namque: M Patres uno ore angelos hominibus longe nobiliores praedicant, ut AugustinuS, Chrysost0mus, DamaScenus, Hilarius etc. b) Angelos vocant naturas intelligibiles et intelligenies, ut pluries Naziamenus, BaSilius etc. o Vocant Angelos simplices, incorpureos, limpidas mentes, lucidas naturaS, etc. db Vocant fingelos naturas libertate ei voluntate di

latas.

e) Dicunt eos Deum laudare, benedicere, ei lust adstare, samulari, etc. t) Mittuntur in ministerium propter e0S, qui haereditatem capi ut saluitS. ρ) Norunt quorundam fidelitatem, ei quorundam miserandum lapsum etc. - Haec omnia ei alia, quas statim subjiciemus, abunde stabiliunt, angelos nou esSecreaturas 3impliciter corp0reM. TRES. V. Ν0n modo angeli intellectu , voluntate et potentia hominibus praestantiores sunt, verum puri Spiritus, et cujusvis omnino corporis expertes credi debent.

D. I. p. Scripturae passim intelligentiam, eamque praestantissimam angelis tribuunt. II. Reg. XX. I9. Davidis sapientia comparatur sapientiae angeli Sicut angelus Dei est dominus meus David. mira Marc. XIII. 32 - De die isto judicii), vel hora, nemo scit, neque angeli in coelo, neque Filius, nisi Pater. imm Heic pe spicue adsignificatur summa angel0rum scientia.

238쪽

Mathaeus XVIII. 30. - Videte, ne contemnatiS unum ex his pusillis: dico enim vobis, quia angeli eorum iuc0elis semper vident faciem Patris mei II. Pet. 2.ll. - Angeli sortitudine et virtute cum sint majores

etc.

Caetera testimonia Seripturae omittimus, cum sit res larissima et ex dicendis confirmanda. Certum est igitur, angelos scientia, Voluntate et polentia hominibus longe praestare; secus neque inVestigare p0ssemus, quo pacto ut eustodes et defensores h0minum constitui possent. S. Thomas, et theologi, qui ipsum Sequuntur, plura hic quaerunt, ex gr. I. utrum intelligere angeli sit ejus Substantia, et omnes negant; solus enim Deus est actus puruS, unde actio angeli esse nequit ejus substantia Thom. LIV. a. L).

et possibilis, ut in nobis, et rursus negant, quia neque Sunt quand0que intelligentes in potentia iantum reSpectu eorum, quae naturaliter intelligunt: neque intelligibilia eorum sunt intelligibilia in potentia, sed in actu. - a IV.) - Unde etiam et consequens sit, ut in angelis sit sola intellectiva coguitio a. V. .

Suam substantiam; et negandum est, siquidem haec ratio e0m0scendi nonnisi Deo competere possit; itaque cognoscunt angeli per ratiorira rerum. et veri , quibus eorum intellectus perficitur sq. b5 a. 4 , quae tamen species non sunt a rebus acceptae, sod ipsi angelis eonnatui 3les, ut scribit Thomas a. 2.).

239쪽

maturalia, et affirmant: angeli autem per sua naturalis cogn0Seunt Deum, non per praegentiam e33entiae in co-ynoscente, sicut si lux videatur m oculo; non per si

militudinem Dei in creaturis, sicut e0gn0seunt homines in via, sed per 3imuirudinem Dei immediate ab ipso Deo menti angelieae impressum, et sta dognitio Dei in angesis media est inter eognitionem propriam ipsius Dei, et cognitionem hominis. q. 56 a. b).

et contra quosdam paucissimos veteres scholasticos de- sendunt: Deus enim angelicis mentibus communicat quoddam repraesentationes multiplicatae illius unime

et simplieis essentiae scilicet divinae , q. 57 a. 2.)

rendo, non componentis et dioidendo q. 58. a. 3, 43.

tus et voluntas inest sq. 60. a. L), quo naturali amore seipsos, alios, et Deum diligunt a. 3, 4, 5. etc. D. 2. p. Quamquam formaliter definitum non sit, angelos esse simplices spiritus, et quavis corporis sive terreni sive eoelestis admixtione solutos, tamen est indubitatum caput doctrinae, ut ex sequentibus argumentis liquido apparebit: i- 4. Scripturae nunquam conceptis Verbis docent, angelos corporeos esse: indicium igitur eSi, eos eorpore solutos esse. 2. Scripturae angelos appellant simpliciter spiritus. - Qui dicit angelos suos Spiritus o ποιων τουσ αγγελουσ αυτου πνευματα - Hebr. l. l. 7. . Act. VIII. 39. - Spiritus Domini rapuit Philippum, ubi, auctore Didymo, spiritus Significat angelum. Conser apoe. 3. 4. 5. 6. Luc. X. 20

240쪽

Εphes. IV. 12. etc. - Εn argumentum, quod inde suit: angeli dicuntur iterum atque iterum spiritus absolute, per eaecellentiam n0n secus ac Deus: ergo ratio postulat, ut credamus, eos Spiritus esse. 3. Deinde robur maximum acredit ex definitione Later. supra cit. Cap. Firmiter, praesertim si consideretur opp0sitio, quam Concilium affirmat inter utramque substantiam, spiritalem et corporalem, ungelicam videlicet et mundanam, ubi antithesis salis evidenter postulat, ut angelos dicamus simplices spiritus: eo vel magis, cum Sub

jungat Concilium Humanam condidit Deus), quasi

communem ex spiritu et corp0re c0nstitutam. Triplex hic indicatur et praesumitur natura, prior spiritalis, secunda c0rporea tantum, tertia ex utraque conflans; l. angelica est, 2. materia mundana, a. humana inter utramque media. 4. Longum esset Patres referre.

quos suo more summa diligentia collegit Pelavius l. l. c. 2. 3. de angelis. Satis sit nonnullas clariores l0entiones proserre. Basilius apud Petavium, Nyssenus,

Lugeb. Caesar. et ΝMiang. angelieam naturam dicunt Naturam incorpoream, rationalem creaturam, incorpoream, intelligentem, et incorpoream substantiam, incorpore intelligentias, absque materia, 0mnino puros spiritus etc.

Neque alia est doctrina Sophronii, Maximi M., Ignatii M., Lactant. , Athanasii, Fulgentii, Augustini, Severi Gabalitani, Gregorii Magni, Hilarii etc. 5. Accedit omnium theologorum consensio, quorum princeps ex pr0sesso dicit et ostendit, angelos incorporeos esse sq. L. a. l. 2. .

Haec doctrina etsi sensu stricto de side diei nequeat. eerte fidei proxima credi debet.