Synopsis theologiæ dogmaticæ quam in suo seminario tradit et evolvit Jeremias Bonomelli

251쪽

gendisque h0minibus, angelorum ministerio frequentissime uti.

D. Nihil exploratius tum in divinis oraculis, tum in

operibus Patrum, caeterisque eccleSiasticis monumenti S, . quam rerum universitatem, et nominatim homines, angelico ministerio regi et gubernari. A Genesi ad Apocalypsim usque sacra Seriptura angelorum ministerium narrat. Adam dicitur ab angelo: Abraham angelos hospitio recipit: ab angelis servatur Loth: angeli Sodomam et Gomorram conflagrant: angeli apparent Iac0b, Agar, Moysi, Davidi, Eliae; Balaliam resistunt, Assyrios intersieiunt, Eliodorum repellunt, Iudae Mach. auxiliantur, nutivitatem Ioannis et Christi nuntiant, Iosephum admonent, aquam piscinae movent, Christ0 praesto Sunt, reSurrectionem praedi eant, Cornelium instruunt, Petrum vinculis solvunt; tota Ap0calypsis plena est angelorum appari

tionibus etc. etc. Transmittimus Patrum testimonia, ecclesiae liturgicas orationes etc., cum haec doctrina certissima sit.

Seholion. S. Thomas et theologi cum eo tenent. non omnes angelos in ministerium mitti, sed tantum angelos inseriorum ordinum; imo Vulgatus Dionysius, Lombardus Anselmus, Gregorius M. defendunt, n0nnisi tres ordines posterioris herarchiae mitti ad ossicia in terris obeunda. Quae sententia refragari videtur verbis Pauli ad Heb. l.

34, ubi omnes angeli dicuntur administrat0rii Spiritus, et Isaiae VI.' 6, ubi dicitur Seraphim missus et Gen. III.'24, ubi Cherubim protoparentes dicit, et portam paradisi custodit. Tura. IX. ' Nominatim defendimus: s.' Angelos praesidere regnis, provinciis et ecolesiis: 2.' Angel0s

252쪽

praesto esse Singulis fidelibus: 3.' Neminem esse hominum, qui angelorum auxilio omnino privetur: 4. ' Denique salii eos omnes, qui hujus ecclesiasticae doctrinas originem a Platonicis commentis derivant. D. 4.μ' Daniel X.' 32. 21. XII.' 3. ete. Seribit mi,

Angelus dieit ei Danieli) noli metuere etc. et pergit Princeps regni Persarum restitit mihi viginti et uno diebus: et ecco Michael, unus de principibus primis, venit in adjut0rium meum, et ego remansi ibi juxta

regem Persarum v. 21: Numquid scis, quare venerim ad te Et nunc revertor, ut praelier adversus regem Persarum: cum ego egrederer, apparuit princeps graecorum Veniens . . . . Et nemo est adjutor meus in omnibus his, nisi Michael princeps vester. - c. XII, In

tempore illo consurget Michael princeps magnus, qui fiat pro filiis populi tui etc. Ex quibus haec deprehendimus: d.' Michael esse angelum titularem populi Israelis.

et Persarum aSSi Stunt.

3. Et alium angelum, qui loquitur cum Daniele, quiquo causam Israelis contra principes Persarum et Graecorum propugnat. Ergo a pari dicendum est de aliis regnis. Hieronymus quidem dubitare videtur, utrum angelus iste, qui praeliatur sit bonus vel malus; at ipse quoquo doctrinae nostrae subscribt, et citat locum Deuteronomii XXXIII.' 8. CL etiam Clemens alex. Tom. VI.' 47. 0- rigenes Gen. hom. 36. 2. et alib., Eusebius Dem0nst. ev. IV.', 40. Basilius c. euia. III.' 4. Epiphanius haer.

253쪽

Basilius i. c. -- Quod sint quidam angeli gentibus praepositi doget Moyses l. c.) quando constituit terminos

popul0rum juxta numerum angel0rum -. Consirmatur ex l. Let. XVI. 9, ubi Paulus eXcitatur a viro , ut in Macedoniam transeat, et videtur Maged0niae angelus. Quid vero censendum sit de pugna illa angel0rum, quam refert Daniel, quique omnes boni videntur, aperiunt Patres et interpretes: unusquisque angelus genti, popul0que sibi concredito prospicit, ejusque bonum curat, et merita Deo offert: tum autem Deus angelis istis non omnia patefaciat, quae populorum pugnantium sortunam respiciant, hinc angeli colluetaninr, utique precibus et Suasionibus et meritis populi sibi commissi propositis. D. 2. ' p. Si angeli populis, regnisque temporalibus

praesunt, in ambiguo esse non potest, angelos coetibus religiosis, ecclesiisque praesidere. V. apoc. c. s et Patres plures, ut Nagiang. M. 32 scribentem: -- Nec mihi dubium, quin alii aliarum ecclesiarum praesides ae patroni sint, quemadmodum in Apoc. Joannes me docet Ambrosius i. 2 in Luc. ,- Ν0n solum D0minus episcopos

ad tuendum gregem ordinavit, sed etiam angelos desti navit -m. Et Origenes hom. 32. 3 3 in Lucam inra Unicuique ecclesiae generaliter angelus praeest, qui vel collaudatur pro bene gestis populi, vel etiam pro delictis ejus culpatur .ma. Omitto Eusebium in m. M. 42, Hilarium in ps. 32., Basilium etc. D. 3. ' p. Angeli euram omnium et singulorum fidelium indubitanter gerunt. Cf. Gen. 42. 6 -Αngelus, qui eruit me de cunctis malis ait Iacob) - Iudith 3 3. 40 se custoditam dicit ab angelo . Ps. 90. 33. 32

254쪽

Angelis suis Deus mandavit de te, ut cust0diant eae. m. Ps. 33. etc.

Classidus est locus Math. XVIII. 0. - videte, nsi contemnatis unum ex his pusillis; dico enim vobis: quia angeli eorum custodes scilicet eorum) semper vident sa-ciem Patris mei etc. iram In Act. XII. 45. mentio fit de angelo Petri et Paulus ad Heb. Scribit. 4. 34. : Omnes enim sunt administratorii spiritus in ministerium missi propter eos, qui haereditatem capiunt salutis. Nihil his testimoniis lucidius desiderari potest. Basilius. - Quod unicuiquo fidelium adsit angelus tanquam pedagogus et pastor, nemo contradicat, qui Dei verbum meminerit , Hieronymus - Magna dignitas animarum, ut unaquaeque habeat ab ortu nativitatis in custodiam sui angelum delegatum. illo Origenem VIII. n. 8 in Genes. Chrysostomum in Matheae. hom. 59, Clementem Alexandrinum, Tertullianum, etc. Vide Petavium l. II. e. 7. 8., et de la Cerda, de angelis custodibus. COROLL. Ex citatis lotis conspicuum videtur, nousolum singulis fidelibus, sed singulis hominibus, sive sint baptigati, sive non , angelos custodes assignari, et quidem ab ortu nativitatis, ut censet Hieronymus. Id, quod Thomas illustrat q. 63 his observationibus. - Divina providentia ad omnes et singulos homines extenditur; atqui custodia angelorum est quaedam divinitatis pro videntiae executio etc. 2. Viatores homines perieulis obnoxii sunt; porro sicut viatori homini perielitanti angeli tutelares assignantur, ita generatim hominibus omnibus periclitantibus. 3. Sicut homo eorpore et spiritu conStans corporibus praeest propter sui partem Spiritalem , ita prae parte spiritali ab altioribus spiritibus

255쪽

adjuvari et regi deb0t. 4. Ut omnes homines a malis spiritibus vexantur, ita a bonis spiritibus defendi debent. - Qui alia plura de angelorum administratione et custodia videre eupit, conserat Thomam p. s. q. 340.

D. 4. δ' p. Christiana doctrina de Angelis custodibus a Platoni is commentis duci non potuit, ut asserere ausi sunt rationalistae recentiores. Sane: d.' haec doctrina tempore platonicis opinionibus praevertit, ut ex libris V. T. effecimus. 2.' Patres ad revelationem, non ad platonica philosophumena provocant. 3.' Potius graeci philosophi ab hebraeis christianis mutuari potuerunt. 4.' Graeci non angelos , sed genios et daem0nes Vocabant b.' Graeci putabant genios istos vel daemones Deorum vicem explere, qui h0minum curam negligebant. 6.' Graeci habebant genios ut totidem Deos. 7.' Iuxta graecos genii isti in terris, non vero in coelis versabantur. 8.' Graeci geniis et daemonibus cultum, ut diis tribuebant. Verum christiani et hebraei ab his graecis fabulis abhorrebant. Ergo.

256쪽

SOLENT theologi post absolutam de creatione rerum omnium, deque angelis disputationem, de singulis sex dierum operibus sermonem instituere: at de hisce non est nostrum disserere, siquidem haec elucubratio ad physicas potius disciplinas, quam theologicas pertinere idetur. Qui singula sex dierum opera singillatim discurrere desiderat, habet auetores, quos c0nserat, ex. gr. Peta vim de opis sex dier. l. 3. c. 6. Sequ. HSque ad sinem libri, Suareet de opere sex dierum, essem. LaCivilia Cattolica, la Cosmog. mosaica etc., S. Thomam P. q. 68 usque ad 72 etc. Juverit animadvertere, nos in praesenti non omnia, quae a philosophis de anthropologia pertraetantibus investigantur et probantur, in medium proserre, Sed ea, quae penitius theologiae devinciuntur, quaeque ex theologicis sontibus demonstrari p0Ssunt. Apud ecclesiasticos auctores duplex occurrit hominis desinitio, quarum prima est; homo anima rationalis BSt, mortali et terreno corpore utens - SieArnobius adv. gentes II. 23.) - Νyssenus or. I. in illud ini laciamus

257쪽

hominem etc Augustinus, Origenes, Gregorius Magnus, Ambros. etc. 3. Altera vero communior et universim recepta: homo est animal rationale Athan. de comm .essentia - pasilius adv. Eunom. l. IV. - Schola universa etc.). THEs. I. Supremum et nobilissimum totius visibilis creationis opus suit homo, videlicet substantialis synthesis utriusque naturae Spiritalis et corporeae. D. In Genesi. Ι. 26 et sequen. e. II. 8. elo. Mostes narrat oreationem h0minis factam fuisse post caeteras omnes creaturas, sexta die; ila ut luculenter appareat, hominem ultimum esse creatoris opu&Cujus rei hebraei et thristiani inquiremes causam nos docent:

tores voeantur; sicut in theatris prius omnia parantur, quae ad ludos exhibendos necessaria sunt, deinde Spectatores introducuntur, ita Deus prius mundum ornavit et explevit, postea hominem tanquam convivam et Spec

tatorem et principem introduxit Philo, do mundi opis.).

turum, si divinis praeceptis obediret Id.)

sibi mutuo responderent, et coelestia et terrestria, sublimiora et inseriura in unum copularentur, et universi orbis in homine repraesent retur imago. Philo, Nyss.

258쪽

et per h0minem omnia ad Ddi gloriam patelaetendam

Hominem autem nobilissimum esse visibilis creationis opus liquet ex Psal. VIII. 6.: Quid est h0m0, quod mem0r es ejus ' minuisti eum paulo minus ab angelis ele. omnia subjecisti sub pedibus ejus etc. Ex Gens. I. 28: Crescite, multiplicamini, replete terram et subjicite ea. Conser Sap. II. 23. EecleSiam. XVII. 3. etc. Idipsum deprehendimus ex rati0ne, qua Deus hominem creavit et krmavit: Genes. l. 26. - Εt ait Deus, satiamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram II. 7. : Formavit igitur D0minus Deus hominem do limo terrae, et inspiravit in faciem ejus spiraculum vitae etc. In creatione hominis praecedit veluti quoddam Dei consilium: Deus ipso, observat Xyssenus, dicitur manibus suis hominem fecisse: nihil simile in aliarum creaturarum pro luetioni. Haec Omnia in c0mmentariis suis Patres eleganter exp0liunt, inter qu0s videre est Tertullian. c. Marci 0n. l. II. c. 4.- Severianuin hom. 5. in' Genes - Theophilum l. II. Ad lithol. - Cyrillum, Glaphir. etc. Quapropter ad hominis dignitatoni extollendam ipsum vocant linguam mundi Athan. de Incarn.), baptismum universi orbis Nyss. de 0pis h0m. c. III), praesidem mundi visibilis Naz. 0r. 28ὶ, μακροκοσμον Vel κomuo ν του κοσμσυ Method. , Hieron. ep. 38 etc.) - Quae hominis dignitas tum ex spiritus d0tibus, tum ex ipsius c0rp0ris struetura, et sensibus, quibus pollet etc. rursus confir

matur.

259쪽

Nihil evidentius, quam hominem duplici eonstare substantia, spiritali scilicet et materiali. Sane: in Seripluris M. innumeris locis de h0mine ea praedicantur, quae duplieem postulant naturam: ex gr. dieitur mortalis et immortalis, corpus et spiritus, deseere in hac vita et in altera vivere. - Legimus - Ν0lite timere eos, qui corpus occidunt, animam autem non possunt Decideroete. - Conser l0ca Genes. II. 7, ubi diserte duplex hominis substantia exhibetur, limum terrae, spiraculum vitae; pulvis et anima vivens. C0nser symbolum allianasianum. -- Sicut anima rationalis et caro unus est homo, ita Deus et homo unus est ChristuS. Conspirant Patres duas in homine distinguentes substantias, unam ex terra, alteram de c0elo, ut terrae dominari posset. et coeli terraeque c0ncordia SerVaretur. - S. Io. Chrysost.). Homo, scribit NaziamenuS, est oppositorum commixtio, ex duobus temperamentum. Unum animans ex duobus, invisibilis et visibilis naturae, spirituS et caro.

In Concilio Viennensi habito anno 43 H definitum

fuit: - animam rationalem et intellegii vam vere ac per se simmediate) formam esse corporis. IdipSum antea indieaverat Lateranense c. Firmiter, et postea Lateranense v. sub Lgone X. et Tridenti n. sess. V. in deor. de pecoato originali, ubi discimus., hominem se- eundum animam ei corpus in deterius mutatum etae.

-- Est igitur fidei doctrina, hominem synthesim MSeduplicis substantiae, eorporeae videlicet et spiritualis. Praetermittimus argumenta philosophica, ne jam dicta

repetamus.

260쪽

BOLL. 4. - Ergo anima humana ex se non est

substantia completa et perlaeta, Sed αδentialiter ad corpus ordinatur, iisque dotibus dec0ratur, quibus eorpori vitam sensitivam impertiri valeat. S. Th0m. l. s. q. 75.

Con0LL. 2. - Ergo in homine duplex haberi debsit

series laenomenorum, quae utrique substantiast respondeatit. COROLL. 3. - Ergo anima humana non est ejusdem speciei cum angelis Thom. l. c. a. 7.). ConoLL. 4. - Ergo anima humana non conjungitur

corpori, positis quibusdam dispositionibus accidentalibus,

vel mediante aliquo corpore, sed per εθ. et NeseMario, et immediate, ut demonstrat Thomas q. 76. aa. 6. 7.

Non sine fructu legi poterunt, quae Thomas disputat de potentiis animae tum in genere, tum in specie, do appetitu, de sensualitate, de voluntate, de libero arbitrio, de ratione, qua anima corporalia et spiritualia intelligit, etc. etc. V. a q. 77. ad q. 90. Scholion 1. Sententia quorundam Iudaeorum Phil. mund. opis Maimonidis Neboli p. II. c. 20), et gentillum Platonis apud Eusebium D. Εv. XII.' il), necnon quorundam Patrum Rasilii de Virg. - Νyss. l. c. , cui subscripserunt Scotus Erigena et serius Bhome, Pordage, Kaune, Bourignon et alii, primum hominem fuisse androginem seu hermaphrodirum, maseulum- seminam, salsa et ridicula Bst, eamque Augustin. graviter reprehendit Gen. ad litt. l. III ' c. 22). Seholion 2. Idem Augustinus rejicit eorum opinionem, qui arbitrantur, mulierem creatam fuisse ob pra0- visionem originalis peccati, et in statn innocentiae nullam