Synopsis theologiæ dogmaticæ quam in suo seminario tradit et evolvit Jeremias Bonomelli

41쪽

dedit, neque ab alio accepit, ut limitibus c0ucludatur, ergo. Postremo ex Supra dictis Deus est ip3um erae: at, quod est ipsum erae minime circumscribi potest: in eo enim, quo circumScriberetur, non e3Se Sed minus esse laret; ergo. C0ns. S. Th0m. l. t q. VII. a s. seq.)Opp. Si Deus infinitus esset, plura sequerentur absurda: et t. Creatarum naturarum imp0sSibilis esset existentia; vel 2. tu ipsa divina natura omnia e0mprehenderentur, et 3. 0mnia ex aequo a divinitate distarent. R. An. I. Deus non est insinitus ad in3tur cui porwmel eaetentione et quantitute, Sed intermie, ut riunt, et pr0uti ipsum decet. Ad 2. Omuia in Deo continentur tamquam in causa urchetypα et sectrice eminenter, n0n formaliter. Ad 3. Omnes creaturae ex aequo a Deo distant, si c0nsideretur divina persecti0, c0ncedo: Si consideretur perseetionis

graduS, neg0. Tura. XIV. Germana aeternitatis notione statuta, Ostendimus, eam Soli Deo competere. D. l .R' Immutabilitatis s0eia et mmes est aeternitas, ut obServat S. Thomas; motus enim et desectus aeternitati repugnant.

Varia est hujus vocabuli aeternitatis p0testas, tum in Scripturis, tum apud Patres. I ternitas modo sumitur pro temporis diuturna durali 0ne; modo pro duratione sutura perpetua, Sed quae initium habuit et .; alias significationes omitto. Eternitas Sensu preSS0, quo in praesenti sumimus, cum Boetio et S. Th0ma caelerisque theologis, definiris0let Intermitiabilis vitae tota simul et perseeia p0ssessio in hac desinitione haec tria oentinentur. I 'Negati , principii 2' Negatio termini. 3' Negatio Suc.

42쪽

tussi0nis; quae ad veram aeternitatis notionem eonstitumendam neeessaria et sussicentia videntur, ut egregie demonstrat S. Thoinas i l q. X. a. l. Illud ergo aeternum est, quod principio et fine caret, et successionibus aut mulationibus obnoxium n0n eSt, Semperque idem eademque ratione se habit. D. 2' p. Ps. 89. 2 Priusquam m0ntes serent, aut lamaretur terra et orbis, a Saeculo et usque in saeculum tu es Deus - ISa. - L. l. l. Ego primuS, eg0 novissimus etc. Ps. l0 I. 26. Ad He braeos l, l0, 4 4 c. Tu autem idem ipse es et anni tui non deficient. l. ad Tim. VI. l6 Qui sωlus habet immortalitatem - Εx his locis colligimus u) Deum esse ante rerum unixersitatem, b) semper futurum esse, c) nuinquam desecturum, d) Semperque eundem, quae omnia aeternitatis ideam constituent. Superiluum est Patrum testi munia proserre, quae Petavius satis longa serie c0llegit lib. III. eap. IV. et seq.); ex quibus du0s tantum asseremus, unum orientalem, alterum 0ecidentalem. Νari angenus orat. 38 Deus Semper erat, et est, et erit, Vel potius semper est; nam erat et erit hujus temporis, fluxae et caducae naturae segmenta sunt. Augustinus C0nsess. lib. IX. c. 10. Ipsa divinitas)non sit, sed sic est ut fuit, et Sic erit semper, cum potius suisse et suturum esse nun est in ea, sed esse

Solum, qu0niam aeternus est: nam sui SSe et suturum eSSe n0n est aeternum .... in aetern0 totum esse praesens, nihil praeterire etc. C0nser Tertuli. emtral Ierm0g. c. 4. Νyssen. contra Eun0m. Petrum Dam.

opusc. 36). Adde: Deus est prima substantia, atque adeo est a se: Deus igitur est quia est, et mutari non

43쪽

PoteSt, neque a Se ip80, neque ab aliis, quae ab ipso habent ut sint; ergo aeternus eSt. Confirmatur iisdem argumentis, quibus supra Dei Simplieitatem, et immutabilitatem ostendimus etc. Non est silentio praetereundum, 'Patres ducuisse, Dei aeternitatem ipsam esse Dei substantiam. Augustinus scribit: Non aliud anni Dei, et aliud ipse Deus: sed anni Dei aeternitas est: aeternitas ipsa Dei substantia, quae nihil habet mutabile. Seolion: Nullum fortassis est attributum divinum, quod mentem humanam magis percellat, et Dei aseitatem, ut a junt, vividius repraesentet. Conui L. I. Reselluntur Graeci Palamitae, qui imaginantur neseio quam lugeni aeternam, ab ipsa Dei substantia emanantem, ab eaque distinctam, non greatam, aeternam, quaeque regnum Dei est et .

COROLL. II. Liquidum est, Deum non posse aliquid aeternum sacere; hoc enim repugnat; ut facile quisque intelligere p0leSt. Tu. XV' Item tenendum est, ita Deum immensum

esse, ut n0n virtute tantum, Sed ipsa sua enentia rebus omnibus quam praesentissimus sit. D. Immensitas Dei cum ipsius infinitate n0n est confundenda: sicut infinitas significat negationem termini in ipsa Dei substantia, ejusque persectionibus, ita immensitas nestat terminum disime praesentiae ἰ ejusque praesentiam substantialem in rebus creatis, et quae creari se sunt, assirmat. Praesentia Dei in rebus creatis, si proprie l0qui Velimus, non est immensitas, sed potius esectua immensitatis, et rectius uliquima diceretur: haec praesentia

44쪽

Doti est Deo necessaria, sed ab ipsetii est creati0nis pendet: e e0ntra immensitas Deo necessario inest, et nil aliud est, quam si eutri Dei eadem ratione permanθn3, non cireum3orripis, Sed tota in totu praesem, quae Vera immensitatis notio videtur. Vorstius, Eugubinus, veteres St0iei, Valentiniani, alii quo haeretici, Deum ubique Praesentem esse δοια cognitione et virtute, ut sol luce et calore totam illuminat et lavet terram, minimo Vero ipsa sua Substantia, quast est haeresis manifesta, ut nc stat Petavius.

D. Legimus Ier. XXIII. 2 Si occultabitur vir in absconditis, et ego n0u videbo eum, dieit Dominus en praesentia cogniti0nis)' Numquid n0n gaelum et terram ego impleo spraesentia substantialis Psalmus l3, p. Quo ibo a Spiritu tuo, et spio a laete tua fugiam ' Si ascendero in coelum, tu illic es, Si descem dero tu insernum e te. Conser. Reg. III. VIII. 27. Iob. XI. 8 Deut. IV 39. Sap. s. etc. et Paulus Act XVII.

27, 28. docet, Deum non esse longe ab unoquoque nostrum i- in ipso enim vivimus, m0Vemur, et SumUS.

M 0res nostri liuo fidei dogma iugulentissime tradiderunt, et Opportunis etiam similitudinibus expoliverunt. Augustinus Epis. 57 ad rem nostram lim DeuS Substantialiter ubique dissusus, unde latendum est, ubiquo esse Deum per divinitalis praesentiam Chrys0Stomus apud Petavium lib. a. c. 8 Deus) n0n tanquam aliquis in coelo conclusus eminus videt, quae sunt in terris, sed ubique praesens, et omnibus adsistens Ilarius i. I. de Sp. S. Deus nec circumscribitur,

nec tenetur, quia per naturae suae virtutem ubique est, neque i quam abest, in omnibus omnis exuberans ..

45쪽

Cons. Ambrosium de sit. e. 4. Anastasium Sinail. ConserC0ntemp. 2. etc. Observant th00l0gi et Patres, ut Sina- ita, Basilius etc. Dei scientiam atque potentiam, qua Omnia creantur et servantur, ab ipsa Dei substantia realiter nun distingui, inulto minus Separari: quare sicut Deus scientia et potentia ubique est, ita quidquid est Deus ubique et Semper eSt. Praeterea: si Deus immensus non esset, ipsius Substantia ei reumscripta laret: imo Deus a l0co ad locum moveri posset, et res creatae plus minuSVe Deo propinquae evaderent: neque Deus esset primum ens, sed aliquid majus et persectius cogitari p0SSet etc, quae omnia citra absurditatem astirmari ne leunt. Cuncludamus itaque cum MaXimo martyre Dial0g. de Trin. Pater, Filius et Sp. S. 8ubstantiu ουσια) virtute, sδvia-

μει) et gl0ria ubique, et in omnibus, et per

omnia sunt S. Thoinas 4. s. q. 8 a. 6. Patrum vestigiis insistens, ostendit, Deum ubique praesentem eSSe per e83entium, per potentium, et presentium: Confer tres alios ejusdem quaestionis articulus. Deus aulem in Omnibus praesens est ipsa Sua essentia, non ut e0rpus in

l0c0, sicut aer, aut tuae ipδα dis Iunditur Augustinus) sed ubique totus, et toma in toto, totus in silvulis Ambrosius forinsectra et intrin3ectra, inter Imnia, συα omnia, praeter omnia, intru Omnia, Super Omnia, infim, omnia implet, omnia excedit, omnia comprehendit, umbit, continet, elaudit conatringit Hieronimus, Augustinus, Petrus Damianus ete) et omnia illustrans et penetrans, non mediat ur, sicut 3ol turpia illuminans, nihil maeulae contrahit ete. Patres qui asserere videntur, Deum n0n esse itu-

46쪽

netrare et . facile intelIigi possunt. Patres enim iis aliisque similibus locutionibus non negant immensitatem, sed retentionem divinae subgtantiae localem, corporeum, circumscriptam, ut elitici phil0sophi, et rudiores Christiani comminiscebantur.

Tura. XVI. In Deo vera et persectissima scientia admitti denet, quae est ipsa Dei substantia, adeoque seipsum perlaete e0mprehendit. D. Beatus Job cap. 28. Dei sapientiam describens concludit erum Deus intelligit viam diis, et ipse novit locum ejus: ipse enim fines mundi inluetur, et 0mnia quae sub eoelis sunt, respicit inra Cap. XII. la Apud ipsum est Sapientia, . . ipse habet consilium et

intelligentiam Cap. ult. V. 2' Seio quia omnia poteSet nulla te latet cogitatio .- Psal. 445 Et sapientiae ejus non est numerus ,- Reg. I. II. 3. Sapient. VII. l 5. Prov. XXIV. Rom. XI. 33. etc. His testimoniis simul comparatis, perspicuum est 1' Deo scientiam esse tribuendam, et eandem.infinitam. 2' quae ad omnia Se pr0iendat, di etiam ad humanae mentis c0gi

Si quis Patrum testimonia, quae in re tam clara omittimus, videre desiderat, Petavium adeat l. IV. c. l. ete. Dei scientia ipso naturalis rationis lumine evidenter ostendi p0test. Nam hoc probatur ex excellentia divinae

47쪽

naturae, ex ejusdem Simplicitate, ex creatis rebus, ex ordine, quo reS Omnes gubernantur, ex scientia hominum etc.

Quibus omissis, praestat animadvertere l' scientiam Dei non esse potentia aliqua permiarum sed actuallas mam 2' n0n Succe mam, sed immurientem, non υα- sum aut incertam, sed certissimam et determinutam, erroris euertem, non contingentem, Sed nec Sariam, immutabilem, quae dotes ex ipsa Dei notione supra statuta spouto sua scaturiunt δ' In De0 non esse memoriam proprie dietam admittendam , neque deliberationem, vel c0nsilium, vel ratiocinationem. vel imaginationem etc. quae sunt totidem Verae scientiae imperlaetioneS.

D. 2'' p. Scientia Dei est ipsa Dei substantia aqua nonnisi mentalitor distinguitur. Sane: in Deo quidquid ost Deus est, no ipsum comp0Si tum dicamus. ergo scientia Dei est ipse Deus. S. Thomas l. l. q. XIV a. 4. ita arguit - Si intelligere Dei esset aliud quam ejus Substantia, op0rteret, quod aliquid aliud esset actus, et persectio substantiae divinae, ad quod se haberet substantia divina, sleut potentia adactum, quod est omnino impossibile: nam intelligere sestpersectio et actus intelligentis Intelligere non eStactio progrediens ad aliquid extrinsecum, sed manet in operante, Sicut actus et persectio ejus, prouti esse est persectio existentis. Sicut enim esse consequitur formam, ita intelligere sequitur speciem intelligibilem. In Deo autem non est sorma, quae sit aliud quam SVum eSSe ... Unde cum ips0 sua essentia sit etiam species intelligibilis, ex necessitate sequitur. quod ipsum ejus intelligere

48쪽

sit ejus essentia, et ejus eSse .... Et Sic patet

quod in Deo intellectus intelligens, et id qu0d intelligitur, et species intelligibilis, et ipsum intelligere sunt

0mnino unum et idem. t αAugustinus de Trinitatu C. XV c. l3. - Non aliud esse, aliud intelligere Cyrillus Alexandrinus Thes. α- Si Deus aliud quidem est, et alia ac diversa est ab eo quae inest ipsi cognitio, compositus erit non simplex Vid. Damascenum de Fide lib. 4, c. 47. 18. Ioannem. Cypari siotam ex Maximo M. Cent. 3 .' etc. Indubitatum est igitur, scientiam Dei ipsam esse Dei

substantiam.

D. 3.φ' p. Η0c alterum propositi0nis membrum ex dieiis luculenter colligitur: Sacrae Scripturae s0epe s0epius assii mant, Deum esse ipsam sapientiam, spiritum, scrutari profunda Dei cogn0Scere quae sunt Dei, ipsi omnia nuda et apertaeSSe etc. etc. quae nequeunt aliter intelligi, quam de plenissima sui ipsius comprehenSione. Adde: divina substantia est tota scientia, eum nulla sit substantiam inter set scientiam realis distinctio; tanta igitur est divina scientia quanta et divina Substantia; erg0. Si Deus seipsum non cumprehenderet, aliquid in Deo ign0lum laret, et propterea imperfectus evaderet ipse Deus, qu0d absurdum est. Quidquid est ab aliquo g0gnosci debet: repugnat enim aliquid existere, et nulli eompertum esse; jam Vero, Si Deus seipsum non c0mprehenderet, multo magis a nulla

creata intelligentia comprehendi poterit, quae id solum e0gn0Seere si test, quod Deus eidem impertitur; ergo aliquid

49쪽

esset omnibus ignotum. atque adeo supra ipsum Duum quod a sana rati0ne penitus abhorret. S. Thomas 4. p. q. XIV. a. 3'. hoe ipsum adstruit ex eo qu0d immUnumquodque c0gnoscibile est sedundum modum sui actus. Ν0n enim cogn0scitur aliquis secundum quod est in potentia, sed sequndum quod eSt in actu . . . tanta est autem virtus Dei in cognoscendo, quanta est actualitas ejus in existendo : quia per h0e, qu0d actu est, sit ab omni materia et p0tentia separatus, Deus eO-gnoscitivus est... Unde manifestum Pst, quod tantum cognoscibilis est, et propter hoc seipsum perfecte co

ConoLL. I. Inde consequens fit, ut objectum proprium, necessarium et formale scientiae divinae, est ipsa Dei essentia, qnae tota exhauritur, et ideo nullo extra Deum objecto indigere potest. eirca qu0d Versetur, et perficiatur. ConoLL. ΙΙ. N Ergo res omnes creatae nullo m0do objectum proprium, nece33arium, i male divinae scientiae c0nstituere p0ssunt. Sed liberum, per acciden3 etc.

Seolion. Theologi potissimum thom istae, seientiam Dei ita partiti sunt, ut aliam dicerent scientiam simplicis intelligentiae, qua Deus res possibiles cogn0scit, nec non et res suturas, quas tamen iit tantum p0ssibiles contemplatur: aliam vero appellarunt scientiam visionis, qua res qu0cumque modo et tempore futuras intelligit. Serius vero alia distinetio addita fuit, quae media

nuncupatur, qua Deus res suturas, nunquam tamen futur , noVit. Seolion 2. Deus seipsum absque ulla re Vel Specie, vel forma cognoseit set comprehendit . quandoquidem Disilired by Corale

50쪽

Dei simplicitas ejusque plena susscientia id necessario postulant, et qu0dlibet intermedium evidenter repugnat. Tugs. XIX. Statuimus l. ' quod Deus perseelissime

omnia c0gn0scit, non ut cau33um determinantem seientiae suae, sed ut Sunt eminenter in ipsa sua essentia.

2.' Quod ea distincte et singillatim c0gnoseit, ut sunt in seipsis formaliter. D. Hucusque scientiam Dei prae ipso Deo consideraVimus; restat, ut eam prae rebus creatis vel possibilibus spectemus. Procul dubio omnia quae sunt extra suam Substantiam Deus persectissime c0gnoscit. In re tam clara n0n est cur Scripturarum et Patrum testim0nia proferamus et enarremus. Conser Prov. VIII.

27. Sap. VII. 2l, etc. Quibus sepositiS, argumentamur 4' sicut substantia, ita et scientia Dei augeri non potest, aut persici: Deus igitur omnia c0gn0Scit, Segus persici posset. 2' S. Thomas s. q. XIV. a. 5.pra elare ita disserit Manifestum est quod Deus)seipsum perfecte intelligit, alioquin suum esse non ostpersectum, cum suum esse sit suum iniselligero. Si autem perfecte aliquid e0gnoseitur, necesse est quod virtus ejus persecte cogn0scatur. Virtus autem alicuius rei persecte e0gn0Sei non potest, nisi cogn0scantur ea, ad quae virtus se extendit. Unde eum virtus

divina se extendit ad alia, eo qu0d ipsa est prima

causa essectiva omnium entium, necesse est quod Deus alia a se cogn0Scat. - Deinde idem alia ratione ostendit eum quicumquc esse tus praest istunt in Deo Sicut in causa prima, negesso est quod sint in ipso