장음표시 사용
51쪽
ejus intelligere, et qu0d omnia in Deo sint seeundum m0dum intelligibilem. Nam omne quod est in alter0,
est in eo secundum modum ejus in quo est. - Quae pulcherrima Thumae demonstratio sic commode exponi P0test. Tum aliquid persecte cognoScitur, eum etiam ea omnia e0gnosenntur, quae sacere potest: atqui Deus creata omnia sacere potest: ergo creata omnia persecte cogn0Scit. Rursus: omnia quae sunt in factoris mente neceSSario praeexistunt: atqui creata omnia a Deo facta sunt: ergo in mente Dei praeexistunt, et persecte a
Verum hic quaeri p0test: haec Dei scientia undo proficiscitur ' Ex ipsa divina essentia, vel p0tius ex
rebus creatis, tanquam a causa determinante , originem ducunt' Certissimum est, hanc rerum omnium scientiam ab ipsis rebus tanquam a caussa determinante minime repetendam eSse. Namque 4. ' Deus a creaturis nihil
accipere p0wSi, ut perspicuum est: porro si scientia Dei a creaturis produeeretur, Deus aliquid a creaturisaeeiperet: ergo. 2.' Quidquid in De0 est, aeternum est atque immutabile: sas igitur non eSt Suspicari, Deum quidquam a rebus temporalibus, et mutabilibus accipere. .' Confirmatur doctrina Thomae supra exposita: quae enim extra Deum existunt, eatenus existunt, qUalenus in scientia atque p0tentia divina praeexistunt; non igitur res caussae existimandae sunt scientiae divinae, sed potius scientia divina rorum gausa habenda est, ut paullo post destiarabimus. Itaque Deus, utamur verbis D. Th0inae l. q. XIV a. b. seipsum videt in Se- ips0, quia seipsum videt per essentiam suam: alia autem a se videt, non in ipsis, sed id seipso, quatenus essen-
52쪽
ti:i sua c0ntinet similitudinem aliorum ab ipso. Et
Vulgatus Di0nysius de Divinis N0minibus c. r. - Ν0u
ex iis quae Sunt, ea quae Sunt addiscens novit divina meus, Sed ex Seipsa, et in SeipSa, secundum eam scientiam, quae omnium est causSa. . . divina Sapientia Sumetipsam e0gnoscens omnia cogn0scit Sine materia materiata Itaque Deus ea quae cogn0scit non eorum
scientia, sed suimetipsius cogn0Scit. Conser Ambrosium de Symb. c. s.' Augustinum de civit. Dei, t. XI c. 7. de Trinit. l. 6. c. l0 etc.)Verum nullumne est discrimen inter c0gnitionem, qua Deus seipsum c0mprehendit, et c0gnitionem, qua res omnes intulligit 2 Aliqua est secundum mentem distinctio. - Semetipsum enim cognoscit Deus ex beata sua substantia; quae Vero ab ipso pro lueta sunt, ex Sapientia Sua, per quam, et in qua omnia fecit Maximus Martyr); quatenus nempe proprias V0luntates cognoscit, easque implere Statuit. Scholae autem dicebant, Deum haste omnia in suis decretiS e0gn0scere, qu0d in id0m recidit. D. 2. μ' p. Deus omnia cognoscit, non Sulum in genere. sed singillatim, et pro uti in seipsis existunt. Hanc Dei scientiam Litterae sacrae flabiliunt. Nam in Gen. d. Deus in ipsa rerum omnium muliti0ne singula operae0ntemplatur, eaque bona cognoscit, et sex dierum expoliti0ne peracta, Moyses concludit Viditque Dens cuneta quae secerat, et erant valde bona quae ratio loquendi distinctam rerum omnium creatarum n0li0nem significat. Psal. 49. 10.' Meae sunserae Silvarum, jumenta in montibus, et boves. C0gnovi omnia volatilia coeli. C0nser Eccles. l. 2. 3. seqv. et I0b. XXVIII.
53쪽
'sal. l38. ad Haebreos IV. l3. - Non est ulla creatura invisibilis in conspectu eius: omnia autem nuda et aperta sunt oculis ejus - Εster XIV. 4 4. Mati. X. 4 9. etc. etc. Quibus omnibus locis scientia Dei esseriur ut ea, quae Omnia e0gn0Stat, etiam occulta c0rdium, quaeque omnia Scrutatur, avibus coeli, et liliis agri prospiciat ele. etc. Nihil igitur quae saeta sunt Deum latet, sed cuneta non in senere, sed distinete et 8inoillatim intuetur.
Inter Patres digni sunt qui recenseantur Cyrillus Α- lexandrinus Tlies. l. 45. c. H. Cyrillus Hiems0limilauus Cath. 6., Augustinus, de civit. Dei l. XII. e. 18. et Hilarius in Psal. 137. qui scribit Superbae hi inSolentes e0gitationes Deum non fallunt. Agnovit enim 0mnia, et ni t scientiae ejus est impenetrabile.
Accedat ipsa naturalis ratio Res omnes quae eXi-Stunt eognoscibiles sunt eo ipso quo existunt. Deus igitur eas cognos ere debet, ne dicamus in D00 defectum cadere posse. 2. Dei scientia augeri nequit: Verum si Deus ref 0mnes distincte non c0gnosceret, augeri 90SSel:
ergo. 3. Res distinctae existunt, ut quisque videt: sed ideo distinetis existunt, quia Deus eas distinclas esse voluit et sedit. Ergo Deus singulas creaturas di Stincta pr0priaque cogniti0ne n0vit. Vide hae de re Thomam q. XIV. a VI. et X. qui contrariam doctrinam data opera refellit. Seolion. Qu0modo malum Deus agnoscere p0lest 'Non in seipso tanquam in causa Vpiciente, cum Deus caussa mali esse nequeat: non idea, quia malum n0n est quid extra Deum realiter existens. Malum c0gnoscit Deus, ut ita dicamus, ex obliquo, videlicet ex boni pri-
54쪽
vatione Est cognoscibile unumquodque sic Thomas l. s. q. XIV. a l0). Secundum qu0d est; unde cum sit esse mali, qu0d est privatio boni, per hoc ipsum quod Deus cognoscit bona, cognosssit etiam mala, sicut per lucem cogn0Scuntur tenebrae Quod jam antea et Augustinus, et vulgatus Dionysius tradiderant.
Quapr0pter in Deo malum n0n est, quia malum ex se n0n est, et in Deo neque ut in caussa Memplari, neque ut in caussa Upicierite continetur.
COROLL. I. Falluntur igitur illi the0l0gi, qui putant malum in De0, neque in ipsius praescientia contineri, quia Deus malum n0n pr0bat. Conosa. 2 ' Ex supra disputatis patet discrimen inter
humanam et divinam rerum Scientiam: h0mines res ideo cogn0Scunt quia sunt, et ideo sunt quia Deus eas cogn0vit: Deus autem res cogn0Scit antequam sint, et ideo Sunt, quia eas e0gnovit. Con0LL. 3 Deus non a l0nge res c0gn0scit, Sed intus, quatenus ipsa Sua Substantia iisdem semper adest, que virtute portat. Con0Li . 4' Scientia Dei, utpote creatoris, ipsam rerum essentiam e0mprehendit et permeat: scientia autem humana, cum n0n sit rerum essectrix, essenti'am rerum
penetrare non p0lest, et ideirco rerum faciem inspieit, et plus minusve semper imperfectu et obseura diei debet. Th. XX. Quae ad Dei scientiam speetant absolventes, tuemur. l' Scientia Dei, saltem sensu inadaequato est rerum omnium estpeiens cauaδα. 2' Deus p0ssibilia omniae0gn0scit. 3' Cogn0scit sutura omnia, sive quae neceS- Suria, Sive quast libem dicuntur. 4' Cognoscit sutura conditimata, seu quae futura non sunt, sed tamen
55쪽
sutura essent. si conditio impleretur. Haec suturorum Oinnium certissima Dei cognitio humanae libertati minime ossieti. D. I. '' p. Scientia divina duplici ratione rerum creatarum eaussa essiciens esse potest i ' Quatenus scientia Dei immediate et per se omnia emeit, et dicitur eausa adaequale fi malis 2' Quatenus, non ipsa scientia immediate res sessicit, sed voluntati et potentiae praelucet, easque dirigit, et caussa rerum imi equuta appellatur. Suarer de Deo lib. 3 c. 9). Prima sententia theologis Thomisticae scholae arrisisse videtur, altera Verop0tissimum Iesu itis probatur. Quidquid sit, indubitatum
est. Dei scientiam caussam esse esset entem rerum omnium, sin minus adaequate, eerte saltem inudaequate, Sensu Supra exp0sito. Legimus apud Jerem. X. 32. Praepa rat orbem in sapientia sua, et prudentia sua
extendit coelos Prov. VIII. 27 sqq. ipsi Sapientia loquitur Quando praeparabat coelos aderam. quando certa lege et gyro vallabat abyssos, ete. cum eo eram cuneta c0mp inens Psal. 108, 2 Omnia in sapientia secisti Sapientia dicitur artifex omnium etc. Ex quibus testim0niis evidenter deducitur, sapientiam vel scientiam Dei rerum eSSe caussam. Prestat, Patribus omissis, verba D. Thomast restolere 3. 3, q. X a. 8 - Scientia Dei se habet ad omnes res greatas. Si qui scientia arti sistis se his t ad artificiata. Seientia autem artificis est caussa artificiatorum, eo qu0d artifex operatur per suum intellectum. Unde oportet qu0d larma intellectus sit principium operationis, sicut calor est principium eatefactionis. Sed eonsiderandum est, quod larma naturalis in quantum ost forma
56쪽
manens in e0, qui dat ese, nou n0minat principium actionis, sed secundum quod habet inclinationem ad eL sectum: et similiter forma intelligibilis n0n nominat principium actionis secundum qu0d est tantum in intelligento, nisi adjungatur ei inclinatio ad essectum, quae est per voluntatem. Cum enim sorma intelligibilis ad opposita
se habeat, eum Sit eadem Scientia opp0sitorum, non produceret determinatum essectum , nisi determinaretur ad unum per appetitum Manifestum est autem quod Deus per intellectum suum cauSat. res, cum suum eSSusit suum intelligere: unde necesse est, qu0d sua Scien-lia sit causa rerum, secundum quod habet voluntatem conjunctam. Unde scientia Dei secundum quod est causa rerum e0nsuevit nominari Scientia approbationis.
Nihil iudidius desiderari potest. Vide etiam Augustinum de Trinitate i. 5 c. 4 3, de civitate i. . XI. et praesertim
Anselmum m0n0l. g. 10. - Tolum argumentum huc
redit: nihil fieri p0test, quin scientia saltem directriae
praeluceat: Deus autem universitatem rerum condidit; ergo scientia in hac rerum omnium molitione praelucere debuit, atque adeo scientia Sensu jam supra explicatu,
D. 2'' p. Deus po8sibilia omnia cognoscit. Enimvero Deus scientia sua semetipSum perlaetissime c0gnoscit, seu comprehendit, ut supra diximus; et idcirco totam suam potentiam absolute cogn0scit, et ea, quae ipSa sua potentia, si vellet, sacere posset. Vide hac de re Thomam 3, i, q. 10, M. 9 et 42. Sanctus Doctor a. 9distinguit quae sunt actu, quae sunt polentia vel Dei vel creaturae ete. et Omnia cogn0scit Deus, licet diversa rati0ne; quae fuerunt, vel erunt, Deus novit scientia
57쪽
visiouis; quae vero sunt in potentia vel Dei vel ere, turae, quaeque tamen non suerunt, nec Sunt, nec erunt, Deus scientia simplicis intelligentiae cognoscit. Praeterea Deus ea omnia ζ0gnoscere debet, quae aliqua ratione cogn0Scibilia Sunt; Sed possibilia. aliquomodo, scilicet in causa cognosci p0SSunt, ergo etc. - Insuper; Si ipsi h0mines possibilia aliqua ratione intelligunt, quis hane scientiam Deo negare audebit, qui hominibus dedit, ut p0ssibilia cogn0scant Τ ΙΙine Libri
D. IlIR' p. Deus cognoscit olim sutura tum necessuria, tum literα. Futura neceSSaria ea sunt, quae a causis necessario operantibus prosistiscuntur: libera vero ea quae a causis V0luntate et libertate ditatis profluunt. Daniel XIII. 42 -- Deus aeterne, qui absconditorum es c0gnit0r, qui nosti omnia antequam sant. - Sapientiae VIII. 8, - Scit Deus) praeterila et de suturis aestimat; signa et m0nstra Scit, antequam stant, et eventus temporum et saeculorum Conser Deutoronomii XXXII. 34, ad Haebre0s 4, t 3 etc. Ergo omnia sutura antequam fiant, nuda ei aperta Sunt oculis ejus. Accedit: scientia Dei, ut nec minui, ita nec augeri p0test: atqui si sutura Deo eXpl0rata non BSSent, temporis processu ipsius Scientia augeretur. - Ad haec: quoties de Deo loquimur, et fuit et erit verba sunt ab0lenda, ut Supra 0Stensum est: quare si apud Deum
nihil luturum est, Sed omnia praesentia dici debent, li-
58쪽
CAPUT QUINTUM - DE ATTRIBUTIS SEU, ETC. 57quet plenam Iuturorum omnium Deo aSserendam esse scientiam. RurSus: quae eX cauSis tussi. liberis, tum necessariis
prodeunt, pr0secto in ipsis causis potentia continentur: at hanc p0tentiam creaturis omnibus solus Deus indidit: quidquid igitur in creaturis existit, Sive actu Sivst putentia, est virtualiter in Deo, ait S. Th0mas l. c. Ergo.
- Omnia, quae sunt in temp0re, Sunt ab aeterno praeSentia non solum ea ratione, qua habet rationes rerum apud Se praeSenteS .... Sed quia ejus intuitus sertur ab aeterno Supra omnia prout Sunt in Sua praesentialitate. Denique veritas p0pulorum omnium firmissima persuaSi0ne roboratur, qui Oragula, vati ginta, clivinationes
habuerunt, prestes fuderunt, etc. Vide Augustinum l. 2, ad Siluplicianum, Origenem contra Celsum l. 6. Cyrillum Alexandrinum in Is. 1, 4 etc. Tertullianum contra Marcionein l. il, e. 5 et Clementem Alexandrinum, qui hac simis ludine utitur: - Quod in theatris usuvenit et in partibus cujusque inspiciendo, circumspiciend0, et simul aspiciendo, hoc ipsum et in Deo evenit. Nam simul c0nsertimque Omnia et particulatim Singula applic,
D. IVR' p. Triplex est rerum ordo, quae di Vinae scientiae subjiciuntur: l. Res possibile3, qzae nunquam exi Stent, quasque Deus cogn0seit Scientia simplicis intelligentiae. 2. Res possibiles, quas Suo temp0re Deus vult, ut existant, et scientia visionis cogn03cit. 3. ReS,
quae n0n exiStunt, neque unquam exstiturae sunt, quae
tamen exStitissent, si quaedam conditiones impletae suis-
59쪽
sent, unde a theologis res futuribiles nunquam futuribiles dicuntur, et haec scientia media nuncupata fuit. Et si omnes theologi liubismodi scientiam Deo asserant, non omnes hanc tertiam distinctionem concedunt, sed ad primam classem revocare eonantur. Hisce domesticis dissidiis sepositis, dicimus, Deum etiam ea 0mnia, quaesieri p0terant et debebant, quibusdam impletis c0nditi0nibus, quaeque n0n amplius fieri p0ssunt, et veluti tortium Iocum tenent inter possibilia et absolute sutura,
Hanc Dei scientiam pr0bant Sacrae Seripturae. l Rρg. 23. 1 0, 1 l, 12 Ait David. . . si tradent me viri Ceilae. . . in manus ejus scilicet Saulis); et si descendat Saul. .' D0mine Deus Israel indica servo tuo. Et ait Dominus: Descendet etc... Surrexit ergo Davidet viri ejus quasi sexdenti et egressi de Ceila etc. Item ex III. Reg. XI. 2. ex Sap. IV. is Raptus est, ne malitia mularet intellectum ejus etc. Ex Math. XI. l. par. Vae tibi, Coragaim, vae tibi Belgaida, quia si in Tyro et Sidone laetae essent virtutes istast, quae factae sunt in v0bis, olim in cilicio et cinere poenitentiam egissent. Proditio virorum Ceilae, descensus Saulis, lapsus innocentis, de quo in Sapientia, conversio
Tyriorum et Sydonioruin res erant certo suturae, conditionibus expletis, sed numquam suturae ob conditiones non impletas, et Deo clarissime c0mpertae. Erg0.C0nser Augustinum de correpti0no et gratia c. 8, Ber- nardum sermn. de Inn0c., Nyssenum orat. pro insani., cujus verba sunt: - Est consentaneum ab illo, qui peraeque
suturum novit ac praeteritum prohiberi parvuli progres-k0nem ad perseelam aetatem, ne malum illud, qu0d
60쪽
praesciens illa vis et facultas praenoverit in eo, qui victurus est, ita perseiatur, et ei, qui ex v0luntate et arbitrio victurus suisset, materia nequitiae vita sat. Sic etiam Gregorius Magnus ete. Argumenta. quibus supra ostendimus, Deum omnia extra Se cognoscere sive existentia sive mero possibilia, recolantur. Conser S. Th0m. 3, 1, q. l . M l 3, 44. Seolion Quis quaerere potest: 0mnia praeterita et sutura suntue ex aequo praesentia' Et quom0d0 praesentia' Hanc quaestionem proponit et solvit S. Thomas 3, 3, q. a. 43, ubi docet: - Deus cognoscit omnia contingentia non solum prout Sunt in suis causis, Sed etiam prout unumquodque e0rum est in actu in Seipso . . . . et ejus intuitus sertur ab aeterno super omnia. - Alii vero cum Augustino tenent, res Deo praesentes esse non realiter coexistentia, ut Thomas docet, sed quatenus Dei cogniti0ni objiciuntur, easque noverat faciendus, non factas novstrat ut faceret, proindeque, quamvis notae essent, non tamen saetae esse coeperunt. Et Beda egregie: Quod laetum in tempore omne hoc in spiritali factoris ratione quasi semper vixerat et vivit, non quia coaeternum est greatori quod ereavit, sed quia ab aeterno habuit et hahet
quid et quando crearet. SAOL. 2. Patres, atque theoIogi docent, in Deo ideas rerum haberi aeternas, quae sunt species seu formae intelligibiles non formatae, incommura ira, uetrenae, etc. quae neque oriuntur, neque intereunt, per quas et juxta quas ideas res ipsas Deus creavit. eum nihil extra Se Deus intueatur, ut secundum illud res constituat. Ing. el finSel.).