장음표시 사용
101쪽
hoc dicendum est quod haec aegritudo non fit nisi pro preet furnum qui genetatur in ipso cerebro, vel in alio inebro quod ipsuin ei transmittir. Sicut dicit Galenu,
de iuuene illo qui sentiebat quod quasi quidam sumus
factus adscenderet ab uno membrR ad curebrum. &quando pervcnicbat illhuc cadebat pilepticus.& hoc accidens sufficiens est ad probandum. quod caussa huius aegritudinis est ventositas sumosa, sed ista sumositas necessario comunicat humoribus frigidis,&huinidiss& isti humores sunt isti vento uti materia, & propterea curatur haec aegritudo evacuando illos humores. Hae ctenus Averroes. Herodotus vero, seu quisquis illo fuerit libri de flatibus auctor, na Hippocratem non e
hac potissimum caussa adducor ut credam, ab acre nos
ambiente morbum hunc perpetuo fieri scripsit, du aeniscilicet plurimus per omne corpus uniuerso sanguinx fuerit permilitus, tunc enim,ait, multae fiunt oppilationes multifariam per venas omnes, cum ii; in crassiores, di pleniores sanguine venas aer prodierit progressuscitdiutius maneat, sanguinis cursuui prohibet, atque alici quidem loco consistit,aho lentius penetrat,alicubi a huc tardius. qua sane inaequalitate transitus sanguinis per corpus facta omnigenae inaequalitates per omne
corpus contingunt. Omne enim corpus undequaque contrahitur, ac turbatur, nim irum corpore partes suas
ad tumultum, & conturbationem sanguinis subminis strante, contingunto; ex sanguinis peruersione totius omnino corporis subuersiones. Eo enim quo corrupiuntur a morbo tempore, neque sentium quidpiam , neque audiunt quae dicuntur, neque vident quae fiunt neque ullos aliquos dolore S percipiunt. Sic nanque
aer conturbatus sanguinem turbauit, ac conspurcavisti Haec ille. Postremo IoanneSFernelius venenata qua litu
102쪽
litatem, quae totius substantiae inimicitia cerebruacriter seriat semper epileptici affectus caussam esse experimentis quibusdam ostendere nititur. Inquit enim de caussa epilopsiae loquens. Non alia prosecto vide tur, quam eius quae per consensum. Vt enim aliquando obseruauimus e summo capitis vertice in quo sub pericranio vitiatus, venenatusq; humor cohercebatur, aporem manifesto sensu intro subire, qui epilepsiam concitaret , hancq; post da caustico medicamento pumitanata. ita proculdubio existimari debet intus,vel circi, men inges,ues circu cerebri substatia vitiu cotineri veneni aemulu,cuius ex interuallis impetu facto epilepsia suscitetur.Aperto epileptici philosophi,qtri decesserat, capite, qui vehementissimo, coci; lere perpetuo dolore vix digitum lato circa sinciput torquebatur, deprehendimus crassiorem men ingem ea ide caluar ossi ad haerescere pauculo humore putri interketo. In altero cerebri substantia humorem 'tidissimum, eumq; exi guu continere; Vtriusque tamen ventriculos, & me Dius omnis humoris omnisq; obstructionis expertes. 3Multos ipse scio)vidisti inde epilepticos euasisse, quod
in curada lue venerea dii unguentis ex hydrargyro illinerentur, nonnihil in aurem, & in cerebrum pen trasset, His ne quaeso dicas cerebri ventriculos humore
multo impleri, &obstrui Minime quidem, sed ipsum Morrupti hydrargyri pernicie lacessiri. Talem igitur ct in omni alia epilepsia caussam existimato, atque siquid aliquando putridi humoris inesse deprehengitur,
non ex ea ipsa putredine, sed ex venenata, quam con cepit, qualitate, hoc mali suscitari. Itaque quocunque corporis in loco is fuerit, venenatus ill hinc vapor in virebrum sublatus id ipsum, men ingesq; totius substantiae inimicitia acriter ferit. Effertur autςm ex interua,
103쪽
lis haud secus atque in febribus intermittentibus &in
rabie, & in alijs plerisque morbis, quorum est stata r cursio. Cerebrum proprij veneni offensione interdis ab omni mentis sensuumq; functione prorsus vaca uti dicor in syncope, interdum se ipsum uniuersum li; cor
pus quatiens adnititur offensionem excutere, non ali ter quam cor palpitans. Hucus', Fernelius. Superest modo summorum virorum rationes expendere, & v rae ne sint , an non diligenter inquirere. Animadueris
tendum igitur est epilepsis caussam, qua ipsi asserunt esse quidem veram, at non simpliciterin usquequaque, ut epilepsia cuiuscunq; speciei existat,ab una eademq;
caussa proueniat. Non simpliciter autem dixi,prom auctorem lib.de flatibus . nullo etenim modo, ut ab eo nunc exordiar, aerem per se morbum hunc producere
posse crediderim. Si quidem cum tres epilepis disse
rentiae tradantur, quarum alia est a cerebro existento in ipso affectione, alia a stomacho propter vapores in caput adscendentes,alia demum a parte aliqua coip ris propter auram maligniorc, veneniq; aemulam sur. sum ad cerebrum perpartium continuitatem elatam,ab aere ambienti nulla ex rotatis epilepsi. speciebus procreari potest. Non ea quae primogenio affectu in cer ibro nascitur, quoniam tam epilepsiae obnoxios, quam alios indiffereter huiuscemodi affectio corriperet, om. nesib eodem morbo animantes, nedum homines tor querentur, quando cunctis animalibus aerem inspiracitibus, eodemq; viventibus, sanguis ab aere venas i gresso conspurcaretur. Nec sane obstat quod alutae rem eatenus huius morbi caussam esse, quatenus in v γnas sanguine pleniores ingressus ibi diutius manserit, quoniam ad diem multi plurimo sanguine abundates reperiuntur, quorum vena aer ingreditur, qui tamen
104쪽
epileptici nunquam cadunt. Praeterea quod ambiens aer nulla ex alijs epilepsis speciebus progignere queat, unicuique patet . nam ea quae consortii iege quadam a ventriculo procedit , a vaporibus ex illa Parte in cer brum delatis, quae uero ab alia corporis parte fit, a sp ritu quodam ueneficam qualitatem adepto per quanda
partium continuitatem eodem cerebro communicato, non ab aere nos i s ambiente generatur. Quod si una eum auctore libri de statibus uelimus aerem alique tamen .ide habere locum in epileptico producendo morbo, dicamus aerem id ipsum non simpliciteressicere, sed quat b aere iα
nus imbecilliori capiti extrinsecus occurrendo modo motb.
frigidos, & humidos humores pro sui qualitate ada get, modo eosdem in cerebro contentos colliquat, e dem nemperatione qua,ut nos pulchre docet Aphr dissu Sot his,qui caput habentpituita plenum,lomnu 'conciliat, humore videlicet fuso, quo deinde cerebri sinus repbentur. Quod autem ad Auerrocm spectat, profecto eius ratio nihil aduersus Galeni sententiam concludit, ut mirer moderniores quosdam magni nominis tantopere illius viri auctoritatem hac in re commendasse. tota enim vis argumenti ab eo allati in hoe posita est,quod morbi a crassis,ffigidis,lentisq; humraribus, qualis pituitosi sunt,ac melancholici epilepsiam de Galeni mente producente diuturni longi temporis creantur, a quibus propterea comitialem insilitum , Quius velox est discussio, fieri non posse censet, verum potius a vaporibus genit is ab ea materia frigida,&crassa, quae obstruere ex se non posset. Cui tamen ego pro Galeno responsum velim rem mu aliter se habere ac apse existimat; Constat enim idcinco epilepticam a
cessionem chb fieri ,& cito etiam decedere, quod a Maias, uiscidistivi humotibus cerebri ventres obtur rtibus
105쪽
tibus gignitur. quitainen breui temporis curriculo a
valida cerebri concussione eXcernuntur. Tunc enim magnum natura conatum molitur, materiamque in sensam a se longe nititur excutere . Siquidem hoc in syn plomate, Vtpote a quo praeceps mors imminet, natura preparationi non incumbit, ut prius concoquat, dei de secernat, tandem impetum ad excretionem faciat, ut eide mos cst alijs in morbis, qiioru salubris siperatur. euentus, qui quidem a frigida, crassa, viscidaq; materia in venis itabulante producuntur: In his enim e , cretio ante coctionem nunquam prodest; sed quam celerrime potest ad rei nocentis expulsionem impetum facit A vapore autem generatur illa comitialis morbi species, quae a ventriculo ipsi cerebris communicatur.igiritur non omnis epilepsia erit a vapore, quemadmodum
putat Averroes. Accedo tandem ad ipsum Fernelium, qui omnem epilepsiam venenatam esse contendit, sed experimenta,quibus clarissimus vir suam de hac re sententiam iulcire conatur, nil aliud cfficere mihi videntur, quam illam epilepsiae speciem, quae a parte aliqua enascitur,confirmare. Cuius morbi tamen duae aliae traduntur differentiae, quarum altera ab ipse cerebro amateria in eo viscere contenta, altera vero a stomacho
propter halitus sursum adscelidentes originem ducit. Nam quod affert vitiatum venenatumq; humorem sub
pericranio coactum ad inuenisse, ex quo vapor intro
iubiret, epilepsiam; concitaret, quis est adeo lippis culis, qui non videat hoc pacto genitam epilepsiam ad illam differentiam esse reducendam,qusa parte aliqua corporis ortu habet ξ fieri enim potest ut in capite humor quida putrefactus, ac vitiosus, vel ex se, ut in alijs etiam nostri corporis partibus saepissime contingit, vel casu, percussioneve aliqua coadceruetur, qui epilepsia
106쪽
aecersat, ueluti de exemplis ac obseruationibus a Ferenelio allatis dicendum omnino est. Addit etia ad sua confirmanclam opinionem multos inde euasisse epile-pticos , quod in curanda lue uenerea, dum unguento ex hydrargyro illinirentur, nonnihil in aurem, & cer brum penetrauit, cuius quidem hydrargyrij pernicie cerebrum lacessitur,& in epilopticam accessionem incurrit, unde constat, inquit, absque ulla uentriculorueerebri obstructione epilepsiam gigni. Nos quoquci qui Galeni partes tuemur non negamus si aliquid unguenti ex hydrargyro parati in cerebrum per aure, aut aliquam aliam partem intret, posse epilepsiam uenen, ta sua qualitate concitare, sed non sine cerebri uentriaculoru, prae infesta re uitada, conniventia, dicat qui quid uelit Fernelius, cui neq; hac ipsa ratione una tantum epilepsiae caussa statuenda erat . nam & haec ad illa differentiam, quae fit per consensum, reserenda est . Absit igitur ut haec omnem epilepsiam uenenatam esse confirmet,ueluti perpera autumat ipse Fernelius.Quaiare hisce omnibus ad hunc modum solutis, non uideo eur per ea a medicoru Principe Galeno decedere de . heamus, qui cuncta usque aduo docte, & exacte rim tus est, ut qui contra loquuntur, & si recte sentiant, i men propter audaciam a citu medicorum excludi d
Amplecten da potius Fem. Opina
eedit tres dari huius morbi dii intentias , in quibus praetex taussas manifesta
107쪽
D Ictum est superius Aristotelem quoque e
lepti ei morbi caussam unam tantumodo esset significare, elim scilicet putauit eandem esse. epilepsiae caussam, quam etiam de tomno tradidit , u pores sutuum ita caput elatos, qui ab ingesto alimento evaporant, db ab altrice facultat quae somni tepore in caloris ad interna regressum summopere uiget, alime tum concoquitur. Qua in re philosophum imitari a Iuisse uideriir Auetro . Hanc autem epilepsiae caus iam ab Aristotele traditam, siquis utique iis omni g nere epilepsia ueram esse contendet, magno in errorinprosecto u ersabitur. Alioqui enita temere a Galeno Malijsq; summis medicis, quibus hac in refickndum magis est, quam philoseph tres epilamiel morbi species Isteris consignatae iuusent. Quod ii aliquando ab huiusmodi uaporibus hoc symptoma fieri contigerit, actuum epile ae disserentiam reserendum erit, quae con sorti lege quadam astomacho prouenit. Ita ut si summi V iri uerba superficiaten us intelligantur, iure prodiatum sit ab Avicenna. i cuidit Aristoteles uentum grocium retentum in transitibus spiritus esse unam caussaria epilepsiae. Sed rem diligentius examinare, ac Aristotelis 1ententiam de somni, ac epilepsiae caussa exactius pendere oportet. Ille ergo cogitat Ainnum fieri a uaporibus ut caloris in ingesti alimenti elaboratione genitis, & ad cerebrum elatis, ibiq; in humorem co itersis ab ipsius cerebri frigiditate, quod membrum tactu sui ipse autumat frigidusentitur, ea piorsus rati ne, qua pluuiam ex uapore sursum ui Solis attracto in
108쪽
i l ' : Libes Secutiintra que aere frigido fieri costat, qui humbr grauis factus deor-
- sum pellitur, ac per venas descendens cal orem versus . corropellit, illud ipsum refrigerans. Vnde per antipe rist: sim somnus, inquit, oboritur. Ab hac eadem causiis ,&hoc eodem pacto fieri epilopfiam innuere videtur, dum cam similem somno esse tradit ,&propterea in somno magis,quam in vigilia patientes adoi iri,ut &pueros potius, quam senes, quod scilicet in puerili aetate uniuersum fere alimentum in summas partes effera-.tur. Vetum iuxta medicorum placita multifariam hac .... o i- in re deceptus est Philosophus. Si quidom falsum est, ritu'sophi
. quod ab alimenta evaporatione utique &lomnus, ct elaudieasse
epilapsia producantur, quemadmodum ipse existiin re videtur. Quantum enim ad somnum attinet,si Hiin V MCς- poeta & Galeni praecepta insequi volumus, somnu atq; vigiliam, non nisi pro caloris intus, forisve motione fieri putandum est , inde* semni caussim . non in alimenti evaporationem, sed in caloris, spirituumq; reuo-cationem reflciendam,quod bona medicorum p/r3 te i , biit c, Mnet, ut qui calor, spiritusq; iri vigiliis defatigatus, ac fe- lanus vora-ge consumptus est, in somno reficiatur,atque in ii aure- singuinitaeatur. ka enim censent non modo Galenus, Avicenna- 8'qui hisque, sed etiam Auermes, ad quorum quidem opinionem corroborandam quam plures afferuntur rationes qua putauit ab his, qui data opera hanc mareriam explicandam se subi exere. sceperunt, quamuis, ut ingenue fatear, quod animo sentio, vapores etiam ab alimentorum coctione eleuatos somnum conciliare posse crediderim, veluti ab ita ,.1c 'et sentientibus adducta argumenta, quibus & ipsa fauet Italia, .
- experientia, diffuse osth ndunt. cum qua sentemia c6. gruit etiam Galenus. Idcirco summa cum ratione di- In ii. de plectum est a Hieronymo Fiacastorioi somnum ab utraq; ν; ' a , caussa origine habere, aut ab evaporatione multa gra- q*imq;L
109쪽
uante,& opplente sedem animae , aut fatigatis membris,
atque spiritibus. Quantu vero ad epilepsiam spectat, in luperioribus lectionibus satis superq; probatum fuit,
a vapore crasso cerebro a ventriculo communicato, Ca
e produci, at non perpetuo vapor epilepsiam parit, ut quocunque tempore invadit, a vapore semper gignatur ἱ quando aliae duae traduntur magni morbi disserentiar, quae a Vapore non producuntur. Insuper nec
ea, qua philosophus censet, ratione, vapor epilepsiam progignit. Illud enim percipere vix positim, vapores qui somnum,& epilepsiam sunt conciliaturi, in hum rem prius verti oporterea na fieri haud posse arbitror,
ut huiusmodi vapores in humorem a cerebro comm tentur , eo modo, quo pluviam in media aeris regione ex vaporibus fieri existimatur . Quandoquide aeris illa
regio actu frigida esse perhibetur, ceci brum vero pe peram ab Arist. actu se igidissimum esse pioditur, ut i te etiam tangentibus appareat. Si quidem veluti supra, ubi etiam tueri philosophum conati sumus, ex Galeno, immo sensit ipse, quem ob rationem dimittere imbecillitas est intellectus,eiusdem philosophi sententia , abunde ostensum suit, nullum in cerebro viventis animantis frigus exuperat, quin imo actu calidum persentitur. heri ego non potest, ut vaporem sua frigiditate denset,ac in humorem conuertat,eadem illa ratione, qua pluuiam gigni assirmat. Quod si Aristoteli concedatur vapores ab alimentis in cerebru elatos inibi condensari, ut in vase fit, quod vulgo alam bicum Vocant, in cuius cuspide halitus coit, & m aquam vertitur, cutamen pars illa actu calida sentiatur, non propterea dicendum est somnum, epilepsiamq; ex alterius partis, quam cerebr i meatuum, per quos animales spiritus insensuum domicilia effunduntur, obstructione creari. Quae
110쪽
Quae quidem obstructio si sit mediocris, ac α vaporibus e succo utili elatis ortum ducens, somnum, si vero nimium pertinax, magnaq;, ac ex succo ultra modum crasso excitata, sensuum ligationem praeter naturam,ac minime salutarem,ut epilepsiam, amplexiamq; inseri, pro maiori, minori ve crassorum vaporum copia. Non miror autem Aristotelem dc loco, in quo haec fiunt, secus ac medici secerint, sentire, quippe qui primum sensorium, cuius vinculum ab eodem somnus dicitur,
in corde residere,contra communem medicorum omnium sententiam, qui ab experientia ipsa edocti illud in cerebro collocant, conitanter affirmet. Ex quo varieposito fundamento oritur Sprosecto de loco lomni, R ilepsiarii; controuersia, quam conciliari nunqua posise putauerim, sed nemoest, qui hac saltim in re medicorum sententiam Aristotelicae non anteponat. nam sis ira se res habet, ac philosophus ipse cogitat, cur, Obse- .cro, remedia ad somnum conciliandu capiti, non comdi adhibentur Quare merito Galenus Archigenem stulti ramgreprehendis, cpaod ut a Peripateticorum sententia non hi Istities discederet cor commune, & primum sensorium appellabat; principe tamen male affecto capiti non cordi prospiciebat. Quod vero tandem philosophors prin- leno, sed aiceps ad patefaciendam similitudinem somnum inter, ac epilepsiam versantου, scribit noctu magis, quam in--saxi 'terdiu patientes adfligere id mali genus, adeo quotia tur . inter dianae experientiae repugnat, ut in eam sententiam ue-i 'r distnerim, illum non de epilepsia proprie sumpta loqui, sed e
alio affectu potius nostro adeo simili, ut incipiens mei tu .epilepsia appellari possit. Hic autem a GmciS ephial- ulmo in eo res, a Latinis incubo dicitur, quo malo correpti in uadi se ab aliquo, & magno pondere opprimi, & suffocari 'ii' imaginantur. De cuius quidem symptomatis essentia, , M a & caus-