장음표시 사용
111쪽
& caussis, ut etiam affecta sede in codem, tot reperio sententias, quod hi sunt, qui de illo scripserunt. Possia
don:us enim a uaporibus crassis cerebri uentriculos obstruentibus, ideoq; spiritus:inimalesper neruossem iri prohibentibus originem ducere putabat . a qua seri-ttentia haud procul abesse uidentur Paulus,& Aetius. sed horum uiroruin auctoritati iuniores medici mini me adquiescentes, inter eos alij in uenarum thoracis: plenitudinem huius affectus caussam inde reserendam eκ istimant, quod thorax tutius mali origo uideatur,grauiusq; coeteris laboret, a' ij potius acceptam reserunt hanc ipsam affeci ionem cialsiori pituitq aut melanchm l ia' circum praecordia coactae, qua prae crapula,&ue . triculi crucitate turgescente, diaphragma, pu mnes premantur: crata autem uapore illhinc in fauees c . irebrum elato um superimatur, mens cum sensibus --
turbetur, visis* milibus Mundatur Abi demum h-sce omnibus neglectis longe diuersa de hoc sumpe mate pronunciant. Q idquid tame ea de re sit, illud certe constat incubum in limine somni semper insaeuis
re, quo tempore calor in linima reuocatus a s hiecta materia vaporesi valentius educit, nec non etiam in eo
respiration em obhed i, id quod nul la alia ex caussa eueis nit, quam ex spirituum animaliu inopia, prae qua tho racis musculi libere eleuari,dilatar iq; min ime positam unde in grauitatis noxam ,&su cationis periculum thorax incurrit. Ex his ergo factum est, ut putauerim ego Aristotelem de incubone verba facere, non de pilepsia. Ille enim re vera noctu magis, ut ipse scribit, qua interdiu fieri solet, non epileptica passio. insupera Iludens, arbitror, ad laesam respirationem incutione pressi tradit multum ferri spiritum sursum, qui descendendo rursum venta tumefaciat, indeq; meatum coam
112쪽
ctari quo ipsa fit respiratio . Veriuri aliquis ob jeleaphi 'osophum epilepsiam, non incubum non in axe it Sciendum avonis oli fimilitudines volsapientissimos viros falloro. Vndo veri ille ut Artitotelem quoque deceptum suisse hac in re propi r amborum sympton
nu ephialtam esse veluti quandam in somno epilepsia , Cum eadem perpetiantur incubone affecti, dum qui ) stunt, quq comitiali morbo correpti dum vigilant, A tim& Paulo testibus. & hqcea sunt quibus ipseadd in cor vicenseam Aristotelem, quidquid dicat de generationis modo, & affecta sede, non de epilepsia ,sed in cubone assectu illi admodum simili in iam a lato locommonem fecisse; a qua sententia ego ante non disceridam, quam quis probabiliorem excogitauerit. l o
. Uoniam a frigido, crassioq; humore,quali. pirituitosus est, ac melancholicus, epilepsiain plerunque fieri non muliciantestarum is
.ii . t . i aro aliquis vestium inter chrunicas, non
autem cum Galeno inter celeres, & acutas 3 situdi ε ..ic, hanc ipsam rcensendam fore ex illimabit. Quandonquidem crassos,frigidosq; humores diuturdi tempori morbos, & qui non nisi longo temporix curricula tu niantur, ut e contra tenues, calidos , breues, di qui su tempora cel eriter permeant, affectus pro cςrg com megoinaes affirmant. Vita eicium praestate My te leui
113쪽
te leui negotio, ac breui euincuntur, ita illi piae sui craia
sitie, atque lentore partibus patientibus quam tenaci Drne adhaerent, qui propterea ad hoc, ut concoqui, aut 'discuti omnino possint, multum temporis expostulant. Hinc singulis morbis celeritatem aestas,tarditate hyemsi addit . nam bilis tenuior, calidaq; in aestu, pituita cras-lsior, trigiae q; in gelu abundat. Iuxta quam sententia
ap'or dictum citi:m Hippocrater Aestiuae quartanae breues, i autumnal ES longae,& maxime quae hyemzm attinguntia
Ex diisergo aliquis fortasse concludet upilepsia in diutinarum pasSiouum seriem cooptari debere,fCdre 2 ius qui eade caulla potius, quia1ronnullis, vel ab ipsa infantia incipit, qlios ad ultimum usque vitae dic per i terualla tamen distorquet, quam pmpici ea diutinam
didici: p si i00 v cauit Hippocratos, de Galenus longos a
longa m utque ad mortis diem,sed& vitae haud peric
Iosiam cste scribit. Ego tamen inter celeres Ctiam,&cutos morbos epilepticum adhibendum fore cressi derim, ut paulo inscrius ratione, ac auctoritate fretus de- . monitrabo. Interim enim, vir crin clarius CXplicem,dem Olborum acutorum natura quaedam pauca sunt prinlibanda .HAcutos igitur morbos appellamus, quicunque, pi terquam quod celeriter mouentur, ac ad proprium terminum properant, statim etiam coniunctam i,c dedi.b. magnitudinCm habent. Quorum quidem acutorumna orborum plures differentiae traduntur a Galeno, unde eos diuidens tradit quosdam acutos esse, quosdam peracutos , hosq; rursus in exacte peracutos, quibus quarta dies fatalis est ic rminus ,& pCracutos non exacte, qui ad septimu usque die proseruntur idem subdinidit. prsterea inter acutos tradit alios esse exacte acutos ,qui quatinordecim diebus iudicantur, alios non exacte,
114쪽
exacte', qui usque ad vigesimum producuntur. Alii quoque morbi sunt, qui nondum chronici, sed neque acuti nisi ex decidentia vocantur , qui vel quadragesimum diem attingere possunt. Quod si harum diffe-aeentiarum Gempla optatis vobis ea pruribus in locis suppeditat Hippocrates, qui exacte peracutormn mcntionem facit histe verbis, Vbi morbus peracutus est,
statim extremos habet labores. non eXacte uero peracutorum cum dixit, irbitionem dare oportet, neque multam, neque erasiam taed post septimam, ues-nonam si validus sit. De exacte autem acutis sermo abaeodemvir ad hunc modum. Acuti morbitio quatuosedecim diebus iudicantur. Acutorum non exacte me minit dicens, Itaque primus impetus hunc in modum finitur, secundus vero ad septimum producitur, tertiusiad undecimum, quartus ad decimum quartum , quin itus addecimumquin um, sextus ad vigesimum. Eorutandum morborum, qui ex recidiuatione, aut decidentia acuti appellantur, mentionem per haec verba facit: spirationis facilitatem existimari oportet per qua ma-ignam vim habere ad salutem in omni morbo acuto, qui cu sebre infestet,&quadragesimo die iudicetur. -Veiu non modo tepoxis prassin itione, sed & motus celeritate acuti moibi dissiniendi sunt, quemadmodu nos docet Galenus , ubi laudibus Archigenem extollit, quod non solis nudis temporibus, sed motu& natura magna tuum,aut peramnum morbum vocavit. Quo retica tion ex tempore t ntu sed ex motu etiam mo
. bos hoste praefiniri iubet Gadenus , quod similiter proditura legi urab eodem auctore. Nam qui breui te
pore terminatur morbus, non autem uelociter mou -tur, ut febris ephem era Graeci dicta, hunc brachic - nion, idest breuis temporis morbum , non acutum uo cant
115쪽
cant, cui conri artitaei tuai polichronios dicitur ζ quediumnaitcmiporis morbum Latini appcllant. Acutus
uero morbiisticiet Omnino breui t mpore t 'rminetur, noni, clamen ratione acuti nomen suscipit, sed pro-ε epid sect. pter motus eius cclaritatem, Ideo Galenus, acutos,aici morbos dicimus, quicunque propria tC pora usque in finem uelociter pertranseunt. Dd, ut supcrius dic ha in acuti morbi non modo uigoris culcritate, sed &1. apbor. 3. magni 1idine describunturistic te aleno acutos mombos ma nos ess , di ad suuiaria orerin terrimcisit, nare. Hi hic aliquis dicet, ergo mitis moibus magnitudinem habebit, quod a uetitate alicnum uidetur.
. . deerisb. Nam Galenus mitem morbum inta acutos numerat.
Scitote aliquando hoc Enc ueracimum , quod in praxi ipsi sepissime apparet, ut qui parinas esse morbus nid tur, magnus exiliat, qualitateocculta potius, qua uitio manifesto patientes affligens, ur propterea dictum situ Galeno, febri quieti haud esse fidendum, quonia par uar, ac dcbiles febres intordum ualde malignae sunt. quamobrem non undequaque uera est mitis morbi di, A medieIn. finitio a Galeno tradita, nempe in itis morbus est, quiq η'μ' nequaquam hominem tollit, siue vicitiosus efficituria Plemnque tamen acuti morbi magnitudinem praeses,runt, ut in epilepsia ipsa contingit, quae quidem passio
merito inter acutas connumeratur . nam ui celerem habet motum, & una etiam coniunctain habet magnitudinem. Quod uero cel irrime iudicetur, exco coni. . trae. i. stare potest, quod Avicenna principium, quod in omni aegritudine inuenitur, in epilepsia non aliter, ac in synocho sebre & amplexia occultari tradidit . . Quandoquidem du mprimum incipit horum affectuu acces.sio, ita statim augumentum subi ut iam in statu esse u deatur. At secus rem se habere, ac Micinna scribit, qui-
116쪽
qui iam contendet, quoniam Galenus epilepticum' 'molum longi temporis principium habere testatur his verbis. Febris enim ardens, & pleuritis ,& peri- pneumonia breuis temporis initium habent, epilepsia vero,& ischiades,& arthritis, & nephritis longi temporis. Si Avicenna de particulari epilepsiae principio,
nimirum accessionis initio verba facerct, non autem de uniuersali totius morbi, quemadmodum Galenus, facilis res esset ambos ad inuicem conciliare,veluti nodissicile est ostendere eundem Galenum sibi ipsi contrarium non esse, qui licet epilepsiam longi temporis
initium habere dixerit, eam tamen inter acutoS mor- hos enumerat, quorum proprium est tempora qua celerrime permeare: nam illhic de uniuersali, hic verbde particulari loquitur principio, quod quidem epis epsia , ut quiuis alius affectus, habet, sed latens,& o cultum adeo statim subit incrementum. Verum quia Avicenna quoque de uniuersali morbi principio sermonem facit, respondendum forsitan est,quod quamuis tale princ ipiu inteli igat, & re uera illud habeat c mitialis affectio, nihilotamen habere non videtur. Si quidem per accessiones incipit, quq modo veheme es,modo mites,ac blandae apparent,prout melius, d teriusve circa uiuendi normam se gesserit aeger. Inde enim fit, ut praesentis ςgritu din is tempora metiri,&r percipere non possimus. Aliquando enim incrementum suscipere, aliquando in statu esse, aliquando denique decrementum praeseserre videtur, nullumq; aliud epileptici morbi tempus prster principium comprehendi potest, idq; non alia profecto ratione, quam ea , qua primae accessionis initium denotare scripsit Avicenna. Quod autem epilepsia, ut alij acuti morbi, magna sit affectio ignorat nemo, cui quosna morbos N magnos
117쪽
magnos Galenus appellet conspicuum fuerit. Trifaria enim affectum magnum esse scribit;nimirum,aut propter ob' st partis praestantiain, aut propter affectu Sin gnitudinem, aut demum quia cacoethes. Quibus omnibus magnus morbus vocari debet epilcpsia,nam cacoethes est,ut propterea inter medicos non desuerint, qui a praua semper,& maligna qualitate illum fieri autumarint. Et AuenZoar suac pessinium , ac horribilem humorem esse,qui hoc pathema officit memoriae mandauit . Plaeterea est reuera magna affectio, ut indicant accidentia illam concomitantia, quae vel timorem i gentem aspicientibus aulinint.In summa quis adeo vehemens, & potens est affectus, qui huic in magnitudine fasces non submittat Unde non immerito Galenus epilepsiae H .rculei nomen a quibusdam inditum i circo putat, ut eius magnitudinem significarent. Tandem magnus morbus dici meretur epilepsia ob affectae partis excellentiam; in quovis enim genere epi- Iephae utique cerchrum,prestantissima nostri corporis pars, ac diuinissimum rationalis animae domiciliua ficitur. Cocliadendum igitur est epilepsiam tum chronicam , tum etiam acutam passionem posse vocari . Chronicam quidem, non dicam,malci iei, ex qua plerumq, fit, ratione, sed potius quoniam quibusdam ab ipsa tutantia incipi:, quos ad ultimum usq; finem itu
quitur, acutam ut ro, quoniam accessio eius propria tempora quam celerrime P rcurrit, quoniam ue, siιnulconiunct im magnitudinem habet magna inuenendo symptomata. Et quia non Lues afferri possunt rati nes, quibus in acutorum morborum catalogum epselepsiam haud referri debere videatur, quaena ills sint,& quomodo intelligendar in sutura lectione brcuibus patefaciam.
118쪽
Liber Secundus. Id Dubitationum contra habitam lectione
IN proxime habita lectione,Auditores,epilepsiam
non modo longum diutinumue , sed etiam acutuceleremst: morbu appellari posse plene, arbitror , a me probatum m it. sed ut adhuc plenius opinionem meam confirmem, lectiones, qua contra insurgunt epilepsiam acutum morbu esse negantes,hac in lectio ne quam breuisumh solvam. Primu igitur illud obstare nostrae sententiae v idetur,quod de Tatione acuto Tum morborum eli,ut sint cum febre continua,quemadmodum fatetur Hippocrates,ubi tradit acutoiu mor ide Regim. horum necessario febres esse continuas, sed epilepsia Quadoqi ta semper est absque febre, ergo inter acutos morbUS re- bi. Vita ponenda non est. Id quod similiter comprobari po- a. δ' test ex Galeno, qui scribit acutum morbum magnitu-τὰ ς line quadam intelligi,&febris assiduitato,quodq; mi ' nime tale repertum fuerit, & si quatuordecim diebus, aut his etiam citius terminetur, non eodem vocabulo Ccnscrt. Rursus contra facit, quod acuti morbi ex sui natura periculosi sunt, & prae caeteris lethales, ut habetur apud Hippocratem,atque Galenum. At CpitCpsia, 1. de . dieh. Vt Celsus testatur, non est vitae periculosa. Igitur in I acutorum morborum numerum cooptanda non est. Demum dubitari potest ad hunc modum: epilepsiacst symptoma, ergo neque acutus, neque chronicus moibus dici debet. Hae sunt tres haud omnino constremnendae obiectiones, quibus aliquis in eam sentcn'tiam descendere facile posset, ut epilepsian .ab acutorerum serie dispungenda fore cesseret, id quod assertionia me sit perius allatae prorsus aduersari videtur. Veru
119쪽
nihil omnino in oppositum concludere, nunc primu ordine mutato paucis ottendo. putilis semper,& in nis habita est de nomine dissertio, perspecta rei substantia,ut propterea etia num aliqua nostri corporis affectio syinploma sit,an morbus, diutius perquirere superuacaneum sit. Quare ego ea tantum referens,quae ad rem facere v idem ur,dico Hippocratem, atque G lenum voluis L epilepsiam esse symptoina, quae tamen aliquando morbus, & aegritudo vocatur, ut ab Avicenna, Celso, alijs F non paucis. ld quod scitote haud in- conueniens cise, ut non eii infrequens,morbusub g nerali symptomatis denominatione comprehendi. Est enim morbus ad quendam modum symptoma, &iri hoc certe ambo conueniunt, Vt sint Praeter natura,& in Ibrmis omnibus, quae a naturali statu sunt immotatae, consiliant. Quin certo scimus veteres medicos sub morbi nomine non soluin morbos ipsos, sed causi. Mastat. sas etiam, & symptomata intellexisse. Ideo Philoteus in explanatione illius aphorismi, ubj legitur: inspicere itaque oportet tempus, & regionem, &ςtatem,& morbos,in quibus conueniat , aut non , scribit Hippocratei veteri consuetudine morbi nomine intelligere caussas, accidentia,& morbos. Hanc rem illud potissimuroborat, quod quos assectus uno in loco Galenus sub, nomine morbi appellat, eosdem alibi sub nomine symn. θmgi. plomatisdcsignat. nam quodam in loco cc pha, qui est diuturnus capitis dolor di ficulterq; solubilis, m-x de loeinff. ptoma, alibi vero cCrebri morbum vocavit. Vnde nec' mihi undequaque probatur Alexandri Tralliani opinio cephalaeam morbum, cephalalgiam symptoma esse
dicentis. Vtraque enuat passio, licet haec recentior, illa vero antiquior sit, utroq; nomine iure compreheni di potrit. Recte igitur epilepsia & symptoma, & mose
120쪽
bus dicitur . cuius assertionis alia quoque aifcrri po test ratio. Nam si epili psiam prout fit ex cerubri vo
triculoru occlusione cosideremus, profecto ciit morbus in via, quod si prout in ea ablata est principalis cerebri facultas, inter symptomata generis noxae functionurn animalium reponenda omnino erit. Ex quibus epilepsiam merito morbudici abunde patet. Veniamus ergo ad aliam, quae magis urget, difficultate; pro cuius solutione animaduertendum est, acutoS morbos plerum oue cum animalis internecione finiri, ut hac de caussaHipp. medicum, qui in acutis excellat,sum- gi mopere commendet, dicatque in hunc sane modum i ei=io. y' Maxime vero laudauerim medicu, qui in acut is morbis,qui plurimos homines occidui, prae alijs insigniter ad meliorem partem excellat. Sed hoc non est simpliciter intelligendum de acutis omnibus, verum de a solute, ac exacte talibus, quos Hippocrates acutissi- styx i. mOS, maximos,grauissimosque appellat. Notum est enim tertianam febrim inter acutas aegritudines a quibusdam non temere connumerari, quae tamen pericu- Io vacat; exacte ergo peracuti, non autem simpliciter
tales mortem plerumq; hominibus inserunt, qui fiunt parte aliqua principe phlegmone affecta, quales pro cipue lunt pleuritis, peripneumonia, & angina,quorum mi orboru continuas esse febres Hippocrates cem
set. Epilepsia autem, licet sine sebre inuadat,nihilota- .:men aliquando adeo grauis, & vehemens est, ut suis percrebris accessionibus, aceoru,quae in ea fiunt, magnitudine statim hominem iugulet, ut habetur apud Reginetam. Quo in loco similiter tradit plerisq; longam esse solc re, quae si pubertate, vel menstruoruin,
tio,vel puerperio soluta non fuerit, vel si post hoc tempus remanserit Mae usque ad mortis diem prorogatur,