장음표시 사용
141쪽
hens materia concrescit, ac l .ipidis formam adipis itur. Ex his igitur tam secunde ,' quam teriis aduerissus Aeginetam dubitationis dilutio elici potest. Quarta autem obiectio breuibus euincitur; na& eius solutio ex iam habitis colligitur . Quandoquidem etsi mulieres virium, partiumq. imbecillitatis ratione morbo huic multo magis, quam viri obnoxis esse deberent, nihilominus ad id generis affectus eu ita dos singulorum mensium exitura sium inopere conducit. Ad quintam, seu postrema dubitationem ex locorum Hippocratis contradictione ortam deuenio. Pro cuius quidem solutione dicatur Aphorisinum illum . Quicunque iuuenes, non recte, neque secum dum auctoris sententiam a Leoniceno Gr caruin luterariim, ut etiam Latinarum alioqui per tissimo latunitate suisse donatum. Grecu enim illud νε- Lemnicenus ipse iuuenibus interpretatus est, cVm potius nuper natis, aut pueris vertere dcbuisset. Ita enim etiam νέ,e significare prodidi Hesychius. Quare Gulielmus Plantius rectius ad hunc modum Aphor istini interpretatur. Epilepsia laborantes pueros cum loci victusq. tum maxime elatis mutatio liberat. Quor sponso H ppocratem sibimet constare facimus, ali qui v x lucri possumus virum sapientisSimum, cum Milo i n loco comitiales ante pubertatem elatiS mutatio ne ab astoctu eti .imi: b: rari docuerit, qui si ultra via gesimum quintum annum , iuuenilis statis initi iura ab epil psia corripiantur, cur ari magna eX parte non
pollunt. Omnilus. n hunc modum persolutis dubitationibus ad alia est properandum.
142쪽
LIBER TERTIUS. quam necessaria sit ea pathologiae pars, qua de signis morborum pertractat, dicta. Lect. XX l L.
Rimaria illa Medicinae pars, viri Nobi
les, παθολογικii vocata, quae humani comporis praeter naturam affectus expen
dit, in varias & ipsa partes deduci potest, in una quarum morbi definitio, eiusq; probatio afferuntur, si ta nuncupata, in altera caussae enarrantur appellant,quam statim insequitur signa cuncta praeterita , praesentia,α futura amplectens,rursuS hanc θεραπιντικηd eta, quae morbos triplici instrumento,manu, victu, & medicamentis debellare conatur. Quamobrem cum vni, & alteri parti hucus*, ni me philautia c cutientem reddit, abunde satisfecerim,ad tertiam,&Htimam transferenda est oratio. Sed quoniam therapeuticae dicatum est uplumen, ideo quae ad hanc' in 3 partemt
143쪽
partem spectant in aliud tempus distuli. Nunc enim sat sectile mihi vidcbor,siquandam vestiti theo resim praesentis aegritudinis constitu cro. Modo igitur paseo, quae insalubria signa pcrcurrit, sena mo studio, aediligentia incumbendum a nobis est, a qua omnis re die curandi ratio supped itatur. Cum ars enim medendi nulli certae demonstrationi, sed probabili tantum coniectur ei itatur, Unde non sine vatione in 'i' hQ- numero earum censetur, quas Plato iIle diuinus e cis ud nominat, quae artificiali coiectura veritatem imdagant, propterea ne cIausis oculis cum morbis p gnaremus, Andabatarum more, inuentum est quo sdam tertium,cuius ope con iectura ipsa ad certiorem notitiam deduci potisit, nam de oculiis morbis os bnione potius, quam arte iudicatur, hoc autem om ntiano est isa pathologiae pars, quae designis aegritudianum pertractat, cuius quidem exacta penitus, si fieri' unquam possit, cognitio habenda novis est,cum per eam in affectis sedis, caussae, species, ct euentus m sebi cognitionem medici deueniant, ut non immerito in Med. Finitionibus definiatur signuin esse id, quo cognito, aliud etiam cognoscitur, quod ignotu prius 'erat. Hinc morbi omnes per propria signa dignostiis ca nobis innotescunt, qui iis in hunc modum perspectis non difficile admodum est obuiam ire contraris . ex arte adhibendo. Quam rem non ignorantes Hip--ης , ς pocrat. & post eum Galenus tradunt, ineunda medi- esse artis opera, in tio ab affectuum dignotionraccepto; curatio enim dimotionem, pr otionem j consequitur . nam & dignoscat quod pQvsens est,&prouideat quod ex eo futurum est oportet, qui nota bilis efficacia remedio uti voluerit. Post caussasci
rem de figia mox agere aggredior quoniam a cause
144쪽
ss, veluti essectus,qui cotinuo suas calassas ini sequuntur, signa ipla proccdunt. Ideo qu dquid ab aliquo tanquam a causia derivat, id eram illius esse signum docuit Galenus, quo etiam uctore plurunque sym- I 'ti:
plomata caussatum signa dicuntur. Vnde eX sympto o. ors e. sinatibus morborum non modo indicia, sed etia propriam, essentialemque Brinam per epe colligimus. Verum multiplex est signorum discrimen. alia enim quae sunt corpori euentura pr nutariant, ab aliquibus non temere sub prognosticis coinprehensa. nam ex Galeno ipso prognostica signa duplicia coni Elui pos .i: sunt, quaedam suturum, vel imminentem morbum, qasdam ciusdem prssentis exitum predicentia, cuius distinctionis mentio fit etiam apud Petrum Forestu. Li ' , Σ Alia vero iam pr sentem fgritudinem demonstrant, 'bset. . ab omnibus pathognomonica appellata, qui a mo bo non seiunguntur,sed perpetuo illum concomita tur. hsc enim cum adsunt, una etiam & affectus as sunt, cum vero cessant,morbi quoque soluuntur. alia non assectionem, sed affectionis differentiam den tant, assidentia vocata, quς non semper, nec necessi rio, sed ut plurimum morbis eueniunt,quq propterea communia sunt, ac separabilia morborum accidentia, ut illa propria ,&inseparabilia. Alia signa pariter traduntur, qu ς in morbis perpendi solent, utquς crudititem, aut coctionem significant, & qus ex virium cum morbo collatione desumuntur ; sed hic potissimum obseruantur in morbis, qui cum febre
infestant, de quibus ego in pr senti ne verbum quidem. Quare iam dicta solum accidentia, siue signa percurram, quet quidem. aut ad prognosci, aut di gnosin sipectaut . quarum quidem partium , πω Q quanta sit inlitas in morbis omnibus in arte
145쪽
curandis perbelle docuit Galenus hisce verbis. Adnotatrix lignorum pars medicinae, curationi morborum per victum summe est necessaria. nam praeterita,& praesentia symptomata ad morbi caussam inueniendam diligunter inspicimus . Insuper maxima eius neccssitas est ad praesagiendum, mors, an salus expectanda sit. Pari modo med cina quae manu medetur, tum illa quae medicamentis auκliatur, sine indiciorum Obseruatione non absoluitur, quippe praesagia eodem modo desidcrant, quibus scias quae cura tionem non admittunt, quaeq; eam recipiunt quide, sed vehementer aut offendunt aegrum si curetur, aut e medio tollunt. Ex quibus patct cum diagnostica, tum prognostica signa unicuiq; morbo profligando summe cile necessaria, quae propterea a medico magni sane facienda sunt. Quae cum ita sint aequum omnino est, ut priu squam ad comitialis morbi therapiadeueniam,eiusdem signa cum diagnostica, tum pro gnostica examina da suscipiam. Verum quia tria sent tempora, quae in epilepsiae obnoxijs oblertiantur, Vnum antequam a morbo adoriantur,alterum quo a
cessio ipsa inualescit, postremum quo humi iacent immoti, ab inuasione liberi,pro quorum quidε te
porum varietate varia etiam accidentia comitiales adfligunt, propterea opempretium me facturum p to, si ordine sieruato, ab his primu exordiar, quae ma
Ium cpitcpticum tam primogen o cerebri affectu, quam consoriij lege ab alijs partibus genitum ant cedunt, & minime longe abesse praenunciant, dei ceps ad illa sermonem connertam, quae cum morbo incipiunt, & cum eo desinunt, demu ad ea quae sym plomate finito apparent. Quibus cum prognosticum addidero, uniuersa, quae ad cpilepsiae theoriam spe istare
146쪽
Oare possunt, abunde pro tempore absoluisse mihi videbor.
De signis imminentem epilepsiam per essentiampraedicentibus,eorumc'. causis omnibus. Vbi Rondeleti, opinio de caussa
ephi alta reistitur. Lect. XIII LOVη signa, Auditores, quae si inplomata co
mitialem accessioncm antecedere solent, quaeq; illam breui hominem aggressera est praenunciant, nunc primum aperiare incipiam, initio sumpto ab his, quae sunt eius mali generis, quod in cerebro per esentiam gignitur. Quare inter caetera signa hanc epilepsiam praedicentia, quantum ex veterum monumentis colligere potui, praecipue enumerantur haec omnia, quae moX adduntur, vertigo, ephialtes, corporis animiq. status minime arbitrarius, tristitia,& eorum,quq iuxta sunt, obliuio, turbulentae insomn iorum imagines, capitis dolor, eiusq; repletio continua, ob iracundiam maxime pallor faciei, inordinatus ii nguae motus, quam etiam nonnulli commordent. Quibus addatis aurium tinnitu citra febrim, vocis tarditatem, manuu, vel alterius partis, aut potius vn mersi corporis torporem, noctis, quae accessionem anteced. t, inquiet
dinem , & demum somnum Venereum,quem grici Ontrogonon appellant,in quo inanibus v isis phant siae oblatis seminis lapsu vexamur. Quae omnia signa ea sunt, quae tam horribilis te pestatis aduentum saudprocul abesse significant, quorum singulas causes as
147쪽
sis more nostro expendamus. Quantum igitur ad. vertiginem spectat,ngc prasin dicat futuram epilepsia, tam quae primaria affectione in capite generatur, qua quae a ventriculo consortij lege prouenit. nam si vertiginis generationem inspicimus,ipsa quoque,ut plu
4ς Φος, C rimum, est ab utraque parte, Galeno auctore, cu Videlicet crassiores flatus ab humoribus aut in ore ventriculi,aut in cerebri substantia contentis eleuantur, dum calor diminutus in eosdem agit humores. Sic ergo non semel fit, ut si materia illa, a qua vertigo, magna in copia augeatur, & in cerebri sinus mediu, aut postremum repat, vice vertiginis epit psia succedat. Unde cum vertigini obnoxij percurandi nobis .esseruntur, ut promptius pariant,grauius hoc symptoma, quod ispe solet vertiginosis obuenire, minamur
adeo affines sunt inter sese hi duo affectus loco patie: r. i. te, di efficiente caussa. Vnde Galenus passim vertiis emet. ginem comitiali morbo proximam esse perhibet, de
veteres, ut prodidit Aurelianus , summa cum ratio
ne Μαρὰν πχων το --όμια nuncupasse dicuntur .
Ephialtes, alias incubo, quoddam veluti praeludium epilepsiae ab Aetio dicitur. Inter hoc enim symptoma, & epilepticum tanta est assinitas, & similitudo,
in μα. d. Vt a Galeno ephialta quidam in somno epilapsia vo- is cetur; nam qui comitiales interdiu, eadem ephiaIt, ct dormientes noctu patiuntur . Quare mirandum
non est, si inter primaria impendentis epilepsiae Ggna incubo enumeratur. Sed ab ipsa rei natura istud modo ostendamus. Fit ergo ephialta, omnium sere medicorum consensu,a vapore crasso spinalis medul. Iar exortum ita opplente,ut facultatem libere per ner uos transire prohibeat, in qua propterea sensus, de motus una cum respiratione ob duntur. quod sym Pruma
148쪽
inoma in his frequens cernitur, qui cruditatum colla
o iri in ventriculo coacceruant, quos somni tempo-- invadit, quia calor tunc in vi Icera reuocatus su-hiectam materiam docoquendam undiq; circundat, C qua tame, ut copi osiore, quam vis caloris perficere omnino possit, tam i mate concocta, vapores mullii, ccrassi in caput expirant, qui aut iamdustum binalis
medullae initium, aut ceretiri ventriculos, ve Possidonus autumat, obstriam , facultati animali Ham intercludunt , quaintercepta musculi thoracis d isticulter adeo mouentur, iri praefocationis imago phantasiae offeratur, ac velutingruentis, opprudentisq; alicuius occupatio patientcsdctaneat. Hoc affectionis
genus perbelle descripsit Hφmur. h is verbis, Cum ἐγ 'vPugnain commi- ,αque extu lari aut vinciri ' videmur e tuc aliquidsuperflui eorporis function ibi saduersari depreheditur, Et vatum sapientiss. ω ait .
Quo quide nomate diutius perseueratri& noctu
iugiter in uacsste, magnopere timem de grauiore malo. denuntiatin. epilepsia, & amplexia. A multa namque ,diuturnaq; infernasum partium emporatione cerebri humiditates iupra mora augentur. Sed in- D' PM teril vestrum aliquis secutus Fernelium,& Rond letium, magni ol im nominis medicos, transtrum ab e T. ephialta ad epilepsia vix posseseri erediderit, siqui- dem viri illi al um modum generationis incubi commenti sent;nam hic ad plethoram venari m thoracis refert, ille vero ad crassiorem pitu:ram,aix melancho , liam non cerebro, sed circum praecordia inhaerescentem, qua per erapulam, & eruditatem turpescente,
149쪽
diaphragma, pulmonesq; premantur. Verum hane ipsim obiectionem reijcere non ardua res est. nam quantum ad RodeIetium attinet, miror sane alioqui ingeni, acumine praepollentem virum hac in re tam crasse cecutire. Qua enim rationefieri posse arbitruetur, ut illarum venarum plenitudo, tam breui temporis curriculo una cum affectu, absque sanguinis missione, auferatur. Insuper si plenitudo est in th race sensum grauitatis inducet in vigilia, non autem in somno, irriuo mens alio intenta est. Cuius viri sententia etiam si vera non fit, dicendum tamen est modo etiam,quo tradit genitum incubone posse epiqIepsiam nunciare, si pleni ludo illa, ut ipse refert, ad caput usque perueniat . Quanxum ad Ferneliu, qui
quid sit de loco n quo primario vult generari ephi alticum affectum, test mihi illiam assirmare, a mat ria in eo loco stabulante vaporem crassum elevari, quo in fauces, & cerebrum expirato, vox supprim tur, seirsus, atque mens obturbatur, visis , trist ibus
offunditur. Hoc pacto enim epiIepsiam praefigi repotest. Non igitur istorum auctorum assertio imis pedit, quominus incubo affectum hunc denunciet, ac saepe ingrauescens in comitiale malum demigret. Quod autem, sui ad aliud signum me conseram, licet
cum Praedicto cuiΠ-ere ideatur, in tam corporis, ' i quam animi status Minime arbitrarius epilepfia ait . . a recedat, in caussa est nimia, supei suaque cerebri h ' miditas, ob quam huiusnodi cum animi,tum corpo risu atus neutiquam voluntarius progignitur. Cose oris quidem sui eide industrina constitutione coris i. Ggere Hippocrate lumat. Cerebro enimhum
quod est serisus ,.motus* prine ipium, sensus
omnes , motuSq, Voluntarios torpescere, ac segni
150쪽
em euadere o litet Unde velup soli nasci la guidum sentire hominem necesse est. Id ipsem millies in me sum expertus. ut in aquilonari tem Pestate meum corpus cogi firmatiq; ctia motus a hitrarios promptius essici sentio a in Muciis fiantibus austris illud ipsum duisiui, olane Racescere mihi videntur. Animi sem,quoniam1 ii Cerebrum humidi ris, quam pronatiuarum neceGomnino est, ut praeter consuetudinem moueatur, illo autem, in quo animae sunt opera, Commoto, nequς
auditum Uitescere, sed alios alia flevidere, di audire oportet, ut etiam linguam talia loqui, qualia lingulis vicibustviderit, atque audiueritiatandiu enim hinmo sepit, quandiu cerebrum quieuerit. Novi ego' non paucos, quibus linguae motus in voces articul te proserendo liber, di expeditus non era ob immodicam cerebri humiditatem, id quod ebriis poeta,rtium accidit, multohumore terebro madefacto,eius demst; copiapnegrauato. Metstitiavero, si epilepsiae obnoxios magnopere ansat, accessionem haud lon e abesse demon strat. si quidem cum alijs temporius moesti sunt epileptici, tum eo maxime cui appro Pinquat accessio, tristitia quaedam illorum animos suturi mali praesagos excruciat, ut ego non semesis p truo, qui multis ab hine annis tam saeuo morbo detineturin alijs non paucis, qui a tali uexanturaegritudine, manifeste obseruaui. Hinc tamen oritur. du-hitandi occasio,unde nam sit, quod an ificiantur comitiali morbo propinqui 3 cuius rei duplex afferri potest ratio, uenitia gemino, seu duplici humore per essentiam epilepsia progignitur . nam si sermo est de his, in quibus id mali genus ortum tra dit a pituitoso, dicrudum est,ae in auita illam to ' R a stitian