장음표시 사용
161쪽
ecte. Sed qua de caussa epileptici irascuntur,eum In natura pituitosos; aut melancholicos, quali plerun
sunt comitiali morbo obnoxj, viκ ira cadat in ominnibus qu i diascuntur duo sunt notatu digna, alterum est seruor quidam caloris, ebullitio ve sanguinis in corde, alterum ulciscendae iniuriae cupiditas. Quiscunque enim irascitur ex offensa aliqua iraseatur oportet, unde nocendi appetitus illico iratum invadit Cumisitus comitiales ab aliorum consuetio; opoto detestabili morbo affines,arceri, omn1bus*liomini bus contemptui se esse cognoscant, ingenti quodam animi dolore affliguntur,cuius ulciscendi cupiditatem ima tenentur in eos, a quibus sese ostensam passos ect iudicant. Hoc aut Miram Uere ό ac propri. non esse, sed cum ira potius aliqua ex parte conuerinre, e dem Jl; accedere nemo non fatetur. Improprihitaq; irasci dicuntur epileptici, cum id illis accidat ob doloris ex contemptu percepti punsendi voluntatem. Inordinatus linguae motus, non ulli ipsam quoque commordent, postremum est Paulo signu,quo, imminentem epilepsiam praesagit, cuius quide caussam haud arduum erit adinvenire, si prius dixero i ordinatum linguae motum illud idem prorsus esse quodH ppocrates incontinentem linguam appellae ,-.... hisce Verbis Si derepente lingua incontinens, aut aliqua corporis pars attonita stupeat, signum est melaneholicum. Vbi Galenus incontinentem lingi'a vocari refert, aut infirmam, incertam, ac titubante,ade ut incxplanatam, nec integre dearticulatam vocem edat, aut immotam ,& omnino solutam: cuiusmodi
epilepticis fieri quotidie cernitur. Vnde vem idupsum proueniat minime gnorabit is, qui quo pacto
a cerebro linguae motus accedat, optime teneat. PIN
162쪽
nissime autem hanc ipsi in re docuit Galenus, Ox quo delos. a. aperte constat mouendiv m linguaraduenire a septi- ' . . ma neruolum, quia cerebro oriuntur, coniugatio- ne, haud longe a spinalis medullae initio . nam ex ipsa anatome luce clarius apparet neruorum a cerebro processiis ad faciem quidem a pδrte eiuS anteriQre, ad partes velo totius animalis lub iuste omnes,m autera parte, nempe post criore siet i . A qua etia in e rum neruorum, qui ad linguae musculos veniunt,c iugatio procedit, quibus ipsa motu ab electione perficit. Non abs re igitur cum auterior dutaxat crebri pars afficitur,s alat in suae mot o vitri carebit,ieliquet vero faciei partias Dinncs, in altera parte, dextra, aut sinistra, & sensum & motum ab electione amittunt. Quamobrem caussa,cur inordinatum liuguae motum comitiales patiuntur, nimia erit cerebri humiditas, quae neruos &praesertirn anterioris eius partis humo
ac it,quominus lingua per sips musculos ab electio
ne moucii. possit, Vticlia inordinate mouetur, , qua
etiani de caussa fit, ut eam plurimi commordeant, id quod eo potissimum tempore accidit, quo iam defatigatur a tymptomate cum in eo musculi tam lingus, quam uniux lic poris pia erordinem, atque natu- 'ram' moueantur . Quantum vero ad aurium tinnitu sibilumve spectat, ea promus ratione comitiales casuspi aecedit, qua eum vertigo. Ille enim similiter fit a natu lento spim tu,q i aina ccrebri corpore, aut aventriculo originem trahit,qui duin quimum illu aeris in auris catastato .cong jIum, J κγd Aristotcli Lij1.4ὸν, .sensor Mnest auditus, attingst, ipse itaq; dimouet,ple Ianas reddit sonoribus aures. iobrui istae mihi curandum Venetus mercator, qui continuo aurium tinni- eo Auer.ll. i.
163쪽
I .. .: quos vertiginosos easus prolabitur, qui epilepsi in-i um organu cipientis naturam sapere mihi v identur, quod quidenon aliunde prouenit, quam ab adaucta in cerebro
A. , taesi stigidiori illa materia, a qua diminutus illius partis
r. inni rib. calor flatulentum spiritum tinnitus caussam eXcitat, D duo uines eaq; Cercbri Venta bus medio, aut postremo quoda
quis, ' .hil modo impartita. De vocis tarditate quid sodes aliud i. Z-b i proferam, quam quod superius in linguae motu inor iudicet oste dinato allatum fuit quod etiam intelligi omnino de '' l,et cle uniuersi corporis torpore. Arguunt enim am bo nimiam neruorum principij humectationem, ob quam neque lingua, neque corpus totumi libere , &eXpedite proprios motus edere valent. Verum haeci pia his tantum epilepsiam praesagire posse videntur, qui a pituitoso humore tale *mploma patiuntur. An vero etiam linguae incontinentia, & pars aliqua V luti stupore attonita morbum iam iam venturum Pret nunciet ijs, quibus morbi caussa est niger, aut melan
cholicus humor, non adeo clara, aperta vc T S est..
Quapropter non sestinanti cursu percurrenda sunt, quae a Galeno, ac Philoteto afferuntur, in explanatione illius aphorismi, in quo ita loquitur Hippocrates. 7 ph '' Si derepente lingua incontinens fiat, aut aliqua cor poris pars attonita stupeat, signum est melancholicu. Fit nanque saepenumero obstructio circa apophyse neruorum, quet seruntur ad musculos linguae,manuu, aut alterius partis,prae qua quidem cum non amplius suppeditetur facultas, amittunt sensum, & motum linsua, & manus, quarum partium in hunc modum aG Iectarum, hanc quidem stupore attonitam, illam ve ro incontinentem vocat Hippocrates. Parui vero re-- fert, si quis dicat alias etiam corporis paries praeter
manus intelligi posse ab Hippocrate. Qua ratione. autem
164쪽
autem linguae incontinentia.& partis alicuius stupor
melancia liam praenuncία,&consequente, sepit Psiam venturampmsagiat ,qui tali vitio nigri hum xis caussa noxis esse Nilent, cum neutrum sympi ana praesuta efficereposse videatur, ex Galeno ipso
colligitur, qui scribit, quod quemadmodum in quarram lebre succum melancholicum ipsius circuitus caussam esse dicimus , sic etiam dictarum affectionu. linguae scilicet in cotinentiar,&partisparalyseos eumdem esse auctoremdicamus oportet. Fieri siquidem Potest, ut propter humoris crassitie tales consequa Tur affectus,quales ex crassa, lentaq; petuita ortum hahenta Neutrum igitur humor m absoluta mela
cholicum, aulpituitosum esse dicemus , ed pituit sim, & me ancholicum simul. Nox quae morbi i Nasonem praecedit comitialibus non paruae molastis esse solet; quod quidem ijs etiam contingere obse Mamus, in quibus sutura aegritndinis iudicatio expectatur. Hanc enim antecedens noκ dissicilise ideo L.
Hippocrates, Quibuscunquecrisis idest iudicariosit,
ijs nox grauis anteaccessionem, quae iubisquitur magna expaneleui existit. Accidit enim natu quod athletae,aut militi cum aliquo certaturo. nam uthic impendete certaminepertumatuo &prius recte a cingitur, Cum secum cogitauerit qua ratione an uadεdus, set declinandus sit hostis, ita natura prius turbatur, excitatq; suas ipsi vires ad expellendum, & abierandum materiam morbum facientem, & hac de caussa laboratur; In noctevero magis, quoniam eo tempore non sine magna molestia somn us abrump, tur . Onirogonos demum hoc est venereus ille somnus, in quoesiqua cum oblectatione semen elis tu antecedenssit epilapsiae, ut etiam furoris, Graeci ma-
165쪽
ti- e,r.ν. ut prodidi I CΨlius Aurelianus, vc uionc ni oi tande V - ,*R re probatur, atquc praemoueri corpus, siue prae tangs accessione ventura. Quibus omnibus non negligon-ter expensis c enarratis, ad ea mox signa migranduesset, quae com .tiale malum colensus gratia a ventriculo, alijaq; partibus genitum praesignificant, sed antequam ad haec ipsa d condam, quibus notis d prehendatur uter humor pituitolusne, aut melancholicus epilepsiam ecressentiam piogignerit, in prox malectione pro viribus palolaciam. f
Her humorpituitosius , an melancholici epilepsiam gigneris, quibus notis δε- -
INitium bene medendi 1 mussarum morbi comi
tione desumendi ascisse,nindiebrem nemo no δε- tetu P. Caussis enim cognitas,ac amputatis una etiam morbi testinduntur. Cum vero cauta corpus alterantes, senitatem* currumperites in externas,ac Interitura uidantur vix credam posse ieri,utabsqualis eis e leviores iidquam efficiant. Loquor autem de extrinsecis corpori heressario occurrentΘ '' bus , quae,vel iunctose Galeno , per aIias caussas me dias, quae intrinsecae sunt, corpus immutant, finita tisii; habitumcorrumpu . Sunt hae antem hum B. h. hum. res quatuor; elementa secunda nostri corporis a GD commen. i. leno,ab Aphrodisaeo hominis materia nuncupati, nc.. guinem dico, pituitam,gens namq; bilem, qui humores a forinsecus incidentibus promoti affectionespa i X riunt,
166쪽
riunt, hoc asserente H ippocrate hisce verbis . Morbi 4ς μ' h. quidem uniuersi fiunt ex his quae in corpore insunt , tum i bile, tum a pituita, ab e tern is laboribus, vult D cxibus, & a calido, & supercalefaciente, a frigido, di superfrigefaciente, a sicco,&super liccante, dc ab humido, & superli umectante. Et bilis quidem, .c pituita una cum nascentibus gignuntur , &surg in Corpore aut plus', aut minus . ΜΟΟΩs qui in exhili Chent partim a cibis, partini potibiis & simiIibus. 'Quomodo vero humores in nobis gis nam morbos, hinc disci facile potcst, quod quemadmodum lamis homo est,dum quatuor humores unde uniuersa eius natura constat, tum quatitat' i nacriter inuicem cotemperati sunt, irae contrario co2 gitur argiolare, dum aut copii , auis acustate Unam triam non seruant.' De priori modo loquitur Gale- In introducinus dicens. Sanus homo est primis, unde constat, elementis,& secudis, unde formatus est, quatuor humoribu , tum quantitate, tum qualitate mcd ocriterio uicem contemperatis. Deposteriori, ac pribri θ- l 2 4ς
navit Hippocrates per haec verba. Corpus norim nil habet in teipso sanguinem, pituitam,& duplicem bi- Iem, flavam scilicet, & nigram. Atque haec sunt ipsius corporii natura, gique per haec aegrotat, & sanus est ; satius qui)em maxime est, ubi remperamentu
haec inter .se has uerint moderatum, ciliri facultisto tum copia ,& ubi maxime permixta fuerint: aegrotat autem, cum horum quid minus, aulamplius fuerine, aut separatur in corpor nec fueri reliquis' omnibus contemperatum . Quamobrem curet inoibi fere om
167쪽
perius, ubi de caussis epilaptici affectus agebatur, ex Galeno, & alijs abunde ostentata fit, piru ito su m, mmelancholicum humorem Caussas elle efficietesssius aegritud mi sperestentiam ortar, uten amborum humorum affectrinem progignerit diligenti cura per sua fignainquirendum estis Vasiaterum curatio pro v AMIs rele rictMe humoris morbum producentiso Ideo qui aIlia a peccante incorpore hinnorem catllanico euacuat, praeterquam quodcaussem , dc consequentera seci a minime tollimi, in maxarrum etiam vitae discrimen patientem dctae undis Vt uimr a pituita , a qua fir
quentius assectio hu uiseemodi prouenit, exordiu traumaret, intra coniectura ex sensibilibus per quae stiteI lactilia appxehenduntur jexcedentem iis corpore ps tu itam argues ex albo colore in toto patientis arn E tu apparente - A colare enim delitescentium in coi pote humomm cognitio desiumitur: nam color sim sis in cute esssorescit subsectis succis, nisi in prosum dum recesserin aut in ipsam cute violentius irruanti Quare siquispiam ad episerta obncX.um accitus a ceps , dubiusve sit de humore morbum producente attente inspiciat,an patientis corpus ad album, candidum&vergat, an sit comitialis ad' somnum proes uis, & de capit irarauitate, ut etiam menis, corporisque pigrisa conqueratur .. Haec eniim abundantispse. tu tiar indicium affer r, ut similiter muccosa uarium
cremerim, ructuvaci es, quando nimirum in ve
triculo supers u itas adest - Ad quam quidem digno
tionem facilius assequendamc feretnon parum a m acremperamentum ni istempus offpraefingest, regio ita qua degstaeger, eiusdem studia,&victus
ratio . Haec enim omnra inspicienda sunt a medic sequi exuperatis in corpore humoris indicia perquirit, im
168쪽
qn his praecipue, in quibus humores tetrocesserunt, &non sunt aequa portione per toti, corpus distus.Quantum entiri ad aetatem spectat, cu n quatuor humores, ut inquit Soranus, per quatuor artatcs dominentur, in pueritia pituitosus una cum parte sanguinis usque in annuin ocimum quartum, post quod tempus in ν.aph. eoas.cipit pubertas, dominatur. Ideo Hippocrates; Puer L .ieri . ' caIidis,&humidis temperatus est, quia ex his constitutus est, & in his incrementum acoepit. humidissima igitur, & cali stima sunt corpora proxima gen Tationi, & augentur quamplurimum, & quae his proxima sunt, eodem modo. Puerorum, ait Galenus, Ibissimis. .
aetatem par est esse hum idam,quod incrementum I cidere in aliud temperamentum possit nullum. Pr pterea etiam lectum est apud Albertum Magnum augumenti tempus in aetate puerisi potissimum vigere, propter vicinitatem quam haber cum rempote sua mei originis, quae ex calido est, ct humido, . His asde inordinatam vivendi rationem,qua pueri ipsi ut tur . nam praeterquam quod edaces sunt, immo he, Iuones, a cibo etiam ludentes, profitientesqς mouentur. unde crudis humoribus abundant, & crudas etiavrinas emittunt. Concoctio nanque fit corporis, ut etiam animi,quiete. Multis humiditatibus abundant senes, dispari tamea caussa, & ratione. Ideo enim se
ratrix illorum Acestas innesta alimenta debiliter c coquit. Id quod in ipsis per accidensis ron proprii
temperamenta rhion , quemadmodum in pueris. Senectus enun natura frigida est, & sicca. Vnde v, gilas senes, quod eorum humustatibus repugnat . in vict. m. quam rem docth more suo enarrat Alexander A phro .. temp., ..
169쪽
hilominus v igiles esse. Illis quidem abundare tradit, quia frigidiores sunt, & debiliores,& ad concoquendum ineptiores prae longi temporis spatio reddutur.
Vnde in eorum corporibus foramina, & meatus CX crementis redundant. Vigiles vero sunt,ouia sicciores parte corporis solida eiciuntur . Ex his ergo inscrri qudam volet,lam si nes, quam pueros posse cini. Eh. ita. Initialem morbum pati. Re hanc superiu*explicaui, ubi quaerebam cur pueri epileptici, 1enes vel o ape plectici magis evadant. Quod vero pueri, antequi in pRbertatis annos attingant, comitiali morbo obnoxij - . plerunque sint cxperientia docet, & Hippocrates ip 1q, qui talem affectionem in pueris obortam,pubertati iηgressu,ut plurimum in ijs desinere testatum relinquit. Quamobrem si patiens oblatus puer adhuc CXi stat, de humore epilepsiam producente certa fere,dς indubitatam ab illius aetate coniecturam inire omni no poteris. idem praestabit auxilium temperatura ip sa. Molles enim, candidi, &obosi pituitosum in corpore humorem dominari significant. tali temper mento praeditae plerunquesunt mulieres,quae idcircoepi lectico affectui propensiores, quam viri forent, , .de dies b. iuxta illud Galent: corporis passuri babilitas magnRin raritudinum generatione partem obtinet, nisi pςr Vtcrum, veluti per cloacam singulis mensibus excr .menta deponerent. Sed qui alicuius temperamen uad x nguem nosse discupit, ut per illud in exuperantis . humoris cognitionem facilius deueniat, quonialium manu corpuS, Vt ei plures facultates, funet iones iust conu quiunt, ita plures partes distiinili modo temp rataso'nino possidet,ex una illarum partium tempe. rie coniecturam fac e de toto corpore non debes,
. sed adeundae singuialunt, esuinandum P quo tem
170쪽
perainento ventriculus, quo pulmo, quo cerebrum, acreIiquarum per se unaquaeque Seorsum sit. Ita. n. . de Universi hominis temperamento probabilius iudicium feretur. quemadmodum enim totum nihil est aliud, quam suae partes unitae, ac simul sumpne, sic teperamentum totius nihil aliud est, quam temperameti partium omnium vnio. Sed quia cuiuscunque partis subitantiam, atque temperiem velle scrutari lon. gum nimis loret, ad cerebrum imprimis,cor,& iecur mens ipsa dirigatur, 1 quibus cumomnium animalis partium temperiei. tum etiam corpori praedomina dis humoris probabiles notae desumunturi siligo enim
membra in aliquo ad frigidum, & humidum inclinare signis a Galeno traditis deprehendes,in illius co pore frigidum, & humidum humorem, qualispitu,
rosus est, peccare constanter affirmato. Ab anni t pore etiam manisesta sumuntur indicia humoris superabundantis . Communis est enim medicoru ominnium sententia, quam unicuique facile est videre apud Hippodratem , vere sanguinem state bilem,au- id. de r. tumno melancholiam, hyeme pituitam crescere,& veterita σὲ
eorpori praedominari. Quare si hyeme aliquis hoc π'' Ista
morbo rorruat, aut etiam temporis constitutione,
quae hyemis naturam praeseserat, nempe quae fiigida sit, &humida,ex hoc pariter allieuerabis pituitam po- Iuxta illud tissimum esse huius morbi caussam . Raro enim visus est, in quo per aestatem inundet pituitosus humor, sicuti per hyemem bilis flaua. Quomodo autε in hy . ea parte spe me ,quo tempore ventres ob caloris antiperistasin calidissimi sunt, pituita fiigidissimus humor adaugeam Tribὸ. 'tur,non uno in loco plenissivi docuit Galenus. R gionem simul varios parere humores, hominumque in ' de nati tomperamenta immutare, di insequenter etiam mo- Ο , ' Η