장음표시 사용
181쪽
utq; vapores eleuantur, qui per et sophagum transeuntes sFatulis, inter quas collocatus est Cesophagus, dolorem inserunt. Si vero ab hepate pendeat epileptici insultus origo, deprehendes ex dolore, & orauitate illius membri, ut similiter ex leui tussicula sicca: quod si a splene aderunt eiusdem membri durities,' &imagna obstructio,nec non etiὸm dolor,& rugitus in sinistro hypochodrio, praeterquam quod uniuersi
corporis color ad obsturum, di melancholicum verget. Signa epilepsiae per consensum ab utero des thes ex mensium, aut spe ais, aut aliarum humid, t,tum, quae per pudenda expura ari solent, vel omnimoda suppressione, vel etiam diminuta purgatione: quam quidem praecedit dolor in pectine,& in utrisq; inguinibus, & partibus dorsi, quibuscum uteruscos Τ ligatur;&grauitas insundo ventris, aut alia demum, si quae sunt, quae illius partis laesionem attestantur. Eiusdem comitialys morbi generis, quod i parte aliqua corporis,mediantibus neruis, origine trahae, cuduplex omnino principium existat, alti. rum nempe extrinsecum, quale est storpionum, vesparum, a Rue id genus animalium ictu venenum ciaculantisi,mo
sus, punctiove, alterum intrinsecum, utrunque ex
noxij vaporis in caput delatione cognoscitur. 1 unc' enim patientes sentiunt veluti auram quandam frigidam eleuan, sensim pin cerebrum adscendCTU, aqua eorum oculi obtenebrantur, & mox in rctrami prolabuntur. Aretaeus signa reserens illius epilepsie, cuius interna est mali origo, haec ipsa in medium per' interpretem affert: Nonnullos vel o & corripit a neruis procul a capite positis incipiens, quicunque Principium affectus in consensum inducunt. Itaq; magni manuum, aut pedum digiti convelluntur; unde& d
182쪽
& dolor, & stupor, & tremor sequuntur. atque in ca put impetum dieiunt, si d malum surrepens caput in- si si Hisporro fragor quidam redditur perinde, ac si ab ligno, aut lapide verberentur. Cumq; ab hum re surrexerunt, quidam tanquamsici insidiiisyap lassent, commemorant. hoc sanh pacto illi, quibus erimo id malum incidit, decipiuntur. Quibus vero
1amiliare, &consiletum est, simul atque morbus in digitum impetum dedit, aut inde cxortus est, usitatos, qui adsunt, adiutores inclamant, suturamque ab experimento calamit te M prospiciunt ; obsecrant quoque, ut membri unde oritur, constrin ant, resectant, dirigant. quin ut iam ipsmet sibiipus affecta
membra, tanquam inde morbum eximentes trahut, velluntque; atque ita sibimet auxiliante , nonnun quam &nos ad aegritudinis notitiam impulerunt.
Quod si ab Aretaeo tradita emplo aliquo sunt confirmanda paucis abhinc annis Vensius 'iudm iuuenis comit ali conuulsione perconsensum aininimosnistrae manus digito corripi per interua Ia solabat, iquo digito, praecipuε vero ab ea parte, quae inter unguis radicem, & noduri versatur, nestio quid primueleuam aegςr ipse affirmabat, ita tamenivi antea uniuersus d gitus leui quovi motu pa staret. Aciscendebat autem, quod elevabatur, veluti psalliendo,per brachium in caput, urpatiens affectionis caussam in cerebrum migrafitem manu astenderet; qui iuuenis, ut idem mihi retul it, ab hoc symptomate persanatus
est opera:& studio Bonti LeoojέPhysici, tque Chirurgici omni Iaude dignissimiWrua corpore prius dili
gentor purgato,cerebroq; corroborato,pthinigma digito adhibuit, ligato interim carpo, ut aurae adscendenti aditus intercluderetur: Qua arte etiam fanatu
183쪽
epilepsiam illum pati affirmari potest. Cuius etiam
humoris praedominium ostendunt eiusdem patientis temperatura,aetas,& reliqua iam enarrata. Nam mucri, & hirsuti, necnon quibus latae existunt venae, aptissmi sunt, ut huiusmodi in ipsis humor cumuletur. Habent enim hi iecur ad generandum hunc sqculentum humorem perquam aptu, quibus propterea nisi splen validior insit, ut quicquid de illo generetur ad
se trahere valeat, necesse omnino sit eorum corpora atro humore abundare. Inter aetates maxime atra bile detinetur, quae est a vigesimo quinto anno , usque Di de nai. ad quadragesimum quintum, hoc asserente Hippo- 'β crate . tamen vititur quoquo pacto contrarium affirmas dum de apoplex ijs loquens ex sola atra b, O .ir. le genitis ita scribit: Apoplexiae liunt maxime a quadragesimo anno ad sexagesimum. Responderi formian posse quM quemadmodum inqstate melancholicus humor adaugetur, ob exustione in humoribus factam ab aeris calore,cum tamen morbi a melancholia in autumno maxime fiant, ita etiam in iuuenili,ac igenti state,cuius initium est vigesimus quintus a nus, terminus v α 5 trigesimus quintus, atri seum Iancholici humores ab intenso illius aetat scalore coaceruentur, qui nihilominus effectus suos pariant, noin ipsa iuuenta, sed in primo senio, nempe a quadragesimo anno usque ad sexagesimum,quae aetas autumno n aturae proponion e respondet. Haud nego tamεetam in autumno ipso, quam hac in aetate aliquam Iumoris melancholici portionem gigni . Quantum ad anni tempus, quis ignorarinorbos a melancholia pε dentes in autumno potissimum promoueri ita ut s epilepsae obnoxius hoc anni tempore maxime ab il la corripiatu si dicendum sit ab atro potius,quam ullo alio
184쪽
alio humore idipsum produci. Sed si attente perpu-duntur quae prolata sunt a Galeno in Aphorisinorum
commentarijs, asserendum omnino est in autumnali tempore non tantum ijs, qui ab atro,nigrove hum
re epileptici sunt, istud simploma contingere, verssct ijs quoque, qui pituitosi humoris culpa comitiale..
Euadunt. Explicans enim quamobrem medicitas parens sapientissimus exarauit in autumno epilepsiam generari, caussam refert non in humorem melancholicum illo tempore redundantem, sed potius in repotinam illius tempestatis in contrarium mutationem . nam sere meridianis temporibus calor, nocturnis,at
que matutinis, & vespertinis frigus exuperat.nihil autem aeque epilepticas accessiones gignere, atq; eius modi mutatio potest. Ab hoc eodem melancholico humore excitatam esse comitialem inuasione re gio pariter ostendit, quae quidem calida sit, ac si a. Talis enim regio atros, melancholicosque humores
progignit. Unde verisimile fit melancholiar viiijs patere magis Arabes, Mauros, Syros,& Indos, qui om nes feruida incolunt loca, quam obnoxij sint Galli, Britanni, Scrthar, Thraces, atque Germani, qui gemlidis in locis habitant. Quare ut in illis comitiale symptoma ex melancholia,ita in his ex pituita magis flet. Ideo cuilibet ipsorum mutatio in locum contrarijsqualitatibus affectum mirum in modum ad morbi liberationem conducet. Ex epileptici Veron udijs conijeies etiam an melancholicus humor affectione
progignat, nempe si motui, ac labori deditus fuerit. Labor enim melancholicum gignit humorem,praesertim si fuerit diuturnus. Quanto etenim longio , tanto erit ad atram bilem generata magis proclivis. Omnis nanque localis motus, ad que labor,& cxer V a citium
185쪽
citium reducitur in calefactivus est, ea prorsus ratione, quam apud Aristotelem vidimus. N imirum, aut quia adducit calefaciens,ut coeli motus astrum supra heinisipherium: aut quia per confricationem,aut concitatam med ij diuisionem producitur. Quaecunque autem in nostro corpore calorem adaugent, haec ad atrae bilis generationem corpus ipsum aptistimum efficiunt. Demum ex vivendi ratione,p cipue voae cibo,& potu, si melancholicu humore gignendi faincultatem habuerint, indubitata sere coniectura aes qui possumus, a tali humore morbum hunc progeni-
. l. . tum esse. Quamam vero sint cibaria atrum humore
Ex his ergo omnibus non modo in comitiali, sed in omni alio morbo,diligenter expensis, ac examinatis,essicientem caussam non difficulter inuenies, qua cognita, & ablata una etiam morbi ipsi auseruntur.
De signis epinsita a veqtriculo, cate hq corporis partibus progenitα
forti, lege non a ventriculo tantum, sed ab aliis etiam' corporis panibus senitum piramunciant. Magni simi idem refert, pilusquam ad medica praemdiu'acecaamum; non ignoriretium affectio incer bro pei se sit,on vero soliunde commimicetur. Cuius qui sem uniuersalis aliqua nota inuest igLda est, antequam ad paniculares descendam. am-
186쪽
obrem signum uniuersale per consensum esse epile- Psiam,actiones erunt cerebri haud profecto ita viti tae extra accessionem,ut in epilepsia fit in cerebro peressentiam genita. Consensus enim propriam cer bri intemperiem, qua animales functiones omnes magnopere oblaeduntur, per se non procreat. Exor diar vero, inter particularia' a sign is,quae malum per Consensum ventriculo factum significant. Haec igiatur sunt palpitatio ipsius ventriculi, tumultus, & er fio , Insuper ex inediaue seu cibo tardus affumpto e candescunt,quibus a stomacho vitium oritur. His adde cordis tremorem, capitis dolorem peracerbu, vociserationem, rugitum, inrcoris, geniturae, & vria nae defluxionem, lenem morbi accessionem,eiusquis facilem Blutionem cum immitia . Inter quae signa recensentur aliqua comitiunia potius, quam huius palaris peculiaria . Quare hac in lactiunc propria tantum apii lici per consensum a ventriculo expendam,r
liqua suo lotio. Quantu id palpitationem,quites'
Pariis quaedam praser Naturam datatatio, retentricii
facultatis ipsins ventricliti limbecillitatem praesesert prae qua stomachus cibos amplectit unquidem, sed
cum inbrutu quodam , atqueiti more: Vnde con
coimpia debiliter ciperadas crassiores, generat fi lus,qui m cxitum quaerunt , palpi adolMSimqtum efficiunt. . Itaque si epilopticum huis: odi ventriculi symptoma praeced. r,verisimile certe fit, illum per consensum ab ea parte affectionem petet Lob quandam classarum partium substantiam ab eodem V pntriculo in cerebrum expirante Sed j Ilud hoc, in inco; praetereundum non est,palpitationem epit plici morbi non modo a stomucho; venistiam ab alucom
poris partibu ; quae dilatari, distendive possint, oris sinem
187쪽
ginem ducentis signum nobis esse. Quam rem prriter docuit Avicenna cum scripsit palpitationem co mitialis morbi in piarcord ijs geniti notam existere. vid di de Palpitatio enim fit non in ventriculo se um, sed inii 'ti e . omnibus corporis particulis, in quibus dilatatio, distensioq; accidere possunt: neque enim os, cartilago ve viaquani palpitant, cu dilatari nullo modo queat: atque hanc cuti subinde contingere saepe videmus, nonnunquam vero etiam subiectis illi musculis. In supcr non ita raro ventriculo, vescae, utero, intest senis, te cinori, lieni, & septo trasuerso accidere potest, atque omnibus quae distendi, d latariq; valent, ita ut
cum arterijs,tum cordi ipsi contingere videatur,aliusque in his praeter pulsum motus existat . Cum itaque tot partibus palpitatio accidat, iuremerito dicitur ea esse notam epilepsiae ab omnibus corporis particulis distensionem admittentibus emanantis, non tantum illius, cuius est a ventriculo prima origo. Illud sane praetereundum non est, palpirationem, quae comiti
te symptoma per consensum ab hypochondrijs gense tum significat, a melancholicis vaporibus creari. Proinde scriptum reliquit idem auctor,quod si huiuscemodi palpitatio diutius protrahitur, aut melach lia hypochondriacam, aut epilepticum morbu prsi dicat. Haec de palpitatione , venio iam ad tumultu, quem effici tunc Galenus ipse testatur, dum in ventre fiuctuant ingestie ibit Elicitur hoc manifeste ex e de Galeno, ubi fiuctuationes cum sonitu retentricis facultatis non probe undiq; cibos amplexantis symptoma esse docet. nam tradit quod cu retentricis, &complectentis facultatis agendi probitas in ijs duo hus consistat, ut tu nullus ab ea locus relinquatur inister ventrem, & cibos vacuus, tum complect endi i pus
188쪽
pus cum concoquendi tempore exaequetur,vel altero 'tantum non probe actione obibit, vel utroque: --Ptomataq; consequemur, imbecillo quidem compIexui. fluctuationes cum sonitu , quas Graeci clydonas vocant, & flatulentiae: Iniusto autem complectendi tempori excretio celer, & ciborum lin inferiore veniatre corruptela. Merito igitur fluctuatio cum sonitu, quam sub nomine tumultus Paulus ipst designauit, epilepsiam per consensum a ventriculo prouenire nobis ostendit. In tali enim stomachi vitio rationi e sonum est copiosam flatuum multitudinem in cer brum efferri, quae ventre, obstruendo pilepsiam pariat. Hii ius generis erosio quoque existit. Sed haec
illius tantum, ni fallor, epileptici casus a ventriculo originem trahentis nota euad e, qui non a crassa aliqua vaporosa substantia, sed a biliosis,mordacibusq; succis in os ipsius ventriculi connuentibus, leuemq; ibi etiam continui solutionem essicientibus, produci saepe videtur i: cu ius modi epilepsia capiebatur Gr
maticus ille Galeni, Quoties nimis vehementer do 3.de Ioe. .ceret, aut cogitaret, aut irasceretur, aut inediam su-
stiti erct. Spectat huc comitialis conuulso eorum squi a cibo serius assumpto excandescunt, quales ominn no sutri picrocholi Graecis nuncupati, in quorum ventria ulo, praesertim si irascantur, aut diutius,quam illorummet consuetudo ferat, inediam tolerent, bilissi humores acres coguntur,a quibus membri illius vide Ga ritire sensilii maxime assecto, mordicusq; vellicato , lems et pileptica accessio invehitur, ob amnitatem ni- ς - . iurum, quam cum cerebro persenam cerebri propaginem stomachus ipse contraxit . Hoc sensu intelis ligendus est Galenus cum dicit epilepsiam concitari n. in
obstomachi inanitionem. Patientes id mali genus
189쪽
est dii se' ventrieuli vitio eordis etiam tremon adfligit, sine lim, It ob vict- dieaturde ipso et corde kfiae de ore silernoxj M ventriculi. De ustoque enim recte efferri potest: Notum siqindem eth vn ictaque vestrum tam rata ui
' sensu preditum sis orificium ventriculi supeyyω, Vφin eius affect ionibu&,coh ipsi lassicῖ videatur . passio cardiaca,quod Inicius ventriculi ii cupauerinti quoniura scilicet ipse laeso, eadem in symptomatas eadem Nepemodum an im i d
, quaeindri e plurimus iesiosensus i statem iri: animi deliquim de syncopas inserendi, corde his
consensium ducto .i In digiti punctura hoc saepi. a cidere videmus. Hinc discas velim ventriculum,noquia cordi propinquus,eidem proprias pastiones smunicare , sed quia aetum possidet sensum . . RII quantumuis vicina pars se, ut pericardiuml, ni egro gium habeat sensum, hi iusmodi accidentia inferrς
nequit. Non semel aurem ostensum est vim hanctam acriter sentiendi ventriculo accedere a sexto neruorum pari, a io quamprirnum tum dexter, tum sinnister rec rens voearns ceruqs ad orificium ventri tuli iam dictum peruenit, in mutas, neruulos quasi retisin morem diuidimi p&los illud amplexantur . quam ob caussam iensum tactus in sit perno ore Uen - ras. de vis triculi maximevigere scriptum reliquit Galenus,quandV.eis. Quam alibi idem dixerit,non di omnibus et queexacti Litai. e 1. Da ventriculi 1 istri,quod sane,vilesse postili
prima faeie non intelligo, praesentin side ventriculi ore loquamur , qui secundum suam innatam habitindinem se habeat, cum in omnibus tque neruora iste. consensus existat .. Addit Avicenna peracerbum v pitia
190쪽
Liber Tertius. 8r '. pitis dolorem persentiri ab his, qui per consensium a . . 3
stomacho affect ionem hanc pati coguntur.CausIa huius doloris nulla, ut puto, alia censenda est,quam v Pores a ventriculo eleuati, qui vel multitudine, vel acri qualitate cerebri membranas distendendo, aut moleste seriendo,ingentem capitis dolorem broducunt . Sed quoniam talis etiam pene dolor sentitur ab ijs, in quibus non a ventriculo,sed per cssentiam in . cerebro symploma hoc generatur, alia signa repe deda sunt, quibus rem certius dignoscexe valeamus. Caetera signa ab Avicenna posita omittuntur, qu niam partim comunia sunt alijsepilepsiae speciebus, partim vero per se satis clara, atque perspicua. Η u
cusiue de ventriculo, ad alias modo corporis partes accedendum est. Prouenientem ab interaneis epi-
lepsiam, ob vermes in ipsis latentes, indicabunt se quens sa'iure defluxio, lumbricorum, & astaridum ira: Isio, & demum punctio in imo ventre access onis tempore percepta. Sisna autem comitialis casus per consensum ab hypochondrijs erunt eadem prorsius quae melancholis nypochondr acq adscribuntur,ruc tus nimirum acidi, inflatio, rugitus, de dolor in ventre no ita breui tempore quiescens, propter materiei crassitiem, quae plerunque est melancho l. a,pituit
Laq; simul. Quandoq; etiam in tali epilepsia persentitur inflammatio in hypochondrijs ipsis ab humoribus calidioribiis, ut biliosis, vel alijs ibide putrescentibus. Ad haec scribit Avicenna nonnunquam citari dolor in inter utrasque spatulas post cibi tamen assiimptionem: qui dolor a celebrata concoctione quietem adinvenit: deinde, nouo cibo assumpto,r uertitur. Quod sane, ut puto, accidit, quoniam inveutriculo cibus ipse corrumpitur, a quo acreS, pra-