장음표시 사용
61쪽
trum , sic etiam in communem sensum undiq;.cor me niunt exteria orsi quinque scnsuuiax obiecta; circa quae exercent sese varijs officijs aliae enumcratae potentiae, prout unicuique vestauni ex philosophorum libris no tum es se scio. Haec de sentiente animali virtute, tam scilicet intcma, quam exicrna. Mouens autem est , qua animal, animalis partes mouentur . sed cum haud unae. sint motion in specis ab animali virtute m uente pendentes .de: illa solum, ad quam progressiua refertu si scamnonem habebo, sub qua contractio,& al iae
huius g Cris motioncs continentur. Huius autem
causa gemina est , philosopho teste, nimirum imaginatio, S appetitus , quibus obediunt nerui mirabili ise
dere naturae, qui a spiritu impolluntur. Quare motus voluntarius tunc sane is, cum appetitus excitato spiritu neruos impellit, qui deinceps musculos cient,musculi vero tendines, hi vero ad se membra trahunt, usque
quo prorarediatur Oo, quo ipsa imaginatio ducit. Quarctim ita sint, illud modo ignorandum non est animam
hanc rationale in cerebro contentam ad praedicta Gmnia praestanda, seu ut clarius dica, ad operationes omnes animales vocatas edendas, spiritu animali primario eius instrumento tanquam caussa media uti,quispiritus ex vitali per ceruicis arterias in reto admirabile sublato, primum elaboratur, deindoin cerebro eius vi ingenita, vel in anterioribus uentriculis in animalem conum trur, quo ita consecto, ac elaborato reserti sunt medius, atque postremus cerobri simus, unde tanquam csontet per neruorum dumis ,& insensuu instrumenta, &in motorcsmiusculos dimanat, siue per eiusde spiritus substantiam, siue instar luminis id ipsum fiat. Cuergo superius a me domonstratum sit in omni epilepsiae generationis' modo utique occludi aliquando mim
62쪽
obstruutur a materia crassa, aliquando uero conniventurae qualitate praua ad ipsos per consensum transmissaὶ smi,u in cerobri uentriculos se deS animalium spirituum, a qui- Οε, animabus tanquam a proximo instrum mo emanant animae ' ubina actiones omnes, necesse omnino est, ut exitum spiriti- ' ' ..hus minime habentibus, hoc morbi genere decidentes .i, motrix
motu , lentibusq; pl tuentur, nec non citam ration IS , yet neruos
memori q; amissionem incurrant. Verum quoniam α' ἡ ' cpileptici, S hi praesertim, qui per essentiam hoc morbi
scnus putiuntur, non soluin morbo ingruente,led & ab quis io est eo liberi immemores, ac Veluti amenteS, nec non ad omnes alias animales aditioncs obeudas ineptiorra Op- parent, quςret hic vestrumquispiam ex qua nam caussi ijsinites rasa idipsu in enascitur. Claru in est ex Galeni sentCntia i de loe affnullam sere actionem laedi posse, nisi pars, quaeipsim ' facit , na quoque assiciatur. Nos igitur cum partem in crimitiali morbo praecipue obuiam cerebrum ita- tuamus, animales facul tales, quq ab eo emanant, tresionem simul pati dicere cogimur. Inter morbos autem, a quibus principes animae vires affici magnopcre solet, kigida imprimis, & humida cerebri intemperies existit, unde Hippocrates: Obliuiosi fiunt, dum cerebrum in lib.de saperfrigeratur. cui subscribenas Arctanis, rationem, ait eo usque morbus eonturbat, ac dei jeio,vtyrorsus denique infatuentur. Atque horum olnnium caussae est clim humiditate frigiditas. Ferunt enim ubi ab utero epileptici cerebrum imbecille, in quo ob alteratricis facultatis frustrationem pituitbs cxcrementi eopia in
dies adaugetur, a qua, ut etium ab humore molancoli- Cur tamenco in his, qui vitio talis humoris epileptici fiunt, tota eieciem dieius substantia in frigidatur. Gerobro autem frigefacto animales fiunctiones Un mos obtUrpescunt . nam ut cx Aristotele constat, anima, & corpus mutuo com- De Ibysios V a patiun- '
63쪽
patiuntur, ut animae habitus alteratus alterat una cor t ' Me poris formam ,&e contra. Hinc animi passiones, ut ingror, ira , & consimilia corpus afficiunt, imoa naturali statu auenunt, iuxta quam sentemiam dictu suit a Damasceno, corporis temperaturam animi affectibus
semper cohaerere. Ita etiam corporis pathemata animam, seu animae potentias magnopere laedunt, atque
conturbant, ut cum in febre, phrenitide, & huius generis similibus, tim praecipue in epilepsia correptis fia-cillime conspicitur, in quibus non modo sensius ullus reperitur, qui non serietur,& a sui muneris functione
non cesset; verum etiam princeps animi pars rati , a que memoria deperditur . Quod autem animales functiones omnes a frigore laedaniur haud uno in loco te statur ipse Galenus . torpent etenim frigore animr ,& corporis actiones , quas excitat moderata calidia. tas. Id quod ex medicamentorum natura plane distere licet, quippe frigita stupore, soporem*, calida uero uigilias,&uarias motioncs inducunt. Unde a G leno dictum reperitur, stigus nulli functioni ex usu es taleioe assi se; qui pariter de memoria loquens, cum uel petrat, i quit,uel omnino grauiter ima est memoria, frigida tuc intemperies est. sed praeter obliuionem fatuitas etian rex refrigeratione creaturis Quocirca mirum uideri cuiquam non debet, si ualde senes, & fatui sint,& imm mores, substantia cerebri illorum frigeficta, ueluti &infantes nimia humiditate abundantes. quapropter s. de histor. iure dictum legitur ab Aristotcle, puerorum animam nihil a brutorum antina differre. Qua in re audiendus etiam est Herodotus, qui ad hunc modum loquia Ia Thil . tur: Auge scente corpore.mens quoque simul capit incrementu m, atque eo senescente consenestit. Dum enim in D ntes sumus ratio ueluti obruta, & ebria hu
64쪽
truri e multo operari non potest. Humiditas etenim quoque non parum ossicit memoriar, rationi o sensui
omni, & motui, ea quidem de caussa, qua HippocrateS 3 aphor. . dixit austrum auditum hebetare, caliginem visui obducere, caput grauare, & corpori tarditatem conciliare . Humefacto enim principio neruorum facultates animales, sensusq; omnes una cum motu voluntario torpere necesseest. Qua in quidem humiditatem pueri ex semine copiosam obtincnt , ob quam non ad m tum solummodo, verum ctiam ad scientiarum adquisitionem minus apti redduntur. Et hoc in quod vo- .phvs .
luit Aristoteles cum prodidit scientiae acquisitionem nullam a principio esse, quo circa subdit infantes, nec discere possunt,nec sensibus perinde dijudicare, atqueat ij seniores, cum multa is eis perturbatio sit,& motus. Quam rem ut optime intelligatis sciendum a vobis est
in teneIla adhuc aetate ob humoris copiam uberiorem internorum senisum organa perenni motu agitari, a que dimuere . unde fit ut rerum imagine uae per eX- ternos sensus in internos illabuntur, in officinis adseruari nequeastis ut neque in cera liquefacta ae quas exprimit sigillum; eapropter ipsus rationis lumen eo tepore minime elucet, sed quasi nebula obtectu est. v ubie,si
de tunc addiscere non valemus, sed cum humi ditate Odi purios illa paulatim, ac medioei iter consuinpta hausta simu- senio lachra permanent ,& suo rite munere iungitui imaginatio. Intellectus enim operationem ab ipsa imaginatione pendere docuit nos Aristoteles . Applaudunt i i δ''η
huic sententiae Hippocrates, atque Galenus, ille qui- α μς dem cum alibi, tum ubi refert insanienti necesse esse prae humiditate cerebru, in quo animae sunt opera,moueri, ubi videlicet humidius, quam pro natura fuerit, tandiuq, hominem sapere, quandiu eiusdemmet cerei
65쪽
brum quieuerit. Hic verb cu tradit cerebrum siccum ad suas actisos expoditissimum esse, meliusq; se habere ad im inritonem, ratiocinationem, memoriam, visum, auditum, alio sensus. Ex quibus omnibus non dissicile est elicerenua ob caussam epileptici, nommodo ingruente morbo, sensum,&motu ration om ac memoriam amittant , sed & ab eoriberi, omni ii tepore , immemores, ac veluti amentes appareant; Ut
Lm quia eκ taen allatis aliquot haud nogligendae du-tililitiones oriuntur , earundem solutiones in futura linctione vobis ante oculos ponere constitui.
Ol octionum adiursus anteactam lectionem inlum. . Lect. xv i hin m dubitandi ansam pro viribus a
Dyndam, Auditores; quod proprium quali utiquc materiam pertractantium iudicatur,obiectiores, quae aduersus ea, quae in pr terita lectio sin alia a suere, ab ingenio aliquo obijci possent, soluere iri phimsenti conabori. Dubitatur igitur in priis is ut m Ucta sit Galeni opinio, in epilepsia ratione, que lusminima eperdi. Siquide Oribasius de di fer ntia, 'quae inter epilapsiam, molancholiam, & inta. . ni. nium Versatur, disserens haec 'ciba profero. Epilapsia
ς' la ima inoisono, lmelancholia in ratione, Insania in LL, .Lia.d. memoria est.--ire vis est Ai' ritis ubi senta ' dipye- ses communis asscisti nosn esse et pilepsiam Voluit. uiti ''' Ambigitu quinetiam circa ipsam mei memoriam , naex superius enarratis PeripatUticorum sententiam, qua censent memoriar scdoen non in Uctebro contineri, ted
in corde, Vt 'hi proprio,& peculiari loco approbarh visi
66쪽
sumuς. Quandoquidem si, veluti nos supra affirmau, inus, & Bernardinus Crippa philosophus arui sui clarissim tis astruebat, propter vel frigoris, vel humoris abu- dantians, homines omni propemoduin memoria care revidentur, qui conuenire potest, ut in cerebro quod& frigidissinium; ac humidissimum est omnium, quae in animali sunt, atque contrarium propriae sicili animae, quae est calidissima , ipsius memoriae uis collocetur Idem asseri posse uidetur de c eris anima potentiis, quas a frigido, &' humido tautopere laedi affirmaui. Dubitatur insuper circa ea, quae de frigord, & calore protulimus, si uera nimirum sunt, ueluti uera essetain medici, quam philosophi omnos concedunt, cur timidi uocantur Syri, Mauri; Arabes, &Indi, qui feruidis in locis habitant, sortes e contra Galli , Scythar, Thraces, Germani, atque Britanni, qui gelidas regiones incolunt Praeterea ex Galeno dictum a nobis est sirigus nulli functioni ex usu esse , ctim tamen oppositam sententia habeat Aristoteles, qui inter elementorum qua- 'litates stigiis post calonem maxime activum esst dixit. Unde non eus, ad ipsum calore nractivas potissimul praestare actiones stlgus apparet, ur simi finire, mutare, humectare, exsiccare, tanquam homogenea,quam etherogenea congregare. Det iumex eodem Galeno probatum est memoria, & ratione valere eos magis, quorum cerebrum humiditate milius scabeat, ideos nes, quorum cerebrum siccum est, ut uniuersa itidem lillorum temperies, memorIa, rationeq; csbris antestare deberent,cu n ihilominus a lili omnia nosipsa doceat experientia . Hae sunt primarim dubitationes, quae ex iam habita lectione necessario enasci videntur, quas nunc retrogrado, praepolleroq; ordine usus onucleare aggredior. Sententia suit Heracliti, qui ante Galenuvixit,
67쪽
vixit, temperamento sicciores alijs esse prudentiores; ex quo illud: spiritus siccus anima ingeniosissima. Quantum Vero attinet ad senes, clarum est esse frigidos, & siccos ; nam idcirco Aristotcles, refcrente Ga-lcno, senium marcescenti stirpi adsimilat, quippe stir pcs nouellae dum sunt, molles humidaeq; cernuntur,sc-ncscentes assiduc magis siccescere videntur, ad postremit aridae prorsus redduntur, idq; ipsis mers est. Unde iuremerito senium nil aliud esse, quam viam ad interi
tum proseri, eo quia in frigido, di sicco consistit. Qus
rem confirmat idem Galenus, ubi quaerens caustam , quamobrem scriptum sit ab Hippocrate, senectutem Vigilijs infestati tradit, illud contingere non modo quia senectus ipsa solicita,& anxia existit, sed propter nimiam etiam coiPol is siccitatem, ob quam glaucomata senibus prouenire scribit, immodice nempu instrumeniis visui interuientibias exsiccatis, neque cnim contra sunt senum aurium, & oculorum humiditates, destit
lationes , vertigines, acalij frigidi,&humidi affectus a quibus senes ipsi tentantur, quoniam, etsi multa humidorum, &pituitosorum recrementora copia in his coad ceruetur, id tamen per accidens fit, ob alteratricis facultatis frustrationem. Quoad enim propriam , ac lanatam substantiam frigidae, ac siccae sunt tem Periei. Quo rcsplaiens Ioannes Grammaticua senium frigoris , desimi vid oria neri tradidit. Sen igitur sunt temperamento sicci, & nihilominus obliuiosi, ac aliquando fatui, & prope delirantes. Pro solutione dissiculi tis asterendum est, illud in senibus contingere non ob eorum siccitatem, ratione cuius homines ad animalca
actiones edenda, paratisi inii redduntur, sed frigidit tem, quaeomnibus palam munij, adimi aduersatur. Uel diccndum quemadmodum pueri ob nimiam humidiatatem s
68쪽
tatem, ac desectum congruentis duritiei,parum & memoria, & ratione valent,ita ipses ob immodicam organorum inarescentiam, defectumq; competentis humidi, obliuiosos, ac amentes euadere. Qua rem docuit in de me- nos Aristoteles, ubi tradit pueros, & valde senes obliuiosos esse propter motum, quod illi in accretione, hi vero in decretione multa versentur. In senibus etenim quasi in ruinosis aedificijs, depictae rerum imagines exolescunt. Ita etiam Galenus ob siccitatem de- 3 de loe.in
perdi memoriam refert, ut cuidam sui aeui contigit,qui 'ob nimias vigilias, nimiamq; in literarum stud ijs ass-duitatem organo exsiccato memoriam pene amiserat. Atque hic obsecro unum notate; non temere vulgo ia- Τctatum esse sapientes multos delirare . nam, vel Hippo- γ.aphoe.1s.crate auctore, a nim ijs uisiiijs desipientia aliquando i prouenit, idq; tum nimiae siccitatis,quam pariunt uigi- 'li' ratione, tum quia per longas uigilias biliosior se guis redditur. Licet autem memoriae abolitio sit excedentis humidi soboles, ueluti eiusdem perfectio sicci congruentis, tamen utriusque qualitatis, imo & aliarum qualitatum exuperantia memoriam labefactat Silentio uero non inuoluam Auermem autumare se laesi adnibus obliuionem ob accidentalem eorum humiditatem ,'uemadmodum pueris ob naturalem accidere.
Qus opinio mihi non improbanda uidetur,suanquam secus Aristoteles, a quo in praesenti non discedo, senu obliuionem in desectum humidi natiui referens, cuius idonea commistio memoriae organum attemperat; at que haec omnia quantum ad primam dubitationem . Quantum uero ad secundam, uerissimum est, quod a Galeno dictum reperirur frigus nulli iunctioni ex usu esse, at hoc non impedit, quominus frigus actiones, '' quas philosophus recenset, efficiat. Galenus enim de ψ mrieor, .
69쪽
, his actionibus loquitur,quae aguntur lacultasibus, qui bus humanum corpus regitur,&guberna ur, quarum quidem actionum non estper se efficiens frigus; qua ,.ri l.d re &Avicenna frigus in actionibus uirtutum essentialiter non ingredi dicebat. Haetenus de secunda obiectione. Venio ad tertiam, quae est si frigus segnitiei , calor uero uiuacitatis, & roboris caulla existit, cur timidi dicuntur populi in calidis Regionibus degentes, sortes e contra, & uiuidiores, qui frigida loca incolui ei pro cuius dilutione forsitan respondCndum , pauoris, ac timiditatis caussiam geminam esse, sanguinis uidelicet frigiditatem, atque crassitiem; id quod Vates ilicinotauit hoc senarios i ii l l Hi Frigidus Arcadibus eoit in praecordia sanguis.
Conci Rip. Scaliger addit sanguinis paucitatem I quandoquidemii 4ς i iis ' eos it animosiores sanguinis copia, qui in frigidis habitant Regionibus, at illorum, ait, sanguis ut multus, ita dilutus est, quippe post primae impetum a tu tion is deseruescit, pertinacissime nimirum pugnant Mauri, & Indi .esAn qui degunt inc6o calido imbelles, &:e istin mali sunt , quia ut apud nos fit per canicu- a. .n lares aestu S, in natu Scalor pcipetuo Solis ardore in ii Iitum d issoluitur,qui uero terram egelidam inhabitant seroces sunt, ac animosi, quia frigore ambientis, calor in praecordia coactus illis animum, & robur addit Ati hoc problemate expeditus contero me ad penultimam dubitationem , quae circa sedem memoriae versatur Compertissima res est apud omnes medicos memoria - in cerebro sedem propriam habere, eamq; non in parte aliqua determinata, ut fuit Arabu,&aliorum qu rundam opinio, sed in tota cerebri substantia una cum alijs facultatibus. Sic enim passim Galenus de anima lium virtutum sede sentire videtur . quanquam ad Ga- leni
70쪽
leni mentem non desint, qui rem han aliter defendunt; inter quos est Curtius Marinellus Vir certe in z e 2. medica facultate singularis. Argumento Vero Crip- pN hoc ego pacto respondeo. Quod cerebrum sit om- ς' V'. nium nostri corporis partium frigidissimu luit Ariuo- telis sententia pluribus in locis. Ait men philosephus 1. de lim. a- alioqui rem sensui contrariam attulit cerebri subitantiam secundu. innatam eius complexionem, VeniS Oin- πὸ crnibus, arterijsq; seclusis considerauit, non prout actu ἴψ, vigi- existit in vivent .rtantum enim abest ut cerebrum in vivente siti rigidistimum, ut Galenus scripserit cet c- ν sabrum aere calido etiam aestate media calidius esse, idq;tuni ob continuumina tum , tima ob multitudinem v c-narum, arteriarumit; in membranis ccxcbruinuoluentibus rei stent m. Ideo mediciniam Garq uredi* cerebrum rebus calidis fouent, ne ab aere initigidetur 4
Et alibi Galonus cerebrum calidum ,& humidum.VO- d de-cat; Qui ctiam scripsit cerebrum inspiration C indige- De Odoia f. re ut in frigidetur. Quapropter iurem IuQ. Aqicen Fen ι .ri. Cana do cord s, hepatis, ac cerebri temperat sera loquens 'φ'
tradit cerebrum es o quidem frigidum, sςd in coepi paratio ite ad alia duo principalia vis ccra cor Dcmpe, &iecur, lii destini calidi Isima. In summa vivente anima li ntipa pars in eo est, quae calorem non prυ icrat. Unde parci quam magno versentur in nroru Modurni ', res quidam alias non indoct i, qui de Glculo conscristbentes a frigore ipsius vesicae lapidem signi poste autumant; dum scilicet in crassam materiam agit, eam congregando, ut fieri in externis videmus. Qua opinionem falsam,& a vero alienam esse demonstrat Hip- . . yiς pocrates dum scilicet, si in acutis morbis urinarum interceptiones ex vesicae refrigeratione contingant, pessimum,& lethale signum este perscribit, utpote discui-- G a so, eua-