Opere di Francesco Maria Cavazzoni Zanotti. Tomo primo nono

231쪽

es litibus aliis, tu planetis omnibas gravitatio quaedam , attractioque communis. Hinc illa in philosophorum scholas pervasit opinio, ut credantur omnia se mutuo trahere; qua opinione qui utuntur ad quidlibet, nihilque non attractione explicant, quoniam genus persaepe mutant, & abas leges comminiscun-scuntur, atque alias, vimque ipsam in repulsivania arbitratu suo vertunt , videant ne attractionis min

ant dignitatem. Simplicitatem certe, qua maximoeommendabatur; illi adimunt. Sed ad caelestia redeamus, in quibus attractio est illustrior. Trahentibus se mutuo planetis omnibus opo tet enim sic esse , si omnia quidem se mutuo trahunt nemo sane mirabitur, quod turbentur illi interdum,& ab eo cursu, quem solis attractio postulat, aberis rent non nihil; non quod soli non obtemperent ,

quemadmodum supra posuimus; sed quia planetis etiam aliis, praesertim si propius accesserint , est illis obtemperandum . Et sane turbati Oves , aberrationesque in planetis varias astronomi diligentissimi compertas habent ; consentientesque cum attra-δione mutua invenerunt, eas quidem, in quibus calculos experiri voluerunt; est enim in multis implexa adeo supputatio, & longa , ut ferri vix posisit. Perexiguae autem simi turbationes illae, quas dixi , aberrationesque , ut observatorem , nisi diligentiam adhibeat, facile fugiant. Cuius rei caussa esse potest , quod planetarum massae exiguae admodum sint, si eum solis ruasia comparentur, sinu et idcirco pla

232쪽

netae euiusvis attractio, si cum solis attractione conferatur , prope contemnenda. Haec fusius non persequor; nam neque meum id esse arbitror, nee loci huius. Ceterum quae si massarum proportio , in sole praesertim, in terra, in iove , in saturno, ex iis cognosci potest, quae numero 74 demonstravimus. Sunt enim sol , terra, iupiter, saturnus , ut ante diximus, centralia quaedam corpora , circa quae planetae alii volountur sive primarii, sive secundarit , ellipses deseribentes varias , in quarum focis illa sedent. Iam ergo si & axes ellipsium harum cognoveris , & peri dica planetarum tempora , id quod observationes docebunt , ex eo, quem dixi , numero 4 proportionem statim colliges, quae inter centralium illorum corporum massas intercedit. Hinc apparebit, quanto solis massa planetarum omnium massas superet. Coenitis porro planetarum massis, ut ne physicorum oblectamenta alia praetermittamus ) quoniam & magnitudines ex observatione cognoscentur; nihil negotii erit densitates etiam cognoscere . Quibus rebus eognitis facile innotescet, quantum corpora quaeque gravitent, si vel in sole , vel in terra ponantur, vel in iove, vel in saturdo. Quae astronomi quidem vix curant; phyfici curiosiores consectantur . Illud magis ad astronomos pertinet, quod cum planetae exigua admodum masia snt, uti diximus ;solem, etsi ipsum quoque ad se trahunt, sinunt i

inen manere quasi iinmobilem. Fac enim , solem di

233쪽

224 planetam quemvis, trahentes se mutuo, iam inde ab initio rerum similiter fuisse proiectos , uti duo illa corpora, de quibus supra in quinto capite disseruimus. Oportebit sane solem circa commune gravitatis centrum ellipsim quamdam describere , quae illi respondeat, quam planeta describit, eique sit plane frumilis. Id colliges in illo, quod dixi, capite ex nul meto iri. & sequentibus. Quod si planetae massa ad massam solis sit longe minima, consequens erit, ut commune gravitatis centrum centro solis quamproximum sit; describetque sol ellipsim usque adeo parvam , vix ut moveri videatur. Ac motus quidem solis non uni tantum planetae respondere debet, sed multis; & modo huc verti, modo illuc pro varia planetarum, vi distantia , ac situ; verum cum tenuissimae planetarum omnium massae sint, sol utique deturbari se ab nullo patietur; trepidationes tantum quase . dam accipiet , oscillationesque quam minimas. Res ipsa monere videtur, ut de cometis quoque dieamus, qui longissime advenientes persaepe intra planetarum orbitas se immittunt, ac planetae haberi volunt , Neutono probante. Et sane si illa tenentiquae de communi corporum omnium attractione mo-

do diximus, oportet, cometas quoque a sole trahi. Ac si illa repetamus , quae in Appendice Cap. IV., monuimus, manifestum erit, debere eos, ut qui transversim proiecti sunt, sectiones quasdam conicas suo cursu describere , in quarum foco sol sedeat, ut pla- aetas pulcherrime imitari videantur. Itaque , ut plM.

234쪽

netarum , sic etiam eo metarum viae definiri iam poterunt, & constitui tempora , &reversiones praecognosci, in quibus magna cum spe recentiorum astronomorum exercetur labor; & vero obser rationes, quas quidem ad calculos revocaverunt, egregie adhuc respondere visae sunt, ut appareat in omnibus Nevioni felicitas. Haec dixi, ut intelligas, quantas physicis commoditates iam illa asserant, quae de viribus centralibus dicta a nobis sunt; et si illa cum diceremus , ad nullum certum corpus respicientes in genere ipso consisteremus. Quae si animo, mi Torquate, infixeris penitus , fecerisque ut sint tibi in quaestione qualibet paratissima, putare debebis, te etiam in physicis notia parum profecisse.

239쪽

un cercle , un Polygone , qui fui au cercle me me comme son perim Et re a la circonserence , on pourroit admirer cette proporiton pre 'ii' autant que cellequi a et e trouvee par Archimede, & par Tacquet. Cette recherche m' a conduit a deux propositions , doni I universalite ne permet gueres d' en chercherd' au tres: te les ex poserat avec des reniarques qui serviront 1 en faire sentir toute I' etendue .

PREMIERE PROPOSITION.

240쪽

Done te polygono circonscriti est aut cercle comme son perim Etre a la circon Qtence du Cercle C. Q . F. D. I. Remarque. Il en indἰfferent que te polygone it ruulier ou irregulier. la demonstiation s' apis plique Galement a tous les polygones circonsertis. II. Remarque . on volt d' abord qu' o utres les polygones circonstriis, ii est trEs facile d' en deerire autour du cercle une infinite d' au tres, qui auroni la me me proprie te: Par exemple; si lyon