장음표시 사용
32쪽
Secundum communem Philosophiam eue
2 untdilicitas credentium, oe contrarietas diser si generidu am non orthodoxis reddentium Religionem. Vias ego intellectus humanus excitatus sum ad quaerendam .. veritatem eius, quantu attingeruotest communis rario CHA P. L
naui Religiones inretum uniuersitate, negantes Restioc proprias dc rationales', & improprias nem , a testimonire naturales apud homines, & belluas de omnium creaturpi in , α apud Angelos, & stellii. oc Qxdim: umundum, communi praeeunte ratione, sentitisque expetimentis ; ut meipsum certum redderem, at3ue alios, de fidei vetae dogmatum credulitate; utque meum agnoscerem locum inter creaturas: in quibus diuinus relucet cul
tus, aliis magis, aliis minus, aliis permanea; in suo principio, bis desciscens a princiris.
33쪽
p Emei ordo et, Inveni ut plurimum hominum multitudinem in toto mundo Matietata ea credere, quae sibi a lege, sub qua nascuntur, proponi Plent; aliudque ultra inquirere nihil; eb quod contrariaargumenta non consideralit, atque inter nationes controuersias; nec vident, qudd Philo sephorum sectae omnes sulcire profitentur opiniones quaeque suam, rationibus & experimentis, & altera contra alteram obstinatur, ita quod singulae sibi ridentur veritatem pro se habere. Nec vident, quod lex omnis jactanter praedicat se habere, ad comprobationeri dogmatum suorum, miracula, argumenta, prNhetias, martyrium, concordantias vetitatis; dc 'ubdtot stant accurantes,quot accusata: prvieret nec cuius iudicio uandum est, examinant. catholici nuncupati caeteras gentes esse deceptas a falsis Pros hetis, de a Princip:bus tyrrannis, aut a fallacibus ii aterpretibus egis , omnes uniformiter docent. sic etiam ipsae gentes omnes de Catholicis loci uuntnt; quaelibet fides irridetur ah om
nibus simul aliis. Qui naec non considerat, credit quicquid sibi proponitur in Religione & secta sua, ita si natus es in Mahometii mo, siue in judaismo, siue in Gentilitate, siue alibi. Itaque sors felix est id est Dei beneficium nobis occultum huiusmo i hominum seueti nam omne vultus tale est natum esse sub lege vera: nam per se, tanquam arbitri, penὶ expertes, aliud linquirunt nillil; magnumque infortunium ex occulto Dei Iudicio est eadem, natum essesiis lege peruersa, in qua obstinantur, nihil amplius indagando: nee
mutant mutata rerum serie suarum.
indo GD ix xςm non qilaeritant, propterea qubdi utile est illi, irredere natiuae .Religio . quoniam in ea est quis Princeps, vel sacerdos, vul diues, aliasiae voluptates, ε emolumenta inde captat: quae ita hominem obcaecant, quod gratum habent errorem; eaquamodbargumenta perquirunt, quae possunt ostendere veram esset gem, acudem, in qua vivunt: lia vero contraria, nihil, aut parum
exam Ct, sed extersiplo reputantialsi esse. Prosecto in his ratio . .. . est filia voluntati , luciam rationalitati praeseremis contra jus, &su naturae. Voluntas enim, quasi fluuius ex principio, subsequitur ei Ratione in caelo da in terra. unde fit, ut huiusmodi homines mutata fortuna de imperio, repente opinionem & fidem mutent ; Vticipe ho emis emporibus apud ultramontanos : quoniam cor- ruente utilitate, quae erat mater &sundamentum ratio iis fidei ipso
iam, statim .ratio illa rana apparet, ac similiter fides, quae super illa
suur olor g mem plurimam rationes contrarias fidei stae non inuestigate, propter timorem ab his, qui gladio, de tribunalibus ipsam delincunt. Idcirco facile inhaerere . argumentis fauentibus, n*nantem contradicentibus ι quoniam illa sunt tibi gaudio, & v ccitati mal Hi haec vero nocumento, Vixquoad ravione
34쪽
de fidem: quoniam pater argumenti eius dec go eua. nuit. At in libertate deinde paulatim librat, de herpendit omnia, si pollet iudicio. Maior pars hac in elas te versaturi sicuti in Get diani oc Galliae, α Angliae, de Belgij, dc.Poloniae Nationibus plurimo
IV. Alij autem nullam credunt esse Religionem secundilm na' stipulas oriaturam, sed secundiim artem tantam regnandi, oc conuiuendi. atque inuentionem astutorum, ac prudentum; ac verὶ Deum non esse,vel res humanas nil curaret, vel mundi partem aliam casu, aliam vero ratione regi : dc unumquemque debere seipsum eriliare quod potest per fas & ne fas, sicuti & bestiis accidit: vi lupi deuotant oves, Maquilae columbas innocentes. Atque Deum singulis permittere ut faciant quo8 possunt, aut volunt: post mortem veto, aliam non saperesse vitam; vel si superest, omnibus aeqnὸ conuenire: Qeando- , quidem hic Deus sinit omnes iuxtaproprium ingenium, & volunt . tem operari. Qui etiam s concutrit ut creditur ad omnes emium operationes, non dari peccatum putant : quoniam dc Deus peccaret, quia fieti permittit, & quia contiirrit ad eius essicien iam, tanquam causa praepotentior. Ergo animi esse imbecillitatem, putare quod peccatumst. Sed tantummodo lege statui propter conseruationem communitatis, utque vulgus in obedientia retineatur. At quicunque potest qηod placet operari, statim satisfacere sibi debere, Momnibus mundi perii ut voluptatibus, qnoniam liqc est para noto iuni ea Hai sententiam tuentur Macchiauellisth&Libertini,&Calui- 'nistae ex parte, de plurimum serpit inter Principes, de Aulieos, & Gubernatores, & iudices iniquos: ut enim Chrysost monet, ter repetendo, possibile est, impossibile est, impossibile est, eum qui Dalε
vivit, non vacillare tandem in fide t eius radix enim super proprio sundatur amore, idcirco dissicillime eradicatur, Estque pestis totius saeculi,& omnibus, licὶt non in toto nec in omnibus grassetur; de personarum humanarum in communi;&singulatim ea partic, pio opinionis, vel malorum exinde in alios derivatorum. Hi veritatem adipisci intellectu nunquam λὶ possint, nisi Dei brachio extento; quoniam existimant sese sapientissimos: Et aliud quaerere, esse vanitatem pauperculae gentis, quae nesciat vivere : Aut astutorum, ut nouam struant Religionem, quae sit Dominatus, de Imperij concupio iundamentum. ini autem putat se ad sapientiam peruenisse, nil quaeritat amplius.
Hi religionem s sed palam tanthmin defendunt armis per fas cineses: quoniam glorioἱim aestiment propriam sustentare sectam: aut quia utile est ita facere. At deficiente utilitate, ves gloria, dςficui voapra; tu sidet ipsorum.
35쪽
religionem interpici M. c, de mutant : sic etiam leges omnes, de foedera rumpunt per glossas sallaces, torquendo ea quocunque utile fuerit; ilhc ad iidem veramque religionem absque nctione conuertuntur, nisi per miraculaeuidentissima sipsi enim arbitrantur: este vel ignarorum illusionem, vel prude tum astutiam i quodcunque miraculum scriptum, &c. ac saepἡ obstinath interpretantur mira la elle a casti. J Aut si vident Angelos, vel Daemones, dc saepe, unde certi redduntur vitae, quae remanet post mortem, solent ad piam religionem redire in veritate, sed raro nimis.
v. Titant 'c . de PEilosophi nonnulli, qui legi naturae, prout
ab eis percipi potest, in baechnt : 5 existimant, ves omnem legem esse veram in suo sensu, omnesque a Deo autorizati miraculis, Prophetis. & Martyribus ad benencium diuersarum gentium, quibus iis aliae conueniunt leges :& deceptionem permitti a Creatore, vatiis gubet nati e mundum ritibus, inodisque, prout nationum mores varij requirunt. At naturae leg*m omnibus communem esse, in qua est certitudo ipsis, dc veritas ii id litata. Circa suptanaturalia vero aut nihil credunt, aut credunt, oriania ex omnibus legibus , aut
suspensi, retinent assensium. Atque si post mortem alia nos manet vita, Philosephis illam magis conuenire,qai sese non obstinauerunt in sectis humanis, de in credulitate Deorum, sed priuax tantam Causae seruierunt pio affectia, honesti, opctibus, utilitet benefici Ta genus humanum. Hi nulli, praeterquam sibi, nocent, quoniam indoles, virtus linequam profiteri inuant, non permittit; & quoniam non cupiuQ honores, diuitias, G victum plusquam natural praescribit, ac proinde occasionem malefaciendi non habent: sed vivunt contenti paruo,sniuntur contemplatione, & reputant se plusquam Reges, & P pas, & Monarchas; tanquam ipsi, & non isti, sint veri boni cognitores, eius ne stultionis. Atqui nos ceteris Gliores ad praestandum supernaturalibus veritatibus fidem, minusque resistentes diuina gratiae, considero.
Huiusce generis vix qttatuor suspicacitate in saeculo praesenti deprehendi, de in historiis omnibus vix legi vigintiquinque. Ego enim nunquam Philosephorum in numero eos conscripsi, qui ibidio literarum dant operam, ut possint doctrinam in scholis,&in tribunalibus pro gloriola,& pecuniola vendere. Nam revera sophistici sint omnes eiusmodi scioli, cupidi apparere sapientes, contentiosi, auariti & ambitione pleni, oppressique, ne veritatem intelligant Quin nee qui philosephantur libellos scribendi gratia, ambitione spoliari queunt, nec ergo ignorantia protius. Socratem laudaui si-Pra philosophos omnes, eiusque conlimitets.
36쪽
exemplo sacere 'um ac Principum paruae consaentiae, Cuae- ordo serieii, M. cunt: e deteriora sciunt, operantur; G reputant se quidem scelera- gilium. tos & in fide permanent stupidi, & quasi assiderati: cogitant malum esse malum, & bonum bonum; sed ignaui esse abiectique animi, minus quam caeteriscelestum esse, minusque sycophantam. A cre- idulitate Creatoris. εἰ legis natiuae non recedunt, sed magis consue- tudini se conformant: uti ver b credulitatem exuerunt, essicacibus inionibus pio ipsorum emolumento, & appetitu ducti sunt. Nihil
emimus proximis bcneiaciunt, malignique non sunt; ercpria, aliena pandunt scelera; & cum abusione ludunt iocanturque. in classe sunt Epicurei, Aretinistae, Franchisi*, meretrices, & eredulitaisi & Republicani. Qui ctiam faciles, ac rere tini interdum sunt, praeeunt cligionis varietatem gratia, a Z conuersionem in melius, si ottima exempla, aut eis caces ςςnsui, ero, nocirationes eis Ofictair ur. Qu in perpetuo videntur i celeribus notari 'o
ti obstinatὶ timulate sanctitatem, ac sciciatiam, quibus carent, quod &S. Iustinus sect- plerique inter eos credunt&ie sanctos, ac sapientes propteteaesie, Vel unde suspiean. quod sophismata quatuor addidicere,& libellum unum ab eis lauda px mcchiauelistae tum,& quaestiunculas duas,& Deo per soluere inclinationes, contorsiones corpolis, & deiectiones capi US,& susurro oratio ueri uill m' h f. num, quas nec intelligunt nec attendunt, nec attendere sata ni ouimur responsio. Hique putant seruire se Deo, dum sibi seruiunt de Deo. As ipsorum ted scrupuli iniex proceres probe norunt, quod utilem sibi faciunt Dcum, dum utiles V intus in cap. 3. . se ostendunt Deo. bi Deum esse. apropter cum viderem, quod propria opinio, aut amico mi restionem Hic aula: Recellorum, aut communis sectae, propter assuetardinem in ali-& remunerationξ qua credulitate, & prauam. natiuitalcm, vel educationem, tantum ας probatume' malorum mundo afferret; ego hominum Intellectus, perspicaci intelligentia a Deo me donatum intelligens, ac memoria promptissima, &tenacissima, recoanoscere dccreui ea Viae credunt tra- inc , qnibus donatus sum.
37쪽
G Monotrussis en sectus omnes ipsam repraesentant , ranet ipsam sunt, felertiatur participio Potent lx, sarietis, α Amoris. Vita hominum eisdem primathatifus coaleslatata Degeneratio a potentia est Ty ranis: a sapientia est
sophisticar ab amfrre boni est hypoci,
ip menta , qtigas sebi molieri quis contra Res o nem communem Nationibus in 'aesenti feculo ; σcontra Legislatores modi; ac mox contra catholica ηFidem. Et ego intellectres aI examen ueritatis em rus sum. C A P. II.
CO Intellectus contuens undique naturam iterum uniuersam, idi quM in Metaphysica demonstratur, Ens Ptimnm ellentiari Potentia, sapientia & Amore: secunda vero entia horum participio: ac in tantum esse, existere,&viuere in suo quoque gradu, in qu nium perseuerant in eis Potestatis, sapientiae, & Amoris radij ac participationes, cuique pro rata sua. Cani autem non amplius Potestas, aut sapientia, aut Amor conseruans,ad sunt a conseruante Deo,amittere illud. Nullum enim absque tribus his primalitatibus seruati potest. Idque operatio doceti omnium, ad quam omnium Elic habet anxiogiam. Cum enim aut non possumus, aut nescimusnaut nolumus operari, desinit operatio. I. Idem agnoui in altibus fueudi, Munumquemque ut aere, aut
tanquam Potentem, aut tanquam sapientem, aut tanquam Amantem, & zonum; & hoc plerumque. Nemo enim absque his tribus principiis seruatur. Potentes sunt Principes, & Domini: sapientes sunt Artifices, de Doctores,dc Sacerdotes ex parte: Amantes sunt istorum amici, vel ipsus Dei,& serui eorum, quibus utiles sunt, amatores, sicut & gens imbellis, & iners apta pietati, de amabilitrii humanae. In qua laciliendo aliis seruatur 3 ipa. Ita seruantur mulieres, mancipia, de fideles serui. Item qui, ut Deo vacarent, vi muri in dicant. Ast illustres quidam sunt in tribus, vel in duabuspraedictatum primalitatum. seu praeminentiarum; Sc quidem in una. Item quo majori est ipsorum amor erga Rempublicam, & Legem, re Creatorem; eo meliorest sunt; ae saepe ascendunt ad apicem Sacerdotii, de ad sublimia, iuxta Dei iudicium, a quo in qixtilam amoria scientia fiunt magistri. Alii in exemplum & iuvamen aliorum nas
II. Vidi deinde in saeculo potentiam verami, aliquibus non is periri, & in plerisque loco illius eminere Tyrannidem, ut Salomon
inquit, quae est potestas ficti; & nobilitatem sanguinis, quae est
38쪽
eundum opinionem, non secundonaveritatem. Arbores enim a sim Qbus, non a radicibus agnoscuntur. Deinde vidi plerumque in loco s . re in responsocSapientiae, Sophisticam; Religionis veth Amorisque loco saepe Hy- pMςl lx quod pocri sim, de Impietatem; tve huiusmodi sentem cuiuslibet nationi , se sibi militer abuti Deo,& nomine amentiae repraesti '-nti bellai m 's mi . Potentiam diutriam,& nomine Sapientiae, representantis Sapiςn' nec Dei prouiden
tiam diuinam,ci nomine 2onitatis & Amoris, re raesen malis Aino- tiam tollis, ut in
rem diuinum: at non seruite illis neque Deo alti mo, scuti praedibcant. 5 profitentur, per optima argumenta perquisiui, nς dςcipi x' Elimen dirituri III. Deinde omnes professiones, cir artes,& dogmata, mori professionum ailium, contemξlatione, & examine perlustrare conatus fiam. Et cum quid. Hamularem Aristotelis philosophiam hodierno tempore apud inub . tos regnantem, inueni eam non una ex parte sopbisticam sicut S. Augustinus & iustinus,& Ambr. &alij dmonuerunt Polemi*a quilinu, pri/atui Sapientiae,& Bonitati diuinae aduersant , Et quod res, quas iguo' in eo Macchi aufurat icite simulat, scut caeli motus & motores,& Animam,& Deum, ii mus,per manis de Mundi clernitatem, & similia. Rerum vero, quas scit, notitiam' pro- exuit. Quippe qui non modo calorem Solis, sed aerucem abnegat. F. a. C l, tex. i. Lumem satis colorroysi eclis,sed Uri io' cilii Simn es Elianeae ris. Ecquetnam clarior veritas exclamat S. Ambr. in Aristotc- Melchior Canui irilem,oc quod majus inadium impugnandς veritatis Ecque nam igno- x' idt locis The ramia aifectata magis λὶ Transcribit, de suratur si unx senten- δε in tias&verba , venditando eas quas proprias. Inuidusque svi S- riui Oizis', ' i' Thom. ex Gellii,&Eustachii,&Simplicij dc s. August. testimo' errores, quos enu nio in . de rex. Princi 4. & alibi si pi aduertit, ne dum alaj Patre ex x plures con- ealumniose aliorum dicta refert. Et ex diuerserum avi horum libris C-tholi anicomponit proprium, ut ante me multi animaduerterunt: nec confi- is 3, derat inter illos repvgitantia ingentes, quat sest inter Parmeni cm, et tui. ' ct Ocellum, dum ab illo principia ὀuo, ab hoc vero elemcnta qua, e Mez doctrina ol-tuor, quς duo esse debebant,si in eis principia dilhibuta manent lo- tum eae in Italia quor de re libus existentibus, non de fictis postmodum i sequaci VR hiauedisinum
Dus. Ex quo comperi, aro inueniri scientiam aliquam, certam,iuxta homilium rei bostatem: qui defenderunt illam, seu falsam, seu dies o uiri is
veram. Et quod multi praeponunt eam Scriptoribus sanctis, ' Bi- raritatem, & reli bilis, milite glossis phantasticis adductis in concordiam ditionantiae: g. is veracitatem contra quos S. Ai gust. lib. I. in Gen. p. i8. O-i , & S. Thom. iii 4 4 m' errores A-oposci'. 2Iisper Ps l. p. declamant, tanquam contra citum ci nisi ' ibos
adulterium spirituale patrantes. Et sectas fiandase super eredulitate vi innot at . qua praestigiosa, quam suo praeceptori praestant; Ar superi obstinatione ica intuli terrore 'nin erbis argutis ad de sensionem excogitatis; l: tamen vetri Dei zbcologicis suilliu fide tenenda, non credunt. friublisque dogmatis hominum, si--fWpd lux I rstitionibus, nulla sellis sapientia, ejedunt. Maccmavellita . Paulb meliores inueni Platonicos minusque arrogantes, altior
39쪽
proptem ἰmb ei l- probos. Pythagoricos aalom pietatem redolentes, Religionis litatem humariae sa- rat saltem cupidos, &naturam super vagantes. Telesianos sensato nimisque humiles: & hos omnes Deum Autorem, Da. dogmata Chii isti ctorem, & iudicem quoquo p m agn0scpntes. Cynicos, inertes, ita iiii Asbrum dog & veridicos etiam aduersiam seipsos: Scepticos, nihil certos, nee malis non fundati, an sint: Democraticos,& Epicureos, nil altum super materialia. 'iti's ά- . , ' temporalia, & localia sapientes, & animo concretos. Parmeni di ' τάξι ἡ scholam eminentem, & caelestem propemodum, quantum naturas illitatem. Ideo iii datur. Bracmauos vere superstitiosos. Sectas ab Augustino de cap. Io. n. q. melim Clemente Alex. & Eusebio , dc Iustin', examinatas sapien- splulosiophos, & ter agnoui: & electionem veracioris esse paucorum; de nemi
es in tu es t i edoctum, orrori. ς portem; proptereaque omnes
illium .' reuelatione indigere: ac neminem non appertere: licet multi de Qui I in se en ἱῖ, sperent propter ilicredulitatem. desideratur, ut a- IV. Mox omnes scientias si ilatim perlustrate non destiti: in-gnoscas, reciE Cε- ueuique eas ctuinitate plenas in se, at malὶ tractλtas propter a
i ii is ritiam, & ambitionem, &acediam in nobis . hominque itiorum ipsi uni re ii seruas iam redditas: m serabiliter miserabilius autem ubi tyranni tionem, ut in eap. des innationabus grassantur. Praua etiam consuetudo, tui no ao. a christianis tauit cum Platone de Varrone in . & S de Civit. Dei Augusti μ' perniciosior lytrannido optimos etiam oppcimit, salatque Confusio sae uti seu-tque.
dieitur Nox apud S. August. E m. 2 , de te a
Inueni me in praesenti seculo tenebricoso, ubi omnes nullam fidem habentibus, lucernamque in caliginoso relictam non iuvientibus vllam. .videmur unicolores: omnes enim
Responsionum paruarum addubitationes huius capituli, quaestiit indices magnarum post doctrinam, ut moris est, in caeteris positarum capitulis, ex iussu Superiorum, ne Lector va- Nationes ita desuidere profi- cillet argumentorum ictibus, aetentur propria sectam, ac Chri- Vt praesentaneum antidotum h siani veram Religionem ; sic de beat, multos Principes, dc sapientes, pler que enim illorum dominatum armis,istorum vero dogma. . . . . . ta sitis syllo tars, ad tuendam positionem po ius,iquὶm ad ve- Melius est dubita- concinnatis. . re,quam in una ob Vidi ctiam non raro Religio-stinari secta,cup c-nis loco hypocrisim: dc mun-ubaia reii: cm. duini plenum haeresibus, secta
Index magnatum. Sectatum & Religionis varietari non indicat nullas ei leveras, ut Patet ex cap. 9. Io&ri. sed libertatem aibitrii,dc animoium fiuctuationem
post peccatum Adae, & post neglectam Dei doctrinam; esseque o,-sus eatum vitiositate lamen natur Mallio: iops indigere. Item aliquam Religionem
40쪽
pugilantibus. Et dixi: cecitum saceret hominem inter tot opinionum controuersias, fucatarum eodem colorer sique ipse deprehendi tot manifestos erro. res in Philosephotum omnium scholis; Quis etiam, dc quomodo discernet, quae nam Theolo- ψtum schola inter tot discol antes in cunctis Nationibus ex. pers erroris est & qu.s fideius sonem, & certitudinem prae
iliana tantummodo vera sit; caeterarum vero orbis iactarum, salsis Dum recentiores contra Patrum sententiam, quibus so
phista, hos ue fidei Arist. ha-
detur cvt Otigenes, Ambrosius, iustinus Chrysostomus, Gregorius Ny slenus, Pastius, Epipnanius, Eusebius, aliique concorde perhibent testimonium pr pterea tanti faciunt ipsum Aristotelem, quod subtilitatibus logicis propria mendacia magis condire, Sc dulcia facere nouit. quina alij veritatem reclE dicere:vique de ipse Picus ait, quasi saeeia atramento eiecto, sese,duinii piens deprehenditur, occultate. Si ergo Theologi neotherici cum veteribus pugnant, Maliis atque aliis cuncti secti pro Theologia communi inherent: ergo sunt utrique deceptin
N V M. VI. Si affers nairacula, sanguinem
Martyrum, aut laterii Eccl sae 16oo. annis confirmatam;
statim illud offertur e contra, .dd natio omnis miracula pro
Aeligionem di doctrina efieveram.
Nec enim plurium hominum malorum malitia indicat nullum esse bonum. Praeterea ex hoc innotescit, dogmata vera , non in toctica, aut humana scientia landari, sed in reuelatione diuina, per decem notat agnita : sicuti probamus in eap. s.
qui has notas habet, fidei ubet pro dogmatis Christianis. quas cum in Genii lismo, ad Hebraismo. 8c Mah memsimo deesse palam sit,utique intelligendum ea in his veritatem solidam minimὸ inueniti, a Deo pro Palaxam ι ut patet in de Praetcrea aliter iudicandum essetnnaturalibus, Sc moralibus, quibus seruit sillogi sinus: aliter in diuinis arcanis, quorum est testimonium, de fides, non leuis: sed eum eredibili tatis suae euidentissimis notis. Fide iubet etiam pro Christiana Religione omnis idiota zelo Dei percitus ae lumine: sicut Apostoli coram gentibus , de nostrates sancti viri miraculis coruscantes , aliisque charismatis. Porro possunt Patres &Scholastici in his quorum non est reuelatio, errare: Sed non omnes , dein reddendo rationem dogmatum persuasonibus utentes physicis, non autem indoctiina reuelatotu. a Arist. si s lum testis contra suos in schola Christi, non autem doctor, similitet de alii Philosopbi, in resp. ad vium. Patebit.
Di eo reponsum esse in cηρ- '- ω a . . . , . p. Io. ιε. inelu ἡ re tae secunda.dubit tum. xbi differentia i demor tio. mus intertestimonia. dcrati bes, Mmiracula, de martyrium Christianaen eligionis, 3c sectarum, contra B cacium, de librum detiibua Imp