장음표시 사용
61쪽
calor impulsus intra cor; & calefacit, attenuatque saligulae in spiri
tum, expellitque suligines. Qui vel b non attenuatur in spiritus instaurationem, excurrit per arterias ad vivificandum statuam, & aἐopera nuttitionis partialia: partim in caput ascendit in caenaculo, ubi nutrit spirituum uniuersitatem, continuo exhalantem ac deficientem, proprio motu,caloreque attenuatam, & transpitantem. Sanguis deinde concinior, factusque albula alore blando inte manente,nuttit nec sitate; albus ver b, ac pinguis, ossa: rubeus carnes:& particula omnis minutissima ad suas esiti miles tedit per secretos artificiosos alembicos, sponte sua,& a simili attracta,& vivacui.
,su: excremento- Vtitur deinde Melancholia ad excitandam contemplationem,& tum 'etiam mirus. timorem: ad pungendum ventriculum,ut appetitus xvlςtionis, quae dicitur fames, ingeneretur,&resectionis memoria. holera utitur ad excitandam tuam contra noxia, mimicaque entia ad punget dum intestina, inuitandumque ad expulsionem itacum, dum siringuntur cantia pungentem humorem. Ex cinere nutrit renes, decolat urinam,& ardorem in testiculos demittit, ubi coqua ut semen,
dc memoria excitetur generandae prolis. mod in pueris nou fit, in quibus quasi nullus fit cinis, nec superest alimentum. Ex vapore nutrit spiritus; pluviam in capite efficit: humectat inde neruos, dc ossa, uel ungantur ad motum: sputuin in lingua eisicit, ut possit loqui absque asilustione. de mollificare cibum ad gustandum, trans lutire unctum sine fastidio. Ex multiplicatio' Sed quis enarrat omnia 3 omnitio etiam qualiter parilauu o Mς sus PQ ψ .nis in corpore non ad unum modb usum, sed quasi ad innumerabis lea facta est. ignotos etiam nobis Anatomistis. . Foraminum usus Taceo & oculorum mirificam formationem, & aurium, & alio-mul:ir: . rum foraminum formatorum sentiendi gratia,& purgandi, ac instat candi animalis, alibi a nobis declarata. , - Dicite nunc quaeso, quis tantum opus moliri nouitὶ Non quidem
Hri. 4 udr a 'ut ςἰς enta Empedoclis & Aristotelis, cum sint ipsis expertia sensiis, o isti ium. & rationis, & altis. Nec calor sentiens Telesii; hic enim intendit
solummodo ignem caerimque facere, de propriam amplificationem:& palam vide ut calor, quando animal non manducat, occidere & . Ulum animal, in vaporem ipsum attenuando,& arcfaciendo:&quamvis ipse format statuam animatam, non tamen dici potest ipse, ab initio id facere intendisse, sed coactus in corpulentia intercludi, . modificatur, diuersi catur, temperaturque tot modis, modulis,d viis ab aliquo excellei uissiliis Artifice, qui utitur ipso ad opus eiusmodi. Confirmatio qubd Equidem probe notii, animal nullum, nullumque hominem posse hec anima nec scite efformare animal, & vivificare: nec eius opificium subtilissi- lit suda potcii At si anima est complerio elemento' gwiς - ς ' ivio. v Medici,&Iin dico: ogi. quidain volunt, aut ipsis spiritu li
62쪽
ens ut quidam alii: cui hoc opificium ignorat, & attonitus inspicit anatomiam, tanquam rem sibi i otiissimam ' i selii, opisii ci pondes, animam iam oblitam esse operis i se iam constructi,propte- plenitis C. area quod nutrimento vario operam appulit: Tunc percunctor; cui denuo ipse spiritus, decisus in semine scit animal efformare in si iis . . nae utero '&iti putridis' Ecquis inmemoria reducit ZItem si fabrica es oblitus, sic tu mihi sapi Es spiritus,qua ratione corpus nutris nune quado nulla in te cadit obliuio, sed actu operatis Quomodo comminuis alimentu quomodo nec cogitando illud coquis,&distribuis in parte omnes, pro ipsaru conuenietia Z quomodo sentis r quomodo
dormis 3 quomodo vigilas pquomodo spiritus interambula a emos intus & serasὶde qua tu su bstatia es costitutus'cur quUitas per anatome scire opera, qtiae tu ipsis plasmasti quasi aligna; exploras a Phis c. losopliis, num anima sic mortalis, vel immortalis ὶ num visio fiat in-
tramittendo, vel extramittendor Num sentire sit mutatio tantum,
an informatio a sensibilit Et ad quem usum facta est hesar, de rencs, Θ, aliaq*e vasa Item ipsi Philosophi cur haec ignotant post tantum studium ε& prosectb absque studio scite deberent : Gippe cilin .ipsit et sint spiritus Dii males operantes haec opera intra praedicta
vasa; nec spiritus ignotarea utalidus est ea, quae tanto cum magiste-
rio iacit. Sin etiam bestia omnis scire qlio pacto ista fiant debetet, s spiritus earum operatur eadem, scitque opsati per se: veluti &. ego scio, qua ratione scribo, eo quod ego iiam qui per me scribo; 'mnisque artifex intellisit quaecunque secunddin artem saam facit. Alius ergo opifex longe abstractior, longὶ sapientior, longe potentior si redus est, si anima ignorat corporis sui artificiosam fabrica . Vexibu3 ani
Reuera petitus Musicus Cytharam ex arte puli t, nil cogi δ' do pientiam pro suam chordam, & qnomodo mouere debet, nunc hanc, nunc il- tur diuina sapien-lam. Sic videtur operari anima hominis, de belluae, & plantae in eis: tia, assistens αsed opoliet aliquod fuisse tempus, in quo didicere artem mouendi, inoperans,& danγnutilendi,& regendi impria corpora, sicuti&Musicus didicit. At M φῖς Mi quando didicere spiritustii, nisi a principio i Et quomodo obliti sunt, si nullo Deo operante ipsa operantu
Hem coeca Gens, inspice attentius: Ecce anima in tenebris opaci corporis manet: hasque operationes operasur, dacta ab aliquo ma, nerae in luce:&per varias necessitates, timores, dolores, amores D Thom. r.plus attractiones, repulsones, ad opera fila pcrducitur, excitata a diuina liq- Natura est arte Mundo insita; vocata Natura seminata 1 Causarrima sapiena i* tissima, quae continetin se intus & soris rerum univcrsitatem. Arseit auriga: Amot vero & odi uia ex siensiu proficul& nucim, sunt nes, idcirco omnea stimuli ad omnes actiones, & frenum, & calcar imul : omlaisque naturales petiones
agens causa particularis percipit, vel sentit, vel iiitelligit suum 'identur proe tersi actum particularem pro modulo suo. Sed actus omnes simul sola' - 'osae.
Sapientia prima nouit, quae indidit sensum proprii boni, propriilie
63쪽
mali & conseruationis amorem cunctis rebus intrinsecre: nee enim vi mouentur, ut vult Epicurus, ct casse; neque a solo Deo sine propriis formis, ut volunt in schola Mahometis. in Sicut super trire-
Quilibet proprium intelligit actum: remigans scilicet proprium
remum mouere, non alienum : gubernator gubernaculum operatur, & sapit; alij vetb alios actus : sed omnes eunt,& finem nauigationis, si lius dux nauis intelligit 3 qui ossicia, muneradu: distribuit: & alios flagello, alios stipendio alios Opi ditate perueniendi in alios mercaturae cupidine, mouet & conducit ad communem finem. Propterea ergo & Anima nec, quae ipsa in vita naturali dc vegetativa operatur, noui: nec corpora fiati ali scit ser se,sed regitur in his ab alio Sapientissimo. t veluti qui in tenebris quidpiam .git, non videt serplum, neque opus quod agit, & per senestram prospicit, & alios perconta de de seipse, de de opere suo:& quis uatrusetat se : & num hoc acciderit, quando ipse dormiebat , quia iam oblitus est : Sic an ma propciat operatur sabricas, & actiones naturales circa corpus, di non Videt L, &haec opera propria lintra opacum hinc egreditui ad oculos, quae sola solamna habet explorat in aliorum similium anatomia, & inquirit, quid est ipsi et anima : quis positit eam in x nebris, & quomodo ipsa propcium' 'x iec . istim,ndum est in toto uniuerso; ubi calor,
Distus variis contentionibus castigari, essiciant tot entia varia, &dum in uni se dilatare, mutuo. expugnare, eauperare & perdi, itaque mouentur,& agitanrur: sic omnis stella sol, & luna opti peragunt itinera,& actiones, singu e tanquam scirent q: faciunt quo8am timore amoreque impelluntur. At finem totius mae' i Diij. ille modb intelligit, qui targitus est eis potentiam, ani rem, ensimque operandi, M ς endi eam in modum, in quo sunt & oper1ntur ad idaeam causae urgi tricis, cuius ait S. Thomas)
Totu, plane mundus est instar pistrent animati; omne autem animal munis est simile: Deus autem faber, & bernatori s est, sed inuisibilis, sicuti & anima inuisibilis est; sed per se notissimus moliant aut re, ut Trimegistas ait: sed Anima in corpore opaco est bi duo tantum Gramina transparentia insunt, nimirum
oculi qui etiam constitiui fiunt ea tunicas, cornea, vuea,&bus a ueo,& chrystallino, ita quisa nequeunt ad videntem tum inredi nisi res corpulent idcirco nec Angelos, nec aerem Anima videre potest, nec Daemones: qui simpulis momentis' praeter volant in conspectu nostrorum oculorum innumera, les, Mi ludunt nobis : prosunt, nocentque, assiciendo partes, unde assicitur spuitur noster aereus, & pcoinde m s a
64쪽
indita in illo inuoluta ; itaque longὸ minus possumus Deum videte. Quid autem ponmus videre, nisi oculi essent panniculis, vitroque constructi, disputatur in Metaphys XI. Hae sensatae rationes, aliaeque plurimae, Deum physice mihi
demonstrarunt , non autem illae Aristotelicae : Quod videlicet omne quod mouetur, ab alio mouetur; ergo & caelum, de ne in infinitum abeam:is, deueniendum est ad motorem primum immobilem &c. Profecto fallax Scoto, Alberto, Senecae, elesio,& Grcg Arim. & aliis landament a hoc videtur. Nam palam ignis a se mouetur sursum, & lapis deorsum & non a distincto mo tuoque generante. Item Angelus, dc anima de loco in. locum quocumque vadant. Et principium in physicis destruxerunt Philoctophi, de ipsemet Atilioteles. Nam, quae violenter mouentur,& ab ar te, mouentur Aristoteli ab alio; non autem quae natura : quae etiam 'istoteli e P principium intrinsecum eius, in quo est pris m , per se, ct non secundum accidens. Et dato quod ita si, non tamen motus est aeternus, unde probat Arist. Deum esse: & D. om. ia. Mel. lec. s. agnouit hanc stultitiam. Et quod, perempta motus aeternitate, per Arist. non datur Deus, neque Angeli; cuius contrarium concludare ex nouitare debebat. Sed de his in in Meta
Ergo ratione per uniuersiam sparsa, reperi primam Rationem primum. Verum, primam Sapientiam :& nc voco ipsam non quas rationem humani dis cursus, sed quasi discurrentem causam aeretii in in omnibus, Sc pec omnia, & semper: de ab effectibus causam nomino prout possum. . Q od & Sancti Doctores Hieron. &August. & Bas.& Greg. Nyis.& Iustinus secere. Vidi hinc vitam, atam esse in huius primae causae notitia, & assimilatione ad ipsam, dc stultione ipsius; & Principatus humanos absque ipsa esse cadauera septentia, cuiusnaodi est Epicuri philosophia: & hoc docte Plato probauit. XII. Eam leni per viam ex omnibus potestatibus rerum argu 'mentando perirent ad Primam Potentiam, & ex omnibus appetiti bus,& amoribus ad primum Amorem, sicut ad primam Sapientiam. Ac Deum esse Ens primum sapientissimum, potentiis num, amorosissimum , factorem, aς gubernatorem omnium. Linullas alias reperi Primalitates. Et de hoc scripsi plurima, bon ulgariter, quae conuincunt Peripateticos, mphistas, Epicuraeosquet incites. Sic primum Bonum, primum Verum, & Vnum inuenitur. Alias ergo hic rationes taceo, quoniam ad Principes nostiae aetatis propero eos, qui dominantur per rationem sut aiunt de statu: αἱ imam Rationem non agnoscunt, & de hac inten Q eos certo reddere, sicut reddidi meipsum inter tenebras. XI II. De hins Vidi, cogi nos ex his sateri, Deum inc*rpurcum L. Phys,
Concluso iteratus Quid Rationis primae nomine intelligunt sancti Patres Ouod Plato, Pluti& Seneca,& Cicero, & Stoici omnes fetipserunt. Sicur necesse est eae primam Sapientia, ite & primam Potentiam, d ptimum Amorem , ac p imum Bonuin oc
Descriptioo Dei ear umcutis Prae
65쪽
Quod mundi autor 5arientia Dci.
Quod non ab aeterno creatus sit mundas. I
Quo1 easa nec Mundus , nec res intrabiundum fieri ineant.
esie contia Mahometem:&non esse Miandi nimam contra Vare, nem neque primi Caeli, coiitra Aristotelicos : quoniam corni per se non agit nisi per virtutes activas. Ergo vis activa est prima pote stas agens quia potest,scit, dc vult, ergo incorporea. Item si esset inista,& forma rerum, non posset architectati,&distinguere orathes rerum diuersatum, quae 'i ae sunt, ac fiunt; nec dominati, ait Anax. nec intelligere omnia, aiz Arist. Fatigaretur etiam a corpulentia, sicut &nostra anima, nec mundus Auctorem haberet, sed esset anemus, veluti est sua sorma. At cxim operetur Sapientia primi, ut probatum est, iton modo in Caelo, sed etiam in cunistis rebus ergo ubique est, & non olum in Caelo. Et quia omnia p. articulana b ipsa fiunt sapienter, multo magis mundus, cuius conitructiόmi rificam stipta modum ostentat sapientiam. Item neces latib assirmandum cst. ab hac Mente potentissima pro ductum esse Mundum, cum & ab ipsa nunc gubernetiit Totus, ct omnis particula eius etiam vilissima. Item Mundus compositus est ex contrariis, partes autem componentes natura praecedunt compositum, & lcmpore, si contr. ariae sint. Indigentque ordinante Causa, quae cestiget eas ad compositionem mirabilem tam 'pulchri Animalis, quoniam per se ait ra, alteram sugientes, numquam ad hunc ordinem, & compositionem artificiosissi inam peruenisset t. Nec quispiam doceat, quomodo contrarium intra suum contrarium positum fuerit, eo praesertim artificio, quo se potius seruent, quam interimant; viris que repugnantibus ita conglutinari: ergo ab opifice longE potentissimo, longe sapientissimo, longeque optimo ita factum esse
XIV. Ridiculose proscctb dixi Lucretius Mundum casse ge
nerat ex atomis in vacuo agitatis; de casu ad congrcitum adacti siti constructionem Mundi. Quomodo enim castis temeratius tantum ordinem rationabilem effeci sct 3 Nec recedendo ab ea plo illius, dicentis, qu bd sicuti literae vario ordine aggregata tot libros componunt, iac ex Atomis vario modo casu congregatas
plure construamur Mundi: Ego inquam hae litetae, quas E i, hic ordino, si casu iactarentur, peruenirent ad hunc O hem , qtas componitur hic liber a me, operante secundum artem : nec millies millium iactatae litetae eo peruenirent , ut Virgilii Eneidam construant: sed Virgilii ars paucis in annis eas ordini nauit ad constructionem illius Poematis. Quapropter negare Mundi Architectum, est quasi dicere, qudd atramentum,' casu cadens siper cartham, se auit omnes literas huius libri Et iuba lapides, calx, & ligna, casu congressi sunt ad formandam sane domum. Hem stultitiam stolidi Tnaam, si Casus potest ea face xc quae facit ars: ergo ipse est ars aut me ' est eam appellare casum.
66쪽
D quidem Lucretius coam diari deinde, quodGrtis iis rebus injst secreta ficultas &c. ubi patet secreta ficultas, id est Potentia prima, sapiens Architectrix. Quam si ipse negat ratione, fatetur Rati nem primam; sin vero absque ratione; tunc fatetur se temere loqui , & casia : ergo fide se indignum esse. Quis autem det homini, & formicae sensum, & artem , neget autem per haec administrati de conditum esse Mundum Z Numquid melior est pars totor aut diuiniorem constructionem inuenies in partibus,
XV. Et diri, o Macchiauellistae zpicurei, si vos arte regitis statum, & dominium, cui negatis primam Artem' Numquid vos secistis vosmetipsos 3 scitis ne facere thon nes ' scimus inqui unt 3 mulieres amplexando. En inquam ) indocti, 'dicite quomodo coniungitis olla, sit rextenditis neruos, fabricamini vi- icera ξ Aiunt: nescimus, sed semen haec iaci P Ajo : si vos tanta peritia,& philosis ta educati, nescitis; quomodo semen, stupidum p Aristotelem, vel minus doctum per Telesium, & alios.
'quam estis vos tam miriccum scit aedificare opificiumὶ Non ne iactis, vos trahi quodam impetu amoris ad coitum , & ignorare quid suscitandum sit; sicuti haec penna i norat, quae ego per ipsam latibo documenta: & quomodo ad speciei constitutionem voluptatis instillatione, vos .commovet rerum Conditor ex semine Veistro sotinans hominem, sicut alibi docuimus) Nec enim vos scitis ex albo capillo nigru sacere: quomodo ergo tam magna intelligetis 3 Sit ergo, fit prima Ars, de ex ea studete vestram originem agno , scere,& illi vos in gubernatione conformate. At mitto vos ad Metaph. ubi prolixis sermonibus esticacibusque haec discatis : dc quomodo ex nihilo secit Ars prima Mundum; sicut Sol non ex aliquo, sed ex se emanat lucem. huic enim disputati otii. satis est nolle, Deum secisse, ac regere mundum. Inde videbitis, non ib-los vos arte praeditos elle, sed totum mundum, Id caelum, & sydera Dei arte regi. Vnde enim artem accepistis , nisi unde d) alia, quae habetis Vosque esse faeces mundi , adeo captos amore vestrae puerilis astigiae quod vos obcaecat , crederequefacit, non reperiri sensum,& artem aliam in mundo, qnam quae in vobis est, & partem esse toto meliorem, & infantiam antiquit te sapientiorem. Et quidem similes estis vermibus in ventre humano natis, qui putant hominem esse materiam sine animo, dc Pungunt eum .& rodunt, quos cogitur homo allio necare, de expellere. Sic mundus senili plenus & vita dejoue, intra cuius ventrem estis, de breue iudicium habetis, quo putaria Mundum ' carere sensit, ct mentem diuinam rum cita in eo, necabit vos ,&expellet vos allio damnationis aeternae. . Ad tus rat ioves reclamauit quispiam dicens, concedo sensim
Ex Epicuraeis argumenti confii,
listas clui in mundo negant Deum,& artoni qdam omnia reguntur t
Deus in Ier. luis Terram, a egeo impleo,
67쪽
potentiam & amorem & attem singulis inesse rebus; at non pro terea diaur sapientia communis, quae varroni est mi di anima: de dato hoc non propterea datur sapientia abstracta, qui est intellectus
Deus Anaxagorae, constituens omnia. unde Plinius cogitat qua Deus est ipsa rerum natura concreta, idest totus mundus: cui accidunt sicut & nobis, alij dicant fato teneri Deum nec posse facere quidquid vult, ut ex malorum copiaargumentati licet. Non ergo datur numen prorsus beatum curis de doloribus vacuum, omnia potens sciens & volens: ut peccata mons & naturae probant. At hi non uidentur perpendosse rationes iam dictas, si enim dantur multa participantia eandem naturam, datur & id quod per essentiam est Devnde alia participem sintque talia: sicut in calidorum serie,& stisti-zium, ac luminos rum, ad primum Calidum & primum frigidum,
G ptimum luminosum piocedimus. Erga in sapietatu,& potentum. Gamantium ordinibus ad primam sapientiam, primam potentiam,
Garriorem primum. Piimalitates enim sunt esse icialitates, no accidentia nisi cum respectum ad exteriora induunt, ut hic de in Metam amplius. Corpora culini inertia dc undique a Causis activis inu Lnilia, faciunt unum genusentis concretum ignobile non totu. Formae
porum quae mouent, & decorant corpora,aion sunt a seipsis, cum Mnt in corpore participante ipsas. Ergo datur ens per se corporum, de tormatuca a d regens. Preterea entia omnia particularem essendi modu' habent, S non totalem, semper enim aliquid sunt & ali tu Lnon sunt. Deus autem debet esse totum ens, a quo omnia, i itur . necelle est silens simpliciter, a quo haec sunt aliquid&aliquo modo
non omni. Negat conisequetiam .rotum enim ens est rerum uniuertitas, in qua omnis entitas. abstractum autem Ens quod si omnia
non datur apud Aristot. scuti apud Platon. Sed contra longe plus e t in toto quam in parte. sed anima humana, quae est pars mundi
concipiti Ens abstractum, omnipotens, omniscium, Omnivolum Ens perse eminenter habens omnium rerum entitates idest, unitius,
uniuersalius, Z iplenius: sicuti sol habet omnia lumina,& omnes colores, qui sunt lux opacata mistione tenebrarum; sc primum ens continet omnia Entia secunda seu finita de partialia; que non sine quati lux, sed quasi colores, opacata. Nihili participio unum enim Dadent siligula Ei se& infinita non eis: homo enim habet esse hominis&non esse lapidis de Coeli dec. Infinitorum. Datur ergo ens infinitum & similliciter, absque nihilitatis participio dc opacatioae. Hoc autem iiitelligit animus oportet igitur sit plus quam intelligit ipse. Praeterea sicut in Corpore humanossent plures essendi do ia- Pςndi modi in tuis particulis partiales :aliud enim de aliter sentit.: Ocu us : idest, colores per illustrationem: aliud auris realiter : idest bionos per commotioneta aliud gustus. Sed sentiens spi litus communis percipit ista omnia , dc consert. Pes quoque sentit modu-
68쪽
omnium percipit passiones di obiecta: sc&in mundo ex multiplici rerum partiali sensatione, potestatione, & amatione , entitatione , absque fallacia argumentamur Ens primum omnipotens omniscium omnivolum: cui nulla natura accidens est sicut pallicularibus rebus: sed per ieiuntiam eminenter est omnia. Praeterea enim nedum sensus communis in stiritu animali de omnibus rarircula bus iudicans, reperitur in nostro Microcosmo: sed in lupet intellectus altissimus,qui percipit ea,quae sunt intra mundum, cx ra, & p aeterita & praesentia & futura;&quae excedunt omnem corporeum ellῖndi modum hic de nunc & sic item ipsum qu que primum Ens apprehendit, & declarat. Ergo in Macrocolinod tur, primum alani actum a sarticularitatibus curans omnia,
ne ue et om pars mestor toto : neqne curat ipsa totum.
Plaeterea atilina nostra ncscit Fabi icam proprii corporis nec seipsum quid sit & unde, quoniam corpori commista, a sui notitiae:gb alienata percussionibus obiectorum est: ergo datur virtus abstracta quae has compositiones & fabri eas curet, ipsimque animam faciat, noscat, & omnia rogat. concreta enim si esset non p illit. Non fatigati hanc virtutem primamsequens caput de prouidentia pandit. Praererea res omnes arte gubernantur, de aliae ali animai em & vires ignorant; at colligatae sunt, sicut partes corporis nostri, in mundo, quarum altera ignorat alteras propter Concretionem. ergo datur Ens abstractum intelligens haec omnia, curansque. Preterea nec homo nec sol nec coelum, nec aliud particulare Ens potest omnes iudi partes intelligere omnesque patriculas , praesertim atomas intra & Eatra mundum, easque curare. Videmus aute omnessimul alte summai gi: datur ergo artis x qui omnia scit, regit,& curat: alioquin casu fercnt & regerentur omnia; ima ob hoc ipsium non fierent nec regerentur, ut praesens & sequens declarat Sermo. Praeterea tandς in quae funt si pra naturam declarant primum Ens fit pra naturam omnem esse abstr ctris Aqui copulat caelestia cum terrestribus, dc praeterita cum iuturis si non essed, nec ista essent, nec ordo rerum. Prouidentiam uniuersalem in seq. declarauimus Et quod mala Deo non accidunt, nec Fato ligatur cum ipse homo inte ligat Ens primum absolutum omni ligamine, labore, lege, & egestatu potentiae Sapientiae de bonitatis. Quomodo autem nos imaginὸri possumus, nisi Etiamst pius quam intelligere pol sumus i Non enim de aliqua re particulati est Imaginatio ista, quae res pallicularis potest aliter esse quam nos Imaginamur, sed de primo/de Toto infinito, summo Enrς, bono, Vero, inquod non cadit error, nisi diminuamus intelligentiam de eo, & coarctemus ad unum ei se, & modum: sed ςum de primo agitur, & toto vi inersali, quanto plus cogitas, minus decipeus: & quanto minus, magis, ut in metap. Datur ergo quod
69쪽
anima pars imaginatur de Toto supra omnia, velantiva essetillud Totum, & Deus, vel plusquam Deus, si plus potest imaginati sima quam potest cile Deus. Hoc autem fallum est. Est ergis Deus primum Ens super omis ipotens, omni sciuum omni uolum, ante omnia in omnibus post omnia quidquid plus cogitas: αsupra quam cogitas.
Deum, quia omnium entiam curam gerit, Praecipu au
tem hominum, Ergo iros vi das, legem cuisse: Et tandem fassium esse hominem. Et hanc si
dem esse rationabili imam, em ita conuenire. Et i fle, huius veritatis non posse rationabiliter reprobari. Et quaedam de sanciti Monotriade argumenta,
Ex creatione probatur prouidentia: totius, de partium.
LTERIVS discurrendo dixi. Si Deus prima
sapientia, & Ais, secit Mundum, regitque: cuiuslibet rei vel minutissimae curam gerere putandus. Q ando praeterex non minor ars informatione, & regimine formicae, quam Elepharatis, de totius mundi cernitur. Quin in magis exigua materia plus artificij resi et proportionaliter, sicut qui comoediam Dantis ita subtiliter scripsit in exi uo libello, qui intra nucem et audebatur. In faba autem, & palea ,& pilo, ubi minima ars nobis videtur esse , maximam reperiri in Metaph. ostenditur. Deus ergo omnium curam gerit: maiorem autem nobiliorum, quam ignobilium. Hoe naturale est in quolibet Principe sapiente, scire: lle quaecunque fiunt in Regno suo, &absque ioconsensu pose fieri nihil, utque meliores homines, S res, melius tractent r. I igitur Deus longEsapientissimus est Rex, res nulla quantulauis eius effu i prouidentiam, ergo maiorem curam hominum gerit, quam aliorum animalium, dc secundorum entium ut omittam dii puta e de caeli, terrae gubornatu in oricum Oragene. N bilitas . tem hominis ex lentii patet, Minfra declambitur. Quia zem humanus antimus corporeo, quasi secum pugnante inter lu-
70쪽
si s ergastiuio: multi inci est de limenta 'palam est ipsi natura
le esse, inquirere Deum, & opera eius nolle, cumque adorarer At quia in hac Dei cognitione,& adoratione graui minos patitur errores: Rationabiliter conuenit asserere, Deum amoresuin instruxisse homines, de legem eis dedisse, ac docuisse pa, quae tanta quantini, non vana, an ietate; quoniam benignissimus citi Idan- Si Deus eurat Ioseiatem Deo vilitas non est, sed sublimi s est suis condescendere liora, magis au- creaturis cum etiam sit blimitas fuerit ex nihilotas creasse , & rem homin in: non tot res minutillimas architectari arte tam mirifica. Quoniam vero Vst,
ipse in se luce itissimus, ct potentissi nus, ct inaccessibilis, long 'bu, ' gM 'eri: . magis quam sol oculis nostris, conuenit acti mare non vanam ei se disse. fidem, quod apparuerit in aliqua sorma nobis accessibili, ut insorina Angeli, hominis ad Ablaam,& ignis ad Moyseii, M lucis ad alios Sc. Non quod finiatur infinitum, in his formis, sed imanifestatur quasi finitum, vel finite, creaturis finitis) Et quoniam beneficium nullum utilius homini seri potest quant ei legem .
dare: rationabile est credere, id fecisse nobis Deum. Cumque tot tribulati oncs hominem errantem nimiis a lege primae Rationis diui- nae mox comprehendissent; conuenisse, ac pertinuisse ad eundem ' . Autorem illius amorosum, sonumque, reficere hominem, de sibi reconciliare, & auxilio iuuare, sicuti ber omnis propria reficit orificia, ubi perfracta suerint. Item quoniam adhuc inacces illis re- manebat diuinitas: Homo autem natura rebus finitis inlurct, de hvisibilibus, a quibus sensibile recipit beneficium : quam pb causam alij Solem, & stellas & elementa adbrauciunt; alii animalia, ' & plantas, statuas lapideas, & ligneas: Nec modo res, ex quibus accepere beneficium, vel parmum, sed etiam a quibus timebant, a . hinc Dracones, Serpentes, Cocodrilos, aliaque vilissima, colue er . Idcirco conuenientissimum erat Creatori , suas creaturas ab hac vi lissima. impiaque Religione abducere, ut etiam Plato in libro dς Cohu mi nil, Ia . Volo. & Tnsi epistus,5 alij bendi lii lothphantes, bono hoc jucti clinationis argumento, sperabant. Nec per legem Moysistam recte fieti poterat, quoniam adhuc Deus remanebat innaccessibilis, sensui. ignotus,unde Hebraei sepe in idolatriam sensibilium relabebantur. Quapropter conuenientissimum videbatur, quod Deus fieret huimo, adorabilis sensibiliter, humano ritui constarenter Hoc supposito, euidentis credibilitatis ratio luadet, Deum, sicuti praedicatur , deinde si opus erat, etiam ori voluisse gratia de se: dondae veritatis, & ratjonis: Quoniam nobis sectus cst homo. Ergo totam eius vitam si a isto legem vivam, exemplum nobis, sic e go S mortem, qna instruulitur, sectari diuitiam rationem, quae totum pluris, quam partem , aestimat: '& pluris bonum maius, quana. nainus. Non auteni humanam rationem, de statu vulgo vocatam, earnalem stultam; ex qua videbimus ins laus ortas ei se sectis, ido