장음표시 사용
51쪽
rum, Arabum, & Latinorum: quos veros milius est aiunt) in. ellex ille mentem Aristotelis, magis quam Diuum Thomam
non Graecubaliter exponetem libros de Anima Graecos; cui non Scotus modδ, sed Caietanus etiam suus, contradicit. Praeterea enim idem Aristoteles negat panas, & praemia post mortem in I. Ethic. cap. 14. I . & in 12. Metaph. Fabulas utiles legi natorum esse putat, quae dicuntur de superis, S insetis; unde Averr. scripsit contra tres legislatores, Christum, Mosen,&Maho m. deditque materiam Scriptori impio de tribus Impo storibus. Praeterea Aristot. in 7. est 3. Politi religionem esse inuentionem politicam, non autem natura constare. Propterea
que sacerdotium militibus dat Veteranis, reuera ad Ouietem, sub praetextu Diuini cultus, quem vanum putat. Amplius negat ex ore Daemones,& Angelos, nisi eos, qui ais xi caelo mouent orbes. Aliosque alii enumerant eius contra Christianam religio. nem , sententias. Quapropter videri debet in his etiam, in qui bii, a Clitistianis non accepta
tur, acceptandus, cum tantopere laudetur in caeteris dogmatis
physicis, & moralibus, & meta- physicis, ut qui errare non possit: de sanctus Thomas, si per Aristotelem fundet icientiam Theolo icam; ita quδd si allegas Balilium, Augustinum, de
caeteros sacros Doliores, negant illos: si vero Aristotelem; incent. R venerantur. Porro naurin.
Hieron chrysost. Baii l. G totius Nystenus, Cyrili. Clemens Alexanss. Iust. Mattvr in lib. confutationum a Arist. item Concit. Vie n. & Later αSynod. Patis Schai mei tamen etsi eadem dogmata A istotelica damnent . attamen cam eius philosophia utuntur, explosa a Pati i s, haudquaqua ni & Patres damnant, quorum se discipulos profitentur. At quoniam post euellionem scholaruni& librorum combustionem per Barbaros, Gothos, Hunnos , Elaeos,
Vandalos, saracenos, cte. C prolus Marenus scholas aperions, aliorum Philosophorum codici s non in enit. nisi Aiistotelicos . hos legendos dedit. Cuius ex dccirina cum errores effunde: entur, surrexerunt Domini cani & Franciscant.& par ictuc fu uerunt, partem ad bonum traxerunt sensum. Et vii sunt illo ad Theolo fam enucleandam mundo Aristotelizanti, sicut Patres aliis Philosophis, quando eorum x ιbat ii vci ritas. Praeterea nec a b eclogi mal res, Aristotelem maonifaciunt, sed omnium utuntur philosopbia; quoniani omnis quatenus rationabilia est, a Christo Dei vel bo. & Ratione . est, ut inquit S Angust. Non emni praedicamus Chi istum ut sectariorum aliquem, sed ut Sapientiam seu Rationcm Dei uti ueri lem; i qua omnis creaturarum sapientia derivatur, ut dicitur Eccle ι. Platonici pl. ccent prae omnibus sancto Augustino in s. de Civit. Dei Stoici, Cht1sostomo. Pythagoras ac Socrates reputantur apud S Thomam cunctis philosophis meliores, nedum supra Aii- sotelem, in regim prine. . & in 3 tur. At nemo ex Patribus; nec D. Thomas, pr alit Aristotelem Philosophis caeteris. Melchior Canusin s. de Acis, Philos phiam a b eoici poxtilem docens, ait: Non more vulgidia tuam Stoicam , aut Platenicam.
52쪽
politicoruin audiui in Italia, nGermania, in Gallia, quod nostra ex consessione, Aristotelem tironizante, Religio vana sit res. Quemadmodum enim Averroes,Alfarabius, Almubassar,
ει alij Mahometani Philosophi,
Mahometem negauerunt pro Aristotele, ita etiam multi Chri stiani Christum. Nam Pomponatius,Iandunus, Antonius Mi- Ian. Cremora inus, Zimar, S: alij dicunt se aliter credete in Theologia, metu religionis, & aliter II. . . t Mn , sia AH telo. 6, A mti. S.
August. in s. ἐν Ciuit. mie. 9. cita pia tulisset Platonem omnibus philosophis in Phys. Logic. & Ettii c. tandem, quid a philolopho requiit tur, visu verErnilosorhus,&The logis acceptandus, inquit: siuicum- quis igituris i pia desummo ,-πη-ro Deo ista senseruiu, quod rerum creatarumpit ictor, o, lumen o scenda um , si bonum agendarum; quod ab icta nobis sit , principium υ tura, veritas Gliri a, felicit, vita, siuι Platonici accommedatis snuncupentur, siue quodιιιt aliud μι- . cta sua nomen imponant,stae tantum modo ionicisonem, qui meis praecipui
sentiendum in philosophia. Et De Mnt. ista se erinisiexi idem Ha de landuno & de suis paribus ερ, o qui umbine intezexernnrisius dicit N iphus in colla. lib. de Sub. ψω icit Iter Pythagoram, o simplici verbo Auericis , quam aliarum que2 gentium, qui picn- diuinis Scripturis. Et Melchior trivri philosophitabitisunt, Athlanii Canus Zelo,& doctrina insignis: In i, Persa, Chal.
Iob ut inquit pro Christo G ,rit pani, aliique. Aristotele pro Petro uerroem p Paulo Aphrodisiensem. unde loriantur Politici se vicisse, no- utorum quoque testimonio.
reperiuntur, qui hccviderint, ae docuerint: erio es teris aut ouimus,
qua nobis' inquioresset mur c c. Ex quibus Augustini verbis agnoscimus, Arseratim, Epicurum. Deme-critum , O alios qui tria ilia L De. - .... η ν η μυ a a philosophia C aha arcendus. Item de Pia malitatibus Metaphvsicam amplectendam, quibus illatria corret pondent. Mirum ergo quod quidam scioli faciunt S. iliomam peripateticum, tamquzm Aristotelis sequacem, propterea quod Mundo peripatetizanta Theologiam ea Peripato enucleanda in putauit , clim esset Ait stotele ipsis ingem lsior & doctior. Errant antem quia sierunt, Theolostiam in Aristot. fundari, quae in diuinarum reuelationum notis inhaeret, ut inro. i. ωρ. Patefccamus, & D. Thom. in I. coni. Gamet.
XX. Addit Lucretius huic argumento, quod Religio peperit Jcelerata atque impia factar Et rit ab Epicuro explosam esse.
Respondeo ad X X. Lucretii asser
tiones, dc probationes in toto ii b. reprobantur sigillatim. Hi essessicit scire, quod ipse non cognouit veram Religionem, sed superstitiones tantum : qum impia pepererunt sacta. Contra impietatem indoctam Averrois in toto libro etiam pariter co
Haec ali ue argumenta' mouere possunt eum, qui veritatem Intellcct iis Mg- ῆm x, non addcsperandum se, sed pro se,ci pro genere humano me i uilingi ς ia
53쪽
Et sta semper ad inuestiganduin semper ; nec desilendum in vita sua, donee sal-stigare. Quae- sitateni sectatum agnoscat,&in Veritate unica per Dei gratiam si- rite faciem eiis se- bi oblata de ostenta quietem inueniat; de ad sperandum cerib,
per tecto inbd Deus non deerit quin auxilietur illi, &ostendat suam illi ve-Nam propE ζst D ' quoniam amotosus est, beneficus, gratusquc his qui utieini quaerunt eum; non sicut Herodes, ut occidat; sed sicut Magi, veritate. serviant, & adorent eum vero cultu, cam agnouerint eum. Nec
enim per patrem stat, quominus salvetur filius, ergo longὰ minus per Deum. Nec ergo unquam dissidere debet, quod Deus non com escendat sibi; eo quod, ut Caluitiisbe ajunt, non sit ad hoc praedestinatus , utque Astrologi Arabes,non sit ad hoc fato vocatus: nam Deus nullatenus malefacere potest quaerentibus bonum: si que praedpili natus est quis inquirere puro corde, praedestinatus est& invenire. Nemo despondeat animum propter argumenta: sed
sentiat semper de Domino in boni ate; nec notiones, dc conce- Notiones primae& ptiones ratas, de Deo omnipotenti, omniscio, omni votaque opti- omnibus commu- mo, deserat, propter argumentorum in peculiari materia dissicul-nes de Deo, non talem ; sed inquirat iaciem eius sempζr
svnx dine pndae solum stude tu, ne alia vana cupiditas tuum impellu animum eo: 'Ea quaerendum,sed tantummodo amor summi Boni,pumaeque ama. rum solutio quaei E. billissimae Pulchritudinis. Scriptum est enim .: Apparebit his, quida quoniam assul- fidem habent' in iduin Ged peruersa cogitationes separant a Deo. et hit, Et prosectb haec dotina est veta,& utilis per se, & non modo, quia habetur in Bibliis. Praeterea si fieri & contingere posset, ut quaerens Deum sicut opotiet, ut ipsum inuenias, ipse tamen non
inueniri se pateretur; quod quidem impossibile est; profecto per te
non stetisset, quin inuenires, & propterea redderes securam animam luxam ab inferni cruciatibus, propter hanc causam, ex rationabili ex cusatione,& non per diabolicam praesumptionem: scuti Mach auellistae, M Epicuraei: qui neque hoc scientes, utrum sol quotidie renascatur ex ignibus, & extinguatur in Oceano ut putat Epicurus nec inuestigantes per omnes scientias Autorem Mundi, ve-r mq. rationem vitae, super proprio amore fundati, negant Deum, futuram ue vitam; ac ita indurantur ut Pharao, dc obcacantur utiadaei, quod nunquam alicuius veritatis cognitores recti fieri possint, δί stultitiam, astutiamque habent pro vera sapientia; tanquam si quis aurichalcum esse autum putaret, & hypocrium sinctitatem,& tyrannidem nobilitatem,& pictos parietes homines rivos, ct scortum coloribus latarum, virgin*Π'ςn J-m,&Ρ ,
54쪽
I fima vias erueniendi ad imam Rationem diuinam; eiusque mirasile prouidentiam, digni imam honore: siua est Religio, commanissima cunctis Nationitas,
- ideoque naturalis : quoniam de iure nam , em secun- dum naturam: confestim increduli Polatici con
IXI iii secreto animae meae. Si venetiae reguntur ratione, sapientia, de arte, Roma et jam ratione, Gallia de Hispania ratione, omnesque ac singuli homines consilio, &arte vivunt, quamuis a ratione vera dessectant Aliqui, nihilominus rationi credunt se inniti, vel serticulari. Praeterea non modo homines, sed etiam omisia, ratione vel impressa tantum, vel pressa, expressaque, seu elicita stant, & vivunt; lapides quas sen-
ι ntes, nutrimentum attrahunt, crescunt, roborantur: similiter,
in aerem dissimilem abstracti, regrediuntur ad tellurem sibi consimilem, vel sulcimentum. Plantae quoque ratione, vel alicunde operante vivunt. Namque attrahunt ad se proficuuui nutrimentum, renuunt noxium, vestiunt se corticibus, roborant ossibus, colligant te fibris, neruisque, dc per venas distribuunt succum, earum sanguinem: Ductus paciunt, &prolem , ne innitus moriantur, sed remaneat semen, in quo vivant, tanquam ita simili portione ipsa: iam substantiali: emittunt solia in tegmentum eorum a frigore, & aestu nimio, Spinas vel bcontra feras, quae ipsos deuorant. Castaneae echino contra glires, frumentum aristas contra palleres: blitum tribulos donita assios,&c. dc operantur omnia ratione quadam mirabili i &ai te ducta, non casu temereque: de ut meliores iphysici alunt, intelligentia non e rarae. ' ' . . Si mox animalia contemplaris, praeter consitu meria eorum admirandam, praelia artificiose exercent. Alia vivunt iii Republicaroediari, ut formicae: alia in Monacchia, ut Apes: alia in Arist
Primum argumen' . tum ex ita ductone.
Prima inductionis ex politica. Secunda ex impie
so sensu, & ratione relucete in natura libus: Id hoc argu mento utitur Grcg. Nysis in exam. ac Lach dcclem. Rom. Recog Tertia parsa plan 'tis. Quarta ab anima libus.
55쪽
Occurrit obiectioni: non enim ob- sat huic argumento , ei se Rationem
inlitam vel alliste-tem: Eum sit:
seelinqvinargunὶε- tum expaltibus astor uini Terisum ex corradictionenegantium primam sapientia, ratione, qua simul
A p incipio manci-ino philosopho ira, i Ex nihilo nihil, probMi . apientia primam. in libio de sensu rerum, ec in Metaph.
cratia, ut Grues: excubias habent, agmi ut, magistros militoni & ordines, de operum vices i & filios contra mortalitatem generant, & educant industriosξ in nidis mitificὶ fabrefactis. Ergo Vel sub sapientia duce. Igitur neces Iarib asterendum est, existere primam Sapientiam,
ac Rationem, unde omnis entium cognitio, omnesque artea derivantur.
Non otat huic argumento, esse rationem inditam vel assistentem in cina istis ; nec rςsert ad hanc demostrationem, quod alia instinctu, alia verb ratione, proprioqne discursu moveantur. Nam instinctus est impulsus causae cognoscentis: sique ratione fit propter finem, est caulae rationalis. Quapropter' liue participent entia rationem propriae essentiae inditam , siue ab alio rationabiliter regantur , utroque modo est ad primam Rationem, priminaque Actem , sapientiamque sontalem perueniendum ; sicuti omnes ignes, dc calores, a primo veniunt calore, qui est Sol ; de omnia frigora a primo frigore telluris, & omnis multitudo ab unitate: sic cogitatio nes ab origine de sonte primo ipsarum emanant. Praeterea stultum est arbitrati homines sensu, & ratione donatos esse, atque gubernati, similiter inimalia, & alias Mundi partes plurimas; deinde veto Sensilio Rationemque curantem Totius conseruationem negare. Est ergo prima Sapientia, quae uniuersum totum regit Mundum: de sapientiae particulares regunt entia particularia, innuxum accipientes a prima,&illius participationem, qive omnia ad suum ordinat consensum. II. Dixi deinde intra me. Stultὶ Democritus, & Epieurus primam tollunt Rationem, quam Stoici rebus cunctis dominantem praeficiunt: quamque Deum vocant gentes. Si enim Democritus hoc dogma probat ratione, copitur fateri, Rationem reperiri in Mundo : Q inlidoquidem ex nihilo sui nihil fit, ut ipse plusquam ali 1 alserit. Ergo extat prima ratio. Si autem dicat, se hoc dogma probare absque ratione, cogitur fateri, se indignum cui ab aliquo credatur. QTanto potius Seneca duo principia rerum statuit, Ratio nem, atque Materiamὶ III. Hinc stultissimus visus est mihi Lucretius fautor Epicuri, qui neque calorem, neque frigus, neque colorem, neque sensem, neque rationem Ionit in atomis principiis Democriticis : At has qualitates euenire illis ex congrestu, dc mistura. si enim atomi corpora sunt, nec extra se extenduntur: Ratio verb, incorporea,& calor, de lux incorporeae sunt naturae, licet corporatae, de activae, dc operantes;& Animae vis extra Mundum etiar ogitatione 5 appetitu extenditur: id, quod corpori, aut sorinae corporali euenire potest nulli, multoque minus atomis passivis,inertibus que: utique ab atomis has egredi virtutes,salsum est prorsus. At sententiam istam se dem -
56쪽
demonstrasonibus pluttinis ex Naturae decretis desim is, alibi
eriminabimus,expugnabimusqΠς- , - ----
IV. Contemplatus subinde Mundi tenue, calidum, mobile, lucidum, circumdare tellurem stigi - , hE0st iiiij, mun- crassam, stabilem, nigramque, magna quidem ratione, ab eis non gi. sci hirtib.,&hitellecta. Non enim tellus a proptio inimico circomplecti vellet, toto conmictu. nec coelum inimicum vellet intra propria viscera contratium suum habere, ideoque mutuo sese oppugnare. Atque ex calore, a Sole effuso, in terra relicto, de ex partibus terrae transmutatis, fieri 2 secu nda entia, casu quodam, si elementa respicias: Ligus namque, ac calor intendunt selummodo facere, illud terram, nic cinium; at dum ob hoc pugnant, affliguntur alter ab altero, modificantur, α concinnantur ita, quod e ciunt res quasdam ab alia Causa in- tentas, id est lapides, plantas, aquas, metalla, Vaporcs, vel xos, pluuias, cometas, maria, sontes. Ex quo innotescit, quod illae Causa, nobis inuisibilis, utitur huiusmodi principiis elementatibus, sicut aurifaber, aut horologiorum, aut ferratius, utitur scrimigne, malleis, incude, aqua, lima, ferro : omnia namque isthaec instrumenta essiciunt secundum propriam naturam, ac forma , id , iquod eis consorme est, ignis videlicet calefacit, malleus grauat, G con undit , a lina restigerat, & temperat ignem, terra facit se-
istionem, similem propriae formae intranti in dille iam rem. Hinc palam est qubd natura omnis agit ,& pititur iuxta propriam impressio ni sensus: & qubda iapientia imprimente longὶ praestantiori ducuntur, & reguntur ad . essicientiam secundorum qntium; dc sicuti ignis nescit horologia formare, nec malleus gla- dium, nec serra tabulas; sic elemeiata formare, effcere enostra entia de senescirent, ac nequirent, nisi colligata suillent adhibitaque ad operandum mensura & arte. Quicquid autem e&tiunt, videtur necessitate fieri, &ex concursu tot mistionum, S causarum agentium, de patientium simul ad fines certos, quod dicitur I tum. Deinde pateficta harmonia inueniuntur propter melius omnia euenite: Ideoque scripsi, Necessitatem, Fatum,& Harmoniam, esse influentias primae potentiae, primae Sapientiae,& :
primi Amoris: & non a se ipsis, de supra Deos, ut Poetae, MPhysiologi gentiles arbitrantur. Et ostendi fines rerum omni uni: S ratum a sanie Discuerit Empedoclem, & Democricam, allerentes entia, qualia, recipitur a D. AA quant- , & quomodo sant, ex sola necessitate materiali munire. gust Ergo, aiunt, dentes anteriores non silere acuti gratia secandi: nec oculus ita, gratia videndi; sed ut sie fiant, materianaciscin causa, Oeeutritur physioa quae in aliam patrem concurrit multa, & per planum, in aliam ve- logorum obi Uro per iter strictum in acumen, sicuti ci lapides crassiorcs ronun- ni tur in fundamento domus; quoniam sunt grauiores, ergo causa alpriae: graciliores ve: o iuxta tectum, quoniam leuiores ex Na-
57쪽
Ei fabrica sequeneu constructionem.
Indignus lfide in magnis, qui inpar,
s. Arpam tam ex artificiosa genera-eione; & causatum non rationalium rationali cata sati
ne opificem sapien- issimum probans
teria parua. Proculdubi, verum est, quos aiunt, sed deficit in doctrina. Nam addendum erat, quod faber mundi ipse libere secit per necessitatem, suum influxum, concurrere materiam illo, vel altero modo: sed propter finem, qui sequitur; lapidem quoque crassum poni in fundamento ab arte, ut si sustentamentum,& ne silpetnὶ cadat. Et per necessitatem admoneri artem ad faciendum. At ars intranea, quae est natura, de industria variavit producendo corpulentos, & graciles, dc omnisormes lapides. Ars autem Dei in natura hoc consilium seminauit. Stultum quoque est cogitare, artem esscere senestram, ut per eam videamus foras, & intus: Naturam vero non fecisse oculum, v t. videamus. Prosem ars, naturae est filia. dc imitatrix. Sicut ergo propter finem operatur ars, sic & magis natura, ut mox de animalis constructione disputantes ostendemus.
Deinde si mundi fabricam intueare, quomodocumque eam spe istes, siue cum Aristotele, siue cum Platone, siue cum Ptolem. eo, sue cum Copernics, siue cum Pythagoraeis, aut per te ipsum, inuenies mirabilem, dignamque mirifico sapra modum attifice, Et si ego scripterim contra eos: dixi intra me: Hoc opificium adeo magnificum, plenumque sapientia, de pulchritudine, de virtute, est, quod stuporem, dc extasim affert, quacunque via oculus ip- sim adspectet. At indoebas Epicurus negauit artificium eius ineptissime dicens; qubd singulis diebus mane sol nouus fiat ex vaporibus tetreis accensis, vesperi vessi moritur in Occano extinctus. Idem putat de stellis. Quod nisi adhuc alterum hemispherium esset inuentum, & syratio siderum aperta, nondum ces assent stolidi sequaces ab insana opinione isthac. Hunc Ducem habent Macchia. uellistae dcc. Vidi hine solem variis Zonis circumcingere terram ,& in die ipsam ingrauidate seminali calore: Noctem verb siccedere, x ipsa concipiat melius, semen stringente frigore, solem quoque ipsam inuadere diuersis viis excurrendo ab altero in alterum tropicum; Noctis vetb frigus instaurare quod in die calor aufert: lti hyeme vero, quod in ei late , & quomodo Sol paulatim descendit deorsum, nunc velociter, nunc tardior:& quomodo obliquitatem ex cursionis suae minuit. Et dixi, hoc opus sapientiae luminae esse. Tot etiam stationes, elocitates, tardationes, retrogressiones. Ueuationes, depressionesque planetarum, de variae iacies, de luces variabilis Lunae, δ distinctio, ac variatio vitium constellationum, aspectuum, virtutum, temporum, dc commoditatum, ac actionum, manifestὶ ostendunt o aliter aeternus ex utitur eis, cunda entia gignenda artificiose ea ratione, qua taber eleuat
malleum, deprimit, sistit, obliquat, miscet, temperat, aequat, siluit, indurat, ut prodeat a bre esse oratum opus suum;
58쪽
s. Et vidi, qualiter Ueus cum sit intrinsecus ipsis rebus, non turis, quam ipsi autem extrinsecus, sicut Faber, hos actius edit, non manibus & caturaesbi ipsis .
iolentia, sed virtute quam influit rebus, quibus internus est. Mo- tWg- de x b. uetque omnia maiori intimitate, & magisterio, & virtute, quat nanima mouet pedem nostrum, & brachinm, & totam humanam. statuam; & omnis creatura naturaliter obedic Deo. Formaeque essentiales, quae in physica sunt principales causae agentes, in Metaph. sint post modum Ilistrumenta primae Mentis. Recte. S. Hier in Matth. Omnes creaturae sentiunt creatorem. Et EccI. 42. Omnia vivunt; or in neces date obedium ei. Attendite, Sc videte, o miseri mortales, quod Deus est: &hoc negaret stultius, &imprudentius est, quam dicere so sus carere anima; &Venetias Consilio prudentum Rectorum; de Romam Senatu Cardinalium, & res omnes sensis eius. Ain. septimum 7. Deinde exclaniavi. Hem. miseri. Quis distiniit chaos, semperque distinguit Z Nonne videtis entia cunctii donata cile parti-
cipio potentiae essendi, sapore essendi, & amore essendi; ergὁ sese conseruandi, stigiendique sectandique ergo notum illis in se, vel in causa ipsorum diuiniissima in amicum, di inimicum; M pro-
pterea cuncta sectari simile cognatiimque, declinateque contra- - situm, inimicumque: de ab eo compreliensium vniri, resilete, pu- α gnare, tanquam si arte ducerentur mili sica, etiam si careant acte:
α omnia ad propria ferri loca, propriumque amare esse, seu vitam, quoniam bona est, similis Ideae, ac Brinae, quam participant a Rammo Bono , eis intimo; cuius Maiestatisintsensibilia, ct Obtem perantia, facie itiaque Verbum eius, teste David inquit S. Hier.
& Greg. Nyss quae nobis ιidentur insensibilia , trepidaque ' Nec o
solum impelluntur extrinsecus, sed propriis etiam formis ab im- entia affectant Gpressione idearum cui S. Thomas 3. coni. Genti c. 36.) cumque si, militii linem dici- prima Causa immortalis, omnes illam imitari, cupientes aeternari iram, quoniam pax
α vitam conseruare in se, vel insta posteritate per generationem: Hςip-uψη H - α sicuti immetici est prima Causa, ct infinita, se omnes optare innato appetitu , t D. Thom. aduertit, & omnis schola phil os phorum, fieri &ipsas immensas, de infinitas: Idcirco dilatate sese multiplicare .& effundere, di amplificare: quoniam in hoc aemul/ntur pro modulo quaeque suo C tam primam, de ad cuius
similitudinem semper magis aspirant, quantum pollunt, Vt Opti me S. Thom. 3. coni. Gent. cap. i'. nedum philosophi prQbauerunti Prosectis si sensu carerent proprio . vel improprio, casiis temeraxius regnaret: similiter etiamu essendi appetitu potentiique care-
x is quod vel ipsi etiam Epicurei, nedum omnis schola, acti saepe fatentur) tunc ubi primo Glor positus esset, ibi
59쪽
pidus remaneret immotus, nec contra frigus inimicum pugnaret si ipsum tanquam inlinicum nullo seiuit pacto ; neque repugnλ- rent; necessent generatio, neque corruptio. Lapis ubi pon retur in aere, ibi remaneret, similitet& ignis in terra, nec ascenderet sursum. Prosensus ergo ab prima intelligentia non errante inditis
distinguit, & regit: quoniam ens omne percipit similia, & contraria, amatque proprium esse, ut dicit D. Thomas, idcirco odit inimicum; omnes autem hi cognitiones inditae, vel additae proculdubio a prima Sapientia Deo derivantur, qui effudit illam sit
Per omnia opera sua, ut Eccles. I. ait. Et propterea repetitur,
alibi clarius, Ac obscurius, Ad regimen uniuersiodum. Vnde Eccles. 43. de cunctis praenarratis entibus inquit, Oravita hac vivunt, ct necessitate obediunt ei, scilicet pro participio , &rata entitatis, ut & celeberrimi Patres, & philosophi monuerunti, Clemenu Rom. Athanasius, Gregorius Nyssen. Magnus Basilius. Anaxagoras, & Arist. in 3. de gen. anim. . cap. ii. Generantur in te'
ra humorequι ait Animalia ct Plantae, quoniam humor in ter ra , spiritus in humore , color animalis in uniuerso inest, ut quodammodo sint plena Anima omnia. Rechὶ fanE: neque enim potuit generare animalia & plantas Aristoteles, nisi in toto Mundo agnouisset vim animasticam. Et de hoc sensu nos loquebamur: non de Animatione rerum per Animam Diuinam rationalem, corporatam & irretitam vi pugnae Mali Dei cum Bono, ut do-eent Manic ael. Nos autem inepti, non agnoscimus sensum naturae impressum, vel prosensem ab eo qui in sapientia omnia secit, nisi in animalibus , quibus interclusis est spiritus sensitivus, &seipsum ostentat per fenestras, & foramilia. dicere ergo quod Ventus non senti. at impresso sensu, vcl prosentiat, eo quod caret oculis, naribus, aliasque sensoriis, idem est, ac si dicas ipsum non moueri, quia caret pedibus: & hoc est caecutire in multiplici sapientiae Dei participatione. De hoc scripsi in libro de sensu Rerum. At etiam si non sentitent, opus est res omne,impelli a cognoscente causa, tam sapienter. Ergo datur ptima Cognitio diuina, cuius Participes fiunt omnes. Vide lib. de senseret.&Apolog. pro illo.' s. vidi eandem ob rationem res omnes concludi, ct conitari Vltro inter se, ne vacuum intercipiatur. QDd nimiriam est destru- istiuum vnitatis in machina uniuersali, de vitae Vnhiersi , sicut n9-
3μῖ est diuisio brachij i corpore, alteriusve membri. Quapropter sue a proprio sensi, siue i communi res ita colligantur , necesse est ex his actibus primam Sapientiam uniuersalem agnoscere. Sed de hoc alibi. Quas ob res intelliso vitam beatam consistere in cognitione hu-ias primae Cause, in assimilari ei, eaque frui; omnesque principatus humanos siue inanes esse, sicilli Epicuri philosophia est inanis ob idem.
60쪽
s: Vidi & sabricam animalium cunctorum, quae cogit exclamare ','rg. ex eonfinia eos, qui ipsam intuentur eum Galeno, in laudem & agnitionem mimalium Conditoris. Qui nimirum substrauit ossa tanquam fundamentum hi uises fabricae, ut possit&etecta manete: utque possit necti usquequaque
distiniit olla iniun tiaras multas, dc vertebras, prQcessibus,& sna Gal. inde se pierbus complicatas ita colligauit ligaminibus, complexibus, anfra Mindesor. Reetu .ctuosis. Neruosque erextendit,ut senes qui contineant partes, dc per eos possit dilatati, expandi ,ssecti, constringique ad motus, transmittendo spiritus inter neruos ex capite, ubi eorum est uniuersitas: idcirco estinxit in capite aulas duas antetiores; in quibus spiritus in halestri; de interius cubiculum, ubi contemplatur; dc ccenaculum luserius, ubi est mensa reti serinis; muniuitque caput membranis, uti eristomatis,& olsea circumdedit maenia quae dc pelle operuit,dc pia is ii uerius veto constrauit quasi anaci interium molli cerebro; in cuius cauitatibus tenuis spiritus illaesus i duris ossibus spatiatur, de
operatur. Toti autem machinae citu mapposuit carnem, ne ossa oia fendentia in tes duras, rumperentur: nec neruii calore externo a resterent, nec a frigore contraheretur; nec ab aliis rebus offenderentnr: utque super tenero cedente inniteretur machina, absque
laesione. Deinde verb quoniam calor nti nub exhalat, minuitque corpus, eius instaurationi consuluit, trahendo per venas, toto conia retrias, sanguinem crassiusculum, & per arterias subtiliorem ad vivificandam nutritionem: utque continuo sanguis adgeneretur, c bos deseris creauit, ex similinus unicuique. nutribili: utque praeparetur, dedit animali dentes ad incidendum cibum : imolares vero ad molendum,osephagum ad trans glutiendum, contextum quidem fibris rectis obliquis, transuersitque. adstringendum, dilatandum trahendum, transserendumque aptissimis. Cui subterposuit venit, culum tanquam ollam ag coquenduim: cui apposuit Iecur, quod 'ctioni calorem subministret, deinde consimilium fibranam ope educit cibum adspiras,&anfractus plurimos intestini: primb angusti,
ubi radices venarum adhaerentes exugunt, trahuntque succum meliorem in iecur; quod sanguinis est sens, de odicina: iu serias deinde .
dilatati, vicibus iam succo priuatus, incrassatusque, transire queat eidem apposuit corcum, ubi retineatur, succoq; reliquo Golietur. Tandem intestinum addidit rectum retto inter nates effluens, ut Reces expellerentur ibi longξ a naso per valles carnositatibus occlu sas; effectis quoque se8endi gratia tanquam in puluinari, dc alios ob . usus. Iecur autem coquit sanguinem: spumam cholericam sequestrat in vessicam felleam, etiam trahentem per sympathiam: sceces autem melancholicas in lienem, cineres renes: serum in vesit cam urinariam: sanguitrem partim per venas ad nutritionem Totius,paertim ad duos cordis sentes, qui cinctantur deseris per solles pul. moneos a vento inta te satis artificiose per buccam. accendit De , .