장음표시 사용
31쪽
ob aliud tantu, Mumptis per se bonis ostendit plis φ perae bonorii noest una ctis idaea,&hoe m3ri tollere idaeas reni sita apud nos o Plato sunt alii ua bonat insesomia,&idaea bonoru vana,&sup uaiavLAt primu est ergo&secundia.quddaut primu sit ostenditur.Suntin. hi na per se visame &vitae,&h dere prudentia.&alia limoi,&qussa voluptates,quiano sita volupta/tes q studiosasopciationes sequuntur.haec.n.quis colarant ad aliquid aliud in propter se rapetum tur,& sunt bona reponciata,& numeranda inter bona per schoe ostenso utitur quasi derisi contra Platone.q.d.vid r ne tibi or Plato P fiter tua id m,qua tu vocas bonu per se,& separatum nobis sit aliud.quim nuper se hie apud nos Adm igitur fuit opus ponere id os superflua pras cto rei species & id .m Plato noliat in idae da flarent a rebus quia erant id ergo ostreum est ab eo q, id boni in bonsi per se,& nos hahiaus et hic apud nos bona per se, Λ: in eo ouord per se lanicius se rationis es idps,& non differunt supcissua ,species erit,& idsi Ex his omnidus uditur quod si no est una tha esis bonoae quae sunt per se de quo mas, videbat , nullo mo potest
esse una id a coisolam bonoru is aliquoia bonorit,exquo sequitur non re id Versi si tu dixeris quod nem illa q enumeraui,nec alia sunt bona per scisuperflua quom ect id .nam si in bonu sepuratum pose,& dctetese exemplar misi quae sunt hic a d nos:certeraq sunt ex idaris.i.exemplata et italoquar,dstentre hie vicorrespodeant sui si sed si non sunt talia ex plata per se visunt idaeae poscis rustra postae sunt id misio su cut sit i a bonori id q3 vcie in bonum per se sis 43 stea apud nos non uinthona perscide quibus ponituri Ma. Q VΟ D si haec quom persci, Semur in redarguendo Platone ostedit m si sint hic bombisseno est necesse ponere aliud bonu fere, tum posciNa si persebonorsi est una eois i a tunc ola que sunt hie mr se bona, i eiusde ronis. sed hoc est salsumremo sessum estponcrema coem idaeam ese per se bonorum.quod aut hoc sit sal
sim.shic per se bonaeeriusde rationis probatura pho:&oste turm sunt diuersς rationis. sapientia est bonii per ferale ut perficiat habente,& est in tius potestate cuius dicitur ecihonos dependet ab alio.at haec pessit his,diuersa rego suntdiuersς rationis bonaequὀd si retinactis tha bonorsi m scitune omnia bona per se,quae sunt hic conuenirent in coi ratione formali vi nix, & cerusa in albedinciai do enim niuis,& rem est ciusde rationis. sed cu non conueniant in macri ratiotae Wo isum est,prosecto non erit misi unamis idaea.quare siue sint bona per se hic apud nos siue nosin ullo moerit idaea:quia si non sint hie bona per Gnec etia ere id ,quia Plato po/suitidaeas ut pereas tanq per emplaria producat ea Munt hic si ergo ex lata hic non emi: frustra tent ibi exinlatia 5e formata vero sint i ta bona per se hie apud nos et no erit tua quia ista bona erunt eiusta tonis es id ,N: et interse.sed ista sunt diuosarum rationii luia non est eaderatio prucintiae & honoris, ut pmbauimus ergo non est una edi sim bonoesi per scire ciuibus conciuditur siue non sint hic naperse siue si monestinactis idaea. quonam pacto hona dicuntur ita supradictis oritur quareta difficultur qua soluit s. s. Oobonsi dicatur praedicetum de omnibus bonis.na cum superius dicebatur m bona habentdiuinas rationes statim exclusa est iratio mi NO me etia videtur,qudd nil praedicitur eoui uoce de bonis,ci non sint similia iis fortuito& ar casu eode note a liatur.Restat igitur mo se dicendu homps diem de bonis inferioribus a
nec univoce nec uoce praedicatur H diximus N: apparet.Notata in est differentia inter praedica tionem univoca, e mutuo .Vniuo in m aliquid medicatur dicitum de pluribus fim misi nomen,& una ratione ut homo dicitur uni voce de Nocrate&Platone.Ae uocaeaeqn aliquid mi catur de pluribus is inum nomen tanture es vero cius tunt diuersae pm illud nomen, ut canis dicitur de cane terrestri,& de marino di coelesti. s enim isti licet sint diuersae rationis, habent tamen nomen coe.Restaniduo alij modi dum naturataquaru una est quando res habent ide nome,& aliqua rationem coem,sed non ut uni uoca.verum di ntur conuenire vel qiua profluunt ab uno in quia pergunt ad unu exemplumprimi, ut incisio veri,instrumenni medicit potio tes&alia q inter se sunt diuolatri dicuntur me cin quia ab uno.ta medico origi habesici lusecundi: ut sana dioetur inuti conseruatiua sanitatis ut exercitario corporis siue recuperatim: ut medicinς,5: talia quae tendunt ad unum inminu,& eunde fine i .sanitate. Altera est natura media intermitiora pirura,&mutuom pura, bc ista sunt analoga.i. ς habent proportione, Ac similitudine ronis inter se.& hoc mo vult res it dicatur bona.1.p analo a N: similitudine rationis,& ipsemet ponit exempluvi sicut visus in eo more est bonu:ita mens, 5c inrellectus est ita in ala, 5: ista inproportio,& ana/logia is qua bonsi dicitur de Ninis muni uoce neni mutuo sed analogice. Na qualis est oculus in como alis in mens in ara.sed insim est bonu per se,& dicentur bona per se fim similitudine ra/rionis. SED h in prociari. Haec est quarta pars principalis huius temj capituli rin qua ost v dit,quia non pertinet ad morale pis trite inquirere. virum bonii dicatur uni uoce an mutuo et de ite de i a boni: quam posuit Plato, talis considcratio diligens pertinapotius ad p imu phi losophum 5e meti ineum.Nam primus philosophus cons de omnibus miomodo dictitur disi convcniunturi non conueniunt in ratione sormati,di talis contactatio presertim diligens no
32쪽
tinet ad morat Asimiliter de imi nam moralis non considerat de his:quae hie aut agi aut acquiri a nobis n5 possunt: ut sunt id cu sint in meiate ipsa diuina,t vult Plato. Nos aut qninus nunc dicit plis nil humanum. FO RT ASSE aut. Affere obici ione quandam, Ne eam soluit. Tu Aristotelis remouisti sententia Platonis primo rcisendo ea ut salsam:post a duam,qudd si etiam in talis idaea bonum non pertinet eius cognitio ad morale,schoe non videtur veni. nam si sit idga boni rene videbitur quo H eius cognitio pertineat ad scientia morsi,& cognitione bonorum.quiae larvalet ad hoc ,et fiat diligenter id quod depci ci ab ipso re lari .sacilius.n. illo cognito ,&discemem dependens,&sicut sagittari; signo posito consequemur bonum, qaqnmus. H ae Cigitur ratio: nunc soluit obiectione duabus racionibus .Prima. Mitio illius boni ira pertinet ad Gm morat Qquam nullς artes nulls s scientiς considarat,& praesupponunt: at bonum Platonis aratu est Gergo eius cognitio non pertinet ad morale,& est inutilis eius cognitio. S.n.arifices dirigunt suas operati des ad perficiendu suum opus,&siquid eis drest non conreptantur idaea separata a nobis, ius cognitio si Consoru profecto non premitteretur ab omnibus ambus. Notanduγω Plato toressistit non poni illud ex larivinos intuentes illud faciamus ea q sunt hic ad imitatione illius,seae et deus opifestumuersi intuo excplaria,&idaeas,auas habet in se,pmda cat dein, has res quae sunt hic' situ veluti raepiata. D UB IV M aut est. Secundam.Eius rei clς cognitio non peninetia scienciam morale quae non prodest scienti js,5 arti bus ut evadant peritiores in sua armis cognicio boni separari est limoi,er non pertinet & e tera. Hoc probatur inductione discurrendo per singulas ait in facultates,qde nillilo magis vel Mius operari pos itinnsi cognouerint id in boni separatam q si eande ignorauerint. FORTASSE . Quia licet στmedicus in operando versetur circa singularia,tame consderat etiam sanitate,& homine in uniuersali .eum plis vestet diffinire felicitatem: attulit opiniones multorum:quom alii dixerunt esse volu Ptate, alii honore,alia virtutem vel alia aliqvid eoria bonorum,quae sunt hie. Hato vero pro h aliud summu bonum cenniit esse separam a nobis penitus, N: d his bonis quae sunt hicaeuius opinione Elliphs ostendens pluribus rationibus non esse ponendam una idaeam coem omnibus istis nisqsunt invita humana. naphilosephus loquitur indoctrinas de sumino bono Quod acquiri potest ab homine per operationes stas,ita ut sit in se positu. sed ut videamus quo fuit lentetia Pisonis paulo est altius repetendit, Vt intelligamus rationes philosophi non pro cre Contra mente Platonis,sed contra eam sententia quam ulgus credebat vel dicebat ePPlatonis. Plato igitia rex cognitione harii reni,&ordine eoru quae sunt hic, se partibus mundi ascendit ad cognitione opificis uniuersi.na cognitio inostra orni halm a sensu,& tande lascendit ad uniuersale, & rationes rem,ec sic inuentae sunt artes, & scient sic igitur Plato ascendit ad cognitione primae cauta eorun sunt cui uitione cautaefficientis,&causae formalis ecfinalis .primo efficientis: qaea q sunt ab aliquo sunt producta, de ne fiat procaeus in infinitu veniendu est ad unum quod sit producens mam,dc non productu,&talis sit causa primaq habrere ex se ita quord nullo modo ab alio, de ista
causa prima est inicies'innium quae sunthie,dc caprofluunt, de conseruantur omnia.&est et quida.paterfamilias.id Plato i sum vocavit patre huius uniueis. Propterea dicitur ca sormalis ob milias racides: primo quia est semotus ab omni materia,& quicquid iri est sorma est,&mam quia complectitur sormas cium q sunt. nam cuipse sit causa efficiens noemario dicere oporret : cognos emit,de in lintea antri sint: iuia si secus esset ignoraret ea an produccret, & sic ageret sine cognitione quodest absurdum. B.n. deus anim produceret mundii intellexit eum,ergo erat modus,& erat in eo ab inemo non ut accides quodda,quia in deo non est accides ullum, d super emininti quoda modo Plato intur voluit in omnia anteu producantur cent in dimota eo moquo sunt hie cum materia,& cu existcnti sed supcr eminenter,ec ipsa tantiini.ratio formalis tantu mi uiculuset rei. Ideo appestabat plascuhae ad litione ipsum hominem idest ratione hominis 5ei sum equii.i.rationem equi,& sic de ali 3s.sunt aut haec in dco perpetua,&sine marena,& idem cudeo te:nce est inconueniens, nu esse ide re.habere tamen'plures rationes et census,& descensus inseditu & vi ad athenis thebas,fi: a thctis athenas.licet iω sit spati ii tamen alia est ratio siccnsus,de alia iacensus k alia ratio vis ab athenis,dc alia ad athenas, de se idaeas toti esse ulam rem deo:dis Ore inratione dicebat Plato.declarabat etia &ostendinat has idaeas necessario esse ponedas in deo exessu anisita: et cognostsit id qd sacere dent anim tarsicut laber e ehitectus cognosciit domu a se icicda,ec habitea in mente 4quule est forma, ς ro domus sine ulla materia respicit igitur an ad illa domit qua habet in macres operatur: sic pictor aspicies ad tha qua habet in inere matrii, ereni eicii dirigitista hoc interestq artis acquirit illa sormam emper habuit :&us alit ab sterno habet Gnes, esiplaria otum rem,&sicut artifex Nucit suos inretiis respicieta ad Gnes quas habcti meresedrus mucit res distietas respicim ad tones qs het distinas i mete,distinctas in alia
ratione non aut re,dc ideo qnesus vult producit homine, dc non equit quia ratio,&idaea ad quam
resincitest distincta rone inqua non re.ctus igitur habet lamas,2 rationes rem ideo pol diei cau/. sa formalis
33쪽
sa sormalis iam insim Platonoequia ipse est dator sormarii necessimo hahet sormas e sine macteria,& su minenti modo.est et deus causa finalis:non solu enim ab ipso omnia profluunt sed etia i ad ipsi mina reseruntur rana ad verisse fine.Na cum sit summu bonii expetitur ab omnibus,s: via ad ipsum tendunt tam ad ultimu,& persectissimu flataic igitur summu nucensuit e R,D.i.ipsum deum cuius participatione sint alia bona.I. reliqua quicquid habent boni inde habest tanq a fonte beea.In cuius essentia posuit idaea boni q cois essetomni biis boni Qquae ex illo ex lxxi v luneuplata ducta bona appellaretur.hanc opinione Aristoteles q subtilissima erat,&sama colla ala,multis in locis labefactare enititur.hoc aut linx eam multis racionibus sellitos enias . haec bona cuindiualia sint, Ac diuerse rationis,non debent habere emtasam. si accipiamus inquit substantia qualitatem,&alia simiaeperiemus sebstatariam 'prius esse bonum i qualitatem, es relatior ,N: huiusmodi .non erit eis qua dam comunis rario ni ad quam aequaliter reserantur,& quae inue petat omnibus bonis hoc idem dicere licet demte.Substantia enim per prius est ens et qualitas vel Matio vel alia rimicamenta accidentiu :quae posterius entia esse vid turicti igitur prius, & posterius est comunis rario esse non potest inue competens illis. A Platoni/cis multa res deri solent.dimii quod haec bona eo quo bona sunt ad unam coem ratione aequei: reseruntur. substantia in eo quo bonu est non prius est bonum a quantitas, aut qualitas, e alia limotuin autem postea e Mentur inter se certum est quod substancia est nobilius, di per iis bonum quam qualitas,& hmounon tamen magis,& prius est bonum in quantu in bonum. nam MPlatonicos bonum videtur de bonis uni uoce praedicari: qudd aut sub sit nobilius ens vel no/. hilius bonum istud videtur euenire eosterius. veluti accivit quord homo sit nobilius animal quam quus, tamen non est magis sal qua inuus nec prius animal in eo quo Malia sunt eu eiusde sit ra/tionis. inquantuanimali meriti tur in i a boni ad quam omnia alia bona, mi ad eam sua que debent pariterΦ res .ad hoc ide clarius ostendendum tale exemplum afferri in mediii tui a tanus iit laber quim vi cumulum secerit anulossi,quorsi alia aurei,alij argentei: alii ei di limbi sin dubium non est quin faber ille tham,&formam habeat in mente,ad euius similitudinem labricati illi anuli findi Illa igitur idPqus est In mete attificis ex qua omnes illi annuli ducti
sunt comunis omnibus erit,& ca ut illi annuli sint.erit autem exemplar illis,N: alia idaea aeque omnibus annulis , pariterj is, nec magis nec prius erit annulus aureus q argenteus ea ratione qua
annulus est,nec armeus qua eneus licet coparari inter se quod est posterius: nobiliores aurei qua argenteio argentei u ei sinuode modo dicere possumus de tha boni quam in essentia diuina collocabat Plato,caulam esse volctat relictimisi nona,qus inquantu sunt bona,&sint inter seciusde rationis in bonitate,nonest absurda ut habeant tham ad quam reserantur inue veluti imagines ad ex are quo mite sint ducis.Cum vero sint diuersa ab idaea sicut ex lata a sim ex lari, di imago a sigillo ὀ quo cum est merito poni videtur idaea separata ab omnibus istis,q ditaratis cui corpus ab umbra,& pes a vestigio suo,& exemplar ab eo e lato cuius est plar. In his.α- est una & eade ratio. sed bene dicatur habere similitudinem quanda sicut homo pictus dicetur ani/mal rationale similitudine quada, ita ista inseriora eorruptibilia dicentur talia similitudine quada.
di non proprie uti aedicuntur. sed ii csufficiat inpraesentiarum . haec enim materia magna in diget inquasicione. rerum ut ordo philosophi, que hucus* tenuit clarius intelligatun me e
tum q dicta sunt faciemus reperitione.nos videmus quod omnis ars, &omniso na oes deni pactiones humane intendunt quenda bonum finem. veru cum multe sint artes &facultates, multi erant fines boni sed cum illam aliae sint aliis p stantiores,erit et finis fine minantior.verum eum processus in finibus non sit infinitus,erit finis unus ultimus adque,& nostrae intentiones principalissimc,& alii fines tanq ad optimum,& persenissimum reserentur,oc talis erit nostra felici , si philotophi.sα cu ars seu saeuitas ciuilis activam principalissima esse videatur, finis eius erit opti, mus illata quem aliarum facultatum activarum fines reducendi erunt tanquam ad ultimum. aecum unaquem ars debeat cognoscere suum finem :ciuilis quom suum d et considerare,& percipere,ralis aut is felicitas,ergo cognicio Micitaris pertinet ad ciuilem capiendo ciuilem qui,& mota lis primo ,5 oeconomicus deinde: demia politicus intelligi potest.verum cognitio de iis no no habcri ex necessariis principijs,necd ostrative a priori cum mattria sit de rebusq plat i ii fieri silent suscipien es talem comitione non debent ri luirere demonstranua doctrina, ced eam qua materia exigit.i,ar posteriori .d cnt pterea habere aliqua experienna ru,&animii bene dispositis. 5 aliensi aperturbationibus,nec repugnante tali doctrins Ocedentes igitur esse ultima finem re, ruin agena siqui sit felicitas qua ora intendunt,& si cuncti rivi mortales in noli ueniat dicentes supremit bonii agibilium esse Hicita in in ipsa re,&diffinitio te dissennu. cum aliud vulgustaliud sapientes silicitare esse existi meia Alii .n. Voluptate alij honore alia diuitias, quida bonum, stractu quod sit ea ut alia sint bona,putat esse summum bonum. harum aut sententiarum eas piscrutantumciaqugaliqua ratios reduci videntur ad tali inopinandum sta cum in omni te hiem
34쪽
da duplat sit viarima qua Nessi mr a principiis & causis ad c divalia eiatra qua se processio ab
effecti s ad causas,& principia semper proficisceta,& incipieta at magis notis , &cu magis nota sint aut simpliciter,& re pre rei aut a trobis,& ra pte nostra,incipitau ad magis notis nobis, ut in hac doctrina & inuestisti de Micitate,& moribus,procidendu est ex iis quae magis nota sunt nobis ex effectibus. ortet aut habere ex sese principia moralia q sunt, quia aut re dispositii ad ea I, cile suscipienda .si vero neutru habeat is inutilis erit penitus sim Hesiodii Verum anteil afferamus smintia nostra defclicitate perquiramus opiniones alioru quae minis eristres sunt.ma est qus dicit eam esse voluptate:lixe post habenda est cu sit seruilis.alia quae incit continiatiua vitam, quae suprema en omnisi . phni quam differt in decim.alia est ciuilis di qui eam sectantur ut plurima in ponunt in honore id refellitur,quia non est in potestate fclicis euhonos sit in honorante irem quia vidctur oriunari ad virtute.quare magis in virtute ponenda videretur, ne inicit,quia seque retur m dormiens ' ociosuso iners, quiae in maximis emnis constitutus posset re felix in ciuili. vel ponunt in diuitiaon quibus esse non potest cu vita eis dedita violenta esse videatur,& alterius D tiar in erit summu bonum separatu,& idaea boni is Platonem: ius opimo refellitur a pho pluri/hus rationibus,quibus ostedit quod is idaea boni non est,aut si est n5 est aliquid talcivi in hac vita possideri ab homine queamllata sunt post haec nonnulla pro essensione Platonis,quae cum nu/perrime sint dicta a nobis non est opus repetere.quare ad philosophum reuertamur.
De silicitatis subiecto: substantia:&praeceptis in unaquam scientia obseruandis, Cap.VII. Vnc rursus redeamus ad id quod quaerimus bonum quid tan ν idem sit ipsum inuestigemus. Esse enim aliud in alia actione arte 3 liuidetur. aliud est enim in medicina, & in re militari,& in caeteris rem simili modo. quid igitur unicuim bonum estetan non id gratia cussus caetera aguntur hoc aut in medicina quidem est sanitas,in rei uero militaris facultate uictoria,& in extruendarum aedium arte domus,& in alia aliud, in actione etiam omni electionise id quod est finis: huius enim gratia caetera omnes agunt. Quare si quis omnium rerum agendarum sit finis,ipsum bonuagendum erit: sinautem uero plures,lii ipsi. Oratio igitur migrando ad idem soaccessit.enitendum autem est magis hoc declarare. Cum ita* plures esse uiodeantur fines horum quosdam ob alios expetamus,ut diuitias, fistulas,inostrumenta : omnino perspicuum est,non omnes fines esse persectos. At sis nis optimus, persectum quiddam es uidetur. quare si tantum unus perseetias
sit finis: is hic erit qui quaeritur. sin plures: is qui horum est persectissimus. Eum autem qui per se est expetibilis persectiorem eo dicimus esse,qui est po s ripter alium expetendus.8c eum qui nunquam ob alium expetitur: hs uniuerosis qui per se re propter illum etiam expetuntur.Et eum igitur perfectiim simpliciter: qui per se semper est,&nunquam ob alium expetendus. talis autem finis,ipsa selicitas maxime esse uidetur. hanc enim propter tapsam semper: Mnunquam ob aliud quicquam expetimus .honorem autem,uoluptatem,men
tem,uirtutem deni omnem:&propter se expetimus quippe cum ipsis mquod expeteremus: si nihil inde etiam proueniret felicitatis etiam gratia: per haec ipsa selices fore nos arbitrantes. sed illorum gratia selicitatem: a .Eob aliud prorsus expetit nemo. Idem 5c ex sussicientia uidetur accidere. Pero 'sectum nanque bonum: per se sumesens esse uidetur. Sussicies autem dicimus: non ipsi soli qui uitam solitariam agit,sed& parentibus,&natis,& uxori,& amicis omnino, ae ciuibus,quandoquidem homo natura ciuilis est.atque
sumendus est in hisce terminus quidam.nam si adparentes hoc ipsum &nao
35쪽
LIBER PRIMVS trions natos,&amicomamicos extederis: in infinitu fiet abitio. sed de hoc consideradu est postea. Id aut sufficies esse ponimus,qs solu acsteris segregatu,expetibile uita facit,res* nullius indigete: tale aut selicitate ipsam cile existimamus. Et insup cu no numerat cu caeteris,maxime Oium expetibile: cu numeras 3 tur magis expetibile cu minimo bonoRr esse putamus, excessias enim bonoru. sit idqa adiungi id aut sema magis est expetibile,qci maius est bonii: persectum igiξ quodda 8c sufficies uidet esse selicitas: cu sit reru agendan oium fionis. Sed forsita selicitate quide summu esse bonu dicere: ab uniuersis cocedit. desiderae aut ut dilucidius adna fit ipsa dicat. Hoc igit fortasse sucrit: si opus
' hola caperet .ut enim modulatoris,statuarq,c teroruo artificii,& eoim olum
Τ Τ oino quo inest opus aliqd adi iove,boninet id qd' bene sese habet,in ipso opere uidet co sistere: sic & hola bonu i opere ipsius esse uidebit,si sit ipsius aliqSopus. Fabrinae igit Sc sutoris opera sunt fida,acitionesue: hois aut nullum est Τ ' bpus sed est otiosus an ut oculi,manus,pedis, Sc cuius* oino partis aliquod op' ee uidet: sic&holapter haec ola aspia aliqd' posuerit opus. auidigit id F 7 fuerit tander Uiuere enim hoi coe uidet esse cu Plantis . opus aute .ppriu urit. segreganda est ergo nutriedi, augendi* vita. Hanc sentiedi sequir uita. at πιν sana etia hos cu equo , ac boue, oi aiali constat esse cGem. Restat igit activa id a uita rone habetis. Huius aut aliud est ut obediens rationi: aliud ut ea ha hens atque intelligens. Sed quia haec etia bifaria dicat: ea poneda est quae est actu. haec enim magis .pprie dici uidet .est igit opus hola: operatio animae per ratione, aut no sine ratione. At uero opus huius ac midiosi huius ide esse gene ' re dirimus: ut citharoedi studiosique citharoedi, & hoc in olbus absolute,exocessit qui est a uirtute ad ipsum opus adiu isto, citharoedi naque opus,est citharam pulsare: studiosi uero bene pulsare. Eode modo cu hois opus uita quadaesse ponamus, et hanc ipsam operatione anim atque actus cu ratione: studio
. si profecto uiri haec ipsa sunt cu bene recteque fiunt,singula aut bene per propria uirtute efficiunt. Queae cu ita sint,fit ut bonu humanu, alae sit operatio nuirtute.& si plures sint uirtutes: p optima nimiru & perfectissima,& insuper
'ue y in uita perfecta. Ucr enim,nec una facit hirundo, nec unus dies 8c beatu eodem odo,sellaeue: nec unus dies,nec breue essicit lepus. summu igitur honu: hoc
circu scriptu sit mo. Primu nam sorsitan ut figura quadam describere. postea depigere ipsum oportet: Videt aut cuiuslibet esse ea si bene sunt circuscripta . 6 x .pducere et explicare,ati exponere. Tepus, taliu inventor est at adiutor bonus. unet artiu facta sunt incrementa est. n.cuiuslibesiidqae deest supplere. 2 ac addere.Oportet aut et ea qsupra diximus in memoria habere:&ipsum exactu no in ossius eode mo sed in singulis ut patit subiecta materies.sit eo us quousin ad doctrina attinet: flagitare, na Faber et Geometra diuerse nio an guiu rectu inquisiit: alter. n.quoad utilis est ad opus: alter quidna sit, & qua te quide ipsum inquirit: contemplator enim est ueritatis .ide modus,& in caeoteris est seruandus: ne iiste quae instituimus agere plura fiant ea q fines illoruegrediunξ. Nec in Oibus simili mo ca postulada est: sed sat est in qbusda,sibe ε 3 ne demo strata suerῖt ec,qSude et in ipsis pricipiis fit. at p hic mod' prim'est et pricipiu.pricipioni aut:alia iductiorialia sese,alia Suetudiaqda, alia alio
36쪽
modo perspiciuntur.enitendum est autem si irgula pertractare: ut suapte natura percipi possunt.&adhibenda est diligentia: ut bene difflniantur. nam mastgnam ad ea quae sic itiuntur,afferunt opem. Principium enim plus u dimidiu
VNC rursus redeat anus. Hoc est quamam captis huius secundi tractatuvin quo eniti η' A u rurd scriboc,&di ni re sdicitate fimoplitionem sua radi is antea opinionibus aliorsi. uiditur aurem hM capim in s partes principales. In prima describit sciscitarem po quasdam conditiones quae copetunt ci no strin do se se ad propria eius diffinitione, sed olim/cendo primo quod est summu bonii humanu:deinde quod in peffectissimii bonum: demia quod ci maxime semciens,ex quibus cocluditur,quod felicitas est summu bonii humatui persecti uinuiolam re maxime sufficiens.Ostendit igitur ita primis felicitate esse summu bonii humanum sic.EDnis olum rerum agendam est summii bonii humanu, Micitas est finis rerum agendarum: ergo M. Nam multi sunt lines N diuersi in diuinis operationibus & ambus,& alter in propter alium quousq; accidatur ad Hui: qui no sit propter alium,& alii sint ob ipsum,& ille erit summum bonu ni manum,& vltimii quod maxime expetitur, sin vero sint pli ires fines tales: plura erunt suinina bo ina. Notandu primo quod cii quatuor causa: a pho dicatur Efficies: Finalis: Materialis:Fonnalis: scdescribi solent.oficiens causa cstida quo profluit motus:materia est principiti quod suscipere potest id quod in iosum imprimitur, & quod est primu subiectu : tarma vero est id quo res habet infitiis vero est id cuius mana caetera fiunt.Quin etiam natura dicitur agere ob fine,quo acquia ro ccillato rari.Notandii quod dixit si unus sit finis: vim erit summu bonu: sin plures:plura, namant diurat plura esse per se bona. N propter se: ideo aliquis potuisset dicere quod plures sunt si
nesis perendi per scit deo dixit si unus dici Vcl sorte dixit hoc quia nodum deciarauit 1 tru sit unulaminii bonii,& unus ultimus finis, an plures. OR ATIO igitur migrada. Hac in parte dicit plis quod sermo suus, quia antea probauit felicitate esse summii bonum : hunc post a consutauit alias 1 oopiniones in idem rediit, vim oportet id magis & manifestius declarare. Na si plures sunt fines, di alij suntob alios: manifestu in no esse oes pciscetos, sed persectior crit finis qua propter se, qua qui aliud,& pciscetissimus erit ille, tui solii propter se,& nunquam propia aliud. Id vero quod est,persectis sinu erit Micitas. fclicitas habet talem condicione, et maptar se,& nunquam inter aliud expctatur.Hinc colligitur ratio phi quod illud, auod ex tur maxime in perfectis
m Italas expetitur maxime ergo eae. Voluptus vero de honor,& alia huiusmodi,& si propter se expetantuno laturma propter aliud: sed felicitas nullo modo propter aliud. Voluptatem quia Voluptas est vita sine impedimento, δ' post habeantur turpes voluptates de quibus no loquitur hic. EVM aut . . Quia xiactur expcti propter se, de etia propter operatione & selicitatori. Dubitatio cadit hic: quia rideturquod felicitas non solii sit finis qui expetatur propin se, tama Propin aliud i.propici nos ut selicitate euadamus felices sicut albedine inicimur albi .Rixdum
ad hoc distinguendo de fine quod duplex est finis, et alibi ostedit plis.s.finis qui, & finis cui. Emis i di Otur ille qui acquiritur ut albecio uti caliditas acquiritur ab horae, & talis est ipsa Micitas,&ce tali fine loquitur plis o dendo quod Micitas est ultimus finium qui acquiruntur. Finis vero cui est finis cui acquiritura. ipse homo cui Miluititur Micitas,& de tali n5 loquitur hic piis. Ita Psoluitur dubitatio mord apparet quod felicitas est ultimus finis in eo genere finium. qui ditatur fines qui:& no hisciit ulteriore fine in eo rancie. IUEM &ex sufficientia. Postra qua ostendit se licitarem est esummii bonii & peflectissimii, hae in parte d arat 31 selicitas est ex se sufficies. γne quod est perstetissimum est ci se sufficiens, scd selicitas est huiusmodi,ergo M. Vel alio motas Is Σα sonitan magis accomodate potest exponi textus philosophi. quod vclit ostendere selicitate esse posce ii simum bonum hoc pacto: omne pcr se sufficiens videtur Me pei semini, at felicitas ei binum per se sufficiens: erpo &ca tera. Fod autem ex se sufficiens sit miseetiam Melaratur ex diffini γtione posceti. Nam idest poscetuin cui nihil dccssideinde dcciarat quid sit m se sufficietis. qui potest Hucre non sibi tantum soli: sael pluribus: sumpto tame termino ut in textu appara & dicit po stea. in libro Politicorum, & innuit hic selicitatem ciuil :in qua festa sufficiens potest sati tace resibi &amicis&amnibus cmonumerosciminatis Notandum quod omnes isti termini viden tur conuerti scilicri summum bonum: miscetum: optimum,' sedulsciens: Micitas Nomnium maxime expcribile. tandum cum dicitur bonum po se sufficiens: in ligitur non simpliciter&absolute, nam tale non est nisi inus. sed &- intestim in genere suo:id si in genere bonorum agobilium & humanorum. IN S V P E R ipsam.y Hac in parte ut dicular expositores, philosophus soluit obicctionem quandam, non enim vicitur quod felicitas sit pa ses cies, di maxinicae ra
37쪽
titillaequia potest addi ipsi aliquid aliud, &tunc Micitas suinpta cum illo erit magis eqsebilis. Sta ad illud quod in summum re dicitur paciciniim nihil vidctur addi polle. &sic ipsi per se non
id tiar maxime cumbilis. Nam bona quanto plura sentitat ato expetibiliora esse, ideriir. Hae dissicultatem xt isti exponun remouet philosophus dicendo quod conciditur selicitatem esse talevi ci possitatio addi. nec habeo P absurdo qa addito alio bono sit mansopctibilis.&d dico ias ipsa non connumcratur cii aliquo alio ipsa esseest maxime expetibilis,&istud susticit mihi. Veruli expositio iid vicis accomodata: luia philosophus indicit. I nsum vidctur afferre alia ratione. Dicendu est igiturquod ipse asscit aliam ratione ad os adolum ole mai persectilsima, & maxime rapetibile per se supra, di non connumcrata in alio bono.i. sine aliquo addito sibi bono: iuali dicat felicitas no indiget alicuius adiumeti ad hoc ut ipsa sit maerameexpetibilis. aiiodsi ei addatur ali/quod iiii quod sit prscreaemani sellii est quod quavis minimui it sibi addita: luod Micitas cta numeratam tali bono, magis erit opcmada. Na malus bonii tarpo est expetendit magis. Sed sciucitas m aliquo alio bono maius est bonii, tuam per se sola. Qua propter magis est expcrenda Mucitas connumerata quam non connumerata cum alio bono. Verumtamen uidictaeit, per se est&mnumera tabilis. Notandii quod idcturoponae fclicitamnsummere cui nihil desit talem isco nstituatur ex bonta animi, FONS, &extanais: ex quibus lacribus noni tanu aggregatum quoddam constet Micitas.&d dubitaturhoc dato quia flati ita sequeturquod felicitas no erit oporatio aruini,si erit aggregatum ex illis diuersiS generibus novi. Item dubitaturquia selicitas non
id aurci se sufficiens quia potest ole aliud bonum maius ipsa: tu crit magis expetibile,&adilblud potiusseretur voluntas&etiam poterit addi alii id 5 fici mibilius,5: siclia pro sus uso in infinitum. Ad primum dicitur iri no modo sumiturklicitas,sed in selicitas, quae consiliit limspeculationetantii, in & alla quae dicitur activa selicitas ius conlidcrari potest, ut est amo animi uri intellcctias activi posecti per habitum pru&nrip. cimam sumi potest Test actio animi .scuin omnibus illis bonis. bonis animi comoris &extemis, 5c talis Eicitas est proprie aggregatii,& eas licitas quae ciuilis apellaturiquia linc hac non potest consist caecivitas iacc gubemari So no est a surdum apellare hanc aggregatum et quia id quod gubonatur per ipsam in etiam quoddam avomatum ci domibus pagis, &multitudine ciuium&de talitat citate diximus quod est aggre/gatum ex illis tribus non autem diximus de speculativa, vel tantum activa qu. ae sumitur pro actio/ne animi secundum prudentiam. Ad sicundum dicendum quod Micitas si ci se suffici cias nolim pliciter&absolute.Nam hoccompetit solideo vidiximus, ultra quem nihil aliud est sumere, sed In genere humanorum bonorum agibilium,&tu lici addatur aliquid aliud:quod ii 5sit de Hemtia Haemi nimii habebit momentia ex nosmet felicitatem maiorem Ita,ut illo adempto minuatur Mentia felicitatis. Et cum dicitur quod additori bono alio at ratio, voluntas ad id scietur in infi/Tutum .dicendum quod sumitur voluntas&appetitus regulatus ratione, qui noci eorum quae fiori non possunt. Quare concluditur quod Micitas ciuilis est aggregatum quoddam & persectu non simpliciter sed in genere bo maxime expetibilis,&finis cicimus omnium agibilium dici se sufficiis et in hac prima parte huius capituli dicere proposuit.&d notandum quod haec descriptio silicitatis non est propria,quia non oritur ex propriis&cilantialibus ipsius sclicitatis.sed ex communibus constat.Et est mos Aristotclis primo describere aliquid per communia: quae sunt nobis magis iam ra: deinde diuinite per propria di tilantialia ipsius m , et inferius faciet. HOC igitur sortis. Haec est secunda pars cap.in qua postea assignauit diffinitioncm klicitatis per communia quae/dam orindendo quod ci summum bonum miscetissimu dc pcr se susti cicias nunc investigalpro priam diffinitioncm felicitatista his quae sibi proprie comtunt per se dicit in primis quod disefiniuimus folicitate tribuendo ciea quae conciduntur ab omnibus rantibus s. quod sit summum num & persectissimum di caetera. tamen non e plicatur per ipsam nec pacipitur cilantia selicitaris,eigo diligentius a nobis p ulredum est de ea:quod fim potarit, si iniicniaturopus proprium
hominis ea ratione,qua homo est.hoc enim est agendum tintlcni. unus propriamo rationem
hominis. tandum quod philosophus solet assignare diffinitioncm magis comunem cum vult diffinire aliqvid,&inde priam, quia semper ea quae competunt alicui non proprie dici esset υma,sed communito nobis videntur ut diximus esse magis nota. Incipiendum autem est semma nobis magis notis. Fortasset quia nondum declarauit esse aliquod propnii opus hominis, nec felicitatem consistere in o ratione,&ficia resolet plenam philosopus: idest addere fortasse. Τ enim modulatoris.y Nunc incipit inuestigare diffinitioncm pmpriam felicitatis,&cum omnis diffinino constat ex generedi disterentia, primo inuestigat genus inicitiatis, postea disse υtias eiusde . In primis igitur ost ditur quod Micitas in operatio hominis ea ratione qualio
mo est hoc mota. nu summii inius ivlui m in suu opus, di sua opatio. StasHicitas est lumisiimmu quς bonu hola:cigo Micitas est opus propriu,& operatio hola. Nasi discurremus o res no his notas replemus cuiuis rei,di artis bonu eueopatione ni Adi opus fuit: t modulatoris ita vi
38쪽
modulatio & cantus,staniam statua quae est seu opus, & sic de aliis idem inueniemi non modo
in operibus artifidia de artis, Ita matri naturae. FABRI NAE igitur. Sequitur phil sophus de/ ssclarando si sit inodulatoris talabri ec stati xij &alioni artificum aliquod opus propriuin, VH operatio ctiam hominis ea ratione qua homo Merit procul dubio aliquod proprium opus.Sed pri mum est: ergo de secundum:& probatur hoc experietia & Caemplo artium,quorum opera sunt no his nota.Notandum quod primo simit itu te artium & intincti ostendit: quod est aliquod opus hominis proprium :quia nullus est artifex eo quod talis est: qui no habet sua operatione propina vel suum opus ad quod dirigat artem suai ut statuarius statuam, modulator modulatione: ergo homo etiam ratione qua homo est:&bet lia re aliquod opus sibi propnu. Deinde similitudine totius Ide ondit. Na qncunq; qlibet partiti alicuius totius,habet suti propriu opus:s p totii hia dctet seu op'diuosum a partibus&sibi ipsi propnii. Arpartes hol ut dicit philosophus habent proprium opus ergo homo ipse tanquam toni ha ut situ opus diuersum a partibus suis,& sibi ipsi proprium. Notandum quod si aliqua res sit costans vel arte in natura, di ci non tribuatur ali quod opus ves operatio,seu a esse vici Biturinam ars imitariir naturam. c. ars non vicitur ali/quid frustra operari. Idem est in rctus naturalibus: quarum de numero est homo se dii philose phum,qui cu sit preciani ens: si non esset eius aliquod opus propriii. frustra productus viaercturipi sertim cum oculis manibus & alus pambus corporis,& homi ins tribuatur officium suum: homini vero qui est totum multo magis tribuctur proprid. Q VID igitur hoc ipsumI.Hac in parte ue γphilosephus ostendit quidnam sit illud opus proprium, & inuenit. operationem animglectaridum rationem vel non sine ratione, di probat pcr sufficientem diuisionem hoc pacto. Proprium
opus hominis aut cst luere tantum, aut sincire vel arare scilicet 'r rationem aut non sine ratio ne.Sed proprium opus hominis non est vivae,non est sentire. Restat ill ud tertium ut iit agere curatione vel non line ratione.Tres erum potenti ς ut ad propolini spretantribuuntur ei,scilicet D mitia v tandi,potentia sentici,& tala Nationis. Sed vinetare non sibi proprium opus, cum sit sibi commune cum plantis & brutis: sciati re etiam non in sibi propriti munus, quia est sibi co mune cum animalibus bruris,minquitur pars ration. alis. Ea autem est duplex, lusdam altari ii
perans di habens & uitellirans di mr ciliciatiam racionalis: quaedam et o dicias & rationalis per patricipationem non pa cilciariam: & est appctitus quando obt crat ipsi rationi,& talis vita socundum racionem vel nosine ratione cum bifariam considerari poli aut ut est in actu & natione; aut in potentia ad araiadum: ea sum da ut pNstantior & magis propria homilii quς est in actu, di in actione consistit, on ea quς dicitur cula ita pomaria ad amium,scis quq dicitur ine in aetu.&dicit secundum rationem ves non sine rationcivi otandat vitam quae est secundum racione percisentiam:de vitam quae est non sine ratione, idest per pateticipationem ipsius rationis,& sic inii pauit pro ranae ipsius Micitaris.hoc scilica quod est anum operati o sc iadum rationcm vel iacthiae ratione, tuini genus adinvenit mrquirendo proprium opus ipsius hominis. Nam proprium opus cuius p rei nnbuitur ei peties formam suam: sorma hominis est anima: ergo per animam ha tabit proprium opus:sed alaimc parres & potentis sunt plures: quarum qiissam sunt communes cum Hictis animantibus, quadam proprie hominis. ogo per proprias potacias holmnis inbui turri proprium opus. AT vero opus huius. se Hac in parte philosophus inuestigat distrixiarias seponedas i diffinitione filicitatis.Damnitio enim constat ex genere & Merentia: nus iam pa supcriora compertum lia mus, quaeramus nunc disserentias,quae sunt duς, una est pa virtutem: alia inuita persecta ut ostentiti mani igitur differeticiam assigna lux ia scilicet per virtutem; N: investigat hanc differentiam hoc modo. Nos ponimus opus esse hominis opinationcm animEsaeundum rationcm vel non sine ratione:crgo in genere idem erit opus hominis & hominis sividios: mus*.n.opus est secudii ratione uri non sine rone,& in hoc coueniunt, ut esu ut homodi homo studiosus in eo ιluod homi ncs sunt. Vimp enim cst homo. Differe tame ab homine qui non est studiosus m qitalidam persectioncm. modo omario studiosi hominis debet disestne 'quandam poscetionem ab operatione quae non est hominis studiosi. Nam &si Gumilie quia utra. est omatio,disti ni tanam quia alia perfecta alia noeli differetia uti talis postmoo perationis non mi ilui po umitem propriam operantis,in ipse ostendit exemplo. Nam citha r s qui no est bene pcricias in arte sua.& citharidus peritus & optimus ures pulsat citharam,di talis pulsatio umus i ,eo quidciniquo pullacio est, nere nihil differt, sed distin in eo quod potitissimi citharedi pulsatio ina est pa attrita poscinam, quae est in eo, impcnci vero non recta. Si mili modo viliuscuiusq; hominis cius proprium est oriracio secundum rationem,' quam disescit ab aliis animalibus.Sciidiosi aurem hominis est oblatio non solum secundum rationem, sed secundum rationem Nne 6c recte. Nam operari secundum rationem bene,& recte, non est nisi per Wrtutem. Nam potest aliquis operari secundum rarioracinae non cum vimine, uti a casu vel macte in fictione es alio docoete,quibus omnibus modis non opcratur m propriam Virtut quae
39쪽
quae sit in eo, premea qui non habre in se virtutem talis operationis non semper bendi& 1 oo,
bitur quando voluerit,ut aliquis non grammaricus potest casu loqui secundum rationem mammarise , non tamen semperis ille qui habet artem,&habitum minatimNam hie per virtute piamati re quae in eo est sempercum volucrit loquitur secundum rationem grammatice bene,&Quapropter concludit quod si sinRula bene proficiscuntur secundum pmpriam virtutem fit in se licitas hominis sit animω cratio secundum virtutem.Nam opus missiosi hominis est summu bonum suum sed selicitas est summu i homiliis,ergo selicitas est opus Ridiosi homini : hec est assiumentatiorin tertia figura.Sed cum dicit per virtutem non oportet replicare secundu ratione quia virtus includit in se rationem,ut diffinitione virtutis postea apparebit. dcii Micitas sit summum boni, virtutes sint plures, ideo addit quod Micitas est operatio animi per virtutem opti/mam, persectissima,&perhaiwinnuit ipsam prudentiam,quae est regula reliquarum virtutum. E-Astotalia dicterentiam quae est quod oportet Micem re etia in vita perscinae et fiat talis completa diffinitio ex genere,& differ riis, inicitas est operatio animi per virtute in uita posecta,& declarat istam paniculam, & Vltimam differentiam per inductionem. scillacet quod una hyrundo in una dies non facit ver,eCo a simili una operatio non faciet Micitatem
nec breue pus ideo oportet addere in uita persccta,quia non frustra ponitur.haec panicula va/ exponi soleri in uita persona.i. quia oportet Micem esse per totam vita,quae expositio aliena revadetur,quia est impossibile nisi sit beneficio dci per aliquod langu lepus in quo luceat sinciistas, Ac operationes felicis:& ista expositio videtur accommodari verbis philosophi de vere & hvrundine, per reliquum tempus vi postem aliquis adeptus est Micitatem. bitatur quia no vis r fidicitas indiqere tempore, ita ut ponatur in sua diffinitione tinus,&mr consequens illa paratacula. .in uita periora probatur.Illud quod simul acquiritur non indipis tempore felicitas est huiusnodi,ommicitas non indistet tempore: maior.Nam id quod acquiritur indivisibili totum si/mul non indiget tempore, sicut forma substantialis cuius generatio fit in instanti,minor est nota, cra finicitas est tota simul. Na quando homo per multas operationes vinulis acquisiuit habitu operandi facili ire sectata omnes vinules ille est Mix,& statim in tempore in puncto indivisibili aequirit ficii citate.Nam si ipsa ac litireretur per patres, mo marisciscitacum operation ς non permaneant. Itaq; acquisitis virtutibus tota simulerit felicitas in instanti, A momento. ipse motus dicitur indi epore quia partes motus nunq suntsimul scd sicut fit per partes,ita hi ister panibus tempori sed operatio per virtutem est tota simul,ergo uperuacaneu videtur addere in vita cta viduimus. Ad hanc dubitationem dicendum est quod duobus modis considerari sumire se , acidi potest,& non loquimur de speculati mio modo ea quae consistit in operati simpli alio nodora quae est ut aggretratum quoddam. I rimadicitur activa tantii,se activa ciuilis. Est et mota ,q, indigere Ne dicitur bifariam, autollantialiter, aut accidentaliter. His praemissis diem rium felicitas aestiua tantii ii consistit in operatisie simpliciriasi indiget me messentia suam cum sit limpici op o,6c non are atu:accideraliter aut indiget tepore,qa oportet ut per plures orationes siccuncti vutut sit talis q non piat fieri sine me. aeterea homo v idetur magis Huic uni sen
a cum Ducet u plurimas operariones, quia tunc videtur quasi extendas licitas,& mastis erarentum videbitur cius bonia, a eius qui breui tempore vixerit: tuta si accipiatum licitas pm ineremto ex operatione,& bonis animi,& corporis,& extemis: dicamus quota si into ista bona extema connumeretur etia longitudo vit quid talis Micitas habre tempus tan a partem essentialem.&indigre tempore essentialitariSi autem tempus non connumeretur inter suas partes essentiales Geέo in musquod accidentaliter indistet tempore, Ac longitudine rius. S UMMUM istinu bonsi be est icitia pars principalis huius quam capituli,in qua post aestata diffinitione felicitatis ostenci quo pacto dein psest cede uindeclaratione Micitatis,&eius partibus in diffinitionemnq.nam attulit duas descriptiones selicitatis. Prima est communis cum nonatur exessentialibus selicitatis,sed ex comunibus quibusdam. Secundam attulit magis propria quia oritur ex his quae competunt icitati postea ratione qua talis est. sed etiam ipsa non videtur lassiciens ad ex/plicandam clientiam selicitatis, nisi declarentur partes posi in diffinitione eius. Idco philos mus hac in parte narrat quod oponet nos viderius prchredi ad declarandas partes diffinitionis est procedendum in deseri distolaus unde ostendit modum pmcedendi circa distinitionem Ficitatis explicandam. Dicit isti turquodsiimae num circuns pium sit hoc pacto sicut smmumnam oportet ipsum Durate.&ωign Ddeinde per panes pingere. Postea dicit quas modestede se loquens,quota iussi ph, minis est dilari ea quae breuiter dura sunt indistinitione,&quta tempus affert auxilium &per tempus lacta sunt additamenta nam scientiae non sunt simul inuentς & perse .sed paulatim adauctae hoc non fit nisi in tempore,&facile in addere.Notandum quord omnis diffinitio potes caricci ptio vel circumsiptio : quod&nomen ipsum diffinitionis claclarat. Nam deseendit Ethlacci. C
40쪽
nualibet alia reade vi irsignificare descriptio qest uino alicuius temini quo ipsa Oclauditori a dicimus figura termino vel terminis Hai i, bc similiter in diffinita cocim quibus in minis.Bene istior dixit sufficiat cir scripsisse summu i .i.diffinisse hoe modo summu bor Norandzuod sic fit in re desibenda sicut in pictura incrua inpiinor Ut ilmo lineamentis quibusda Haudit id quod pingere vult,& hoc modo dicit philosophus sepsisses licitate hic, dicendo quod felicitas est operatio animi pervinum Invitalicut in pictura post lineamenta per colores exprimuntura bra illius inu sic agedum dcscriptiones licitatis. exprimere,fi declarare partes diffinitionis allatae.&hestra
quadam H sic perfecte cognoscatur inicitas Sed quo modo hoc possit videndum T sunt doctrinc in unaquaq; recognoscenda.Prima est propter quid.1 per causam me in tantii .i.quia. qua explicariirrem esse tantum mn me cautimorer qua est Inara tiua doctrina qua gin scitur essentialiter qui dies est sub qua de minas possumus scire re percipere.Cognosceremti Elauialiterbisarii ne diffinitionis aut i linone eiusdeμ etciu 2 diffinitivus. Na et qualibet rem essentialiter,oportet scire ea quaerisennaliterco latram,& sunt gntur de re in primo modo dicendi pose,ut aimal racionale de homine sitationale dimentiatamnati hominis alia autem sunt priora ipsaqiram diffinire umus a lis diffinitio non indigeat explicationeramum quia partes eius sunt Urris innotescant tunc opus est secunda doctrina.cresoluciuassiexplicando.' declarando partes Uinsitas in diffinitione, ζ etiam modus appellari potes dissininuus. hoc mostdomansuri philoso hus multis in locis nesciosi expositores animes riviam ii sint mynition nitanae non saei lepercipiuntur hoc asitsccit Galenus miri avidicinaroplicauit omnes partes medicinae.Nam dissiniuit medicinam quod est scientia sanorum,ae runmtrorum' hanc dimnitionem resoluit explicando onmes partes, ques mnino qui 'Itam medicina significet: mei poteria magis si aetii ipsam evilicare axis sic oram partes declarauit addendo cuiliberparti corporum Fausam, signorum& rursus haec ma CUJUta alia.&illam alia dolioeperuenitvspseia LXX diuisiones maera quibus patefacta ei Mitio medicinae.Nam incognita debent declarari permia,fc minus cognita mans coxia nobis. in id quod debet dissiniri est incognitumsideriaretur per pm suas essentiae' idqsnt cognitae, oporter et illae rursus percomita declaeentur ad hoc ut imus o im tum. Idcm facit philosophus in picti' locis quado diffinino aliqua signara ab eo n5tis nota de se. Et hoc facit in libro physicoru ubi dimittit natura sic.Narura principiu ut id mo reatur at quiescat in quo primu perseri non per accidens ines,& hancchmitioncm postea Isoluirat primo diffinit motum qui ponitur in dimicione nature: qui motus in videatur vinere tria pus,5c continuumse alia huiusmodi,ideo dimnit illa omnia, ederia hoci Ut in hoc libro ethicorum.Primo incoepit a Micitare,ponendo nobis eam ante ocillos ad qua vultae per virtutes vestiti sanitarios ad positusignum perii mire:& multa dicit de ip primo mimit
re confuse et drinde Euceat diffinitio rius Picitatis quam dissinit primo perma quam Wmus, possca mr propria.Sed quia ipsa diffinitio quavis duplex non videretur semeleiam moluit ipsas patiam diffinitione ut ex tali resolutione innotescat magis ipsa qtur partes diffinitionis. eas declarat partes autem sunt operario & virtus id o dedarat x, di quc sint operationes, deinde virtutes distinguendo ipsas. quod alia est intestestiua alia morali Dei italectiva pauca in genere dicit in secundo huius demorali,plura in eo&m tangion penere diffiniendo eam.& afferendo suas partes subiectivas.postea in tertio,& in quarto, &quinto huius singulas desarar scd quia in diffinitione virtutis ecciderat electio,& clestio oritur a volutarcii cleo in temo antequa accidat ad declarationesngularum virtutum,statim post enum non artu rum,d arat in principio tertii quid sit voluntarium,fc inuoluntariu , Quae ori hantur Cthis,drinde sequitur in declaradis singulis virtutibus moralibusaeos eam sexto
declarat virtutes intellectivas: in septimo de quibusdam docet quae videntur se, aut vimates,aut vicia δε proprie n sunt talia.Deinde quia Micitas ciuilis indiget in vita persecta bonis externe quois amici sunt maxia,&potissima pars ideo in octauo.' nono docet de amicitia,&Moes Triones studiosas seetur magna voluptas,dera late docet in decimo ,qbus omnibus declam eiu scit Micitas de qua latissime in eode decimo,&vltimo docet huic libro manu imponens.Ita P nurus libri moralissi doctrina dici potest dimnitiua reselutiva, &hunc mota innuit hie udi clicit, resimis bonum ita cimiscripsis Ierametat.primo nam forsitan ut figuram quandam des bis inde pinstere ipsum oportetidiam per is figuram describere intelligere videtur modum distinimai.
ipsum vero pingere eum modum restiuendi. Notandum quod dixit, iuslibet est producll