장음표시 사용
381쪽
lor aute eo prio, ne quod generamurpo voluptate corrum tui perdolare,&Φ conum retur per dolore generamur per voluptate, at neutram fit,& nihil inuenitur quod generetur per vo/luptatem quod corrumpatur in dolorem aut ova, ero voluptas non est ge ratio nec dolor corruptio na contrarij motus ita te habae Uidentur ut alta lubeat ratione generationis,alto corruptio/nixexempli gratia: id quod Mncratur in sanatione corrumpitur per tarotatione dato Φ sanatio, & rotatio sint motus coriarij, bc altam sit generario, re alterum comptio, nunc aut per voluptatem non idemus amum aliquid aliud,& genam per te, similiter per dolorem non videmus id consipii. quod generatu sit per voluptate, luare voluptas Gottgeneratio nec dolor comptio. DICUNT aut dolorem qui . Affert aliam ratione Platonicorum, qua illi probabant voluptatem esse generationem,deinde arguit contra ipsam, rio autem eorum talis erat, omnis replatio δε generatio, /luptas est repletio ergo voluptas est merario.patet ratio ista,quia generatio in prosectio ad substa/riam,& repletio similite quo daut voluptas sit letio patet per locum a conariis, na si dolor est in digentia at*deseetio,voluptas erit res o&resctio:videmus.αquod fames,&sitis sunt dolores,&haec sunt desectiones, quia deficiente humido,&frigido' fit sitis,deficiente sicco,&ealido sit fames, ergo voluptas erit repletio,& ex consequerigeneratio,sed omnis generatio est res imperfecta, ergo,&voluptas erit quid impcructum,quarchon tu non erit summu bonum,sed nec bonum .plis posthax arguit contra hanc ratione hocpactorumnis replatio suscipitur in eo te, stis voluptas no suo capitur in corpore,ergo voluptas non est repletio, luta aut voluptas non ius iatur in corpore putat,quia corpus et corpus non delectatur,nec afficitur voluptate,nam si hoc esset, ratide corporis tunc omne corpus det Aaretur,& posset affici voluptate quod est absurdum.&lcimaturin.no corpus repletur, sed animal dum secatur dolet,&hoc respectu animς,&dolat inqua ipsum animal quod in tertia entitas copositam viris Psentare.n. voluptate aut dolorem comtu scisitiuo,di non corpo/ra, ea ratione qua cisus est sub tia corporea tantum, quare animal quod est salsitiuum, di voloriare, de dolore affici RGquibus patet quord voluptas est proprie mimo,& si videaturem: cia repletione,nec dollar indigentia,&desectio,&si videatur esse cum clasini quare cum voluptas nosit replectio,nec ρο consequens erit generatio. notandum quod sempo voluptas est cum operatio quia dicitur eis peflectio cius ita ut no possit esse sine ea icut albedo non potest esse sine supcifici sumit igitur animal repletionem quae fit ' o ratione ex nutrimento, qua omationem comitatur voluptas,&est coniuncta mea,differt tamen ranone. OPINIO aut haecci doloribus. Osten/dit hac in parte pri causam.& radicem huius opinionis, quae putauit voluptatem esse repletionem&eam rescilicidicit iram quod hac opinio orta esse vulaturo lore,&voluptate circa alimentum, nam quando indigemus alimeto ob famem vel sitim tunc ademur affici dolore,cu postea repimur tunc videmur assici voluptate,quasi non possit fieri voluptas sim istos,nisi antecesserit dolositi: quia ubicuno est desectio ibi est dolor,& ubicunq; est reptio ibi est voluptas,ergo descetionem dolore, voluptate vero repletionem esse putauerunt.vem 6 si circa Mimentum haec eueniat ut antecedat dolor,& sequatur voluptas,& cum est descimo est etiam dolor, &m est repletio est voluptas, tamen hoc non vi rella de natura,scratione voluptatis,quia esset hoc in omni voluptate . nunc aute multk sunt voluptates quas no antecedit dolor vel desectio, di cum quibus non est repletiori sunt in m thematicis. i.ille quae percipiuntur ex cogniti&rerum mathematicarum,de omnino ra speculatiuis scientiis, cluas no antecessit daemo aut dolor, o non erunt repletionesis tales, similito aliς su muntur voluptates mauditum,&visum, Praetere o memoriam 5e spem, quas tamen voluptates nec dolor, nec desectio antecessit. Gest o proprium voluptari Quod sit repletio,aut cum repletiora sed accidit alicui,nam si cla natura, dirati de sua voluptas essα repletio, tunc omnis voluptas esset re
pletio Fotismuciis salsum,ergo,& antecedens ut patre 'ante lictas voluptates, i nulla artecedet Indigema uel desectio, cuius illς essent repletionessi igitur uoluptas m est repletio nec in essequcterit generat .suiu etiam alis randes quas in septimo piis tetigit affostenderi dii quod uoluptas rar est generatio. AD eos autem qui prostrant. Mat aliam rationem phrui. quartam ipsorum Plato mcorum probantium uoluptatem non esse summum bonu,nec num omnino hoc pacto,si uoluptas es tam se bonum nulla uoluptas cisti praua,sed mulis sunt uoluptates praus,ut obscoene, dirurpes, o uoluptas non est po se bonum nec omnino bonit,hanc rationem plis soluit' triplicita, primo dicit quota ista racio non procaeit,quia is turpes uoluptates nosunt proprie,nec re um uoluptates, nec ea simplicitre uoluptaria a quibus iis proueniunt,sta uidentur quibusci, talia ut exemplo ostendit aerorantium,& lilborum,quibus dulcia uel salubria in alba uicistis esse aliqua quae reuma non sunt,sic est clauoluptatibus Ooscomis,d prauis uidentur esse uoluptates cum re uera nosnnboni.n.quorum in ueni iudicium ob mentem lanam ,5: a perturbationibus aliena udicant eas non esse uoluptates.quare non ualcteoni racio qui appellant uoluptates q re uera non tun licet prauis uideanturciccinita solutio est talis, luptas est uexpetenda ed tamm Gest expetonda a ro
382쪽
s obscoeni ditari Wdetur esse bonum, quia diuiti sunt insitamenta ad opera Mes studio ue tarion est tui ditarita proditionem δε tumiter ditari. Item valm&san Actia, non est bonum,nec expetendum sanitatem coin
di ipsς voluptatelino igitur quia iqua voluptas in pis,ergo voluptas est tumis omnis,pati condicione studiosi qui Euda voluptatibus sibi accomodatis quibu non Putiet ini siede ali 12quibus pater voluptates esse spe diuersas,&voluptates nasqmidiosos delectant esse π as,&inas voluptates,non aute Squae videntur pravis,&quae sunt acc5modataeis.iusto. n.vtinuo ma,cui et aut voluptati est id cuius amator dicitur ut equus amatori equorum, d mm iusta amatori iustorum ridicit sin primo. OSTENDERE in etiam vim anticus. I. id est secun pars huius capitali, dicere possumus quilassequatuor 'sationes allatae sint quatuor par &haecsit quinta in ordine, tua sost nem pris rip-mnum , oluptaterea esse bonusi voluptas esse bonum , uiatoris voluptas quam ipseast mn arminanda, sed tali in oluptas est vituperanda,ergo voluptas non est haec ratio aut ostendit voluptatemn Metaum,vel μνNEMo p terara hoc op .recestista rario &sim etiam si volumus rapituli pars, qua idem meste nitun
omnino bonum,tunc omnisum voluptuo D cisti etenda es hoc non est,quia puemrum vita,' si habent suas voluptates no est expetera nec voluptates pucrorum,emo voluptas non es bonum . plis irari , quarem omnes z Σα
viliciamus, et habeamus virtutem --
volupta icet uoluptas etiam de sellantur ab is quoa uoluptas non sit summum bonum , comnis sit re et a
Quid non sit uoluptas,& quomodo operationem perficiat. Cap. IIII. Ed quidnam,aut quala sit magis patebit si sermonem paulo estius
re temus. Visio. n.quouis in tempore,persecta esse uidetur. niI. n.
T. Postea seritu species ipsius perficiet.ralipsimilis est
. . ..uo ipsa uoluptas. Est enim quoddam totu,nullo, in tempore uos luptatem quispiam accipiet:cinus species si maiore tepore fiat,perficieturiquo. te pore enim est omnis motus. Et alicuius etiam finis φ ut aedificatio tunc erit perseeta: cum id fecerit quod assectat, in toto tempore aut in hoc.in partibus autem temporis omnes sunt imperiacts,& a tota,&ino ter tele diueris 'ecie sunt.compositio nanque lapidum diuersa est ab erectione columnae,& hae rursus a templi effectione.Et tempIi quidem est perseehi: nullius enim ad propositum indiget rei. ndamentorum autem & laquearia imperfecta: est enim utraque pars. dissierunt igitur specie.& fieri no potest:ue quouis in tempore motus specie perfectus accipiatur,nisi in toto. Similiter resule habet in ambulatione,& monoribus caeteris. na si latio motus est,quo quidem
383쪽
LIBER DECIMVS r8ν quidem ex hoc ad hoc itur:& huius disserentiae specie uoIatio ambulatio,saltatio,& talia motiones sunt quibus ex hoe in hoc similiter itur. Non solu aut in his res ita sese habet: sed in ipsa etiam ambulatione.termini nanque no stant iidem in stadio toto atque in parte :&in alia atque alia parte.neque idem est pertransire lineam hanc δέ illam.no selum enim lineam: sed etiam in loco colo locatam pertransit. Atque haec & illa,in diuersis sunt locis.sed exaei e quidem de motu aliis in locis est dictum.uidetur aut non in omni tempore esse perseoctus.sed multi sunt imperfecti specie diuersi.siquidem ipsi termini,spei sunt etactores. At uoluptatis species quouis in tempore est persecta . patet igitur uoluptatem&motum diuersa esse:&uoluptatem ex iis esse quae tota sunt 8c persecta. Id & ex eo ita esse uidebitur:quia moueri: quidem in non tempore nihil potest uoluptate autem amici potest. quod enim in ipse nune est:totum est quoddam.Ex his autem patet non bene dici uoluptatem motum esse uel generationem.non enim omnium haec dicuntur: sed partibilium,& non totorum. Neque enim uisionis, neque puncti,neque unitatis est generatio:neque quicuhorum est motus uel generatio.quare neque uoluptatis . est enim quoddam totum. At uero sensus omnis ad sensibile est operatio quaedam : persecta auterius qui bene est dispositus,ad id quod est pulcherrimum eoru quae ipsi subiiciuntur.rale.ri.maxime uidemr esse operatio ipsa persecta . Atque nihil interosit: siue ipse siue id quo est ipse,operari dicatur. In unotroque autem genere praestabilissima est eius operatio: quod optime dispositu ad id quod est praeo stabilissimum eorum,quae ipsi ob aciuntur.haec autem persectissima est&iuo cundissima.In omni nan sensu,uoluptas est:& in mente simili modo, cono templatione ue.iucundissima autem est ea quae est persectissima perseetissima aut est ea quae est eius quod bene sese habet ad id,quod est studiosissimu eoru quae cadunt sub ipsam. Voluptas autem perficit operatione.atque non eodem modo uoluptas perficit,ac sensibile,& sensus: si sunt studiosa.Quemadmoduneque sanitas medicus p similiter musae sunt,ut quispiam ualeat. In unoquo que autem sensu uoluptatem fieri constat.dicimus enim uisiones ac auditiones a uoluptatem amrre. Constat autem&maxime tum,cum sensus est praestantis simus&circa tale operatur. atque cum talia sunt: ipsum sensibile&id quod τε sentiterit semper uoluptas: si est quod agat&quod patietur. Perficit autem operationem uoluptas non ut habitus,sed ut resultans quidam finis: perinde o atque pulchritudo in is qui uigent aetate. Atque quousque ipsum sensibile uel intelligibile,& id quod discernit uel contemplatur tale sit quale esse oportet: erit in operatione uoluptas . Nam cum sunt similia ipsum passivum at que activum, & inter sese modum habent eundem: idem semper natura geori solet. Quando igitur nemo continue uoluptatem capit: aut defatigatur
comnia enim humana nequeunt cotinue operari neque uolupras igitur conia 2 tinue sit. sequitur enim operationem. Nonnullae autem res cum nouae sunt
delectant: sed postea non similiter, propter haec ipsa. primo nanque inuita tur mens & circa illas operatur intense quemadmodu operatur uisu qui inspieiul:deinde non fit talis ipsa operatio sed neglectior. quapropter & uoluptas Ethi.κα II
384쪽
extenuatur,ae offuscatur. Putauerit autem quispiam omnes ideo uoluptatem appetere,quia uiuere etiam Omnes assectant. Vita uero quaedam est operatio. '
atm circa ea quilibet & us operatur: quae & maxime amatitit musicus quidem
auditu circa cantus: cupidus uero discendi,mente circa res contempladas.Eoodem modo &singuli caeterorum: uoluptas aut perficit operationes:& ipsum etiam uiuere quod appetunt. cum ratione igitur 3c uoluptatem assechan peroficit enim ipsum uiuere uniuscuiusque quod expetibile est. Quaerere uero 3 utrum ob uoluptatem uiuere expetamus , an uoluptatem ob vitam: missum in praesentia iaciamus.Coniuncta enim haec esse uidentur,& non suscipere se parationem. nam & sine operatione uoluptas no fit: dc omnem operationem
perficit ipsi uoluptas. COMMEN.
SED quidnam,aut quale sit magis sane patebit. Hoc est qiramim eapitulia huius tractatus, Σαin quo philosophus postea uattulit opiniones pris minae voluptate,nune sentena sua dociarat,&ostendit quid, sit ipsa voluptas uiditur autem in quatuor partes quae suis locis patebunt.m prima philosephus praemissa sua intentione declarat in qua temporis minura fieri virdeatur ipsa voluptas,&comparat ipsam cu visione Quae fit tota simul,&est compicta,&mfecta in i
qualibet parte temporis,& etiam in instanti,nec inalget aliquo alio posterius adueniente quod eius e speciem perficiat cii fiat tota in momento temporis,N: non fiat nunc una pars eius,postea alia su cessive, sed tota simul ut diximus. de modo fit de voluptate,non enim habet nunc , nam parte in hoc tempore alia in alio et acquiratur popartes succcstitue,sed si adsit voluptas per unam hora, in
etia in qualibet parte,& in quolibet puncto eius,sicut igitur fit de visione ita de voluptate, sed visio sit,& est tota simul ita di voluptas, notandu quod si res videnda sit una,& tota,& medium sit benedis tum it distantia congrua, tunc cum primu videtur illa res est una visio tota per totu tempus eluti si in t aliqua albedine totam per unam hora, illa visio est tota.in illo tem te toto,& in qualibet parte in puncto eius tota simul am perscina,sed tamen possunt etiam fieri plures visiones eiusde rei si ipsa res videatur successive,& per partes quous et tota appareat,sed de tali risone non loquitur hic M,s xl loquitur de visone alicuius rei totius q simul,& in vii 3 tempore vidctur integra & tota, verum cum voluptas sit in operatione tanquam accidens in subiecto, icitur sequi naturam opo, tionis,sed orationum quaedam succcssueficii vidctur ut repletio,quaedam tota simul ut visio Ilicis, cremanentatio imaginis in speculo & huiusinodi talia,voluptas eodem pacto cum extendi , se adeatur in operatione ut in subiecto sito extenditur accidens si o tio erit tota simul,& voluptasitidem erit,sin successiva & illa eodem pactosta operationes q animi dicuntur esse simul fieri videntur, corporis vero succcssiue,quare voluptas,aut tota simul fici de qua loquitur hic philosophus aut sile uiue,de hoc per accidens,& ratione operaridis atq; sebiecti sui ter se vero,& de natura sua fit,& est tota simul. Q UOCIRC A nec motus est.IHaec est scinanda pars huius capituli in qua piis ex iis Σ3'qiue dicta sunt affert talem conclusionem,quod voluptas no est motus nec muratio,&mbatduabus rationibus, nis motus seu generatio successiva fit in tepore,& non es spersecta in quavis par/te temporis, N: fit alicuius gratia, voluptas non fit in tempore,& est persecta in quavis parte tem/poris, o non fit alicuius gratia,ergo voluptas non est motus ves eratio talis. G.n.sumitur hic generatiocii diciturquordis in tempore, ea quae dicitur mutatio in naturalibusquς fit in instanti,sed inlacratio largesumpta ut est motio qua clam quae fit in tempore: patet aut ratio illa allata ex durasphi ,2 exemplo aedificationis templi cuius partes successive fiunt, primo.n.sundamenta iaciuntur. deinde eriguntur parietes,5 columnae,q partes non suntsimul nec fiunt in codem tepor nec partes quot illius generationis,& aedificaturius,quin differunt a tota aedificatione, di inter se rei λ& sunt impiaeetae,5 alicuius gratia et dicit plis, post haec probat etiam exemplo motus localis qui est nobis notior quam alii motus,5 dicit quod motus iste est de temno a quo ad terminum ad quem,de habet multasspecies videambulatione, saltationem, &h videntur acci re diuersitarem aut ex parte moventui se,aut ex parte diuersorii terminorii. exemplum primi ut ambulatio, volatio saltatio idi similia q differunt inter se ex diuositate mouentium, habent.n. principia diuersa qus talia mouer, nam anima auis quae est in ea principium mouendi volarive ut ita loquar, differt ab anima locustio
quae in principium mouendi saltauue crito igitur differunt inter se ob hia causam.alia distinctio
385쪽
esinit rediticis emminorum unde capiamus ambulatione quae Qt in spatio unius stadij,differt ab ambulatione quae fit in parte riusdem,& similiter partes into se ratione te inorum diue rumqui non sunt idem nec idem est rimansire hanc lineam in illam,nam 5 si lines sint eiusdem speciei tamen sunt in diuersis liscis collocatae, unde fit ut motus sinteliam diuersi,scuri motus sursum dici turdissime specie a motu deorsum,& ternum sunt diuersi,verum quia haec materia de motu late pa/tet, de magna indiget inquisitione,ideo plutosophus dicit in aliis locis: dictum est de eo mere,iclinin libra sicorum ,est enim consideratio eius exacta pertinens ad naturalem philosophum, nune aut dixisse sufficiat quod omnis motus fit in tempore,& partes eius sunt impcisine, N: non fiunt simul,&fit alicuius gratia, at ipsa voltimas non fit in tempore,sed in momento, bc habet in quovis tempore integritatem suam,oc non fit alicuius pratia re quibus concluditur quod voluptas non est motus nec aeratio , de ideo videtur dici quod Perus voluptatis in quolibistempore sit post non autem species motus,quia Voluptas fit in instanti otus autem,& species cius dicuntur fieri in tempore ut diximus. tantam quod philolaphus ut partes motus differae specie, e non vidertur etrum de motu continuo cui partes copul tur ad communem terminum,si enim tales paraxesinent differentes specie, tunc tolleretur motus continuus ut ostendit philosophus in libro phy/si corint,verum sininligamus motum m aggregato motuum qui sunt deinceps collocati, tune Merere pium quod partes motus eruntdiuersae specie,exempli gratia,ut siquis eum d indeis citer,deinde es fiat ves hi fiat,de tunc erit agginatum quoddam ex pluribus motibus qui dis ferunt specie verum non incontinuus motusaeum continua illa dicatur quorum ultima sunt v nec erit reprie motus cum fieri nequeat ut in sexto physicorum inquit philosophus Hunii sequis remoruso omitibusconster,sed erit aggregatio quadam motuum ita ut alius post altu talici tunc possumus dicere quod partes talis aggregati dissicrant Becie ut exemplo de edificatione tem/ omlit philosophus,cuius partes differie dixit ut extructio rundamenti differt ab criniue ipsius Colum .dubitatur quia dicit quod motionis qua mouetur aliquis per stadium patres disserunt i ter se ex o indetur ui quia nullus motus sit continuus in quod partes talis motus componanmrex partibus infinitis differetibus specie, de videretur esse in dari aliquod infinitum actu quod est absurdum,quia species sunt determinate ex partem licit sorte ignorentur a nobis,&propterea xvinantur nobis esse infinite de hoc absurdum quidam sorte concederent,quia dicunt loca dissem specie inter se per distantiam a centro Iuuersi/c propinquitate ad circumferentiam eiusdem univcisi, quoniam aliquain qualitas in uno loco quae non est in alio,&talisqualitas facit illa loca differre specie, hanc sententiam in physicis refellit Bui s. dicere igitur possumus quo philosophus non dilanthiscuiuslibermotus partes differit specie, praesupponitquM si illi termini differant specie DA &partes motus disserunt specie. ID EX eo quoque iraesse videriar. Secunda, ratio ad pratanda idem quSd voluptas non est motus nec generatiocieri non potest ut aliquid in tempore moueatur, sed ficii potest is aliquis in non tempore sed in momento sumat voluptatem, drur patet quω voluptas non est motus,ta quibus concluditqu)od illi non recte statistant dicendo voluptatem esse morum vel generationem,postea addit quo motus, de generatio successive est panibilium,fic non totorum. voluptas vera non est partibilium,sed questim totum, bc completum simul. dubitatur hac in parte quia dicit quod motus est pambilium,dc non totorum,ista videntur repugnare, nam ne partibile habet partes,omne hahcns partes est totu ergo omne partibile est torum,dicendum quod motus dicimrde eo quod est partibile,idae quod non habet omnes suas patres simul, sed fiesuccessive,&non dicitur de toto,idae de eo quod statun habet suum complementum,&est misera secundum esse suu sic hic totum accipitur c non m toto integrali ut patet per exempla philoso/phi devitae puncto, tale,&huiusmodi quae sunt integra simul visio enim ut antea ac pimus M tota simul sicut de alia multa vi intellectio,vt imago in specula, illuminatio in hemisperio,& alia νε eiusdem generis, voluptas igitur simul fit, de instanti de seipsa sumpta. AT vero sensusomnisci qui cito.yhinc est tertia pars huius capituli in qua philolophus postea quam declarauit volum, rem non elle motum neque generationem,nunc declarat naturam voluptatis ostendendo quid ipsas deseruat quendam ordinem dcclarando primo quae na sit postera operatio cuiusq; potetis percipientis,ed quia voluptas est persectio operationis,dcinde quomodo voluptas perficiat operationes praeterea quomodo voluptas sit in quo nil sensu,demum quod non miait operationem ut ha/hi tussicut multi putaret,ex quibus colligi potest criptio quaedam voluptatis,'etiam eius natur licit igitur in primis quid est in unaquam poteria sinus persecta operati nam omnis voluptas . est in Omatione sicut infundamento,di in opera equide perse . declarat is tur quaesit perse operatio euiuis potentiae percipientis,ec pmbat postea ouod voluptasest femo ommonis potentie percipientis,dicit ergo quod unusquis p sensus habetaliqua voluptate priam sibi,& e
propositio est quasi post noto icto no probateam alio modo res,in unoquoq) igitur sensuata
386쪽
eipit suum obiectum est; opria quaedam voluptas insensu inquam qui est in actu, di pes inaluptas in suo gencie est smsus bene dispositi,duo enim videntur requiri principalim ad hoc ut oporatio producatur pesina sine impedimento,unum ut potentia talis sit bene disposita ra sese.secuti/dum ut obiectum sirpraestantissimum omnium quae a tali potentia percipiuntur, de tunc operatio produciturpinetissima ingenereaea viisquoque sensu in ad tali potentia , 5: tunc astat hane eo Gusionem quod voluptas est pinctio ope onis quam probathoc pacto, id quod inest operati ni ea ratione qua illa operatio es msecta est persectio eius operationum voluptas est huiusmodi ergo voluptas est persectio operationis. IN omni sensu. scilicet quiestina δε in mente, talis in activa.Contemplatione, idest in operatione intellectus speculataui nam per haec duo verba tam pitvtranque vim intrilinium, scilicet activa dispeculamuam,&sumendς sunt in actu. ΛT QAE non eodem modo. Decia liquia voluptas est persectio operationis,nunc ostendit quo zRmciens nitas vero Vtforma quae est in corpore sano, similiterobiectum per in sensum ut causa emens,quia agit in s um,voluptas operationem potetiam operativam ut qua lannarra quo etiam patet quota voluptas prouenit ab eadem causa effectrice a qua vicitur prodire opera/αYPERsPIC U UΜ autem est. Declarat id quod supposui idest quod in unoquoque inu Rho me est voluptasA ideo dicimus operationes s uum a serre nobis voluptatem,& maxime caveratio a potentia bene disposita,& obiecto pulcherrimo causaturinam requiritur potentiis diis. titio bona vi facile producatur operatio,&optimum obiectum ut sequatur voluptas, na si visui top entetiar obiectum.horribile quavissacile dere possit si bene sit dii situs tamen no habebit vo/luptatem in non sit obiectum puleris aut iocunta,quate requiritur obicetum bonu,&accsim M.' quanto obicctu est nobilius,tanto videtur esse: nobilior,& persectior operatio, de maior vimas, in aut gradus inta limoi obiecta ut altera altero nobilius sit, Euri colori albedo est color no,
hilissimus 5: siquid aliud est visibile nobilissim praeter eoloresproprie dictos erucius visio nobilissim' visio ipsius lucis siue lumnis mi attribuetur summa voluptas in genere tali,ut visio illa in genere visionii est nobilissima ob nobilitate obiecti icut igiturra podama, de obiecto n.ditur oper, io ranu ex causis ic etiam voluptas,& quanto sedentia est maius disposita,& obic Um persectius
Inis posectior operatio,& voluptas maiorconsequms operationem tanquam tam quaelii peranciens. P ERFIC IT autem operationem voluptas. Ne aliquis crederet voluptate perficere operationem ranu lamam cilantialonesus,ideo phs dunt quod voluptas persicit operationem non ut habitus.1.vtisma quaedam inrema die atialis,sed ut accidentalis quaeda malesultanara iba eratione.nam oriri videtur ab operatione iam misceta in suo genere,& fit perinde de voluptate di ' mone,sicut de pulchritudine &flore aetatis,nam o flore aetatis bene dis sim res,lmr piri ιῶ tudo quae non est cla essentia illius aetatis,sed aduentina quodam resultans tamen ex illassic igitur ex in eratio iam in sim in resecta oritur ipsa voluptas,& est quaedam postimo cius noquod im
qsuperuenit res in sua spe conliituta,&pialutat resultatoe ex illa, & hoc secundo modo dirim is
inficit operatione voluptas quasi ut quaedam larma,& finis resulta ex illa, di ut per o quaeda
accidentalis ut pulchritudo florenti notandu quod ex supradietiscolligi pol dimitis e descriptio quaeda voluptatis hoc pacto, voluptas est poscctio lannalis accidentalis ipsius o cionis potentiae percipientis proueniens ex bona dispositione potentiae,&obiecto conuenierum optimo in tuo genere,& haec nodisinpare ridetur ab ea qua in septimo attulit quω voluptas in operatio sine impedimento,non quω sit ide ratide quod operatio, sed ide ream subiecto dimittinim ratione ut ibi declarauimus,est igitur voluptas persectio non cuiuis tri sed operati sauidisse laris ne vi Hr esse efficiens persectio, ditur sterea accidentalis ne videatur quω sit essenia rur post haec porentiae percipietis,quia est aut vittacetias,aut sensus ves columecti intelum in sensi uenire aut ex potentia bene dis vita,& obiecis contami dicitur,m ipsa sequitur opermone minario,& operatio plastissima in suo me α talibus oritur icet voluita Λ T a U Eo usu i sensibilavd intestigibile. H est quartaps huius capituli in qua phs declarat cau/ ao in quarunda proprietavi qus coperuntvoluptari,similiter qstiones quais.1.tres pertinetes ad dociamne volimratis. prima qstio est quadiu perduret in operatione voluptas. luit aut hoc modo In operatione voli1ptas,ci diu ra una parte obiectum quod est aut sensibilaves in bila sit mi emcns,di re alia parte discemens sensus in contemplans intestinus sint hu
387쪽
peiopstitilum ,&obiectum optimum,tunc Acomatio post oritur, de volu A
tiscum conseruetur voluptas,&oriatur expolimcia, bio de anima, quare eum instrumenta dcutigentur quae deseruium subministrantibmerito dicitur quod homo defatigatur,& non potest Uncinue operiret,sed e rario &eodem modo ipsa voluptasaeum vero philosophus dicit nequeunt eontinue operari nimicllicitur de vesterativa potentia quae continue operatur. NONNULLAE mares m primo.
Te ζquii: laenam causalit cur in principio cum res nouFue pio Ut men d intense operandii,isim intensa sequitur voliuptas q-2 annexactioni sed quia postea remittituroperario α consequenti remitrirur quom ipsa voluptas , T. super illa ampmpositum adduciso tapotin quam philosophus rem septimia ii autem rese tam nossen 'dele viviai nest silmscino in P i
, 3 tem quispiam. Affert praeterea duas quaestiora plutos lius limi arte,se prima in talis. πω int volumare quam ridetur starim solucre dicendo quod hoc fit,quia octapprint Vrum,
i iturooptat vii ditioperari,& me quidem ope ae circa ra quς maxime vis audita sapiens specialati,sed cum voluptas sit pesectio operationis, bo ei connexa, het expetais vitam.i.opcratione,expetet etiam voluptatem ra consequenti q perficit vivere, cope neu sui quod esto tibile ut diximus. . AE R E R E vero utrum vivere propter volup R. 4 Affert tertiam quaestionem piis resultantem ra dunis,nam expetunt homines vivere' etiam Tluptatemve dictum suit, an igitur Vitam propter Vol talem an voluptatem in hie philosophus,sed in sequeribus dicet ea re quibus colligi quoquo mo solutio tinotandum quod o toridetur principalius expeti quam voluptas, quia voluptas in quies appetitu ese sed in re delaetante appetitum/ue sit res siue omati ed nemo acquiescit in aliquo nasii 'muM
ais Lia. -rit1 - 1me emo indetur riuola oneratio principalius cratur quam voluptas,
voluptas .is opei si cibus. num M
qudd mmcitur persectio inqua hnim accideralis rationem eis principalius appetitur operatiositum viventili vita secunda,& voluptas inuti conmmensum ci ciciam peric FPacissima natura eo iunxisti cum operatione videtur,ut facilius in libennus ope uriv limit udimentum appetimus ob ipsum cibu Quo vivimus,sic voluptatem appet videmur obire rationem persectam qua proprie quimus.secunda scilicet vitaetris iditur rationes hocp tum in solent sed ista sunt coniuncta ridicit philolaphus vita secta. i.operatio perfecta divoluptas.nec separantur nisi ratione,tamen si ordo ponatur primo,&principaliter: querperiviratur et Lis vii operatio si voluptas ut dictuni est supra.dubitatur quia Pilosephus dicit quod haec duo sunt rancia vitamquaatu voluptas,hoc ridetur verum,quia si vim capiatur mima & violarilaa3atet quod voluptas non est cum tali vitaqdicitur prima,&primusia fetans vita. i.o one in sum rideriar plis tunc eueniet aliqua operatio q erit cui dolom Hsiquis astens aliquid inuti musicus audiens cantum corpore crucieturidi dum primo quoa
ptissimilia vitam pm is ua,tim ipsa operario domnquavis, sta ectissim
388쪽
pedita aut ex parte premis p pie svri oblini .nde paret quod ille qui eruciatur peditur hi
inmunientis deseruientibus potentiae tali ut possit bene disponi ado Mum,quare habet do/iorem corporis,& impeditur ne O rexur secundum vuls humanas,sta operatio pene tabc ipsa voluptas non videntur Ieseparari.
Quod uoluptates inter se specie disserant. Cap. V. zm Nde & specie uoluptates disserre uidetur.Nam ea quae sunt diuer 31
specie, a diuersis perfici putamus. Sic.n.uidentur,& ea quae a nast η tura,& quae ab arte conficiuntur.ut animalia,arbores,pictura,stast itua,domus,uas,& similia. similiter igitur & operationes disterenotes specie a disserentibus specie perficiuntur.operatioes autem mentis,in operationibus sensus:&hae rursus inter sese disserunt specie: igitur & uoluptatesqus ipsas perficiunt. Hoc autem & ex eo patebit: quia unaquae* uoluptas est 3
ei propria operationi,quam perficit. propria enim uoluptas auget operatio nem. Qui nanque cum uoluptate operantur: singula magis discernunt, atque exaelius comprehendundueluti geometrae fiunt qui geometrica gaudent contemplatione: magis j intelligunt singula. Similiter oc qui musicam amansire qui aedium extruendarum delectantur arte,caeterorum singuli omnes in ope re proficiunt proprio: hoc ipso Roblectantes. uoluptates igitur augent operationes.at ea quae augent: propria sunt, quae uero diuersis specie propria sunt: dc ipsa diuersa specie si int. Prsterea magis hoc ex eo uidebitur ita esse: quia uoluptates quae a diuersis sunt,impedimento sunt operationibus. Qui nancγ ῆν stulis delectantur,nequeunt mentem sismonibus adhibere, si quempiam audierint modulantem: magis modulandi gaudentes arte, a operatione praesenti.uoluptas igitur ea quae a modulandi iacultate prodit: operationem quae est circa sermones corrumpit. hoc ide & in caeteris euenire usu uidetur: cum circa duo simul quispia operatur,operatio na* iucudior altera excludit.etsi mulo tu uoluptate i cellat,magis extrudit: ato adeo ut nem operetur per illa. auosteirca cum uehemeter aliqua re gaudemus, no multo aliud agimus:& alia facio mus cum paru nobis alia Placet. ut & in spectaculis qui bellaria edunt, tum id maxime iaci ut cum uiles sunt qui contendunt. Cum igitur propria quaeda uoluptas exa has operationes reddat,& diuturniores,ae meliores essὶciat,alienae uero extenuent,atque corrumpant,costat ipsas inter sese uehementer distare.
Alienae nanque uoluptates id fere quod proprii dolores effici ut.Etenim prooprii dolores: operatisses ipsas corrumpunt. ut si huic scribere,illi ratione suboducere iniucundum est,atque molestum: hic non scribit,ille rationem no suboducit quippe cum dolorem afferat operatio. Circa igitur operationes contrastriu a proprins uoluptatibus & doloribus accidit. atque uoluptates,dolores ueproprq sunt, qui in operatione per seipsam fiunt. Alienas uero uoluptates distcimus eo quod simile quid atque ipsi dolores essiciunt,corrumpunt enim,riss
non similiter, perationes. Cum autem operationes probitate disserant atque , t
improbitate,& aliae quidem sint expetendae,aliae uero stigiendae, & aliae neustuae: similiter sese habent 8c uoluptates . nam unicuique operationi est propria
quaedam uoluptas.quae igitur studiosae propria est,ea dc proba: quς uero pra
389쪽
LIBER DECIMUS I sotne ea est improba.Etenim & cupiditates honestariim quidε laudabiles sunt:
xurpium uero uituperabiles. Magis autem proprissiant operationibus uoluoptates quae sunt in ipsis: quam ipt cupiditates. hae naque seiunctς sunt:& temporibus,& natura. illae uero propinquae sunt operationibus,atque adeo indio itinet i contentio sit: si idem sit operatio 8c uoluptas. non tamen ipsa uoluoptas mentis,essse uidetur operatio, neque sensus .est enim absurdum. sed quia qQ nori separatur:idem quibusdam uidetur. Ut igitur operationes sunt diuersae: sic & uoluptates .dissere autem uisus a tactu puritate:& auditus,ac odoratus a gustu. Similiter igitur Sc uoluptates dissierunt.& ab his item eae quae sunt meo 4i tis.& hae rursus differetiam inter sese setapiunt. Videtur autem unicuim animalium 8c propria quaedam esse uoluptas: sicut & opus . est enim ea quae coo 2 mitatur operatione. In singulis etiam intuenti id ita esse uidebitur.alia nan uoluptas est equi, alia canis,alia hominis.quemadmodum & Heraclitus dio cit: asinum stramina magis optare quam aurum.asi nis enim pabulum auro iucundius est. Voluptates igitur eae quae sunt diuersorum specie, disserunt spe. cie: eas uero quae sunt eorundem,consentaneum est rationi diuersas non esse. 3 In hominibus autem non mediocriter distrepant. Eade enim alios dolore afaciunt: alios delectant.& alijs quidem molesta sunt,odio habentur: aliis ueoxo iucunda,ac amabilia sunt. hoc in dulcibus accidit. non enim eadem diluocia febricitanti atque sano uidentur. neque calidum idem infirmo,atque optiomam habitudine habenti uidetur. Similiter & in alijs accidit. In omnibus auo P tem talibus id esse tale uidetur: quod studioso uidetur. si hoc recte dicitur. quemadmodum'uidetur & est,atque uirtus, Sc bonus hoc ipso talis est, omnium est mensura:erunt& uoluptates prosecto quae huic uidentur,& tu, cunda quibus gaudet ipse. At p non miruest si ea quae huic molesta sunt: ali cui uideantur esse iucuda. milite nai corruptelae deprauationes* hominum fiunt.iucunda aute non sunt: sed his:&ita dispositis. Eas igitur quae sunt sine cotrouersia turpes: costat non esse dicendu uoluptates esse: nisi corruptis. ea Tum uero quae probae uidentur esse qualem aut quam dicendum est hominis esse: an ex operationibus constat has enim ipsae uoluptates sequuntur. Sive igitur una sit siue plures operationes persecti uiri,atque beati: eae uoluptates, quae has perficiunt,propriae dicedae sunt hominis uoluptates. caeters uero seocundo,N perparum: quemadmodum & operationes. As
VN D E N: specie voluptates diffore , identiar. Hoc est quintum rapitulu huius tramitus in quo piis postea q declarauit plura ex quibus colligi poterat diffinitio voluptatis,nunc ra rum operationum smete, sunt diuola s cie,ses voluptates sunt posectiones operationum differentium specie,ergo voluptates sunt diu 'spme,patet rario extenu philosophi afferentis exemplum naturae & artis nam ille res quae sunt di iis sprete a di disposectionibus specie videntur perfici. differunt.n.animalia, a re statu 6c similitarpesecti6es eorum diuersς sunt, quia alia est pincetio animalis quam arturis,ueluci illius vigor sensuum, huius vero se uditas fructivi,& item alia posectio domus quam status,&sie de aliis, patet quiny quod operationes sinius sunt di ucssς spem ab
390쪽
quom. Secunda est ratio talis,ea quae sunt propria,& accomodata operacionibus dies cibus spo 'ei sint,&ipsa diuersa specie,sed voluptates sunt huiusnaodi,ergo voluptates sunt diuersae spe,m, torrit nota ciuia affectus propri3,di ea quae alicui competunt per se dissemni Findifferentiain,& disueditatem subiectorum in quibus sunt,minor declaraturi philosopho, nam ea quae augent opera tioncssunt propria,& accomodata illissed voluptates auωt,5 consciuant operationes, quia illi qui operantur cum voluptate magis discemunt ungula circa quς operantur ut ij quigaucist rebiu ometricis sacci evadunt geometre &similiter de aliis. α igitur voluptates au res operationes sint illis conformes,&proprie,&omandes diuersae sint spemproculdubio,& ipse voluptates elut diuesae specie. PRAETEREA hoc ipsum eo magis.yrcitia est ratio quaesumiturex effectu 3τcontrario quo magis patet voluptates di et specie, ea quae faciunt effectiis contrarios, 5e diuersos specie,sunt & ipsa di a specie,sta voluptates diueriarum operationum fiant limo, et, volum res diuersarum operationum sunt diuersῆ spme,maiores manifesta. malbedos nigris quae sa/ciunt effectus contrarios,& diuersos, quia albedo disgregat nigredo congregat visum, sunt diuersa specie,minor probatur a philosopho yrimo eamplis,quda voluptates quae proueniunt a diuersis, dialienis imi iuniori ones quibus operationibus voluptates non sunt proprie.si .n. essent .priRaugemit ipsas,sca sunt alimς, deo deuastant,&corrumpunt vel minuunt ut voluptas fistula. eum destiuit vel minuit voluptatem sermonis de econtra,sic etiam in alijs euenire videtur,cum cir duo simul quis operatur voluptates,tunc producunt effectus contrarios & diuersos,quia una conscrerat,alia eorrumpit ves potius minuit,& hinc est quod operatio iocundiorexcludit minus iocundi, Ac fit cum aliqua te mementa desectamur,nihil aliud ferme agamus nisi qudd operamur circa illa, Probat item ratione rancim minorem hoc pacto a proprii doloressinunt effectum eunde ques, ciunt alimae voluptates,&proprii dolores laciuntemetum contrarium propriis vcduptatibus pro culdubio,&aliens voluptates efficienteriam ip*cifectum contrarium proprijs voluptatibus, lici doen. potentia non est scire disposita,&obicitiam non est eonveniens fit proprius dolor, ut qui aegre serunt scribere ves computare impediuntur dolore,& difficultate ne optrcntur,quare voluptas pro/Pria perficie,se aurit operationem dolor minuitare conspici voluptas quoui aliena simile efficcrevis detur, uti quid lectatur musica negligit metria Meometricam voluptatem xlita loquar sit . . alienam,quare propria dolores,ec alienae voluptates uum pene faciunt, sed i similiter quoci adiun/xitplis,quia aliena voluptas idetur minuere operationem, dolor vero impediit ne producatur vetipsam deliruereta ijspata principalis conclusio qudd voluptares operationii quae sunt diuolas Sipss quom differunt specie. C UM autem oper nes probitate. I, Haec est stoida pars huius capituli in qua piis posteaq&ciarauit voluptates differre specie ex diuersitate operationsimum id ostenditra parte probitatis,& improbitatis duabus rationibus, mascut se habent inter se opera tiones,ita, he uoluptates, sed operaciones, ita se habent inter se quδddi ni probitate 5: improbi talen qua Ham suntlamcndae, quaeda C πως, quaedam neut ita bc uoluptates se habere uidenrimpatet rario,quia operationii, quaeda honestae,& pro ut miriosae,5: ipsa felicitas quae sunt per se exmici Aquaeda improbc ut uitio' quae sunt per se fugiendς quaedam neutrς ut sunt qusdam
peraciones cessaris,quales igitur ni operationes tales uictbuntur uoluptates,sed operati Asdifferentes probitate,& improbitate uid turdifferre specie ergo de uoluptares que eas conritantur Occiae erunt diuerse. ET enim cupiditates rerum quidem. Secunda ratio,si cupissitates differunt 3s diuersitatem operatio ut aliςsint post fugiendς,alis expetende alis ut , sic etiam de multo magis disserunt uoluptates,at primu eu,rigo 8c secunis,consequentia patet,na de quo minus uide tur ines Icide inest,ergo de de quo magis.coniun .n.magis sunt uoluptates ipsis operatidibus si cupiditates quae pestim tempore uidenriir separari ab operationibus partim natura, uoluptates uero ita sunt connem ut controuersa sit uimm sit idem operatio,& uoluptas,assumptio est de se manis ita. cupiditates.n.rerum honestarum ditariar honeste,turpium uero turpes,sed quia plis junt ut 1υhitatio sit utriam operatio,& uoluptassit idem, ne existimaretur quo d sint penitus ide remouet iaspitione dicendo quia non feci ritur non separantur, quia sunt connexa ergo non disserum,quia multi sun talia usuri affectus proprii respectu subiectorum Horsi 5e tame sutu diuersa quare uoluptas norit mens. ia penitio mentis nec tenvis.1.operatio sensus.differundin.ratione.nota m quδd tria asescit hiems cupiditates, erationes, uoluptares,de hunc ordine habere uidenturui cupiditates an recedant Operationes sc tempore dc natura: tempore quia cupimus aliquid operari prili4 illud ope. remur, de dicuntur turpes si turpiter cupimus,uci inhonestas producere operationes &hon sic si honestas 5c probas. natura quot precedunt, quia operatio uid resse actus persecti de consumti, cu Diditas immisceti,sic igitur cupiditates recrationes Desunt,sed operationes cu uoluptatibus sunt
imul tempore,ci origine uidentur ec sicut subicctu affectum propriit, nam licet non sepo