장음표시 사용
41쪽
si de Aiii K M cognitione rerum quatuor pollunt sint ni ' considerari Primo obiectum seu res
'm cognoscend , Secundo potetia cogn
is sciriuc Tertio Lumen Quarto C
entia mundi, veritates Lirude an Potentia cognoscitiua in homine, alia est intellectui; qui cognoscit niuersalia. omnia Alia est sensui; qui cognoscit singularia,& ea, quae sensibialia sunt Et cognitioincipit in sensu &perficitur iii intellectu. et M M Cognitio fi potest dissiniri Est manifestitio facta in intellectu,vel in sensu eum aduertentia tutus. Haec autem manifestatio, mediante lumine fit uxta illud Apostoli omne, quod manifestatur, lutamen est.
Experiεiis Hoe lumen aliud naturale . aliud supernaturale. Est Theolo tem potest dici quadruplex Primum Naturare τό, .. βςςundum Fidei; Tertium Gratiae , Quartum Glo ictis riae; primum ordinatur ad secundum , Hoc adfliin. r. tertium vi ad quartum. Illorum differentia tali exemplo declaratur: Lu-Doa, c. me naturae est veluti lumen candelie in nocte luce-th. ibid. tis Lumen fidei simile est lumini Lunae Lumen gratiae lumin i in die non claro, sed nebuloso Lumegloriae lumini Solis in die claro, atque sereno simiale est. IN IL. Regnum Dς continet, tum Deum omnia taeinthi.em tem tum omnias quae ab illo extra se facta sunt Et
42쪽
se potest dissiniri: Est totus mundus a Deo legibiis,
prouidentia gubernatus. Hoc regnum in seipso omnes res, omnes con- - - tinet vetitates vi est obiectum intellectus in per εὶuadruplex lumen dictum illi manifesta turri mare manistitatio ad claram de Deo notitiam habenda est ordinata. Catholici autherani, Caluin istae,&omnes h ενpη Ru mines de hoc regno tenentur habere veram , certa, distinctam.&completam cognitione. Sed non omnes illam obtinent rimo plurimi circa illam e rant Praecipue autem inter Catholicos in haer ricos controuersia de vera fide &cognitione agitata est; modo quaerimus Certitudinem veritatis: Haec enim a Deo per Christum reuelata est Et quγrenda est veritas certa in completa de regno Dei ;Primo a parte rei considerato; Secundo prout in coingnitione , in oratione, & in exequutione homini, veritas, aut falsitas reperitur . Omnes Haeretici cuiuscunque Sectae praetenduntue suam cogniti6nem, & fidem de Deo esse veram; C tholici firmiter dicunt, solam fidem Ecclesiae Ca tholicae, Apostolicae, Romanae veram esse Et nunc de veritate cognitionis, orationis, exequutionis, dc ipsius Regni Dei certitudo quaerenda est.
Ertitudo, & dubietas opponuntur,4 sic dine
Certitudo est Firmitas veritatis velut ait S. Paulus, Firmanientum veritatis
ybi enim est certitudo , ibi est firmitas vera ratis, α
43쪽
ne intesiectu de cognitioneis lumine.
N cognitione rerum quatuor possunt considerari Primo obiectum seu res cognoscenda , Secundo potetia cognosciti uaci Tertio Lumen Quarto C Obiectum sutar omnia entia mundi, veritates tuorum εLii deau. Potentia cognoscitiua in homine, alia est intellectui; qui cognoscit niuersalia, & omnia: Alia est sensui; qui cognoscit singularia, & ea, quae sensibialia sunt Et cognitio incipit in sensu &perficitur iii intellectu. A e lib. de Cognitio sic potest dissiniri Est manifestatio et in intellectu,vel in sensu tum aduertentia tutus. Haec autem manifestatio, mediante lumine fita uxta illud Apostoli omne, quod manifestatur, I
Experieii Hoe lumen aliud naturales aliud supernaturale. Est Theolo tem potest dici quadruplex Primum Naturae: bo ... βςςundum Fidei; urtium Gratia: Quartum Glo i ibi./i. riae; primum ordinatur ad secundum Hoc adstino. r. tertium 4 ad quartum. b. illorum rentia tali exemplo declaratur: Lu- Docti. c. me natura ost Veluti lumen candeta in nocte luce-th. ibid. tis Lumen fidei simile est lumini Lunae Lumen gratia lumin i in die non claro, sed nebuloB. Lumegloriae lumini Solis in die claro, atque sereno simile est.
ζ I: Regnum Dei continet, tum Deum omnia faciε-
ibidem tem , in omnia, quae ab illo extra se facta sunt Be
44쪽
se potest dissiniri: Est totus mundus a Deo legibus,
prouidentia gubernatus. Hoc regnum in seipso omnes res , omnes con-ihi qm tinet vetitates . est obiectiam intellectus; terquadruplex lumen dictum illi manifestatum, mare manifestatio ad claram de Deo notitiam habenda est ordinata. Catholici, Lutherani, Caluin istae,&omnes h ενpt Ru mines de hoc regno tenentur habere veram , certas distinctam , &completam cognitionem et Sed nota omnes illam obtinent Limo plurimi circa illam e rant Praecipue autem inter Catholicos in haer ticos controuersia de vera fide &cogi itione agitata est; modo quaerimus Certitudinem veritatis: Haec enim a Deo per Christum reuelata est Ei quς- renda est veritas certa , completa de regno Dei, Primo a parte rei considerato; Secundo prout in cognitione , in oratione, & in exequutione homini, veritas, aut falsitas reperitur. Omnes Haeretici cuiuscunque Sectae praetendunt laeta suam cognitionem, & fidem de Deo esse verim;C tholici firmiter dicunt, solam fidem Ecclesiae Ca tholicae, Apostolicae, Romanae veram esse Et nunc deveritate cognitionis, orationis, exequutionis, Mipsius Regni Dei certitudo quaerenda est.
De certitudine quid, G quotvle sit.
Ertitudo, dubietas opponuntur,4 sic
tudo est Firmitas veritatis, velut possu ertis ait S. Paulus, Firma Ain tum veritatis.
ybi enim est certitudo , ibi est firmitas veritatis, α
45쪽
e contra Dubietas sic dissinitur; Est incertitudo
Fadictis Quadruplex est certitudo; C prima est nobi PDψο- ὸν des secunda in cognitione, seu in cognoscente: te tia in oratione, seu in loquente quarta operatione consideratur.
Doctr. ibi. Certitudo obiectiva sic potest describi Est clara manifestatio a parte rei eius, quod est, Et haec si pio sime fit per sensium. Ibidem. Certitudo cognitionis sic potest dissiniri: Est si ma, tene fundata adhaesio intellectus ad rem in-ώ. revectam , sensus ad rem perceptam: Vel sic: Est' bene fundata cognitio, quod ita sit in re sicuti a n bis cognitum est; & quod res non possit aliter se habere, quam a nobis cognitum sit Dubietas erit obscura manifestatio,&debilis, seu non plene fundata adhaesio intellectiis ad rem intellectam. Ii IIM Certitudo orationis, ait Aristoteles, fundatur in η subst veritate rei iuxta illud Ex eo, quod res est,uel nouest, oratio dicitur vera, vel falsa. Fa Euang. Certitudo exequutionis; veluti, an haec operatiora sit bona, vel mala, desumitura lege, quae praecipit illam Ilia enim operatio est vera, quae est onm mis legi eam praecipienti; illa falsa quae dictae legi
Haec certitudo maxime conuenit fidei quia, qui est dubius in side, non habet fidem Nunc autem quaerendum , qua nam vera, certa fides sit. Finis huius operis est examinare de Regno Chrii veritatem, certitudinem immo a parteret; secundo in cognitioni tertio in oratione , quarto in exequutione: Sic enim completa de regno Christi consideratio habita erit.
46쪽
Et de certa probatione. CAP. .
De quadruplici fundamento certitudinis.
- Uplex est fundamentum certitudinis. Ir Cain quae incognitione reperitur de hac b i. s. D enim prinei paliter est sermo: Et v nu'' est euidentia; Aliud est dictum illius, qui in dicendo non potest errare. Euicientia autem est clara videntia quae dupJexIbidem est, nempe una in sensu, alia in intellectu ille etia. qui in dicendo non potest errare duplex est;nempe Deus,qui ex sua natura non potest errare; Aliud E clesia, quae; non ex natura sed ex priuilegio hoc habet: Quadruplex ergo est verum undamen luce titudinis.
Primum est dictam Dei. Ibicim. Secundum , dictum verς Ecclesiae Catholicae alia
quid de fide determinantis. Tertium, Euidentia intellectiis. Quartum, Euidentia selisiis. Et haec in Doctr. Cath explicata,atque probata sunt. Catholici quos haeretici vocant Romanos, on, Post Caanem suam cognitionem dc fidem de regno Dei, suo o dist. per haec quatuor fundamenta stabiliunt ideo veta ',' ' certitudinem habere possunt; Haeretici, tales voco omnes illos, qui ab Ecelesia Catholica Romana Bellatiae. recedunt, proti tentur velle uti vilico fundamento,inco δ0 hoc est verbo Dei, illoque tantum scripto , sed de-piobat cipiuntur; quia omnia iam dicta fundamenta omia ea Doctioni no necessaria sunt ad certitudinem doctrinet Eua- , di ' 'geli firmiter stabilienda ala ut suo loco probatum erit Hic breuiter dicam rationem; Fideles debent habere completam,in certam cognitionem de re
47쪽
gno Dei. de omnibus, quae in illo sunt; veluti clainudi , Eeclesia, di Baptismo. 6 alijs, Sed in regno Dei
plurimae sunt res naturales, quarum cognitio per sensum . per in ellectum habetur put inferius ex plicabituri ideo vera cognitio de regno Dei quatuor iam dicta certitudinis fundamenta requirit Ila Sit exemplum Demus,quod Primatus. m. PODr. ρος sit de substantia regni Christi, Tunc per euidentili sensus,4 intellectus fiet certum, quod sola Ecclesia Catholica Romana profitetur hunc Primatu apud se esse: Et ex hoc intellectus euiderer deducet,quod in sola Ecclesia Romana verum sit regrin Christi: Idem est de alijs veritatibus. omnis ergo rectitudo fundatur vel in dicto eius, qui non potest errare, vel in euidentia sensus, cinis tellectus,vel etiam in v tioque,& ideo in dictiso suis ut qiverenda est.
De certa, oe non certa probatione.
nostri ea. in m Robatio sic potest dissiniri Est argu- Liamst. FUMR-ςDx-tio, perquam ex cognitione rei
notae, deducitur cognitio rei ignotae.
DI TIM O m autem probatio in hac dupliςi propositione functata est. ni. an Prima propositio est haec: Quotiescunque aliqua ea duo ita sunt, vel semper, vel in aliquo casu, inter se V Ut connexa, ut nullo modo unum possit esse sine alio; 'd. νγ Tunc siquis, vel certo, vel probabiliter cognoscae ii deis unum illorum esse, vel non esse in aliquo tertio perat tu, illud cognitum poterit probar quod eidem tertio prior. etiam aliud non cognitum insit. Exemplum sit: ερ' Habere pulmonem. R respirare, ita simi inter inis
48쪽
connexa, Vt unum non possit esse sine alio, ideo,si cognouero ex una parte hanc connexionem , ex ali ,
quod pulmo non est in pariete,& est in equo;ex hoc noto probabo quod in equo ut respiratio δε inia sexiete non Idem est si in tali loco video fumum, non video ignem. Secunda proposito est; Quando aliqua duo ita ibidem. sunt inter se disparata, dc disiuncta, ut impossibilo Docti M. st vel semper, vel in aliquo casu quod ambo simul in eodem terito,seu subiecto sit titunc si quis cognOscat ex una parte hanc disiunctionem ex alia, vel certo, vel probabili ter sciat, quod unum illoru sit , vel non sit in aliquo tertio, Tunc dico poterit per illud notum probari,quod ignotum est: Et declaratur exemplo: Dies, mox non possunt simul esse in terra,&hoc omnibus notum est Si quis ergo videat modo adesse noctem, probabit non adesse didiae ex eo, quod in rerra non videt noctem , probabit adesse diem: Et idem in alijs est. Probatio alia est certa , alia probabilis. Ibuem Cerra est illa, quae habet duplicem certitudine, ibidema prima est, quod aliqua duo in fallibili ter, vel semper, Vel in aliquo casu simul sint , vel e contra simul esse non possint secunda est, quod certo cognoseatur, unum duorum dictorum alicui tertio a deis , vorabesse Tunc enim ex hae duplici certa cognitione fit certa prohatio, quod aliud vel adsit,vel noadsit illi tertio, res patet per exempla iam dicta. Probabilis est illa, quae duplicem dictam cognt ibi,um. tionem, Vel etiam unam tantum probabilitet lia β i het Clarius autem sic possunt dissiniri. Certa probatio est illa argum etatio , in qua tra-ibuenisque praemissa est certa, certo constat de legitima
consequentia Probabilis est illa, in qua Hiier una praemissa non est certa, scd probabilis. ωlegi
49쪽
'oct C th raemissa autem est certa, quotiescunque,Vel peri ''3 4 st euidentiam sensus, in intellectus, vel per dictu Dei, aut Ecclesiae, habetur certa cognitio quod ira za Aristo. sit in re , sicut ab illa propositione signa sicarum est; PQq ς P Veluti haec propositio Aqu maris, est naturali sidest facta non ab arte, sed a nat*ra,est certissim squia per euidentiam sensus apertissime cognoscitu quod ita sit in re, sicut ab illa significa inin est: Idem est de alijs. voct. ah me consequentia butem duplici modo habetura, dist 3 certi rudo, quod legitima sit Primus est, eum in tellectui per se euidens est, quod talisconsequentia, iuxta regulas logicas, faeta sit Veluti de hac argumentatione, Prima veritas non potest errare , Deus est prima veritas ergo Deus non potest errare intellectui euidens est, quod illius consequentia, i ea regula logicas, facta sit Doct Cath Alter modus est, cum consequentia non est om-itim disto nino iuxta regula logicas, sed quia facta est ab ino, E seti=iu qui in tali consequentia facienda non potest erra- re, ex hoc habetur certitudo,quod legitima sit: UN*;ὸ ii luti 'd infantes possint baptizari in fide paren-
ct Oth. tum i per logicam consequentiam p9namus, quod lib. die ex Scriptura non possit certo deduci ; Sed quia E clesia hanc facit deductionenti talis deductio,&ὰ sequentia certa,&legi tima erit Idem est de illa propositione; Mater Christi sui virgo post Partu . Idem in alijs. Ibidem. Certa igi tur probatio erit, quae modo dicta est rHabet enim certum fundamentum in illo, quod
habet necessariam connexionem cum ieritate. Dictum enim Dei. Ecclesiae quia non possunt errain re, necessario habent connexionem cum veritate ἔ- deo per haec dicta rectissime probatur , quod ira sit in re, sicut ab illis significatum est Ita per euidentiam sensus,: intellectus probatur, illud ita Ie in ,sicut
50쪽
re, sicut ab illis cognitum est veluti, quod Ecclesia Catholica ante usum rati iis infantes baptizet. Ioannes Notata dimiratio allata certae, non ratio. certae probationis est optima regula ad examinan Ar Locri dum &cognoscendum , an Catholici, haeretici 2'st possint, vel non possint facere , Item faciunt Aelio faciunt de sua doctrima certas, cil non certas probationes ideo valde notanda est. Notandum etiam, quod,qui ignorant Logicantia σα Arist. r. artificialem, cum dissicustate possunt examinare post 1.
M iudicare quaena.m probario certa, vel nota et x uzzz
sit ideo vis illius, ad hoc praestandum quam maxime prodest. Prodest tamen ex parte Logica naturatis, quae a Deo omnibus, licet magis unicim lania alteri, per naturam cor, cessa sit. Sed artificialis, si recte percipia uir,hoc multo melius efficiet; ideo utilissima est.
De certaprobatione Uyrmativa, lega-
Ioannes Hoc loco maxime se fert, ut a vobis noe' Cath
notatum sit,quod haeretici saepissime faciunt p-bationes negat uas quia illorum doctima cit' γ' maiori parte est negatiua Student enim negare illa omnia, quae ab Ecclesia Catholica de S. Euangelio propolita sunt. Suas autem probationes negatiuas tapissime faciunt cum mala consequentlaia, ut a me modo explicatuin erit tali Sciendum oro, quod adessiciendam probatione seu sua. amrmativam sussicit probare, quod talis res a sic hi fit adessiciendam vero negatiuam absolutam,takπ necesse stet.