장음표시 사용
91쪽
ordine colloeata dicuntur, de quibus Philosophus csi
siderat,quoniam cetera ad primum & proprie dictum reseruntur, de quibus es Philosophi di putatio proinde de his, Est enim substantia primum,nec Geom irae esse ait de his considerare, nec cuiu spiam alterius, sed tantum Philosophi. Nam singulae aliae scientiae in
parte aliqua entis versantu r. Contrariis autem, & iis,
quae supra memorauit,quaedam adiicit hoc in loco, de quibus disputare ad nullum alium quam ad Philosophum pertinere ait,propterea V, haec quoq; emis, quaestens, affectiones esse intelligantur: Sed cum dixit non esse officium Geometrae de his considerare addit, nisi ex suppositione id est,utitur quidem eis Geometra, non tamen quid eorum quodquest, demonstrat, sed ponit, & a Philosopho mutuatur. Vt ponens eas magnitudines esse similes, quarum latera proportionem inter sese habent, hoc posito, non a se demonstrato,simile,aequale,& idem caeteraq; usurpat. Arithmeticus quoq; ponens persectum numerum esse, qui
omnibus suis partibus est squalis,quibus numeris hoc
accidat,contemplatur, de persecto tamen non considerat simpliciter. Nam quid est horum quodq; disputare, lius Philosophi munus est. At indictione cum ait. Non sol si lubstantiarum,sed etiam eoru quae ipsis competunt substanti e enti desideratur. Adiungit autem supra commemoratis, ut dixi, quaedam alia, de quibus est Philosophi disputare.quae quide sunt,prius, posterius,genus,species, totum, pars, de caetera id senus.ns & haec entis, qua est ens,as lectiones sunt: quippe quae singula vel in substantia sunt, vel in substantis quopiam accidenti.non autem cuiusquam determinati generis sunt affectus. Ex quibus satis intelligitur,s Philosophi est cunctorum entium contemplatio,
contrariorum disputationem ad eundem pertinere, nec attinere ad complures doctrinas de causis dister re,cum haec vel contrariae sint,vel constent ex contra.
riis. quae quidem quaestio prima est ex iis, quae in libro
Secundo propositae fuerunt. Post haec autem dicendum esse videtur,utrum πnius,an
diuersiarum mentiarum sit de hisce principiis iuem mathematicis dignitates appellantur, ae de sub Iantiis contemplari. Patet itaque non ad diuersas,sed ad νnam horum etiam consideratronem et ad Philosiophiscienti peramere. Vniuersis enim qua sunt sed non generi cuiquam sirem
sum a cateris accommodantur: atque νtuntur quidem his omnes, ex eo quia sunt eius quod est, qua ratione est res, genus νnumquodq; en .eὸ usique tamen νtuntur, quousque atu est ipsista est quoad occupat genus, de quo abferut
demo rationes. Quare, cam pateat, haec ipsis, νι entia sunt, uniuersis competere, boc est enim ipsis commune, horum quoq; contemptatis eius sprofect qui id quod est aratione qua eis res,contemplatur. Quocirca nemo eorum,
qui partes considerant e his ipsis quicquam dicere aggreditur,sisint, eramquam nec ineo frithmeticusseret Geometra, sed Naturalium quidam duntaxat, idipsum non imongrue facientes. soli nanque de natura tota, O de eo quod est, considerare putabant. Verum cum sit quidam superior aturali, natura nanque genus est num quoddam inius quod Hid ad uniuersalem sata, atque ad eum, qui primae estsubfiantia contemplatoriorem quoq; con Dderatio pertinebit. facultas autem naturalis en quidem Oipsasqientia quaedam ded non prima.
Poli lige autem dicendum esse videtur,utrum unius
an diuersarum latentiarum sit de hisce principiis, quae
dignitates in mathematicis appellantur . ae de substantiis contemplari. patet itaq; non ad diuersas, sed ad unam. Eorum,quae in Secundo libro qussita sunt, hoc in loco mentionem facit. est autem haec quaestio, utrum pertineat ad hane doctrinam prima substantiae principia cognoscere, & principia, ex quibus omnes demonstrant, quae quidem sunt dignitates, siue scientiae: de quibus quaerit, utrum sit eiusdem scientiae de ipsis aede substantia disserere. Sunt autem scientiae principia esimunia,& determinabilia,quae ad demonil rationes omnium scientiarum accommodantur e vide quolibet est affirmatio vel negatio. et quae sunt eidem paria, haec inter se quoque paria sunt. et si ab aequalibus aequalia demas,squalia sunt quae supersunt,& his similia. Dixit autem quae sententiae in mathematicis appellantur,quas a Mathematicis, qui bas poti
s mum usurpant, ut qui maxime utantur demonstra tionibus, hoc nomine nuncupentur. Ad unam vero
eandemq; scientiam pertinere ait, de substantia, deq;ente, ac de sententiis disputare. quae quidem idie tia est Prima Philosophia, idq; demonstrat,s, hae non cuipiam entis desinito generi, sed cunctis entibus conueniant: quo sit ut cunctis disciplinis usurpentur.
Nam quia enti,qua est ens,conueniunt,singulaeq; sententiae in aliquo genere, quod est ens,versantur,idcirco his conueniunt,& ab iis usurpantur,qui eas ad si gulas disciplinas accommodant,& ad subiectum ipsarum gen us reserunt. Genus enim, quodque ex iis, in quibus disciplinae versantur,ens est, quod illi ac communi discindunt,& in id,quatenus sibi usui est, sentenistias usurpant. Geometra enim ipsas magnitudinibus accommodat,& hactenus in usum sumit: Arithmetiacus numeris, idq; quoniam cunctis conueniunt, nulliusq; sunt peculiares. Geometra enim sumens lente nitam illam,quae sunt eidem paria,haec inter se quoque paria sunt, magnitudines addit,ad hunc modum, quae magnitudines eidem sunt pares. Hoc idem Arithmeticus ad numeros transfert, quod ipse signiscar, cum ait: Eousq; tamen utuntur, quousq; sitis est ipsis, id est quo ad occupat genus de quo afferunt demonstrationes. Sententiis igitur idcirco omnes utuntur, quoniam quatenus ea, in quibus versantur, entia sunt, eatenus hoc ipsis conuenit . ens enim cunctis ipsis est commune.Nec ulla sicientia particularis,hic vere sint, an secus,dis cutere conatur.neque enim Geometra licet ipsis utatur, nee Arithmeticus, nec aliorum qui Lquam Medicus, Astrologus, Musicus,sed quidam, inquit, Naturalium .quibus etiam verbis confirmat,hicenti, qui est ens, conuenire. Ex iis enim, qui de quapiam entis parte disserunt,nemo de ipsis disputare conatus est. At naturalium auctorum quidam om nia e tia in naturalibus esse rati, nec extra naturalia quidquam ese putantes,de his quoq; dicere sunt appressi, quas haec enti quaestens, conuenirent. Ergo Physici quidam horum disputationε aggressi sunt, dum sibi omnis entis disputationem tribuerent,& p ter naturalia nihil esse putarent. Qui quidem quatenus horum considerationem propriam eius esse censebant, qui de omni ente in uniuersum disputare merito de ipsis disserebant. Errabant tame, dum sibi persuaderent, nihil
esse praeter entia naturalia, in quorum cognitione versabantur. Sunt enim quadam alia entia prater ea, aenai talia nuncupantur. nam incorporea immobilisq;
substantia non est naturalis.Natura nanque genus est quoddam
92쪽
quoddam enti s , quae principium 3e causa motus per se est quibus inest quo intelligitur non ad Physicum
pertinere de entis, qua est ens, accidentibus considerare, sed ad Philosophum, qui est etiamnum Natura at superior, quique de omni ente, qua est ens,contem Platur , sed potissimum ae primum de potissimo &primo enter quod quidem est substantia, non tamen naturalis. Est enim scientia naturalis, sapientia quaedam & philosophia, non tamen prima. Sed prima est quae de primis substantiis, & in uniuersum de omni substantia disserit, deque iis, quae ideo sunt, quia su stantiae quidquam sunt. quae quidem duplici ratione essicitur pri ma, tum quia de primis substantiis & caeteris omnibus, quorum esse pendet ab his, edisserit, tum quia communiter de ente contemplatur. Ensenim, quod de eorum est numero, quae ab uno, 3e ad unum dicuntur, in ea potissimum natura considerari potest , ad quam caetera , de quibus agitur , reseruntur, &ὶ qua esse mutuantur. Porro quam in primo libro sapientiam appellauit, hanc nunc communem ae primam philosophiam vocari declarat, cum ait: Facultas autem naturalis est quidem ipsa sapientia quaedam, sed non prima. Nam ad primam sapientiam pertinet de his considerare. Sed hoc in loco hane philosophiam esse dicit, eandemque primam phil ιophiam appellat, atque primam & propriissim am sapientiam. Primum autem Philosophum de sententiis disputare ait, non quod ipsarum quampiam deis monstret principia nanque demonstrationum neu queunt demonstrari, sed quod ipsarum natura quaesit,de quomodo hae nobis ingenerentur, inuestiget, Ac quomodo sit eis utendum,& extera, quae de ipsis in libris de demonstratione inscriptis traduntur. Nam perinde ad Philosophum pertinet de demonstrati ne, atque de sententiis disserere, non de alicuius ceriati entis demonstratione , sed in uniuersum quid est demonstratio , Ze quomodo sit usurpanda . Ne queenim demonstratio in aliquo genere ex iis, quae sciensis subiiciuntur, collocatur, sed per singulas disciplinas demonstratio versatur r&in iis, quae privatim pertinent ad eam doctrinam, qua quisque utitur, per positionem demonstrandi modum a philos
aut vero dicere de veritate ipsorum, quonam pacto sit
acceptanda, aggrediuntur, ob ineruditionem resolutiuorum id fata faciunt . accedere enim de his antea scientes, sed non audientes querere oportet. Qui vero dicere de veritate ipsoru quonam pacto sit acceptanda aggrediuntur, ob ineruditionem res
Iuliuorum id sane iaciunt. Primu m philosophum de sententiis disserere , non quod eas demonstret, sed quod doceat principia indemonstrabilia esse demonstrationis principia, declarat iis, quae supra in eos duxit,qui de omnisus demonstrationes haberi putabat,
di quidquam verum esse negabant, quod absqued monstratione diceretur. De quibus in Posterioribus quoque resolutoriis meminit, quos resolutoriorum ignorantia haec dieere tradit. Illic nanque demonstratum est necessarium esse principium demonstrationis haberi, idque non posse demonstrari. neque enim esset demonstratio, si de cunctis quaereretur. Nam ut in eo libro scriptum est, Omnis doctrina, omnisq; intellectualis disciplina ex antecedente cognitione gignitur. haec autem sunt, quas sententias appellamus.
Quod vero ait: Accedere enim dehis antea sesentes,
sed non audientes quaerere oportet. vel de sententiis dictum est, quasi scire ac cognoscere oporteat, non autem audiendo de ipsis inquirere, ita ne, an se cus se habeant. vel significat oportere in uniuersum praescire ac praecognoicere non omnia esse demonstra. bilia, n on autem demonstrare,& de hoc si m ut inquiurere. Quanquam hoc dictum esse accipi potest in id, quod a Platone in Alcibiade traditum est, qui sic
ait: Quicunque aliquid nouit, is per acceptam do ctrinam, vel per iuuentionem nouit, is autem inuenit, qui prius inquirebat. Quaedam nanque noui mus, quae neque didicimus, neque inuestigauimus. Caeterum haec dictio. Qui vero dicere de veritate usq; ad Sed non audientes quaerere ordinanda mihi videtur post illam, quae deinde sequitur. Patet igitur ad Philosophum, & ad eum, qui de omni substantia, ea
ratione qua natura talis est, contemplatur, & de principiis ratiocinationis considerare. praedicta enim magis haec dictio consequitur. Illa vero. Qui vero dic re de veritate ipsorum de qua modo mentionem s cimus , aptissime collacaretur ante illam. Attinet autem ad eum qui maxime circa unumquodque genus
cognoscit. Tatet igitur, ad Plato phum , ad eum, qui de omna substantia, ea ratione, qua natura talis est, Contempla
tur, O de principiis ratiocinationis spectare considerare. Patet igitur ad Philosophum,& ad eum, qui de omni substantia. De omni substantia inquit, pro eo quod est de omni ente qua est ens, vel de omni iubstitia, quoniam doctrina, quae disputat de ente, in se
stantia maxime versatur Haec enim est entium potitisma, ut supra dictum est, te ad qu in caetera reseruntur. De omni substantia inquit, id est, in uniuersum de substantia, non de hac, vel de illa. Illud vero. Ea ratione, qua natura talis est vel signiscat, & ad eum, qui substantiae in uniuersum natura quaenam est contemplatur . vel qui dispicit quaenam est natura cuiusque substantiae . neque enim omnes substantiae eiusdem naturς sunt, cum sint partim corporeῖ, pa
tim e rporis expertes, de aliae mobiles, aliae motionis immunes. Quaedam item ingenitae, quaedam nasum Iam aliae animais,alis vacantes anima: 5e harum utrarumque complura discrimina. Per dictionem autem
ostenditur ad Philosophum pertinere de principiis
syllogisticis considerare. Syllogistica porro vocat principia demonstrativa. Nam sententiae , demonstrationum in uniuerIum principia sunt. Principia Gnim ac propositiones, quae in singulis scientiis d monstrationibus accommodantur, eius sunt, qui si gulis in doctrinis demonstrat, euius munus est haec principia nouisse, quod efficiet ipsorum quisque sumensa demonstrativo de Philosopho modum accipiendi ex iis, quae subiecto demonstrando adsun pro positiones demonstrantes, de ipsas inter se connectendi, de cetera, quq in libro de demonstratione traduntur. Sunt autem sententiae communia omnis demonstrationis principia.
Atimet autem ad eum, qui maxime circa Mumquodq;
genus cognoscit, virmare firmissima rei principia posse. quare ad eum etiam pertinet omnium posse firmissima principia assignare, qui de hisce, quae sunt, ut entia sunt, cognoῖcit, atque hie est ipse Philosophus . Firmissimum autem id ommum principium es, circa quod fieri nonp
93쪽
ren ut qui quam decipiatur. Tati nanque necesse est mistissimum esse, quippe eum omnes circa ea, quae non cognoscunt, decipiantur, O suppositionem non es F. Quod enim necesse et i eum habere,qui quodvis eorum, quae sunt, percipit , Hsuppositionis rationem nonsubit. Quod vero necesse en eum cognoscere, qui quodvis eorum. quaesunt Un scit, ido habemem ipsum venire necesse est.
Attinet autem ad eum, qui maxime circa Unumquodque genus cognoscit, assirmare principia rei fimmissima posse. Demonstat inquirendo, quaenam sint notissimar te communissimae sententiatu m. Has enim primum teneat oportet, 'ui ea demonstrat quae per se adsunt enti . quod necellarium esse confirmat, quoniam in uniuersiim qui doctus est in unoquoque genere & natura, hie est enim qui maxime cognoscit, is ut habeat oportet noueritque firmissima principia eorum, quae habentur in illa natura. Sunt autem in unoquoque genere firmissima principia , quae omnium notissima & manifestissima sunt, & quae disputantibus de illo genere minus sunt dubia. Si quis
enim alius punctum esse negauerit, cuius nulla est pars, & lineam longitudinem absque latitudine,& su perficiem quod latitudinem tantum & longitudinem h bet, nemo tamen eorum negabit, qui in ipsorum cognitione versantur. Vt igitur in quoque genered ctus eognoscat necesse est firmissima principia, hoc
est prima & propriissima, propter quae caetera in eo genere sunt, quibusque ignoratis in singulis disciplinis scientia rei cognosci non potest, se, inquit, doctrina entis, qua est ens praeditus cognoscat necesse
est omnium firmissima principia hie autem est Philosophus S: sapiens. philosopho igitur necessarium est omnium entium firmissima Ze propriissima principia cognoscere. Nam v t qui veriatur in aliquo genere, is ut principium illius generis quodque in eo est firmissimum cognoscat necesse est ,sie profecto qui
non certum ens, nec determinatum genus, sed in v niuersum ens ipsum eommunissimum & generalissimum considerat , huic ut cunctorum entium firmisisma principia nota fim. Perit necesse. Nam si quod
principium esset firmius ipsis, id profecto principium
esset entis, ac proinde non essent illa principia entis firmissima, entis igitur principia firmissima sunt. ineeps firmissimum principiorum id esse docet, quo salii minime licet. Res enim firma inconcussa est&constans. non est autem constans, quae sic & secus se habere putari potest, atque ea explicat propter quae principiorum id firmissimum habeatur, quo salsi nomo potest. Necesse est enim, ut tale principium, in quo decipi nemo potest, ex se notum sit, nec ex positione.haee autem ut entium firmissimo principio conueniant oportet. hoc enim notum esse debet, quoniam in rebus ignotis erratur nec positum,de ex se cognoscibile,propterea quod principium, quod entium quodque cognoscenti notum esse debet, quasi primcipium fit omnium eognolcibilium, non δὲ politio.
Si enim positio est, id quod eum demonstrari possit,
tamen absque demonstratione sumitur, utique positio esse non potest ,qua quodlibet entium cognoscentem praeditum esse oportet. Nam quod ex positione sumitur, id principium esse nequit cognitionis demonstrativorum sui. Sed, postqiam docuit firmissimum principium non esse positionem, fieri non posse ait, ut per aliud id discatur, quod notum esse debet
quodcunque ens intelligenti. Omnis enim disciplina ex aliquo praecognito prolici lcitur, prorsus ut nonnulla alia ante hoe principium cognita esse debeant, si per disciplinam ipsum acquiratur, ac proinde non erit principium entium, quod notum esse debet omniumentium cognitione praedito. Vt igitur ex se huiuim di principio cognito accedatur necesse est . quod a tem ex se quisquam cognoscens accedit nullam ipsius demonstrationε requirens, id profecto no est positio. Patet igitur tale principium mussimum om um esse. - quidnam sit illud, deinceps dicamus operiet. Hoc itaque principiorum inruum simussimum est, fieri inquam
non posse, ut idem simul insit, oe non inm eidem, atque
per idem. Addantur autem catera cuncta,qua ad disserendi dissicultates Gnouendas olim deter navimus.ha bet enim iam dictam conditione . ni enim nonpotest,νtidem esse qui piam, atque non esse eassiunet, νι quidam Heracutum dicti earbitrantur, Von enim necesse in qua
qui iam dicit , euo ita esse ipsum existimare. Quod si
fieri nequit, vi contraria simul insint eidem, addantur autem huic propositumi, quae addi solent ,simiqiae opini
nes contraria qua ccintrassictoris aduersantur,patet impossibile esse, simul idem esseinque non esse eundem exillim re I abebit enim contrarias opiniones simul profecto, qui
circa hoc es deceptus. Quapropter omnes, qui demo Irant, ad hane opinionem ultimam demestrationes res eunt. Hoe enim principium en natura exteramn etiam ommum dignitatum.
Patet igitur tale principium firmissimum omnium esse.' Tale, id est principium , quo salii non licet. quod quidem notissimum est, nee positum. Sed ubi docuit quale debeat esse firmissimum principium, deinde quod sit huiusmodi principium exponit, idque esse ait principium contradictionis , hoc vid licet , fieri non posse, ut idem simul adsit & non adsit
eidem secundum idem. Addantur autem & caetera cuncta, quae ad diserendi disseultates dimouendas olim determinavimus. Sunt autem haec ea .ex quibus
contradictis conficitur, de quibus in sophillicis Eleachis meminit . quo in loco contradictionem esse definiuit eiusdem & unius rei, non nominis aut si nominis, non aequivoci, neque uni voci, sed eiusdem per idem & ad idem & eodem modo , eodemque tempore. Praeterea quidquid dixit in libro de Enunciatione in mentione eontradictionis, de quaecumque in captiones sophisticas definiuimus, ea cucta hoe in loco significat eum ait, ad disserendi difficultates dimouendasJHoc itaque principiorum firmissimum esse ait. Ac propterea, inquit, ν habet praedictam definitionem seu coditionem. Positum est autem hoc esse firmissimu principiu,quo falli nemo pol. Fieri. n.non
potest,ut quispiam id est, omnino nanq; fieri non potest, ut idem esse atq; no esse quisu putet, de in hoc d cipiatur. Nam ut fieri non potest, ut idem simul adsit.& non adsit,sic nee ut quisquam circa hoc decipiatur, idemque esse & non esse putet .hoc enim est quod aiu fieri enim non potest ut idem esse quispiam atq; non esse existimet. Porro fieri n5 posse,ut quisquam idem esse & no esse putet,vi quidam Heraclitum dixisse auctores sent,iis quae protinus lubiicit, demonstrare e natur. Non enim est necesse quae quispiam dicit . ea ita esse ipsum existimare. Ita licet hoc fuerit ab Heraclito dictum,ut quida eredidere, no tamen est necesse, ut si hoe dixerit, protruus etiam existimauerit. Haud
94쪽
enim qu Nunq; dicimus, se item se habere putamus.
facile nanq;& cuiuis in promptu est dicere contradictione eidem adesse, ut autem rem sic se habere quisqputet, fieri minime potest, ut qui diem lucere conspicit,nullo is tamen negotio noctem esse affirmare valet. At rem sic se habere nemini putare licet. Fieri autem non posse, ut idem esse & non esse putetur, quo principium notissimum esse confirmatur, contradictione videlicet simul esse veram, cum per ipsum salli non liceat, ad hunc modum arguitur, Si autem fieri nequit, ut contraria simul insint eidem coniunctio illa autem, vacat . di ctio enim plena est vel si ad hune modum scribaturi Si fieri nequit, ut contraria simul insint eidem.Cuius senius est huiusmcidi, cum fieri noposse assumpsisset, ut eidem simul contraria in sint, hoc velut manifestum usurpans, fieri non posse demonstrat, ut quiset co n tradictionem simul este v eram existimet. putare enim hoc adesse,opposita opinio est ei,
qua idem non adesse putatur. At opposita ut eidem adsint seri ne ut id potest .hoc enim velut noto & con sesso utitur: pugnare autem inter se contradictionis opiniones, pluribus verbis in calce libri de enuncia-i tione confirmatum est.Sed ubi contraria eidem adesse non posse dixit, illud addidit, Addantur & huic propositioni,quq addi solent. sicut de contradictione I uens,cum dixisset seri non posse, ut eidem per idem, mul quid si adesset,& non adesset, addenda esse dixit post illud per idem, quae addere consuevimus,dum laqueos & decipulas tophistarum euitamus, quibus isti
instructi sentetiam hanc demoliri conantur, idem adesse & non adesse eidem ostendentes, vel per aliam Zealiam partem,vel in alio tempore, vel ad aliud & aliud, vel deniq; aliter & aliter, sic in contrariorum inquit des nitione omnia sunt addenda.cotraria enim eidem adesse simul &per idem ac eodem modo nequeunt.
Quod si nemini putare licet idem simul adesse& non
adesse, indubitata profecto fuerit sententia illa, serino posse ut contradictio sit simul vera. Illud aute, Hainbebit enim contrarias opiniones simul prosocto, qui circa hoc est deceptuc huiusmodi est: nam qui idem esse & non esse putat, de in hoc decipitur, ut putet simul esse,quae non sunt simul, huic profecto contraria
insunt.contraria enim sent inter se,opiniones contraris. hoc autem politum est fieri non posse. quo concluso & demonstrato ait: uapropter omnes,qui demonstrant,ad hanc opinionem ultimam demonstrationes reducunt.haec enim principium est natura caeterarum
etiam omnium dignitatum. Omnes dicit demonstrantes sermonem suum referre in hoc ultimum principium per se notum & manifestum,ac indubitatum. qui. n.de re quapiam edisserunt, ij ad aliquid demoliendum no putant pluribus verbis opus esse, si eius quod impugnant, cosequens esse demonstrauerint,contradictionem simul esse veram.Quod vero ait hoc dignit tum seu lententiarum principium esse, non sic accipi
debet, quasi principium sit eas demonstrandi, cum
sententiae demonstratione non indigeant, tunc. n. noessent nec sententiae,nee principia sed qm saepe ad illarum confirmationem di fidem hac praeterea sententia utimur, cofirmantes. n.quae sunt eide similia, inter se quoq; similia esse, illud assumimus .aliter.n .no essent
intit te similia. quod si non sunt inter se similia, ne un, quidem cuipiam eidem similia suerint, sed potius illierum dissimilia, quemadmodu inter se, at positu erat
esse illi similla eadem iur e dem de s milia de non tam ilia erut.quo sermone rcferentes, ut ad id, quod seri
non posse constat,ope tulisse putamus sententit dicenti, quae sunt eidem limitia, inter se quoq; similia sunt Sunt autem quidam,qui, uti d ximus, fieri pose dicunt, νι idem sit, atq; non sit, ita exi timetur. Atq; tac sententia ' aturalium quoque complures utuntur, nos vero
nunc ut impo sibile id accipimus, simul inquam esse, atque non esse, per idipsum principiorum omnium hoc Dinissimum esse ollendimus. At sunt qui si ruditatem et hoc δε-
monstrandum esse censent. - Est enim profecto ruditas, noudiscernere, quorum quaerere, quorum non querere demonstrationem oportet. Omnino nanq; fieri nequit, ut omnium sit demonstratis. in infinitum enim erit abitio, vi neshoc pacto sit ulla penitus demonstratio. Quod si quorundam demons irationem quaerere non oporteat, quod magis
tale principium esse censent, as nares e non possent. Sunt autem quidam, qui, vii diximus, fieri posse di- ascunt, ut idem sit atq; non sit, Ze ita existimetur. Postquam contradictionis sententiam firmissima esse docuit, qm non ulli rem aliter habere dicebant, qui quidesic aiebant, non sic tamen sentiebant, alij vero negabant impossibile esse idem di esse & non esse, idcirco hoc seri non posse,quemadmodu demonstratum est, latius per v erba, quae tequuntur, in ipsos edisserit, qui fieri posse dicebant, ut idem simul esset de non eget. quod fieri no posse demonstratum est. Si. 'propterea fieri posse negatur ut idem esse de non esse putetur, P contraria simul inesse nequeant, utiq; si contraria simul inesse possunt, potest etia m quispiam rem sic habere existimare, siquidem verum est. In qua opinione Heraclitus suisse traditur, qui c5traria esse eadem i ter se tradebat. Na qui disserunt in propositu illud,s ri non posse ut contraria ei de adsint,quo demonstrari videtur, neminem ide esse atq; non esse putare posse,ia possunt ad hu ne modum disputare. Atque irae,inquit, sententia Naturalium quoq; coplures utuntur. ut Heraclitus , quibusdam putatur. quod eorum quoq; sententiae consentaneum est, qui rem, qualis videtur, talem esse dicebat.cuius opinionis Democritus de Pr tagoras fuisse videntur. Nam, cum quibusdam de e dem contraria videantur, si res ut videtur,sic se habet, utiq; in eodem opposita de contraria inerunt. Nos vero, inquit, nunc ut impossibile id accipimus,simul i quiesse atq; non esseJPrincipium contradictionis firmis limu ac notissim si hoc esse cosrmat, quia ut manifestu sumitur, seri no posse ut id Esimul sit atq; G sit. ex hoc.α quod fieri non potiri ide sit atq; n5 iit,sequi ur no posse contraria ei de adesse de simul non adesse putari: quandoquide hs opiniones contrariae sunt. igitur nos hoc assumpto cotradictionis istam firmissima effect notissima demonstrauimus,quibusda vero fieri posita v idetur,ut ide sit atq; - st,ex quo sequitur contradictione simul esse vera, qui quide censent nos
hoc principium demonstrare,non aute ut ex se notum accipere, idcirco hos impugnaturus, primum tellatur eos ignoratione R. esolutorio rupostulare, ut id princiis pium demoliretur. In Resolutoriis. n.quaena demonia strari possimi, qu aeq; secus, docetur,atq; per se nota ac
inde strabilia tolli,si infinitd progrediantur. Quod
si demonstratione esse dederint,& esse aliqua,qus d mostrationem no admittu ni,c5cesserint, rogadi sunt quodna principium inus hac seia demostrationis indigere pulenti constatin .eos nullum dare posse. Illiust
95쪽
aut Vt neq; hoc hactost ulla penitus demonstratio) Principium asit est ad talia euncta, aut n5 esse quid- , a
duplex potcli esse sensus:vcl. n.hoc ideo dictu est,quia piam dicere, aut non esse ceni ere. Syllogismi redargue demonstratio tollitur,tum si negetur ex ipsis aliqua Ve iis,quiq ad alterum conuincendum pertinet in demota Se probabilia esse,ium si absq: fine procedatur. Ne- stratione huius sententiae,principium esse ait,petere ab que.n .is tantum demonstratione tollit,qui eius princi- aduersario,ut dicat esse quidpiam,vel no essetid est, in pia tollit sed etiam qui ou demonstrari posse prscipit. terrogandus est aduersarius, nu res omnis id est e quod Vel sensus est, ut ad hunc modum no sit ὸemonii ratio. dicitur, vel non esse ipsi videatur.exempli causa,homo Licet tamen Me quoq; demonstrare redarguendoώmpos esse homo,vel non esse, I pari ratione equus, & canis, bile inquam esse,atq; non esse, si modo is qui comedit, quip- de alia.Sed, post i dixit hoc esse principium,& hre propiam dicat. Quodsi nihil escat, ridiculum en profecto ad positionem ab aduersario en petendam, ut ab ipsis su-eima rationem quaerere,qui nullius rationem habet,quatenus matur,videri posse ait,qui hoc edisserit, principium su- rationem no babet.tatis.nlomopersimilis iam esse videtur, mere,de quod quaeritur censere.Nam qui de proposita plantae,ut talis en DemonArare autem redarguendo,et δε- sententia inquirit s non toncedit unumquodq; id essem Hrare,di se medico. 'urnanq; demonstrat,videbitur id vel non esse quod dicitur,sed esse & non esse.hoe. n.eshquod inutio quaeritur, ponulare. Si verealia sit huiuscausa, quod ipse quaerebat:quod qui sumeret, hunc principia redargutio, non demonstratio erit. petere adiecit: quamobrem hac omissa interrogatione Licet tamen hoc quoq; demonstrare redarguendo, trasit ad aliam.Dictio autem aptior esset,si pro illo, cidimpossibile inquam esse. Post si eos insectatus est, qui enim forsitan quispiam postulationem eius esse put principium illud, non posse idem simul esse, & no esse, uerit,quod ab initio quaeritur scriptum erit,ut in nω demonstrandum ceniebant,ac proinde demonstratim nullis exemplaribus habetur, hoc quide sertassequisinem amoliebantur,redarguendo tame ipsum demon- piam. Quaquam in quibusdam ad hune modum scris rari posse ait,non quidem simpliciter, sed ita demum, bitur:Principium autem est ad talia cuncta, no aut esse si is qui ambigit,quidqua dixerit & nominauerit,& ser quidpiam dicere, aut no esse cesere. quo quide modo mone fuerit usus, di dictis suis aliquid significauerit, sensus esset illustrior. Rogadum igitur aduersarium eseatq; ad rogata responderit.Si enim conticuerit,nec re- se ait,Vnum cum loquitur,per ea quae dici siquaeq: nomis derit quidqua, risu erit excipiendus, qui contra hue nat, um tibi,tum alteri quidquI significet, sitq; aliquid disiputauerit, quiq; tacentem redarguere conabitur, & id,cuius nome pronunciat, de quod significare u olens, contra negatem hoc principium edisseret.hoc est enim id nomen appellat, atq; prostri. Na qui negat quidquaquod ait, ut sermonem non habet, qua vidclicet ser- significari per ea, quae dicit atq; respondet,is neq; secti, mone caret, hac ipsi quidquam significari, ridiculum nec cum alio loqui valeat. Neq;.n. intellectus erunt ali- esse. Illud naq;: Talis enim homo persimilis esse videtur quid significantes, quibus pro nominibus de sermone plantae iam,vt talis est, huiusmodi est. Iam.n.talis qua secum utantur.si enim spnis carent aliquid,liceret utieti talis,similis est planis. Deinceps discrimen inter de- que nomina rebus ab ipsis signiscatis imponere, de se monstrationem redarguentem de demostrationem sim vox significans esset.ad hunc autem modum ipse se noplicem exponit. Nam qui simpliciter demonstrat,is ali uti sermone confiteretur. Est enim sermo vox lignis- qua sumit,quae priora di notiora sunt eo,quod demon- cativa. Eadem ratione sermonem de medio tolleret, sistratur,& sic propositum conatur demonstrare. At ni- nihil magis se signiscare, si non signifieare diceret. Sihil neq; prius neque norius, ut dictum est, accipi potest ergo,cum loquitur,nihil significet,ne disputatio quidelioeiplo principio, ut lacile intelligatur ipsum demon- fuerit.rursus enim plantae is similis emcies. At, si quid-litari minime posse. Praeterea qui ex se lumit, & ponit quam dederit,& iis quae dicit,aliquid significari coceia quamlibet rem id esse quod ipse nominat, vel non esse, serit, licebit hoc sumpto propositum redarguere. Nam principium paere vidvtur, de quod quaeritur assumere. pro redargutione demonstrationem disit. Qui enim De hoc enim quxstio est, redargutio tamen, quoniam hoc cocedit,al iquid statuit, des nitq;, ut q ui desinitum ad alterum conuince dum pertinet Ae ex iis probat quae quidquam esse concedat id quod unoquoque sermone aduersarius ponit, cest enim redargutio syllogismus in significatur. Nam indefinitum est ac indeterminatum contradictionem per interrogationem adigens idcir- quod nihilo magis est hoc u illud.aut definitum sore ait eo effici per talia potest. H moi enim argumetatio non hoc ipsum quod conceditur, aliquid scilicci signisca- colligit ex primis,neq; principium ex se sumere quisqua re.Hoc igitur concesso,demonstrare,hoe est redargue videri debet, si aduertarius rem omne id esse quod esse relicebit.cuius redargutionis causa in eo est,qui redam dieitur, vel non esse, concesserit.Huius enim causa is est, gutione conuincitur,non in eo, qui redarguit. ille nrq, qui ex se nota demont rari poscit, quiq; haec concede- suis verbis conuincitur. Nam, si quis demonstraturus, re inuitus cogitur,quae si demonstrator sponte sua po- fieri non posse ut esse & non esse simul de eodem ve-suisset, principium petere suisset visus. Na ut Theophra re dicatur, ex se assumeret sermone quidquam signifi-sius in lib. de Assirmatione auctor est, huius sententiae cari, idque constitueret definire, merito is principium
demonstratio violenta est,te praeter naturam. petere videretur. At, quoniam qui positione illa oppu- Principium autem in ad talia cuncta, aut non es equi p- gnatur,is hoc concedere conuincitur, idcirco ille dum piam dicere, aut non e censere, id emm forsitan qui iam sermonem tollit, redargutionis est eausa. Nam qui
postulationem eius esse putauerit, quod ab inrtio quaeritur rem omnem nihilo magis sic quam sic sese habere consed sibi, si alij quippiam axificare. hoc enim necesse tendit, hoc enim est contradictionem tollere, is pro-en esse ,si quippiam irat. Quod si nihil dicat, tali homini secto sermonem tollit. at sermonem tollens, sermone
neq: sibi adse orario neq; ad alti erit. Si vero id quispiam tamen utitur. Hic est enim senius illorum verborum, dederit, erit tunc demo ratio, iam enim erit aliquid desi- interimens orationem, sustinet orationem. Docet auxitumsed causa est,non qui demonstrat,sed quisutimet.tes te hoc in loco,qui se dum loquitur, nihil signiscare ait,lendo nanque orationem nitur nimirum oratione. hunc sermonem tolli prosteri. Si enim sermo est, utiq; Aphro.super Meta. G aliquid
96쪽
aliquid esse determinatu ponitur.Nec veriam est qlial bet rem non magis hoc esse. ' illud. Citerum cauet Aristote. ne huius principi j demonstrationem proprie seri lateri videatur. Positum est enim nec id demonstrari posse, Se esse omnium sententiarum principium. Praeterea qui hoc concest, aliquid eo verum ab*: de mostratione cocessit, quare no omne et ita et no ita se habet. Praeterea qui hoc concedit is quoque verum esse aliquid concedit abique demonstratione, ac proinde non res omnis sic & non si e se habet Sensus est: Si quis loquentem sermone suo quidquam signiscare concessorit, tune demum redargutioni locus erit.qui enim hoe concesserit, aliquid exponet,statuetq; , nec dicet magis hoc, quam oppositum. Nam dum hoe concedit, non
dicit, sermo non magis quidquam signiscat, quam nosignificat sed concedit aliquid significare.quod ipse e posuit, dicens: Primum igitur patet. & quae sequuntur. Vt enim si quis nihil magis significare, quam non signiscare dicat, sermonem tollit, ita s quis non magis quidquam hoc esse,quam no esse dixerit. Caeterum qui hoc semel concesserit, hunc redaretuli se, subiectis deinceps verbis demonstrat, exponitq; hic igitur, non qui hunc interrogat, causa est redargutionis. Si hoc enim ipse, se sponteque sumeret, videri, ut diximus, posset principium petere. Respondens igitur est in causa, qui
vel sermonem tollere conuincitur, aut repugnantia suae positioni responderer cuius rei causam subiecit, quod iermonem per positionem tollat. Nam qui rem quaq; non magis hoc quam oppositum esse ait, sermonem iptum demolitur. Vt enim caetera, sic & sermonem non magis esse quam non esse dicet. quod quid aliud est quam sermonem tollere ρ est enim sermo vox significativa.hic autem sermonem non magis signi sic re quam non significare contendit, ut dubium non sit, quin sermonem de medio tollar, quod quidem dicere videtur, qui qualibet in re contradictionem simul veram esse posse tradit. Tollens igitur sermonem potatione, concedit eundem iis,quae resp5det. c icens enim sermonem significare, sermonem esse statuit. ita quod per positionem tollit, hoc ponit rei pondendo. Primum igitur patet id ipsum ese verum, nome inquam
esse Me, aut non esse significare: quare non omne sic,
Primum igitur patet id ipsum esse verum, nomε inquam esse hoc aut n5 esse significare. Primum inquit, si dicta quidquam significare concedatur; verum est,
qui aliquid esse dicit, hunc quidquam significare:& pari
ratione qui aliquid non esse ait, non autem signiscare, di non signiscare. quam i ipse nomina dixit, & esse, aenon esse . quod si in his verum est seni sicare. non verum autem non signiscare, non igitur eunctis in rebus affirmatio negatioq; vera fuerit, quia nihil significare, cu sit ipsius significare negatio, minime in iis vera est, quae aliquid significare coceduntur. Namsi non signiscat, non utiq; amplius relinquetur ipsum significare
quod coceditur, ac proinde sermo tolletur.Sed cum diceret, primum igitur patet ipsum esse verum, nomen
inqua esse significare adiecit, hoc quo innuitur, quod significat, id quampiam determinatam naturam signiscare. Nam omnino qui vel sibi vel alteri quidquam signiscat, is hoe aut illud significat. Aliquod enim e tium significat, &discrepans ab aliis , quae ab ipso non
significentur . neque a cunctis eadem, nec rursus ab uno cuncta significantur. 1 Praetereas nomen, homo, signiscat unum, sit illud an
mal bipes tq: hoc pacto id unum significare dico,ut si hoc es homo, id sit animul bipes luicquid sit homo. ihil autem
refert si plura signi care qui1yiam dixerit, modo sint definita, poni naq; poterit in νnaquaq; oratione nomen, velutis dixerit Me nomen homo non νnum, sed plura significare,
quorum unius quidem haec una sit oratio,ammat bipes, caterorum aurῖ aliae plures quidem, at numero definita. In unaquaq; nata: orationum poni nomen proprium potes QMdὴροni nou ρα ista in ita significare dicet. patet orati
nem non cle. Non νnum enim significare, est omnino nihil senificare. Si vero nomina non significent, hominum interfecte ct ad seipsistis cuiu*: vere lata eri di hutatio. fit. v. ut nihilis huelligat qui nihil intelligit unum QAod si unumquid Melligi sit luponi nomen poterit unum. Praeterea, si nomen, homo, significat unum, sit illud animal bipes. Postquam sumpsit nomina & nominia quodq; hoc significare. de his docuit, qui id concessent,
ei non amplius licere dicere, non magis hoc quam op positum ipsius,Nunc hoc accommodato in nihilo fieri posse docet, ut contradictio simul esse vera reperiatur.
quod quidem pluribus verbis dicit demonstratq; pr
pterea quod non solum quibus propositum demonstrat,assumit, sed eadem etiam assumpta confirmat, ut merito assumpta esse intelligantur.quo si,ut dictio paulo habeatur obscurior, Argumentationis tamen hic est intellectus, si unumquodque nomen significat, unum
quidpiam significat. quod enim significat, id aliquid signiscat. ipsum autem aliquid unum est. nam etsi aequivoca nomina de multis praedicentur, non tamen qui tali nomine utitur, de ipso quidquam significat, is omnia illa simul signis eat. nomina igitur differetia, nee idem signi licantia,atq; id quod proponitur,cum non significent unum, haud dubie de illo non praedicabuntur. Nam si nomina res diuersas significantia de eodem v
re dicerentur,iam illius non esset una natura. Homo autem & non homo nomina diuersa sunt,nec ipsis res e dem appellatur, cum de eodem minime praedicentur,
nec significatum non hominis vere de hominis ligniscato dici potest. Siquidem nomina ipsa disicrepant inter sese, nomina vero diuersa diuersarum rerum sunt significantia, & unius rei quodq;, uniusq; naturae. Nam quod ab homine signiscatur, ut diximus, non esset unum,si non homo de ipso diceretur, quod rem diuersam significat, quae ratio similis in caeteris omnibus reperitur.Qirods horum nominum signis eata simul eia se nequeunt,utiq, negatio, quae holem non esse hoc, dicit, vera esse n5 psit simul cu assrmatione, quae holem hoc esse ait. Atq; argumentationis quide hic est i ntellectu .Quod vero ad dictione pertinet, si homo, inquit, nome aliquid unu significit, sumat id quod significat, sitq; animal bipes: Deinceps exponit quid sit nome signiscare unu cum ait: Atq; hoc pacto id unu significare dico,ut si hoc est homo,s quidquam homo est. hoe est hois esse.) Vnum signiscare hoe esse ait, si homo signiscat hoc.hoc. n.subaudi edum est,eu ait. Si hoc est quidquid homo fuerit,hoe erit ipsi holem esse, id esse, videlicet quod homo significat. Si homo igitur unu s-gnificat, animal. s. pedes ire bipes,nullus erit ho, uin sit animal pedestre bipes. Porro quid signiscetur desinit, declarat i , ubi docuit,non si quid i de aliquo praedicatur, protinus hoc unum significare,ut in progressu dicet. neque enim si album de Socrate praedicetur,statim Socrates & esse Socratis ab illo significabitur. Quaecunq;
97쪽
iti q; igitur ita dicuntur, ut una naturam unaq; substantiam significet, quemadmodum sese habent ea, quae in quideli praedicantur,ea ut unum significantia sumum tur. Et ad hunc modum singulis nominibus unu signiscatur. At, ne quis unum numero,& non potius una naturam ipsum dicere putaret,idcirco quomodo dixerit, unum significat,exponit. si.n. homo,animal bipes, signiscat,utiq; hominis re in eo cossiit, ut sit animal bipes. Sed, qm assumpserat, si quodlibet nomen unu signiscat,unum fore significatum, nihil referre ait ad propositam quae ilion unum ne dica an plura, sed determinata a lingulis nominibus significari: non ulla aequivoca unum erunt, cum liceat significatorii cuiq: pr prium nominis signu imponere, ut seri solet in aequi- Iocorum partitione Si qui s. n.in determinata & inlinita significari dixerit,in comodum inde consequi dem Oserabitur. Nam qui hoc assumit,is nominibus quidquasignificari negabit, & omnino sermonem tollet, qm si nullum nome id magis signiscare dicatur de quo dicitur, v quodvis aliud, profecto nihil significare dicetur. Cunn .hoc magis q quod uis aliud & cur magis hoc ab hoc significabitur, q a quocsiq; cum Omnia nomina
significent infinita. Si ergo vnu quodq; nomen plura, sed determinata significare dicas,certe eotii, quae communi vocabulo significantur, cuiusq; sua ratio fuerit. Exempli causa,si somo de animali ac de imagine praedicetur, cum holito animal significaueri ratio significati erit animal pedestre bipes. cum vero imagine monimentum hmoi substantiae, ae eodem pacto, si quidualiud significaret, illius quoq; sua esset ro. Itaq;, si unius nominis determinata suerint coplura significata, quorum diuersae rationes habeantur, significatorum cuiq; suum lignu propriumq: nome imponere licebit. quod unum tantum ex iis signiscet, quae diuersas rationes habent. Eteni si finita sunt,mente ac cogitatione compleri possunt,& singula suo signo atq; vocabulo dona xliquod nihil aliud si id cui datur, significet. At indito
suo cuiq; rei vocabulo, rursus diuersa erunt significata nominum ad huc modum discrepantium . quamobrehoc esse.& hoc idem non esse, diuellis vocabulis signi- Mabuntiar si quidem haec inter se eadem non lunt. Sed, polici sore dixit, ut si eorum quis i, qui unoquoq; -- cabulo multa significari dicunt, definita ea est e concesserit,eodem ratio redeat, atq; initio, ut. uno vocabulo res una lignificetur nam, cum multam rerum cuiq; proprium imponatur vocabulum, nome, quod initio inditum erat, cxempli gratia homo, unam latum rem,
quae su perest significabit Haec igitur effatus, in eos protinus edisserit, qui cuiusq; nominis infinita signiscata esse tradebant. Nisi. n.ait,positum. hoc est,concessum suerit finita esse, quae ab unoquoq; vocabulo significantur,sed infinita,rursus sermo ad hunc modii abolebitur.Nobis enim positum est,orationem perinde atq; nomen vocem esse lignificantem. At iis,qui unoquoq;
infinita significari aiunt, oratio nihil significat. quod enim neq; unum, neq; determinatum quidu signiscat, id ne signiscat quidem omnino. Nam quietaq; significat, aliquid certum significat. Porro, si nihil nomina λ
nificent,sermo iterum tollitur,nec licet in alterum disputare. quavis enim unoquoq; nomine plura, sed determinata significentur, non tamen idcirco unu quid
dam nomine significari tollitur. Siquidem ex iis,qus nomine significantur,quodvis unum est,& quot significata, tot v nitates habetiu.quod in infinito verum esse no
potem quippe eum ne numerus quidem signiscatorii
esse possit. Sed his comemoratis, subiungit: Et ad seipsum cuiusque vere sublata est disputatio ) id est, tacita etiam intellectio tollitur. Nemo.n. intelligere valet, ut non unum intelligat. Nam, si liceret unum intelligere,
posset utiq; huic intellectioni nomen aliquod propriit que signu imponi: ac proinde seri posset, ut unu quiddam quouis nomine significaretur . Itaq; ubi sermone, istoru sententia,tolli ostendisset, ut incomodum exaggeraret, ne intellectionem quidem relinqui demostrauit. Caeterum,curnam si quolibet vocabulo multa,d terminata tame sanis centur, sermo non tollitur, licet non sit unum significatum, si vero ins nita, periti Numquia omne determinatum circunscriptumq;,quodammodo unum est, ut unum quodammodo lignificet,
quod pi ura,sed definita sign ificat, propterea G, haec circunscribere liceat, & no signiscatis lecernere,& haec esse signis cita dicere, quod fieri in infinitis no potest An quia plura, sed determinata lignificare, hoc esse viruderi potest, quod aliquid significare, propterea ti, Omnia significata sumpta, inter sedistingui possunt, de propriis vocabulis definiril At, si vocabulum quodq;
signoscet infinita, nullum significatum proprio nomine ac signo notari potest.quo sit,ut nomina ipsis indi-.ta nihil quidquam signiscent, quippe quae no de iis mxgis praedicari valeant,quibus imposita suerint,si de caeteris. Praeterea, si quodlibet nomen insitita signiscat, singula nomina eadem fgnificabunt. At, si cuncta sint eorundem significantia, omnis disputatio, omnisq; λgnificatio peribit. Si enim ponatur cuncta nomina eadem inter se significare, nullum ipsorum quid ci senis-cabiti perinde est enim affirmare unumquodq; signi sicare omnia, ac si nihil significare dicatur. Sed non ego infinita cuiusq; nominis significata,licet ad hunc mois dum utiq; probabiliter demonstrare. Si homo infinita significat, cum non homo in ins nitis habeatur, vel ipsum quoq; significabit: ac proinde qui hominem dixerit, non hominem etiam lignificauerit: vel certe si hoc est ablurdum, aliqua erunt plura uin finita am, si infinitis,quae ab homine significari dicuntur, addatur non homo, ipsa efficiet copioliora. itaq; infinita aliquibus
erunt pauciora.Iam nome hoc,infinita lue signis eat, itidem non infinita,unumquodque nomen non magis
infinita, quam no infinita significabit, siue non hoc significat, primum non in quocuq; ammatio vera est,in eo & negatio. Deinde quod hoc nomine, non infinita, signiscatur, extra infinita reperietur, infinitaque plura cum hoc, quam separatim erunt.
Erit igitur horivi in principio diximus, nomen inqua signi care quid, o significare etiam unum Heri ergo non potest, ut ipsum horrurus esse, bo nis no esse significet, si nomhomo non solum de uno dicatur ,sed unum quoq; significet. Erit igitur hoc,ut in principio diximus, nomὸ inqua siniscare quid,& significare etia unu. his hoc in loco utitur quae prius assumpserat.Assumpserat aute primu, nomε aliquid sienificare,deinde unu significare, quod docuerat cum diceret, etiam si nomen ide plura significaret, modo illa essent certo numero contenta, posse significatoru cuiq; proprium nomen imponi,quod huic
cum alia natura non esset comune. Haec itaq; usurpat,& nomen ,homo,aliquid significare,& unum significare ponit. Si homo igitur unum quid da significit, di hoc est animal pedestre bipes, nimiru homo haud significabit non holem esse, quia non hominem esse, diuersum Aphro.super Meta. G a est
98쪽
est ab hominem esse,homo autem unum solum significat. Neq;.n .homo & non homo idem sunt, nec eiusdem rei habemur signa, nec fieri potest,ut unum,unum sit, de non sit. Si nomen homo non solum de uno, sed unum etiam signiscat. Praefatus fieri non posse ut hominem este, hoc lit quod hominem non es,adiecit, si homo significat non solum de uno, ted etiam unum. enim virum significare,id esse censemus, dici inquam de uno. Hoc enim pacto musicum, oe actum c homo,νnum
significarent' quare omnia unu erunt lunain.nomnia erunt
eru dematq; non ut idem sit, non sit,eueniet, nisi varietate nominum,perinde atq; si eum,quem nos hominem appellamus,alti non hominem vocens. At id luod dubitatur, non
est hoc fieri potest ut idem sit,et non sit homo nomine sitare. Quod si nomen homo i nomen non homo,non diuersa significent, patet oe ipsum non hominis esse, o hominis, non diuersa significare. quare esse ipsum hominis, esse non bo-
mirus erit. Unum e um erunt, quippe cum unum esse id significet, quod est νnum, vi vestimentum ac tunica ,si una eorum sit ratio. Quod si unum erunt, unum c ' hominis Onon hominis esse sues nificant. at demon; iratum est diauersa significare. Necesseest igitur, si quid vere dicitur homo d animes bipes esse. id enim erat quod nome homo sigra
sicabat Quod se hoe necesses esse, fieri nonrest,ut non Midem animal bipes. Hoc enim ipsum necessee esse significat, feri inquam non posse, ut non sit homo.I Os bileest ergo, idem hominem e scio hominem non essi,vere dicere sinita.
No enim unum significare idem esse, ae dici de uno censemus. Explicat hoc in loco, quomodo unum Ggnificare, intelligi debeat. Homo.n .unum est, propterea quod unam quandam naturam significas,no quod
de uno praedicetur,cum autem naturam unam significat,non potest aliam simul significare.Non esse autem unum,quidquid dicitur de uno,eo demostrat,quod homo&album& musicum, licet vere de eodem praedicari valeant, non tamen idcirco haec unum sunt.Procedit autem ad hoc ipsum demonstradum , propterea quod de uno eodemq;,de quo dicitur homo,verbi gratia de Socra.de hoc etiam disputare dici posse videtur,at di . sputare non est homo. Licet enim de quo homo dicitur,de eodem possit non homo per accidens praedic ii, non tamen protinus hominis significatum & no hominis idem sunt. Neq; enim significare unum eo definitur,quod de uno praedicetur. quae vero de eode praedicantur, non protinus idem signifieare, oppositis verbis edocui LMulta enim inter se diueris,de eodem prς- dicatur. Nam quae cuipiam accidunt, cum diuerIa lint, tum ab eo cui accidunt, tum inter se, tamen de illo eui
accidunt,quod unum est,praedicantur.at non protinus
omnia unum idemq; significant. haud enim quia musicum de homo de uno praedicatur,idcirco ide est utriusque significatum : qth si idem esset significat si , prorsus ut dici de uno,de unum significare, nihil interesset, ecsent utiq; synonyma, hoe est multinomina, de quibus plura prsdicitur. Nam hoc in loco synonyma dicit pro multinomina. sic.n.ide significabunt haec plura nomiana,si dictione tantum discrepent, dc naturam unam si
gnificent,quod fiet si statuatur idem esse de uno dici,&vnum significare.quod si ita sit,quae de eodem dicuntur, significabunt unum, ut multinomina significant. Et esse ac non esse, si quisquam idcirco unum signiscare diceret, quod valeant de eodem praedicari, lic de
eodem praedicaretur, tanu naturam unam significantia, ut ambo nomina eiusdem rei essentademq; fguificarent,nec eadem res erit de n5 erit,sed idem complura nomina obtinebit. Esse.n.& non esse, ipsius nomina
essent, si haec nota esse quin ponant,fieri nihil prohibet, cum nota ex pactione existat. Itaq; esse δe no esse idem significabunt quemadmodum multinomina. Rursus
autem multinomina vocat aequivoca, cum supra eades nonyma siue uni voca nucupasset,quod lubiectis his verbis declarat: ut si que nos holem appellamus, alij non holem vocet. Tun innomen illud non homo noes et hois negatio, sed idem atq; homo significaret. N5 est aute hoc quod indagamus, utru eide rei possint ambo haec nota, homo & non homo imponi, ut ipsorum discrimen in voce tantum sit, non etiam in significato.
sed utrum discrepantibus utriusq; significatis, de hine spem ea significante, cuius r5 est alat pedestre bipes,no te aute huius speciei negationem, fieri possit,ut haee simul de tali specie, deo; eadem praedicetur, prorsus ut
idem sit esse simoi substantiam,& non esse.hoc. n.significat oppositio contradictoria. non esset aute contradictoria oppositio ex accidenti. Nam qui non holem de eo praedicari demonstrat,de quo homo,non sim homunis significatum non holem de eodem praedicari demostrat,sed qm quiddam aliud eidem accidit, de q uo homo vere dicitur. si ergo homo & non homo diuersa significant,ut demonstratum est, nec lisc cum plura sint, eiusdem rei nomina lant, haud dubie orationes quoq; diuersa significant, & quae holem esse, di quae non esse hominem dicit:nec amplius hominem esse & non hominem esse idem sunt. Sed, postsi docuit esse aliud hominem esse,q non esse hominem, propterea quod non
aliud significet q homo,infert quare esse iplum hominis,esse no hominis erit. unu enim erunt.) quod quidε obseure dictum est Est autem sensus, si quisquam dicat homine unum significante vere de ipso dici hominem esse, & non esse hominem, haec idem signiscare dicet,
ut multinomina,vt vestis & indumentum. At, si asti alio de negatio unum sint,nimirum homo de non homo idem significabunt,&idem erit esse hominem, di non esse hominem. At positum est & demonstratum,nmque diuersum fgnificare, propterea quod significa sum quodq; proprium quiddam significat. Caeterum
verba illa. quod si nomen homo, de nomcn non homo,non diuersa fgnificent, patet & ipsum non hominis esse, & hominis en, no diuersa signiscare interimcta esse videri possunt,ut illud, quare esse ipsum hominis connectatur cum iis, quae lupradicta sunt. At id, quod dubitatur,non est hoc, si fieri potest, ut idem sit,& non sit homo nomine,sed re. ab iis enim illud sequi videtur, quare esse ipsius hominis vel ab illo, quod paulo luperius dictum est, perinde atque si eum quem nos holem appellamus, alij no hominem vocent. Sed his explicatis inseri, neceste es igitur, s quid vere dicitur homo,id animal bipes esse,id.n.erat,quod nomε homo significabat cum supra dixisset, demostrassetq; unumquodq; nome quidda unu si nificare, & ho est, aliud significareri non est homo,cum inter se quoq; diuersa sint,& aliud esse assirmationem, aliud negationes nunc per dem sistrata id e5cludit,quod demostrandum
proposuerat,seri.l.non posse,ut in eodem cotradictio vera esse reperiatur.Si.n.nomen homo naturam unam
significet,id est animal ingredies bipes,& oratio illa v rasit,ho est,hoc. n.est quod ait, si quid vere dicitur homo necesse est dicere animal pedestre bipes, quod abhoie significatur, esse hola elle . quod aute esse necesse
99쪽
est animal pedestre bῖpes, id ut non Me ipsum sit, fieri
minime potest, qm necesse esse significat impossibile non esse. quod autem est impostibile non esse, id non esse tune no est verum dictu. De quo igitur dictu veruest holem esse, de hoe simul vere dici non potest, non esse holem. quae ratio similis in cunctis reperitur.quod ii verum est,fieri non potest,ut de quo vere aliquid a Dfirmatur, de hoc idem vere negetur. Caeterum tota road hune modu sese habet,si nomen homo aliud significat v no homo, nec isthaee snt multinomia, & homo significat animal pedestre bipes, profecto oratio haec, homo est,aliud significat et illa, non est homo.nunc. nihil interest di quae hominem esse dicit, haec esse animal pedestre bipes significabit, quae vero non esse hominem, non esse animal pedestre bipes.Quod si haec ab ipsis significantur, quodcuq; vere dicitur esse homo, hoc ut sit aiat pedestre bipes, necesse est . alioquin oratio,qua ipsum significatur,vera esse no posset. At quod esse animal pedestre bipes necesse est, id ut non si tune animal pedestre bipes fieri non potest.hoe enim signuficat, necesso est esse. quod si fieri non potest ne ipsum sit animal pedestre bipes, nihilo magis effici potest, ut
non sit homo.quod autem esse non hesem est impostabile, hoe ut non homo esse vere dicatur,nunet efficias. Ticri ergo non potest, ut cum hoc verum sit homo est, illud quoq; sit verum, est no homo, vel non est homo.
hoe enim verum est in eo quod non est homo. quamobrem, cum amrmatio vera est, negatio, quae affirmationi contradictorie opponitur, vera esse non potest.
Eadem ess ratis o si quippiam homo mn esse vere dicatum esse. homirus, O non ruminis esse siseria significant. Siquidem et album fiat homine esse, non idem significant,
sed diuersa.multo.n.magis illud opponitur, quare diuersum
significat. Quod si album dixerit νη- idem: significare,
moti idem dicemui quod et prius est dictum, unum inquam mmua esse, non opposita si m. QMdsi hoc esse nequeat, fit id quod dictum est, si ad interrogatum re pondeat. Eadem est ratio,& si quidpiam homo non esse dicatur. Postu demostrauit quod vere homo esse dicitur, hoe simul non esse homo vere dici no posse, eadem inquit ratione vicissim demon si rare licet.quod vere non essehomo dicitur, id si mul homo esse vere non posse
assrmari. quod .n .non esse homo demostratur hoc ne
sit animal pedestre bipes necesse est.quod aut ε non esse necesse est,id tunc esse est impossi bile.Porro quod esse animal pedestre bipes est impossibile,id esse animal pedestre bipes n5 est verum dirui. quod igitur homo esse vere dicitur, hoc simul no esse homo nequaqua potest
vere diei. At non esse hoIem est negatio,esse aut holem affirm ditio. Fieri ergo non potest,ut in eodem assimatio & negatio simul verae sint.Caeterv hsc ratio, posito aliud signifieare esse qua nocte,demostrat, quod vere medicitur esse albu, id nucesse albu esse necesse. ideq; non esse albu, esse impossibile.Constat.n.idem significari, siue necesse esse, siue impossibile no esse dicas. At demonstrationis principium ab eo sumi ait, aliudLsigniscare holem esse,aliud non esse holem,quod consiteatur necesse est,qui cotradictionem veram esse dicit, de disputationem tueri vullaquo autem diuersa lini,d cet apponendo hoc nomen album. Nam qui dicit esse
album,diuersum significat,atq; is, qui hominem esse dicit.qui.n album esse dicit,diuersum aliudq; dicit,quam
qui notem esse ait , non tamen oppositum. qui vero no
cit, sed etiam oppositu qui dicit hoIem esse. At si quod
minus ab homine differt, non potest de ipso vere dici, ruod magis ab ipso distat,quomodo vere dicetur Naquis album esse idem significare dixerit,atque liciem
esse, propterea ut v nq; de eodem praedicetur, rursus
inc6modum pristinum obiiciemus, non solum videlincet opposita,sed omnia unum fore,quod multis nominibus appelletur,s unum sunt quae de uno dicuntur, nec inde finiuntur,quod unam natura significet. quod si fieri non potest, ut eade sint omnia,quae signiscantur
ab iis,quae de uno dicuntur, ne ipsa quide significantineade fuerint, sed diuersoru quodq; , diuerso significabitur,quod si veru est,necessario quod demonstratum est concluditur, fieri no posse ut esse & no esse ide sint,
si modo aduersarius ad interrogata respodere voluerit. Si vero simpliciterinterrogatus negationes etiam addat, non ad interrogatum re*ondet. Etenim nihil prohibet Hidem semo sit, album, cateras multitudine ιnfinitarat tamen interrogatus se verum sit hoc dicere hominem esse, necne, respondera per id quod virum significat, et non a tam ct magnum addat oportet.Etenim fieri non poteB, ut accideria quiliam,cum sint infinita, pertranseat, aut igitur omnia dicat at nihil illorum asserat respondendo. Pari et tur modo es quam maxime idem est homo, O non homo, tamen interrogantis hoc est homo, non est retondendum se
hominem,et non hominem simia, visi eatera etiam,quae αμ
derum, insuper erat, quacunque insint, aut non inseunt.
Quod si id non facis, non distulat.
Si vero simpliciter interrogatus, negationes etiam addat. Si quis rogatus simpliciternum erat. homo sit, nihil simpliciter responderit,neq; esse, nec non esse homine,sed adiunxerit negationem, dicens: Socra.est homo,& Socra. non est homo, & simile ad extera interrogata responderit, cauens.cne si tantum homine esseeocesserit,eo supradicia ratione adigatur,ut hoc ipsum dicere nequeat,esse videlicet & non esse hominESi quis enim homine esse concedat, idq; verum sit, sequitur ex necessitate holem esse de fieri non posse ut non si homo: ae si seri non potest, ne tunc sit homo, non posse negationem illam,non est homo,esse veram.Si quis igitur hoc prospecto, negatione cum amrmatione simul
esse dicat, non rei pondet ad interrogatum. Iunc enim
quod quaeritur, praesumit . quaeritur enim num seri
possit, ut qui homo sit, idem simul non sit homo. Ille vero quod quaeritur, praesumit,qui quidem ipsum absq;
demonstratione sumit. quod neq; notum est, neq; manifestum, dum etiam manifesta, & cunctis nota demonstrari censet, ac propterea contradictionis principium non concedit. Quod vero non respondeat ad rogatum, eo demonstrat,quod licet verum esset,non tamen deberet de eo quod non quaeritur, verba facere.pluimma enim Socrati in consitacouentu ni, ut Philosophus Athenientis, simus,uetrosus, musicus, Platonis doctor,
quae tamen omnia non recensentur ab eo,qui num S
era .homo sit interrogatur. Ad haec,si in dicεdo omnia, quae adsv nt, resposio quaesti cosistit, profecto si omnia dicere est impossibile, res sio etiam erit impossibilis. at fieri no psit,ut omnia,qus cuipiam adsunt, recenseantur. Porro,si de re quapiam interrogati,non omnia r
spondentes,recensemus quae illi adlunt, profecto nulluex ipsis excepto eo quod in quaestione continetur,apte res debimus.vel. n.omnia dicenda sunt,uel nihil praeter quaesitum. Itaq; quavis ho esset non homo, non in hoc adderς opstrieret.Na siue idem l un qui concedit
100쪽
hominem en hoe quoq; eoncedit,siue diuersia,de hoe
non erat quaestio.qm vel omnia, quae adsunt, respondere oportet, vel nihil extra quaesitum. Praeterea aliorum quoq; negationes de hoc ipso verae sunt . at non statim quis num Socra. homo sit interrogatus, respondebit, non est equus,n5 canis.esset enim superuacaneum, ac perinde qui responderet,non esse non holem. Demonstratum est.n non hominem diuersum esse ab homine.
Omnino autem qui ira dicunt, sinstantiam quidditateq; tes t. omnia enim accidisse dicant ipsi necesse est, ct maeste quicquam quod sit homo per se, ut animal, et cui ipsum
esse animali t aut hominis competas.
Omnino autem qui ita dicunt, substantiam quidditatemq; tollunt. His verbis ostendit non posse in cu-ctis rebus dici ipsarum quique nihilo magis esse V non
esse.quae quidem argumentatio in eoru sententiam mihi iacere videtur, qui Αγpterea cunctis in rebus nihilo magis affirmationem si negationem veram esse dicebant, quia quod nunc eli, potest non esse: te quod non est,esse. Nam quod per contradictionε significatur,ne in accidentibus quidem simul esse potest, ut demonstratum est. At si quis dicit idcirco cotradictionem veram
esse,quia quod esse dicitur, id nihilominus non esse potest, ne hoc quide fieri posse docet in iis, quae de aliquo
in substantia praedicantur. Nam cum dixisset, subitantiam tollunt qua substantiam dixerit,exposuit addens: & quidditatem, tollunt. n.quidqua de aliquo ip substantia praedicari, qm quae in substantia de aliquo dicu-tur, ea non possunt illi adesse & non adesse, sed necesse est,u t rei donec persistit, adsint, nec ab ea separari possunt. Nam etsi quisquam urgeret, eoq; premeret, accidentia non ex necessitate tunc adesse, cum ipsoru asirmatio vera est, nemo tamen hoe assereret in iis, quae in substantia praedicantur.Ita qui contradictionem idcirco in eodem esse veram colendunt, u, idem potest adesse & non abesse eisdem, horum lententia efficitur, ne
cui uspiam si siquid in substantia,& sie adsit. Nam qui
idem esse aiunt esse & non esse, nec magis affrmationε de quavis re,' negationem dici,quia quod praedicatur,
eidem adesse & non adesse potest, ii quidem quantum est in ipsis,saciunt,ut nullius rei quidquam sit species &substantia, per quam esse cuiq; suppetit,& praedicari,&omnino, ut nihil per se&in substantia de aliquo dica-.tur.nihil.n.ut genus praedicabitur. neq; in quid, hoc est in substantia: ad summa, neq; ut lubitantia& species, aevi definitio&quidditas, si omnia praedicata etiam no adesse possunt, quinimo cuncta sint accidentia: necer hos hominis esse cuipiam luppetet, nec esse animas, id est, neq; homo, neq; animal de quoquam in sub- statia,sue ut species,aut genus praedicabitur, sed ut accidentia. terum cum diceret, Et vere holem esse, aut
animal esse non addidit,tollunt,quia praedictum & pinsitum erat. Praedixerat enim: omnino aute qui ita dicunt,tollunt. Illic aute, quod quid erat esse non esse coniunctio,& desideratur,ut ad hune modii scribatur.& quod quid erat esse,n5 esse,id est & definitionem noesse.qui.n.tollit ut aliqua in substantia praedicentur, is di in uniuersum omnis rei definitione tollit, qm definitis ex iis,quae per se adsunt, consistit, quaquam illud. Et vere holem esse,aut animal esse,quodquid erat esse non esse. pro hoc dictum esse accipi potest, hominem esse aut animal esse, non esse quod quid erat esse cuiuspiam,idest,neq; in substantia, neque in quid est pratri'
cari, ut quodquid erat esse, dictum sit pro quid est.
Si ctim est quippiam, mi P hominiis competit, ei macompetit non hominisse,aus non e se homiris, o tamen hae negationes sunt bruus num erum erat iriquod sigrumabat, atque hoc tubstantia cuiuspiam erat. Substantiam vero significare, nil aliud est quam se ipsius ribit aliud esse , ad Od si
esse bominis ipsi comperet,no ad ipsum aut non hominis esse, aut non esse bominis accomodabitur. Haud enim quippiam erit.quare dicant ipsi necesse eri nullius rei talem orationem esse, sed per accidens uniuersa competere. boe enim is subnantia, atq; accidens seiuncta esse videntur. Albedo
enim homini propterea accidit, quia albas quidem est, sed non ea id quod en albedo. Si.n.est quidpiam,cui esse hominis copetit. His verbis docet,si cunctis in rebus contradictio vera sit, fieri ut esse hominis nihil sit,& omnino ut nihil in substantia
ut genus vel species de aliquo dicatur. St. n. ponatur de aliquo in substantia praedicari,fieri non potest,ut negatio de illo vera esse dicatur. Si quam.res ita est homo,
ut homo in quid est de ipsa dicatur, haec non pol non esse homo,& pari ratione nihil potest non esse id ,quod de ipso in definitione & lubstatia dicitur. Nam si quid
est hominis genus,aut deniq; cuiuspiam quidditas,hoenon mi ipsi no ad esse. quod.n. vere est homo, hoc nopotest simul non esse homo, aut esse n5 homo. At si n5res,ne negationes quidem, quae hoc significant, ipsum videbeet non esse homine. harum.n aliqua est negatio propositionis dicentis aliquid esse hominem . Adiecit uter unum.n .erat id quod significabat, atq; hoc substantia cuiuspiam erat. admones nos eorum,quae sunt
demonstrata,significantem videlicet, unum quidpiam definitumq; lignificare.quare qui hoc holem esse ait, is
unu quidda significat,idq; ipsius est substatia, id est, deiplo in substantia praedicatur, nee fieri psit, ut ipsi non adsit, cum in ipso sit. Quod si esse hois ipsi competet id est, si lubiectu est quod vere est homo, hoc est si h mo in quid,& in subitalia de ipso dicitur, prosecto ipsi
congruere non poterit non esse holem, vel esse non nominem. aliud.n.fuerit, si haec de ipso vere dicatur, di noboc de quo homo in quid praedicatur, ac proinde con tradictio non erit in eodem permanete,qm de iis, quae in substantia de aliquo dicuntur, nunquam negationes
vere possunt praedicari.Si enim quod est in rei iubstantia, ipsi no adest, utiq; iam ne superest quidem ipsa res. Fieri n.non potest, ut aliquid saluum sit, atq; supersit, cuius sit deleta substantia:qm in accidentibus tantu usu uenit, ut saluo subiecto ipsa adesse possint&abessea. quia esse subiecti non consistit in ipsis.Sed potest aliter in hunc modum explicari illud, quod si esse hominis
ipsi competet,simulo; no hominis esse,aut non esse hominis, neq; enim refert utro modo dicas, aliud quippiam erit id est, iam non una, sed plures & diuersae su rint species seu formae. si quis.n .cuncta sic quibusdam adesse dicat, ut eade nihilominus non adesse possint, is oem rei formam & Iubstatialem ronem definitionemque sustulerit, sed omnia praedicata per accides, de quo qua, ac vi accidentia praedicabit. Accidens enim aliud in alio inest,ut album in homine. quo fit, ut homine saluo,ipsium tamen abesse queat ac species seu forma cuia
uilia; sibstantiaque, non sic de ipso praedicatur,quasi inente a se diuerso sit, sed tanquam in eo insit quod est
idem atq; ipsa,& in hac ipsa esse obtinet. terum non hominis esse, vel no esse hois paulo comunius accepit, vi negationem ipsius hois esse. Nam vim vis negatio illius esse dicatur, idem incomodum sequetur. Utroli