장음표시 사용
111쪽
COMMENTARIORV M LI E. V. ios Absit. Imo plurimum laudis a Iscribitur. Quis enim non laude dignum ducat,sapientem quem piam opere tibimet proposito, quod bona voluntas sacere suggerit, vel ad quod agendam bo
num itudium protrahit, sedere tibimet apud se, Reum mente tua vel ratione pertractare opus quod praeparat ut sciat, quo sine vel iri 'iu illud faciat Quinetiam post p aliquid iecit, quoa de curat una,vel irreprelaenii bile esse velit, rursus sensui suo non nunc F ingerit,ut ad unguem persi riat, si quid abesse deprelienderit. Quid aute est si lius patris,nisi eius sapientia, quaec vi Praedicta est qualido praeparabat coctos aderat, cu eo coponens omnia Eene ergo R. laudabiliter silio; a ter ac monstrat omnia,quae ipse facit, quod prosecto aliter intelligendum non est, qua illud quod PDl , ualibi in laude eius icri tura dicit: Omnia in lapientia secisti. Hanc demonstration diritu; Dei Et vidit per scriptorem legis Moysen in inatio libri Genes eos aperte exprimit . Singula ria POpera Deus
primit ipse iacit,aeuade tingula videt, di de lingulis iudicat, quia boinu est. videlicet parce in sua '
periona operatur, in silio tuo utpote qui essi sapientia sua singula videt, in bona voluntate sua, Genti uicit:cet in i iritu sancto, delectatus dicit, quia lacinii est. Cum omnia lapicti x eius, id est filio monti cara placeam, ec lingulorii saeta clicru bona iudicetur in solo iecundio rei opere racetur, scilicet ubi aquae luperiores a iubterioribus diuiduntur, maximeq: illud qui ori prx miti im est, diuisitet luce de tenebras, a laude boni secluditur. Na anteii dicat diuit licet sui in re tenebra, lau datio solius lucis praemittitur,dicente scriptura : Et vidit Deus luce quod esset bona, arsi ita sine laude extrinlecus subiungitur, diuitii l luce Sc tenebras. Deni pin hoc nitidariae fabricae, vitibi iopere culia diuideret Deus luce a tenebris, vel ab aquis aquas,damna inui libitis patriae rei Picie bat, uni mali angeli se cando tenebraeiacii, a luce, id est,a bonis anaeli; d: uis i sunt, Sc multitu dines aduertae a multitudine angeloria in iis pernis persistentiit,velut istae elemerares a qui, xterno si ruramento diuti x iunt. Uius druitionis imago est ea de diuitio aquariam, ea dedita illo lucis Ste nebrarii visibila v. lial cum cxtera demonii rara sibi tu e pater faciebat, dona iudicat et iapientia
Dei, de hoc : olo ut praediistiam est diuisioliis opere tacuit,quia videlicet in diuti ione nullius erat significatio boni. igitur pater diligit silium, de demestrat ei omnia , quae ipse iacit, quia Prote iocuir omni diligcntia lapicia ita lux ad horiore ipsius omnia fecit,& iecundum beneplacitu illius uniuersa disi huic. Attamen nIrandii quod non de praeterito tempore dixit, A demo strauit et Cue di. omnia,qua ipse secit .Quod ii dire: uer, depraedicta Iolumodo creatione dixisse putaretur , tu dii citur hie tunc illi deii Oriurauerit,quando illas ut ei sentcreauit. Sed praesenti tempore demolitori inquii γ PRI r de eicia quae lacii,quod Uti F no arbitrandii est dictu esse ab eo line magno rei pondere ad praeiens lepus pertinetis. Quid enim nuc dii ilia dicit incarn a tus filius,sacit pater eius. Facit ut Lir initau demon.
ratione omniti, quae in coelis, de elux in terra sunt. Per que,niti per ipsum lilia, que proposuit ipse, lirauit. sicut Apostolus ait : Ipse dispensatione plenitudinis temporii instaurare in hristo omnia quae Lincoctis sunt,&quae in terra sunt impio. Quomodo ergo no demonstrat ei hoc ipsum , quod nosacit nili per ipsu inc alio no demostrat ei notira salute, per cuius obedientia proposuit saciendam esse talute: Nonne de iiis quae facienda sunt,mandatum dare, id ipsum est, ea quae iacienda sunt
demonstraro Ptatiellet graniniaticos , ' que Oratores, s iue dialeciticos arbitramur pol se cum ratione refragari, quin omnis praeceptao demonii ratio sit. Nam & derii liratores artium,Prxceptores appellare solemus. multo magis ergo praecipientem dicimus demonstrare. Omnis enim qui prxcipit, vel mandatum dat, Vtique demonstrat, sed no e uerso, Omnis qui aliquid demonstrat, praeceptum Uel mandatum ciat. Dicit autem ipse dominus alio loco: Eclicut Ioha i mandatum aedit muri pater, sic facio. Quod cuin diceret,utique ad passioneni ibat,qua in i a randa erant omnia flux in coctis, in terra iunt in ipso, scilicet ruinae angelorum in cociis de lio mi albus, qui prius rei taurantur in terris. igitur bene & proprie, lecunda comune quoque termi
nem. Patei inquit diligit silium,S Omnia demonstrat ei, quae ipse facit, quod non cit ali. id si
dixit set,&per Obedientia ri eius restaurationem omnia incit. Hone litus quot δέ magis proprie dixit,demonstrat ei pii dixisset praecipit vel imperat ei. Solemus enim inserioribus,di seruitium iure debci ibus in perare,coparibus aure rem, quam oporteat ab Uno nostru fieri, rectius dicimur demonstrare qua pracipere aut imperare . Est aute patri copar filius, quia videlicet ita trinitate omnia creatrice es gubernatrice nil ut omnino dispar est. His igitur pro polle explicatis, i uccia videamus. Sequitur: IEt maiora tu demoni trabit ei opera, ut vos miremini. d a ionia inquit)de his quae me nunc Viactis sacere, male admiramini. it ulta quippe dementali, ec hostiliter in stulti uidentes, me occidere quaeritis, p. opterea quod me iubente, languidus in labbato sanus sur rexit, ct sustulit grabbatum ita. ,oc amoulavit . Propterea dico vobis: maiora his deministra bit tilio pater opera, Vt vos miremini, id est, digna admiratione itant in vobis. Deirionstrabit iii,
inquam nunc milii , dc omnibus mei,,m reiecit aeracia,quod Olim demonstrabis mihi in Praeici monstra entia . Deus enim ostendit milii super inimicos meos, ne occidas eos, ne quando obliuii cantur bit,scili-
populi mei. Et ego respondebo illi: Disperge illos in virtute tua , 5 depone eos pio tector meus domine. Hoc inquam ostendit, la de monit rauit, hoc praecepit mili Ne sic respondi, ita tu.&sic petiui, Sipse ei lectum eiusdem petitionis demonurabic initis, id est, saciet, me quoque cisos. sici in
112쪽
faciente pariter. Quaecunq: enim ille facit,lixe dc ego ut supra dixi facio similiter. Sed ipsi nil
iora iam audite opera. Dixi vobis,quia myiora in his quα nunc videtis, mihi filio suo demonsi rabit pater opera. Et vere maiora. s Sicur enim Pater sulci at mortuos,& vivificat,sic & illiu quos vult vivificat. J Magnitudinem demonstrarionis, qua silio demo strat pater vivificare, queavult, magnitudinem unquam vel onus, quod lud i terre non Valentes, malo suo mirantur, intellectu Aossim apprehendere non possumus, uti Primum nouerimus, qui Uel quales sint morse tui, tuos pater sulcitat ec vivificat, es illi Odemcn. irat ut similiter faciat. Nunquid de La Diodicit vel caeteris, quos iterum morituros suscitauic Et quidem maius suit illos iuscitari, quam lan uidum xxx oc viii. annos habentem in initi mitate sua lanari, sed ea longe maiora sunt ad quae nos mittunt huius sequentia lectionis, lux Dei cire no possit At ludaei, quaeque velint nolint, coguntur mirata. Nam totum pondus huius oneris in eos vertitur lita duabus es ausulis, quas ita C interposuit in praecedenti vo istulo, cum di ilici: Ec maiora his demonstrabit ei opera , mox c. 4 adiungens ut vos miremini, in iequenti cum di Aulec; sic A filius quos Vult vivificat, mox rase Non sta' iionem hanc sub cietis,neque pater iudicat quenquam, Sc. igitur isti qcios pater sui citat & viui
Tum tu sicat, illa morte mortui iii relligendi sunt, quae in idia diaboli per peccatum introiuit in muli H i dum, qua omnes per unum lio initiem mortia i mamma, mortales A quotidie morientes in cor i. . miti pore, o in Viro xterna digna nascuntur condemnatione. Ab ista duplici motae per gratia
cadiciat laci rituantur electi,quorum patre, & principes, Abraham,lsaac, R Iacob suisse scientes ludaei
de illorum superbiebant meritis, hi solis vitam deberi, gentes aiate omnes ad eandem no perti nere arbitrati. Iani F vitam eandem reddita in patribus i. is, sibi Q repolitam autumabam secuis dum promit si es Dei patris, quem videlicet dicebant,quia Deus noster est, absque notitia vel nomine filii, fine quo patet nil ut iacit, nam de monuirat ei ut supra dictum est omnia quae ipse facit. Ait ergo: Sicut enim pater itiscitat mortuos oc vitia sicat, lic A filius quos viali Uiuisicat. Quo dicio vir an percutit erroris partem,scilicet,5. quod Patre, tuos iam abi in nec citrita a illis ope ratione cosumniatos eile, Sc quod se totos ad Do Vel lixreditariam vitam autumabant perti nere. Ac si dicat . Qua gratia limul oc Omnipotentia mortu oc de moi tuoru cogerie natos ivtervocauit ad vita,ante inaniicitat ionem silii, prius en an Pacer cy illius hominibus innotuit, ea denigratia simul N omnipotentia illius in hoc tempore tuae manifestationis, quos vult ad Uliam re
ritiua uocat, de ea de perdita malia g neris humani. Aut ultate quid vel quo dixi: Non enim dixi, ite de filius ipse filios Alsi aliae Us uilicat,ne vanam opinionem vestra coniti in quod Iudaeoru tania ... ' salus aut vita sit, bea dixi quos vult, vivificat, icilicet, siue Iudaei , iliae gentiles fuit, sicui pater Cene.11 quos voluit de Gentilibus,de haldaeis, ante lilii demori sit rationc,Videlicet patres vestros, nullo ex debito ad sui notitiam Vocauit. Nam ec patres de comum malla, de Gentibus in primo pa
rente damnauit, ad gratiam tua vocavit. Sane pra cereundu rion eli,quod eos qcii fuerunt ante aduentu illi , ecte pater luscitare dc viviticare dicius sit,qui ara metii pacer illos no sine silio vocavit, tametii aliqui ex eis Prophetico spiritu cognouerunt silium patris, tali tamen vocatione
vocati tali lege mitructi I uiu, V t nequa γ per illam Paccier agnosci, de publice praedicari Dei ii lius potuerit. Et notandu,quod de patre duo verba, uilicet, sui citat & vniasticat dixit: Desilio uinis br. , . tem v nu solii verbum, id est, Viviticar,ii qui . Pater qui P Pe non e e tempore, quo patribus in notuit, o ilici: eoae tempore lalutis opus perfecit in litis,dum melius aliquid pro nobis dili mi
inquit apostolus ut ne ii ne nobis coliam marentur. Eilius aute eode tempore,quo mundo uino tuit,salute noli ra coepit iacere in nul dc persecit. Vnde illi recte dictatur prinati beata i petulcitati, S deinde logo post lepore re ipsa vivificati. Nos aut qui in plenitudine tempori, sumus, solum modo Uiuilicati recte dicimurta tanaus, quia Uidelicet uno eodeq; tepore credimus, oe Una qua in
Adam perdidimus, per spiritu remisionis peccatorii regenerati accipimus. Bene ergo de patres loci iens : Suscitat linquit Sc vivificat. De filio aut tolum ait,vivificat. Et sine ulla exceptione dicat .iud Gentilis, aut ii dxi quos Uult inquii vivificat, nulli quicq: deberis,led sola voluntate gratuita, quam . vel voluntaria gratia iuste morti addictos i sericorditer ad vitam reuocans. Quod nodis sinit liter θ patre se facere iubiecta ratione comprobat. ΓNeque enim pater iudicat quenquam, ted
α. hi , iudicium omne dedit filio. J Proinde inquit filius nec in hoc dii sinuliter a patre quenquam
Omn. facit, quod absque distinctione gentilis ac Iudaei, circuncisionis Sc praeputii, quos vult vi vilicas, iudicia quia nec ipse pater secundum genus, aut secundum carnem quenci iudicat a est discernit vel di d. x β ui in uit,quod vel maxime ex eo patet, quod de Abi aliam cum in prxputio esset, amica iuuii illum appellauir,& Esau cum circunctius esset, odio habuit. Sed quid Omne inquit iudicium dedit tilio, videlicet ut tam in praesenti, quina in futuro iudicio praei deat, N in praesenti quidem
occulta eius diuinitas, in sutura autem manifesta iudicet i pia,qua aliunipiit,N quae ta in a malis, quam a bonis videri pol sit, forma serui. in quo ergo apuat pluria discernit nur ' Quae naiticii lex iudicii, vel quod ea icium iudicis A regis huius Sequitur: s Ut omnes honoriscent illium, sicut honorificant patrem. J Ecce quanta cum sua litate rationis sortitudinein iudicii sui
loquitur sapientia Dei. Iam incipit iudicare superbam, atque vi iuriosam praelum prionem tu eo
113쪽
COMMENTARIORVM LI p. V. to Iudaeorum, conuincens illos inhonorare deum suum, quem multum se honorare putabant in uori ,
stercore sabbatorum,caeterarumque solemutatu in suarum, quod iam iam iurita prophetia PrOZ patra inficiendum erat super vultus eorum. Γ Qui non honorificat filium, non honorificat patrem, qui honore misit illu.I in quorum concione homilia sentctia haec non staret, prolata ore senatoris,sive cau si dici,spectare ad gloria patrum honore siliorii, R econtra laedi patres in iniuriis filiorum: Patres quippe silios diligunt,& allectus eorum illis reconditi sunt,unde de suauius in sillis honore suum semiunt, Sc in eisdem acerbius iniurias suas recipiunt. At illi cum in templo manu facto patre de carnibus taurorum,quos esserebant,di sanguitie hircorii, honorare se dicerent, Sc sabbata eius praedicarent, saeuo sacrilegio filium in teplo corporis sui no manu facto habitante, persequeban/ honor,tur, Sinterficere qux rebant, prxiertim cum ipsi naisissent ad Iollaniae N ex testimonio quod ille bant pa perhibuit veritati,scirent ipsum esse silium Dei,quamuis ille testimoniu abliominabus no accipe m'ret, ex operibus quae ipsi faciebant in nomine patris fusilesiumoniti habens maius Iohane. Men tiebantur ergo, quia non solum iecudum coelestem veritatem, sed θc iecundia comunem sensum hominum vel morem, quia non honorificant silium, non honorificant patrem qui misit illsi. Pro inde nequaquam arbitrentur, quod ad Deum patrem pertineant, imo nec ad ipsum que patrem suum esse mentiuntur Abraham. Non dicam, sinicit nobis sic adorare quomodo adora inra Iohan. trunt patres nostri, qui absque tuto silio Deum viiii adorantes, amici eius appellati sunt , Scocle
sita beneficia cum signis A prodigiis multis & magnis coniecuti i unt. Ne inquam caeca tu per hia salsi hoc dicant. Nunquid enim aliqui patrum sine fide de spe seminis, quod Abralix pro
milliam est, in quo benedicerentur otianes gentes, Deo placuerunt. Quod aute in hoc semen est, iusi Christus Nonne fidem habentes senunis huius in carne sua, qua parte semen ipsum natura liter traducitur, lignum circuncisionis acceperunt,ut illo tali signo testimonium haberet, quod
hoc semen benedictioni, se expectare prolueremur' Sed de hoc iam alio loco plenius dictu est. Non ergo seipsos decipiant. Non enim pater illos de manu silii liberabit. ill e quippe omne tu li se licium silio dedit, Pialmista testante qua dicit: Deus iudicium tuum regi da, de iustitiam tuam ' phiilio regis, videlicet lege praescripta, quam subiunxit, dicens, ut omnes honorificent silium icut honorificant patrem. Omnes inquam qui vivificari volunt, qui cupiunt subleuari de congerie mortuorum. Quisquis ile sit, siue Iudaeus live Gentilis, si oluere cupit, nihil dirninuat,nihil de trahat silio de vim uerio honore patris. Neque hanc faciat iniuria in patri, ut dicat eum aliud Grarii, pcnu:sse,quam id plum quod ipse qui genuit. ui enim iussit ut terra proferret herba Virentemoc aueremem semen iuxta senus tuum, lignumque faciens fructum,& habens Unumquodq; ieme suum secundum speciem tuam teniq; ut homo gigneret ad imaginem de similitudinem tuam. vi inquam haec iussit de statuit, praeceptumque posuit & non praeteribit, quomodo sine iacri legio dici potest,quod extra speciem suam,vel contra genus suum solus ipse silium generauerit Si enim ut Arrius incontinentiore dicere praesumpsit curia sit ipse in conuertibilis vel in comina vilis,silium conuertibilena siue comutabilem genuit, prosecto contra genus, speciem Ue sua seu pluctum protulit,nec in semetipso retinet e potuit id quod rebus omnibus, quas ipse creauit, poten ierindulsit. Sed his omnibus malitiae&nequitiae vocibus iatu ludum explosis, quas antiquus omni, persecutor silii Dei diabolus pater mendacii ex propriis locutus, nequiis imis auditoribus suis in AE patri retia surrauit, quxcunq; iunt honoris,quaecunt gratiae δέ veritatis, quaecunq; verae integritatis, & hi Q ς
persectae cliaritatis Uocabula, cum icimus veritate, patri S filio comunicamus. His exceptis quet personaria in necessaria distinctio,singulis propria reseruare postulat, ut uterque Deus Verus oc persona dominus, increatus, i inmensus, aeternus, oinnipotens,iine initio,& ime sine, inconuerribilis, atq; rii pro-
incommutabilis, i cunctis fidelibus vitam desiderantibus corde ad iustitia incredatur, de ore ad p
salutem aeternam praedicetur, parili ore,aequali gloria iacissimili laude. Igitur Per hanc lio Robiici,norificentiam silis iacta A completa Moluntate patris,adeamus cum sidutia ad thronum gratiae ius, Ut i misericordia conicquamur de gratia inueniamus in auxilio opportuno, testimoniu habe tes salutis nostrae necellariti, quod rio cosci uanea lanaus antiquo peccatori, qui colurrexit aduer
sus hac filiis Dei 3c primu liotem eade praesumptione cosurgeresecit,da eunde siliis,qui solus Uere Re est similitudo Dei patris, quil solus altitudo similis est, non honoriscarum, dicentes: aliis Simo similes erimus N nos. Qua intentione cii prsceptu ciuigre sus esset Ada, Deus unus, pater,& sie Esaei . Iius,5c spiritus sanctus,cu lugubri ironia sic loquitur: Ecce Adam quasi unus ex nobis facitus est, sciens bonii de malis,id est, reacra Vacuus a Veritate scix,nihili habes verae lapientiae, du plus a P Gene. 3. Petit sapere quam oportet iapere. Diabolo quoq; sub eade ironia Ezechiel propheta sic im' 'properat. Auriam opus decoris tui, Seiora milia tuam die qua conditus es praeparata iunt. Tu ς' ς'
Cherub extentus de protegens, dcc. Nam quia aureae, id est diuinae, substatiae se ei lepraesuli ipsi sidc cum foramina eius praeparata essent, id est, rationalitas, qua Dei capax est e poterat, maluit aurum salso videri, quam pretiosus ei se lapis, Scauro vero ligari maluit Cherub, id est, pleni tudo scientiae videri,dc super cola iubila litiales spiritus , a seipso tanquam ad propagandum eos extendi, quam coaequalis esse ii iis, dc cum eis laudare veram sapientia,in qua Deus omnia facit.
114쪽
Og RVPERTI IN IOAN. CAP. V. Vnde cum IronIa ut praedictum est dicitur ei: Tu Cherub extentus & protegens, cum reueraihi ςm insatuatus sit,& quantum cum caeteri; habere potui ut de vera sapientia perdiderit,sicut paulo post propheta idem exprobrans illi Eleuatum est inquit cor tuum in decore tuo, perdidisii sa I'hy' pientiam tuam in decore tuo. Non enim nunc primum diabolus huic filio Dei detrahere cor Quid si pit, cum per ora Iudaeorum do haereticorum tantas aduersus illum blasphemias euomit, sed ab tignu sci initio homicida extitit odio,quo occiderat siliu Dei,& quod impleuit per Iudaeos,ubi illum in ea
n is b' natura inuenit, in qua posset actu quoque perpetrare scelus homicidit. Item, non nunc primis RUR lioe praeceptuni datur hominibus,omnes honorificent silium,sicut honorificat patre.Quid enim
est quod dixit Deus primo homini: De ligno scientiae boni & mali ne comedas , nisi quod sub
velamine laterae carnalibus eius temporis, quo haec scripta sunt,hominibus absconditum est, di xisse Deum,aduersus sapientiam Dei,sicut diabolus se extulit,iab te extollas Non enim reuera in illo ligno illa virtus erat, ut gustato fructu eius tantam scientiam haberent laomines,ut essent
sicut dii cientes honu ta malum quod ab effectu palam nimis datur agnosci) sed mendacis pa
ter iliacosinxit & mentitus est, quia non sic aperti sunt eorum oculi,ut ei lent sicut dii,sed in hoc duntaxat aperti sunt oculi eorum,ut se nudos,id est, honore prasitino spoliatos esse cognoscerer,
Tritis si, eo quod diuinum honore praeripere gessiissent. Sed S illud diabolicae blasphemiae est, quod no ut Pi dixi: Eritis sicut Deus,sed eritis inquit licut dii, videlicet inseparabilis trinitatis odio, quo niteusque per ora Iu orum vel haereticorum, Ucum patrem & filiis eius Deum nobis consit et ibin, oblatrat,dicens nos plures colere deos. Potest quidem sic intelligi, dietum esse lignum lcien tiae boni Anaali,eo quod gustu eius per inobedientiam prxcepto, suturum erat ut experimen tum haberet homo, nololii boni, sed etiam A mali, erit non ea spe homo comedit, ut experi retur mala, id elit,ut subiaceret malis,sed ut iuxta promissum serpentis similis fieret Deo, quem Quomo nil potest latere boni aut mali. Quapropter illud quot lignia ironice dictu est lignit scientiae bo do iio- ni S mali. Igitur non nouo consilio nunc primit indicitur hominibus ut oes honorificent silium aut ii . sicut honoriticant Patrem, Verum mirabili cum iccnore nostrae humilitatis prsceptum redditur, ita, quo silio Dei debitus honor exigitur,ut summae sapientiae Dei sensum nostrii inclinemus &sub I ial.i is qciamus. Nam quia subcisse contemptu homo sapientiae dei, coelu& terra,mare& omnia quae in Prou. cis Ibiit creanti,ta cuncta cum patre coponenti, nunc ab eode exigitur,ut se subiiciat de Domina nascenti,& sic honorificent in cruce pendentem, licui honorificandum elle lentit patrem in sua maiestate, ahique carnis susceptione,vel mortis passione rutilantem. Sed huius honorificentiae praemium Uel utilitas ex subsequentibus diligentius pensanda est. Non enim adhuc ex superio ribus satis aperte liquet,qualiter,id est,quale ad vita,mortuos,aeque Ut pater, tuiscet quae pro feeio tota honoris impcnti silio Dei remuneratio est. Sequitur ergo: s Amen amedico vobis, quia qui verbii mesi audit de credit ei qui misit me,habet vitam aeternam, Se in iudicium non veniet, sed transiet .a morte ad vitam.a Verbum eius, id est doctrinam eius, sic accipere debemus aduer i sus supradicti diaboli mendaci i, velut antidotum medici veri de optimi contra morti serii se pentis haut tum,iamlini bibitum medullis omnibus venenum.ille namque homicida nouerat,r ii . i. quod si homo consilium eius audiens, non crederet illi qui dixerat Quacunq: die comederitis exi. Pet. i. eo, morte moriemini: de hoc iciens, persuasit ut comederet,& comedenti cum morsu pomi .e nenum aeternae mortis insedit. Hic ecotra sciens,quod si homo auertat aurem sua ab illa lingua coinquinata, de ab illo verbo mendacii,& humiliter sub potenti manu Dei, credens illi semper
verum dicenti,Vitam recuperare possit, qua in primoparente perdidit, ait ergo: Amen amendico UOhis,quia qui Ueibum meu audit,bc credit ei qui imiit me,habet vitam xterna. Ecce qua
lem honorem tuum quam si lius Uet,ecce quomodo cum patre vult aequaliter vel similiter lio Duo te. noriticari. Verbum tuum audiri, Deo patri vult credi. Quis fructu suo vel comodo e Nullo,sea si ea pa- ut vitam aeterna suus i ta bebat auditor. Ergo gratia pro homine laborat. Notandu enim,quod, id β tan in . ictu stans testes duos profert, videlicet seipsum Sc patre,dicens: Qui verbum ineum
Deut idi. audis,& credit ei qui misit me. De quibus alibi sic dicit: Nonne scriptum est in lege vestra, quia Iohan.8. duorum honainu testimoniis verum est Ego tum qui testimoniis perhibeo de meipso,& testimo nium perhibet de me qui misit me pater. Hos inquam duos restes nunc audiendos offert. Ope lalia. 34 rabatur,vera secundum scripturas loquebatur. ln loquela veritatis seipsum, in operibus mira bilibus praesentabat patre suum. Sic enim alibi dicit: Pater aute in me manens, ipse fecit opera. Idem: pera quae dedit nulli pater Ut perliciam ea, ipsa testimoniu perhibet de me,quia pater me misit, vel certe in praesenti euangelio seipsum in an aquis scripturis, quas illi refellere no potera testem adhibet deum patrem suum. Sic enim paulo interius dicturus est: opera quae dedit mihi pater,ipia testimonium perhibent de me,quae prosecto opera sunt,quae per ipsunt praedicantia dc a mortuis resurgentem,& deinceps per euangelizantes eius apostolos iacta iunt. De patre autem contini in iubiungit: Et qui misit me pater,ipse testimoni a perhibuit de me. Quod restimo nium Scrutamini scripturas,tac. igitur magna dicturus , magna & necessaria ex liturus,
illa scilicet, de quibus supra dixerat: maiora his demonstrabit opera ei, ut vos miremini, satis
115쪽
opportune duos testes idoneos contra suos oblocutores statuit, satisque magnam 5e optabile ni
pro Glo auditu testium remunerationem Promittit. Totus mundus,cu:us contra principem so ras eiiciendum iudicium nunc agitur, c letiis huius rhetoris rationem, semetipsum noli ri causa
legitime defendentis,intentis cordis auribus eA audiat Qui inqu: i) Uerbum meum, id est,prsiens audit Euangelium, de credit ei qui misit me, videlicet quod sicut promisit Abrahae, & sicut per
prophetas suos prx dixit, pater Deus miserit me. Qui inqua audierit quod nunc dicturus tum, eccum pater,qui in me manens ipse sacit opera, erum verbum meditati se coprobauerit, a mor tuis retulcitandum me, credet ei,& suscipiet me, iam ille quisquis sit, habet vitam aeternam. Et ut certius sciat quid dixerim,rie hoc suspicetur quis, quod dixerim ego, non illum carnem tuam corruptibilem Unqua de politurunt: plus S melius est quod dicam, quia in iudicium non veniet, id est, in damnationem generi humano propter peccatum Adae debitam, non incidet. Illud Triplexquc F iciat non me dixit te quia ad iudic tum non veniet, omnes enim praeter illos, qui lege non ' 'acceperunt, ad iudicium venient, tribus Ordinibus distinctis, icilicet at a iudicandi bc damnandi, alii iudicandi&saluandi, alii nullatenus iudican ised iudices S senatores cum domino suo iei cia ve-suri quarta parte hominum id est pilis qui sine lege ut praedictum est)peccauerunt,sine lege con ni t demnatis : sed hoc tire dixit se noveru,quia in iudiciuna non Ueniet, id est, debitam ex paternao praeuaricationis prae iudicio da irinatione in non incidet. Sed quid Transit a morte in vitam. Nec dico nunc quod transiet a mortem vitam, sed hoc dico, quia verbum meum audiendo, Rcredendo ei qui ciuiit me, iam traniit a morte a iiii ax. Non dico ad Uitam, Ut stet secus illam,iedalonne prolpiciat Sc salutet illam, sicut Abrahain, Isaac,&lacob, A caeteri patres, qui a longe Heruti
Proii exerunt de salutaueruiit illam, de defuncti sunt omnes, non acceptis promtisionibus tritius: sed iure dico, quia traiiiij tin ii iam vitam breui transitu quippe cum ipsum trani ire no sit aliud, Ephe. . quini renaici ex aqua di i piritu iancto. Credendo enim dum baptizatur trantist, ct regeneratus est,& de veteri nouuς,de perdito inuentus, de mori uo Uiuiis factus est. Nam di ii corpus mor tuum, i est, mortale est propter peccarum,si ii itus iam Uiuit propter ivltificationem. Sed di
cuis: Quos te audiet Aut quando istud quod loqueris si et Quis denique nostrum auditu tuo, vocε ti- quis vita indiget Ad haec inu. TAmen a me dico vobis, quia venit hora, A nunc est,quado moc i itui audient vocem filii Dei, bc qui audierint vivent.J Si mortui eutis, imo cum mortui sitis, mor
tem vestram agnoiceretis, os prurai ex mortuis audiretis, S audiendo primi a morte anima rum vestrarum resurgeretis. Nunc autem dicitis quia vivitis,iam nunc aliis mortuis, ut ipsi au diant inclamandum est. Et hoc erit mirabile, quod illi, qui tanto profundius in morte descende rinit,quato longius a Deo uiuo recedentes, Deos mortuos adoraueriat,audientes Uiuent, noeodemq; auditu excitati, tam originalis peccati,qu.im omnium actualium peccarorum xterna mortem ei sagict, ct de tam longinquo mortas baratro num breue fidei verbum confitendo,in arcem talutis,iii medium vir xc ilient. De huiusmodi mortuis nunc dico, de hoc transitu illoruad vitam nune loquor. Alioquin si de mortuoru viui tersali resurrectione nunc loquerer Uni Non to uersaliter,omnes mortui audient,dixissem: neque ita determinassem, dicendo: & qui audierint quitur vivent. n enim in illoi una assiario est audire dc uiuere,sed ex necelsitate desuper Uenicte, rit ν ς de omnibus audire de resurnere. Nunc aut non omnes audient,non enim omnium e t fides, sed pleta in audient,dc qui audierint vivent. illa hora iam venit,bc nunc est. Olim in prophetis loquo suci e tipater dicebat: quia veniet, nunem tilio suo loquens dicit: quia venit Se nunc est. Audient inquo one. vocem filii Dei, non autem videbunt formam serui, formam silit hominis: vocem in uam au diem non totum patris, aut vocem Dei,sed & vocem silii Dei, id eli,vocem timui patris, de illis Dei : de idcirco nunc recte dixerim vocem filii Dei, cum alias me appellare consueuerim filium hominis,quia videlicet non secundum hominem ad illos pergam, sed secundum diuinam ma testatem Ubique praesentem , di non in Deum tantum, sed in me illium Dei credent , atque ita verbum Dei audientes i ut praesti tum est) Uiuent. Γ Sicut enim pater vitam habet in leniet Lucidus ipso ic dedit o silio Uitam habere in lemctiplo. Et pol citatem dedit ei iudicium iacere, quia si ς lius hominis est: J P sentis locitetistis lucidissumis, ita prauas haereticorum mentes obnubilat, quemadmodum sol quanto splendidior est, tanto magis sordidos oculos, lipporii et palpebras reiiii
Putres reuerberans, ne excaecat. Quid enim pulestri aut iucundias hac ratiociliatione sanis excae teffulgeat oculis, Ubi praemissa. iiiiii cantis mortuos potentia filii Dei,talis ratiuncula si iccinit
Hac namque bene perspecta, liquet etiam qua rationabiliter omne iudicium dederit filio pater. 'At vero haereticus malitiae puluere caecat iis,ubi legit: Quia pater silio Uitam dedit habere in seipso ,de quia pote itatem dedit ei iudicium sacere: unde cinquit aequalis eat patri sis ius , qui non viveret, niti pater illi vitam daret: qui non iudicaret, nisi pater poletiatem saceret, iudiciuilli concederet Qui haec dicens, utique ignorat qua de re agatur, Deicit Omnino intentionis
caput, nec vider totius rationis corpus, cuius membra violenter discerpere conatur. A quo
si percuitineris, quomodo pater in temetipso vitam habere dicatur, cum ipse vita sit, prole cto rei pondere idoneum rui poterit, ac proinde suimet iudicio conuincetur, quod conlequen
116쪽
rio Rupra TI IN IOANNEM CAP. VI.ter nec it Iud intellexerit, quomodo vitam eandem silio in semetipso habere dederit. Igitur ad
Venu in elucidandam praesente sententia, cum ipsius qua deprompta est diuinae rationis ope acced dum Wile iuβ est: Sicut enim inquit pater vita habet in seipso,sic dedit d. silio vitam habere in semetipso. e. .. s. a qu. F illud nostr xcosiderat: is praeterire debet oculum ' quo diligenter literae lineam iaαλ Christis paginata sun du no ait abiolute licut habri pater vita in semetipio.Quod Patcter nobis innuit, quam 1 cientia hanc pracedentis esse subsecutiva,& cauia illius approbandae, quod apud rhetores maγ xime usitatu est, rationabiliter esse subiuncisi. Praecedes aut sententia haec erat Arnena mendico' vobis,quia venit hora S nuc est,quando mortui audient voce silii Dei, & qui audierint vivent. Deniq: ad hanc eius propositione illi auditores,imo aduersatores insanire poterant, cur non dix isset: mortui audiet Voce Dei,sed cudiligetidistinctione personarii: audiet inquit voce filii Dei. At ille in hoc stabat,ut vita mortuorii no minus desilio qua de patre pendere coprobaret, nec postes, si quei I suscitari, nisi si liuxque ut patre na honorificaret. Hoc in qua intendebat,non illud, qu bes . ia modo ipse pater viveret, aut quomodo silium uisi siet,quod vel in praesenti sentetia suspicari, in sotiet qua dicit: Sicut enim habet pater vita in semetipso,sic dedit A silio vitam habere in semetipsis, ips .i, stultu & erronesi est. Non enim de vita Dei, aut ipse tibi vita est,nd de vivificationes dii De qui. ii sit xque Vita est, sed de suscitatione S Uiuilicatione mortuoru sermo est. ergo dixisset mor/di mor. tui audierit voce filii Dei, videlicet silis aeque, ut patris vocem, ad vivificandos mortuos necessaγtuos. ria cile perhibes,rationabiliter subluxit dicens: Sicut enim habet pater vita in semetiplo,sic dedit S silio vita habere in semetipso. Ac si dica t: idcirco dixi, quia mortui audiet voce fili Dei,in qua et Orione clara eii distinistio personarii patris S sitis: quia licui pater habet vita in temetipso,scili cet vita homina. i. virtutem vel operatione effectiva vitae hominu mortuorii, R no aliunde petit, nec alicubi habet nili in semetipso, sic dedit & silio vita habere in semetipso, id est, partem ma ximam operationis eiusdem illi imposuit, ut & ipse mortuos vivificaret in semetipso, videli cet non ut Paulo, ut Explix, liue A pollo, quibus de si datum est vita liphere. i. vivificare mor tuos, nulli tamen eorti datu est eande vita habere in semetipso. Nec potest quis quenci' vivificare per iniunctii sibi vitae cuicui, niti cooperante Deo. Quod per similitudine Ibulus exprim s: Ego inquit plantavi, Apollo rigauit, Deus aut dedit incrementia. Aequalis igitur patri filius est, cui pater dedit vita habere in temetipso. i. que misit vivificare mori uos de semetipso. Et quia multu laboris illi impoluit, plus Q in Uiuilicandis mortitis personas alii laborauit: est enim filius hominis, id est, tomo factus eii ibius in per Ionaitia lilius Dei, idcirco potestate quocu dedit ei iudiciu lac, i. Cor. . Euenina Dcus hominc saceret,ndignoransscd Optime sciens quod peccando moriturus ester, opus eius de hominis bea ta trinitas ita sibi mei distribuit, ut parer coderet, filius redimeret, spiritus lancius igniret. 5 enim abi let magno cd: illo quod cs summa reuerctia dicendu est lassecta trinitas homine sacere dignata est, distributa propria parte operis cuil personae,cruis in se parabilis trinitas inseparabiliter Cperet ur,ta plasmatione Uredemptione, qua & inltauctione Uelo n. i. illuminatione humanae substantiae.Hanc dii tributionem eo debemus intelligere, quod dilatii est Fiat. io; ilicosilio trinitatis indiuiduae: Faciamus homine ad imagine R similitudine nostra. Patris quippe . ς opus a priu extitit prima creatio hominis,qua parie operis sibi ai sumpsit,ia ullatenus tame abi cooperat ione silit,cu liolem sicut de ola in sapientia secerit,quae est hic si lius Dei, neci abso coc, peratione spiritus sancti cu per illii in facie cordis eius spiracula viis inspirauerit,ut coderetur homo no lolii ad imagine Dei. i. st conus siue rationalis ederia ad similitudine in I. ut haberet vii Filius re de esset Deci sinulis vel imitator bonitatis Dei. Rcdeptio vero hominis, cuius ministeriit pater dxmi , s lio dedit, propria est opus elui de illis Dei. Solus ui petilius in persona sua incarnatus,vel homo iactus est,tolus pro reci ptione hoῖς pallius S mortuus est, de re turrexit, cooperate tamen utraque persona, patris & spiritus lanci . a S pater illa de secretis suis misit in uterii Virginis, de despiti H tu sancto. i. de Operat ei piis sancti ea de illii virgoc cepit. De spiritu iamno, vel eius operati propria dicendii erit in aliis Euius evagelii locis. Hic distributio vitae litam hic intelligeda est,quacis . . videlicet Vita,sicut pater in temetipio, iis A filius nullius indiges,habet in semetipso. Quod proe secto ex scripturae lacrae verbis pateter innuitur. si enim dicitur, quia Deus sormauit laciem de
limo teris,dcitabiugii : de inspirauit in facie eius spiraculii viis, quod aliud innuis, nisi ila substar a1hiri. 4. Adchois aliudu u de seipso secit,sed bona & beata vita in semetipso habes, de semetipso in faciem
Colos, cordis eius ini pirauit c ii aut filius homine redimens, sacrameta salutis de vitae eius, id est sangui dap. r. iaeta aqua de temeti pio est udit,iami rediuiuus in sacie discipulorii litorii intus flauit, non e dc ipse vita nostra in semetipso se habere poteter ostendit igitur cluia vita nostra quae cum Christo ab scondita est in Deo, sic in integrui a filio restituta eat post ira cute, quae inuidia diaboli in mundum introierat, sicut a patre ante morte illacdstituta fuerat: 5c date od est praecipiente, patre faetii est, dicente alibi silio: Et sicut mandatu dedit mihi pater,sic facio, recte nunc diactu est,quia sicut ha i a. bet pater Uita in semetipso, sic dedit & silio vitam ha here in ieinet ipso. Et quia silius in perlona sua maiore opera, non sine crucis de mortis iniuria,redemit hominem, cuius Zc lutu ipse assum
. psit homo dignatus sieri: maiore in* opera in eo quod hic obedieter pertulit, u pater m eQ,quod
117쪽
COMMI: NTARIORVM L I P. V. iii hominem de luto plasmauit, recte nunc additum est,ic potestatem dedit e ludicium sacere, quia filius hominis est. Vnde Je lixi dicitur, non mortui patris, sed mortuae haereditatis , qua , quia iiii, i, ' Deo patri perierat,silius resuscitans iteru possidet, iure illa eius haereditas dicitur oc cli,cuius .itae r dici- dispendio reparata est. Cum autem dicit: S potestatem dedit ei iudicium iacere,quia filiuς ho minis est,fc nihilo dominatio patris diminuta est, quin potius honori eius prosicit silio data pote leutas iudicand dum filius iudicando regnum, ut ait Apostolus, tradat, id est, acquirat Deo de
Patri,primum acto iudicio mundi, quo princeps mundi huius, illo perna orie suam triumphante, soras eiicitur: deinde peraestos nati iudicio, post quod erit sinis, Ut idem Apostolus ait,cum tra diderit & acquisierit regnii Deo Se patri,& tunc ipie filius subiectus erit ei, qui sibi subiecit omnia. ibari. ii ut ut Deus otii iam in omnibus: subiectus,inquam,non subiectione seruili, sed amore inseparabi li: non specie diuersitati med unitate indiuiduae charitatis: in serior quidem secundum natu ubi si .
xain hominis , compar secundum naturam Dei. 5c sic honorificandus semper, sicut & pater, gloria de honore aeterni imperij. De quo sinati iudicio mox subditur: L Nolite mirari hoc quia
venit hora, quando omnes, qui in monumentis sunt,audient vocem eius : N procedet, qui ho na egerunt, in resurrectionem vitae,qui vero nialae eruiit, in resurrectionem iudicii. I Nolite, inquit mirari hoc, quia non bona vestra est admiratio: non enim haec admiramini, tanquam τὰ b . verba vitae oc virtutis, sed tanquam insaniam daemonium habentis . Nolite ergo mirari, quia . ,hini parua sunt haec comparatione malorum, quaevituri estis, ut vos miremini, ut videntes turbo iudicii.
mini timore de stupore horribili, t iuxta prophetam videatis,& ignis deuoret hostes manus do d P s mini. magnum quidem est venisse horam illam & nunc ei se, quam videre voluerunt, & non viderunt multi reges 5 pr Plaetae,magnum, inquam, de mirum est , mortuos audire vocem si iii Dei Ic vivere. m agnum, inquam, hoc est: sed multo maius est, venire horam, de qua non dico, quaa nunc est,ica dico tantum, quia venit,id est,imminetiam& appropinquat, de ii ne du/ ihio iutura eii, in qua Omnes, qui in monumentis sunt, Omnes, inquam, siue mortui siue uiui, Mati , id est, siue peccatores siue iusti, qui in monumentis iurat sepulti, Se solutis, vel aridis cor Psal. 49
Poribus in cinerem suum reuersi, audient vocem erus,in tuitu imperiosae suae maiestatis,in Uo
ce archangeli ;e tuba Dei de cocto descendentis, virtutibus ctatorum commotis, coctique ac terrae cardinibus concussis, Sc ita manifeste venientis igne in conspectu eius ardente ,& in circuitu eius tempestate Ualida, coctos delui sum,& terram ad discernendum populum suuio
aduocante. Quid tum c d aliquid mortua illi, qui modo vocem filii Dei audire dc uiuere, id Titi.
est, a morte antinx per sidem de per lauacrum regenerationis cicinuocationem sancti spiritus ro Ephe. . surgere nolunt, & ideo non resurgunt: nunquid, inquam, ilii Uocem eius tunc non audient,aut quia resurgere nollent, non resurgent: Non est ita, sed omnes tam linuiti quam Sc volentes, io iamque illam desiderantes,dem illo die iudicii sidcitiam habentes, resurgent 3e procedent. Paulo ante cum de resurrectione prima,id est, de cornuersione peccatorum loquerer, sicut non Dupleκ dixi tantummodo, venit hora, sed addidi, & nunc est: sic non dixi, omnes mortui audient,sed resurre tantum mortui audient V ein silii Dei Sc vivent. Nunc enim non omnes mortui me audiunt, noti omnes ab insidelitate ad sideri'ab iniquitate ad iustitiam resurgere volunt. Et quia no Vo eunda. lunt, non rei urgunt . Nunc auic cum de resurrectione secunda loquor uniuersaliter dico,quddoes vocem tilis Uri audiet, de ocs qui in monumentis sunt, procedent. Qui bona secerunt, in re Coris surreictionei a virae, Videlicet quia nunc prima voce audita, id est primo aduentu si iij Dei susce pio prima rei urrectione Viuere incipiunt, S tunc in ipsam rem vel ieciem vitae peruenient, cui s ui spe nunc ambulanc per fidem. Qui vero mala egerunt, inreuir rectionem iudicij, id est 'damnationis, procedent, ut damnationis sententiam recipiant, eadem iustitia Sc veritate, qua praedamnata iunt in Adam, quia vocein primam filii Dei nunc inustantis, ut ab illa haereditaria morte per iidem resiliant,dum tempus est,audire recusant. Sequitur: LNon possum ego a meipso sacere quicqua.Sicut audio iudico, de iudicium meu verum est. Quia non quaero Voluntate mea, sed voluntatem eius qui milit me. 4 Hic danda opera videtur, quatenus diiunctas partes con simaationis vel confutationis huius, tanquam bene discreta pulcherrimi corporis lineamenta propius sub lectoris oculos admoueamus. Ecce enim ad caput rediit, bc argumentationis partes ex una compleat ne cingit, dum dicit: non posum ego a meipso sacere quicquam. Nam Scio capite huiulce defensionis dixerat: Non potest illius a ieiplo sacere quicquam. Vtergo a humitum iiterae corpus magis coni Picuum, sensaiamque, vel intentionis clarior iit alpestus, ad intcI tario rheligendum, praetereundum non est, quia quod iolent elaborare,& vix consequi studiosi rhetores, torica
ubi rem locupletam oc omni amplificatione dignam nacti fuerint: hoc in praesenti sermone
aduersus illos sortes sabbatorum desen res,de talutis accusatores vltro importat coelestis sa pientiae comes 5e iamulatrix eloquentia diues, sed ita maiestate rerum, de quibus agitur, o perta, ut Pene non compareat. Non enim licui in rebus humanis, ubi ei sertur illa post posta de astuosa doniinauta in diuinis rebus ipla eadent eloquentiae facultas condecorat, maxime ubii pia Deo coaeterna sapientia per semetipsuin eis qui sibi eloquetes videntur colloqui, de humana
118쪽
M: RVPERTI IN IOAN. CAP. V. dignatur conteXere verba. Res quippe humanae tenues atque exiles,& interdit obscuratae vel turpes, si linoida elocutione illustrantur, aut ut cui in palliantur,res aut diuinae grandes 5c fulgurantes,desuper elocutione qualibet pulchra suis abscondiit splendoribus. Adeo fame, ubi res po
stulat, inuenitur conatinita, ut in occursum crus mula vel in i ieiens appareat omnis hominii elo
luentia. Perpende igitur quia I xi senti in negotio dii causa Pollia cdiutat aduexIarios,ostedit, rabbatorii lege teneri no debeat,& cofirmat quod rediit Sirare cum diniit et Pater meus υscet modo, uini operatur,subiunta exit,de ego operor. Absolutis in am enim, id es quin et partibus in riccta, ar
Oio ex gumentatione meaidit,scilicet Propositione,ratione, cosirmat itane, eri ornatione, complexione.
quinque Propoiicio eli,qua dixti: A men ainen dico vobis, non potest filius a seiplo iacere quicqua, nisi quod viderit patrem faciente. Ratio,estientemse,qua protinus subdidit: Qux cun Q enim ille se se, ' cerit, ho e N filius similiter sacit. Confirmatio ea ea, quae mox seqv iuri Pater ei tuti diligit filium, Ddne. de demonstrat ei omnia quae ipse facit. Exornavo e: i ab eo quod ait : de maiora lus demonstrabit
C nsir ei opera, Ut vos miremisi: vique ad id quod noui ibi me tractatum est, qui vero mala egerunt, ris resurrectionem iudicit . Exornatio, inquam,non tam Verbolum quam rerum, non tam senten , oh ' liarum quam coelestium sulgurum, nihil habens accurati leporis,sed tota terribilis,ec diuini ple Comple na timoris. Haec autem lententia,qua dicit non Pollum ego a meipso iacere quicquam , sicut xione. audio iudico,& iudicium nacum veria est, quia Do quacro volui catem meam, sed voluntate eius qui misit me, prx dictatu partium copletato est,paries ea idern bretauer,adsentiam docilis, attentiac hen. oli auditoris, cui haec dicanda vel scribenda esse nouerat, recolligens. Ac si diceret: Si ergo non facio ego, nisi quod videro patrem iis Gentem,si flux cui in ille sccerit, luccoc est si militer facio si denique pater omnia demonstrat silio qua ipse iacit, S si adeo naiora lus demo strahit ei Opera, vivos miremini, videlicet vi sicut pater tui citat ni Otiuos de vivificat, sic & si Lus quos vult vivificet, o c. cis adco in convcmbilem atque incommutabilem liouit eum, ut omne iudicium illi dedet it,& hoc reipublicae iux tutum iore comprobauit, ut potata tem da ret illi iudicium facere. Ergo inquam verum est, credibile S diginum fide iam, quod sicut in pri ma propolitic ne dixi 5 nianc iterum dico, non Possum ego a Dicipio iacere quicquam, id esst,ex ira Deum Morsum extra verum,per semetipsum diuila voluntate mea a Volutare Dei patris, impollum sacere quicquam sicut angelus refuga, et liciat primus homo Prsuaricator sacere potuit S secit,utpote qui erat uteri creatui a , d. P Uinde conuer tabilis: ia Etura, R idcirco mutabilis. n. , Nam siue angelus, siue laomo,qua diu aliquod accidens admutat ab essentiali bono auersus, re care tam diu a semetipso operatur. Verbi graria,cii dicit malu bonum & bonum matu, cu inique tu roteit, dicat,conde nans iusta S iustificans impiii. Vnde enim haec nisi a semctipio facit,cuin essentiare
' - tum alii er sit Et lixequi de S caetera huiusmodi homo, si multum est iusius, cuni possit sacere novia. i. vult si autem Parii iustus est, vel ad iusii in nunc primum dispositus iec adhuc ei uidem iustitiae
habitum indutus, parum inquam iustus si cit, saccre non audet, Deus autem licut nulli vitio nullisque omnino accidentibus iubiacet, ita summe iusius tale quid omnino sacere no potesti gitur eum d. co, non possum ego a ine Pibiacere quicquam,tale est ac ii dicam, non mirum iacere quicqua iniqua, non possum peruer creau supplatria ieiudiciuna. Sed quid c Sicut audiolo dico, id est, iecolidum cauix iudicandA me iciam, et rei, quae iudicatur, citetitia in iudico, ac proinde cum in iudicando nihil a meipso faciam, iudicia nacu vcriam est,uidelicet dii, ut praedixi, me iudiciu faciete,procedet ex monuinctis qui bona fecerui, in resurremone Uux,qui vero inaia egerunt, in resurrectione iii dicit. Proinde quicunq; bona agit, siue ille ludaeus siue gentilis sit, novereatur, quod me iudicante, a nicipio quicquam procedat in resurrectione iudicit. Et quicunq; ala agit, lulii tominus, liue ille Iudaeus liue gentilis iit,nose decipiat inani spe, quod ine quic pa meipso iaciente procedat in resurrectione vitae, quia no suaero voluntatem meam, sed voluim Lue. iti tatem eius qui milit me. Si cur nunc, quando videns miserant ciuitatem Hierusalem, fleo ut per illam humano affectu, tiectamen qux ro voIuntatem mea, Vt propter fletum meum ab illa mali dies auertantur, sed licui audio iudico, clamor enim illorum, vehementior clamore Sodomo Cis .i3 rum , ascendii ad me, d. idcirco magis arrendo,quid iusii tax bcbeatur,qua quid meus humanu,
Nait .ii. velit aut defleat affectus, sic in illa processione mortuorum e V monumentis, no quaera volunt a tem meam, sed voluntatem eius qui misit me, id est, non condescensione i equor naturs humati sed rectitudinem teneo diuitiae tuli uiae. Igitur apud animos eorum, qui hanc euangelica lecti senem sapienter legunt vel audiunt, consutata salsitas cic confirmata veritas est. Vnde colentu ra
tio,iudicat fides,ut patre operante usi modo, qui nulla sabbatorii lege tenetur pse quo illius licenter Sc potenter operetur, qui a semetipso quicqua sacere no potest, qui malu quid vel iniustia admittere non potest. Vnu adhuc superest magnae oratrici sapientiae Uci,quae nobis Ac propter nos verba facit, nobis Se propter nos arte adueri us arte copoliat, ut habeat veritas fidei sati non sine arte sermone, adueri vis artificis mendacii loquacit atem. Unu inqua adhuc supere r,id esse conclusio vel epilogus,qui de protinus sequitur per amplificationem rei, ill ultranax veritam de
adaugendi Iudaici criminis causa. Sequitur: s di ego testimonia perlubeo de me, testimonium
119쪽
, veritatis huius firmamenta, maxime ab aut lioritate sumpta iunt, quibus comemorat defenso nein vel testificationem sui curae fuisse 5e esse Deo patri, qui illum testificatus est,& anted: Veni re testa momo scripturarum, id est, legis& prophetarum,& nune praetentem commendat 5 defendit euidentibus testimoniis operum mirabili l. btinuit Sc horrendum scelus deinceps osteii dit Iudaeoru qui venientem illum in nomine patris sui non susceperunt, aliti autem veniente in nomine tuo suscipient. Ait ergo: Si ego testimonium perhibeo de me, testinionia meum non est verum. Ac si dicat: Ecce omnia palam audistis. Ego apud vos verba faciens, & haec dicens, ut vos salui sitis, no vestro vel aliorum more hominis, erbis accuratis beneuolentia vel fauorem vestrum captare studui, ted exhibito verae Virtutis opere, cunctorum hominum beneuolentia digno a esit,sanato toto homine a longaeua infirmitate, auditoriis postulaui,dc qualescunQ vos elle scirem ad audiendum, no propter vos tanta, sed propter eos qui audituri iunt,causam mea dixi: Pater meus vicin modo operatur,& ego operor,eanuel causam diuidens, id solum quod iacontrouersia est, scilicet Q S milii aeque ut patri liceat in sabbato operari, tam consueta homini hus argumentationis sirmitate, j ccclesici veritate defendi. Nune deinceps examinate legiti me, id est,sicut dex praecipit, verba huius testimonii.Si ego testimonium perhibeo de me,id est si a naeipso veni, si no Veni & loquor in nomine domini, sed solus ego inicipium proprio dc iolo defendo testimonio, testimoniis meum no e sit verum a. verba quae loquor non habebunt esse , Niunc licut lex dicit hoc habebitis si nu, quod verbii quod dico, dominus no locutus est. Sed non est, nec erit ita. Alius est qui testimonium perhibet de me, videlicet Deus pater, ipse de quo vo his nunc dico, pater meus vi modo operatur de ego Opecor. Alius in i alia eius de,cuius de e M o sum substatiae persona est. Alioquin no recte diceretur alius: no enim de diuersis, impariun cpiubstantiarum indiuiduis dicitur unius de alius, sed hoc unum,&hoc aliud. Uico autem quia ille est alius, Ut in pluribus perlona S,unitas subitatis, personarum pluralitas intelligatur ille inquam alius telii montuiti perilibet de me. Et scio quia verum est tentamonium eius, quod perhibet de mea Scio inquam 5c testimonium perhibenti de me, te stimonium perhibeo,Quia testis verax est,ta .erum testatur de me. Non enim sum licui caeteri nomines, quorum nemo scit, Vtria amore an
odio dignus sit, Se cui omnia in luturum reseruatur incerta. Quinimo Se si spiritum adoptionis siliorum acceperunt,& ii Ie spiritus testi non ita reddit spiritia illoris, qui, d sint silii Dei,testimoniuillud no ta verum aut iustu, si gratuitum de indebitu dicenda est, quia non est debui sed gratiae,no iustitiae sed misericordiae, non est enim testimonium compari uiri, sed inclinatae dignationis monimentum. Ego aure non in iniquitatibus conceptus sum, etenim no in peccatas concepit me
mater mea,nec possum a meipso iacere quicci,niti quod video patre ita cientem. Ergo test Dia otiium quod perhibet de me,veru est, iustum est,debitum est,5 in L p testimoniam comparium atq; ideo legitimum, ita nondum aperte dixi quis ille sit. suos mi istis ad Ioannem,Sc testi: non iumrehibuit veritati. J Et fortassis idcirco nunc existimatis, ν hic iit ille al: us,de quo nunc dixi, qui dama ab alio maiore quam ab illo testimonium habeam. Ego aurem non ab nominibus testimo nium accipio,sed haec dico,Ut vos salui sitis. i Notate quod dico, quia testimonium ego ab homiminis no accipio. ad entiri tauri quid hoc dico cin Velim claudere ora hominum testimo: iiii per iubentium Nun quia ego aspernor angclam meu ad hoc nuissum a me facie mea, Ut testimonio suo praepararet via meae Non est ita,ieci diligenter ammaduertite quae dico. No dico,quia testitnomunitionantis,uel pertio in ines perhibitis no accipio, ea testimonita ab hominibus no accipio. relii moniti traminum bonorii de veracium, no ab ipsis hominibus, sed a Deo est,& per horni Des quidem perhibitum, sed Dei testimonium est. Quid est . n. ab hominibus, vel secundu homines testimonium accipere,nisi laude, lux DG ex deo profecta, ita ex Iominibus nata de constata est quaerere. Hoc aut tesstimonium Ioan Auado mitii ita ab Hierosolyinis sacerdotes S leuitas ad S, Ut interrogatat O, Tu quis es: Ioannis quide testinioniurii suit,led non ex Ioanne suit, id est, perloannem quidem depromptum,ied a Deo Ioanni inlinuatu fuit. Dico ergo: Et testimonium ab hominibus no accipio, sed haec dico ut vos salui illis. i. no propter gloria meam dico, quis ali us meus testis sit,sed propter talute Vestram, Ut credentes testimonio Dei salvemini. Cui simile est, ii dicas vir iusius,& alienus ab omni hypocriti. Si oculus tuus tuerit limplex, totu corpus tu una lucidum erit. Ego no idcirco sacci tui imam meam coram hominibus,ut vi daar ab eis,sed idcirco lucet lux mea cora hominibus, i videant opera mea bona, dc gloruicent Paccc deum , qui est in coelis. Alioquin si utilis essem Vobis,quo ram totus Iudaismus in carne, oc mani se ita tota in carne circuncilio eit, cuius i aus non ex Deo, ted ex hominibus est. Sed maledictus homo inquit propheta qui considit in homine,de ponit carne brachium suum, Vt a domino recedat cor eius. Prit enim quasi miricae in deserto, videlicet quibus nonae est ab amaritudine , 8 naicuntur insolitudine. Erit inquam sicut miricae, id est, carebit diuinae bonitatis dulcedine, procul foras eieci usa sanctorum hominum conuertatione, de non videbit cum Venerit bonum,oc habitabit
in solitudine in delerio in terra salsuginis de inhabitabili. Haec siccitas & salsum longe est a me.
120쪽
D . RVPERTI IN IOAN. CAp. v. Nam ego habitabili charitate,& fertili semper virens veritate, idcirco haec dico ut vos saluis
iis, idcirco inquam, L Vos credentes salvemini, legitima defensione viens illum qui testimoniuperhibet de me,profero vobis in publicum auditorium totius mundi. idcirco sicut a coepi per t. simo. illita adhuc in eodem, quod apud vos,vel apud cxteros homines sortis limsi est, genere loquedi,saniato a. ciendo tanus yllogismum. i. arguntentosum Scindit solubilem sermonem veritatis. Vt vero Resin id a probabili a Lumento mitructi cognoscatis, quia testimoniis ab hominibus non accipio,quia cla
i ii iis ritate abhoininibus no accipio, sed ea solii modo intentione testinion id, vel teste meum profero, . t vos credentes salui sitas, no vi vos homines me in solio regu vestroru in throndiare festinetis. Ecce dico vobis, quia vos imii sitis ad Ioanne,& ille testimonium perhibuit veritati. Tanti apud vos ille habitus est, ut consulendum illum iudicaretis,tanu reuera accepturi testimoniti eius,&quicquid ille dixisset proculdubio credituri. Ab illo ergo iudicio vestro illic vos conuenire inci Naitai. Pia, Ut si non credideritis, inexculabiles litis. Dico ita et . fille erat lucerna ardens Sc lucens. I Re uera mittendum suit ad illum,ad quem natusilis,N cum euas testimonio quaerenda& indubitarer agnoiccda erat praesens facies veritatis. Magnus enim ille, & maior illo inter natos mulierum non surrexit. Uerum rata magnitudo eius sic propter me ab illo est, qui testimoniti perhibet de me, quomodo causa viae tencax, vel rei agendae,resta nocturnis in tenebris illuminatur, partici patione igneae substantiae. Nam sicut tessia nori suapte lucet natura,sed aliunde flamma capit, ut lucerna sit,sic Io nes no ille alius erat,qui rei timoniis perhibet de me, sed ab illo millus e rat,eius Ioanne de restimoni j verba tuo gestans in corde stanaato,di lucido ore. Inde erat lucerna, G lux ipsa,vel histitu ipi ius lusis fiat iamia: lucerna, inquam, ardens S lucens, idens intrinseus teli, sic ad x veritatis amore,lucens ex uini cus verbo S Opere,quamdiu si iij tenebrarii pasti sunt,qui nunc lucernam tale intra claustra tenebroli carceris abdidcrunt. Lucci quippe per publica virtutis praedicationeris ii inuitabat Vos ad V abc αι eri ci exultatione. IVos aure volui sitis exultare ad liora in luce eius. Ir adiici Hoc isterina negasi nequit,lioc CPOi tet concedi,quia magnus ille erat, di sideli sermone lucidus, vadocti qiuia tetrimonia .ei baptii Dii eiu ς, cstra quo Qxistimatione de coelo erat,no ex hominibus. Osn po autem in lioc reprehendo, nec eni studio captandae beneuoletiae vel fauoris vestiri, ut ad consen sum veri testimonii Uin allicia, itia Ueltra prxtereo, pi ebendo inu,quod dum lucerna haec ad xi ei nam futuri regni gloriam VOS inuitarer,voluistis potius exultare ad horam in luce ei uia. t poralem prs sentis regi ii praeripere felicitate, id elicet regnii Christuque vos illum este, vel certe . praecursore triuii clia exit innast s,carnali lentia terrenum fore sperantes. Attamen qualisculvestra de Chilito opimoiit, vel qualicunq; exultatione vos tali lucernae applaudere volueritis, nunc interim nihil mea interest. Illud a me propositu a vobis concedi oportet,quia reselli no po
i est,quod cit vos ut praedixi miscinis ad illii, magnus utiet vessiro quo iudicio habitus est,s que
vos digne cosulendum iudicastis, proiecto rei pondentent, auditu indignit,rationabiliter nidica te no potesilia. t Ego aute habeo te iii moniti maius Ioanne alii hac ali uinptione mea tota victoriae palma colitiit, Ut cita aiionu firmamenta cctenti sum auditore, vel acquiescere,vel obmutescere iecerint, protinus cocludia dicens quia claritate ab hominibus no accipio, quod no est aliud si sopra dixi,& probare coepLquia ego testam linia ab hominibus no accipio,nec. n.Opus habeo. Oieco ergo, lubicque mi proba iurias ratione, quia ego testimoniti maius habeo Ioanne. Opera eniquae aedit i lii pati r , t perficia ea,ipsa opera quae iacio in nomine patris mei, testimonia perhihcnt de me, tui a pater me n is u. a Pater, qui Ut supra dixi dedit silio vita habere in semetipio, si cut ii te vitam habet in semetipso,dedit milii eidem silio quaeda opera,vt perficia ea,videlicet iaccepta,quae csi peii fia luci iiii,audiet ea turdi,dc videbiti caeci, ii vos audire de Videre nolueritis,
tu i iti di clamabunt lapides, ii vos loqui recusaueritis. Qiis sunt illa opera magna uti & exquisita iPsal. io. ccs Uoluntates Patris mei operaiunt haec, praedictolitae multo maiora, pus incarnationis,opus
natiu talis,opus miraculoru quae in vobis seci ,δέ quae nemo alius fecit, pus passionis,opus ri stirPsal. ita rectionis pus assectionis meae,& effusionis spiritus iancti, quae ola cu ego perfecero, vos abscodere no poteritis,calis enarratibus lianc gloria Dei,& annucia metirma metoliaec opera manuum mearia, ita vi no fuit loquelae neci: iermones,quom no audiatur voces eo ii, υ t in omne terra exe
at sonus eorti, δέ in sines orhri terrae verba eoi d. Haec opera dii ego iacio in note patris mei . i. ii rea r.essione Q, ego filius Dei sim,& Deus pater meus iit, verit uti dc legitimii habeo testimonis, a ille reuera sicut dico, pater meus sit, neq; Vos cotem n tes me,vlla idoneam vel legitima excusatione habebitis,cu fiat verbia quodcul loquor in eode, id profiteor in note domini. Praeterea. . IEtu milit me pater, ipse testimoniupe illibuit de me. j duacio aute vel vita testimoni spei lubuerit de me, paulo poli dicam. Prius. n. Vt describa periona illius patris, ut exprima dignitate testo. S tunc demit exponam antiquitatem vel constantia testi inonis. Non enim hic, de quo loquor, est ille pater meus Ioseph,quem vos patrem metu dicitis, quem videre ut homine potuistis, cuius vocem audire,& non magni pendere potuistis. Sed quid C Ne vocem eius voci audistis,iam: speciem vidistis. J Ecce quanto maior Ioanne luc. Ioannis quippe,dc vocem audire,& speciem, ut
Pote hominia mortalitia et corruptibilia videre potuistis, vocem articulatam, S acre plectro linguae,