장음표시 사용
91쪽
COMMENTARIORVM LIP. IIII. is rem Deum,& glorificarent Deum dicentes,ergo S. gentibus pornitentia ad vitam dedit.Nunquid enim Christo,vel spiritui eius dicere et uderent Quare introisti ad Uiros pro putium liaben tes Reliquit ergo mulier hydriam suam,&abiit in ciuitate nau& dicit hominibus illis: Venite Ruidete hominem, qui dixit mihi omnia quaecunque seci. Nunquid ipse est Christus a Eleganter
satis in hac muliere praefiguratum est,qualiter prophetam hunc patria non sua, scilicet eccie si a de gentibus honoratura sit. Vbi audiuit dicentem illum Cliristus ego sum qui loquor tecum, continuo I tim suam propter quam venerat haurire aquam, prae gaudio Uiux aquae quam in uenerat, oblita est,hydriam suam reliquit, ut inpeditior curreret, totainc ciuitatem attonitam reddidit, clamando cuius inodi liominem repperistet,vel quid ab illo audisset. Audito nan ces iaque Christi nomine, primitiva gentium ecclesia, statim curam carnis in concupiscentiis sacere oblita est, cupiditatem suam vel curiositatem, quam inani philosophia seu fluxus rerum tempo ralium voluptatibus implere satagebat,abiecit,omnicv onere deposito, solum Christi nomen pectore & ore baiulans, mundum omnem clamore boni nuncis compleuit, inuitans ad cre dendum, seu inans ad generandum spiritualium turbam siliorum. Et quidem tuc vix pauci ad modum mirati sunt,aut attenderunt saltem, quod illa mulier prae sestinatione felicis gaudi sita hydriam reliquisset. At Vero . hi mater nostra eccletia , quae prior nobis Iesum soris inue/ Ees sanire meruit, de intrantibus cut supra dictum est A postolis,limo etiam indignantibus quibusdam ex geri-- cir cisione fidelibus gratiam eius, id est,spiritum accepit, ita protinus omne seculi onus ab iecit,ut miraculum grande fieret cunctis mundi amatoribus, cunctis seculi potestatibus, resi- es i. v. hiis iudicibus, gentibus uniuersis,maAimeq: luis secundum carnem cognatis,vel affinibus. Nec nanc vero solummodo omnibus miraculum, sed & plox parti,imo Stoli diabolicae ciuitati,cuius A Q. i caput Roma, cuius superbiae cornu Nero tunc erat , iuroris suit incendium, causa tumultus, de irarum occasio, seditionum se saeuissimae persecutionis incitamentum. Omnibus pCenis , Omni moda effusione sanguinis cogebant illam, ut reciperet suam,quam abiecerat hydriam . Prae id Daluit virtus aquae vivae,dulci ebrietate sopitam exuperans carnem, mentemq: lx tisicam vi silantem, ita vi non solum cupiditates abiectas rursus bibere non appeteret,sed N ipsa anima in hydii, rum vasa sita ilia,scilicet corpora sua penitus abdicarent. Sl- multitudo martyrum coronata est. Interea clamore non cessante dicentium: Venite& videte hominem, credite in Christum Dei
lilium, verum Deum Jc verum hominem, exierunt mali ciues ciuitatis diaboli, Sc facti sunthoni ciues ciuitatis Dei. Vnde de subditur: s Exierunt de clivitate, Sc veniebant ad eum. J H quoque in exprobrationem patriae eius positum est. Gens enim sua de pontifices Pilato traditum extra ciuitatem eiecerunt, se ab eis, qui ligna eius multa de magna viderant, eie nius extra por tam passus est,hi autem alienigenae 5c ignoti, qui nec verbum quidem Vllum ab eo audierant, quanto minus signa Viderant,hi inquam propter hoc solum,quod ab una muliere audierant,dicente, quia dirit mihi omnia quaecunque feci, multum honorantes eum, exibant de ciuitate sua, A veniebant ad eum. Amplius autem nunc, bi iam a praedicta patria sua usque ad sine modest, usque ad mortem, mortem autem crucis inhonoratus est. Nos vero qui illum non vidimus, sed
lanium in auditu auris didicimus, quod sicut Apostolus ait lesus ut sanctificaret per semetio
sum populum,iuxta portam passus est,eximus ad eum extra castra, improperium eius pori an tes . Nunc inquam amplius exprobrandum est malis,& digne perditis agricolis, quod do minum vineae, dominum suum extra Vineam eiicientes occiderunt,& idcirco recte ablatum est Lue g.
illis regnum Vei,de datum est genti, id est, gentilitati faciati fructus eius,quia de ciuitate,qus o catur spiritualiter Sodoma,& Aegyptus, iue Babylonia meretrix, de ciuitate inquam diaboli, Apo. u. quae ciuitati Dei stipem x Hierusalem semper aduersatur, exiuit populus Dei, deflens de consit
quod peregrinus sit Se aduena iuper terrac lamado ad alterutrum. Exeamus ad eu extra castra, Heb. is improperium eius portantes. Non enim habemus hic manentem ciuitatem, sed suturam inqui rimus. Interea rogabant eum discipuli dicentes: Rabbimaduca. Ille autem dixit eis: Ego cibum habeo manducare quem vos nescitis. Superstiti cinis Iudaicae hoc erat,quod discipuli let u mira bantur de illo, quia cum muliere Samaritana loqueretur,& tame cibos quos a Samaritanis eme Supsti. rant, illi ad manducandum offerebant. Vetu fuerit lis e carnalis vel qualiscisque,superciliosa ta men iustitia scribarum S pharisaeorum, ut ab alienigenis coemeret quidem,sed nullatenus prx iudi ora paratos ab illis cibos aut potum propinatum perciperent. Illud omittenduno est, propter quod in cibis. hoc caeterat ut iam dictum escacta Vel conscripta sunt,videlicet quod scribae dc pharisaei getes despectui habentcs, S cuncti pene Iudaei salutem earum odio habentes, gaudebant tamen quod ipsi reges & principes locum persaepe lumino honore dignu ducerent, di templum maximis muneribus illustrarent,iliterdum Sc de tuis redditibus praestarent sumptus ad ministerili sacrificio rum pertinentes. Hoc inquam gaudebant,cum haberent manus Pollutas Christi languine, , .i, huiusmodi sacrificia offerentes, adhuc tamen fideles qui erant ex circuncisione de illorum priui ibidon. legio cum gentilibus altercabantur. Iudaeorum tantummodo conuersionem, velut mundum cibum, Christo contendentes esse offerendum , gentiles autem sicuti Petro per visum osten
92쪽
sum est velut Immunda quadrupedia terrae, indignos reputantes. Cum interea quidam deliin rcii pliarisaeorum qui crediderant, urge iaces dicerem: reo solum in Odo circuncisione, sed de totam Ver se legem Moysi oportere seruari, quid aliud discipuli Iesu, nisi cibos importunos offerentes, dice- n. a saniel: Rabbi manduca e Sed econtra clamat ipse in psalmo: Nunquid manducabo cartici, viz. taurorum, aut sanguinem hircorum potabo Nequaquam. Non accipiam de domo tua vitulos, Hal. 9 neque de gregibus tuis hircos, quoniam mex s unt omnes scrae sylvarum, iumenta in montibus, S boues. ognoui omnia volatilia cccli,& pulchritudo agri nec una est. Si esuriero non dicam tibi, meus est enim orbis terrae,5c plenitudo eius. Sed quid Immola Deo sacrificium laudis. D. Nare. . quo prolecto vero iaci issicio, cibo Q tibi congruente Protinus dicit Ego habeo cibum manducare,quem V siaci cicis. Reucra nanqtie nescicbam, quod abice' is cibis cic potibus,vaitis baptisma tibus,3c iustutis carnis, veri adoratores adoratura essent patrem in spiritu de Ueritate, quod verὸ est verum sacrificium laudis Deo patri Ge silio de spiritui sancto immolare. Nesciebant inquam, nam hoc illis non prxientibus,sed absciatibus dixerat dominus mulieri Samaritanae. Vnde ocii. irantes dicebam ad inuicem. Nunquid aliquis attulit ei manducare. J Eodem modo in verbis ei os cai nati iciatu caligabant,cuna diceret eis. Ego habeo cibum manducare, quem vos nescius: quo S Samaritana mulier, cum de aqua vitia a te Petcnda vel danda loqueretur ei. Non ergo a Dirum,quod illa in aquae vocabulo lin litauit, cum isti in cibi nonune nihil velociores ad intel/ligendum fuerint . in lioc sane miram dignationem operi pretium est attendere lapientiae Lo, quae sic Pai u lis condescenditivi non omittat qualem cuncF rem occasio sibi obiecerit, quin P cr eius similitudinem illis introducendi studio, quasi prae Oculis exhibeat inuisibilia mysteret
h a m 2 regni Dei. Quid en m C mittit qui non regum nuptias, nec piscatorum lagenas, non margari it M tas negotiatorum, nec veteres uteros vinariQrum , DCn licus aut vineas ., neque granum sy
napis, iam. irum inter mini ta praetetit olera lta de singulis sinu litudines coelestium carnalibus explicat, ut tanquam in notos S vulgatibus speculis, iolis imaginem videant qui eius splendo
rem xpris oculis serre non sustinent. Sic nunc ι .ulieri aquam haurienti, sub nomine aquae, de gratia locutus est spuitus sancti, ut ex commoditatibus aquae vis bilis quam hauriebatur, virtutem Pirpenderet aquae inuisibilisqi iam Dei cubat. Sic nihiloninus cibos Osterentibus in corporeos de coi porco loquitiar cibo,ut ex corporeae resectio itis sinii litudine ostendat volunt mam,imo de orta Dite tibicile operari opus talia iis nostrae. Quod quia non aduerterunt prima eius dilone, dixerunt emiti'. unquid aliquis attulit ei manducare Pro inius subsecutus adiun ratere git. l meus cibus est,ut sactam voluntatem patris mei, ut perficiam opus eius. I Quo dicto pa/ 0 . . teni cr in dic at, quam spontanea in opirando talutem tac Iiram Deo patri obeat clitia deseruia
litis, a Squod map sdclco iurin hac Cbedientia, quam aliquis esuriens dum oblatis cibis dicitur ei,
da Chri manduca. Ut recte plus. Nam corpoi eis cibi, lola caro, quae defecerat re Iicit ur,iterum desectura:
no licui per hanc autem obedientia inliciesici habebat mortalis ci passibilis in Christo natura humana, in hau Vt iei urgςnsa mortuis iam non moriatiar, mors illi ulcra non dominabitur. Quae est enim vocare. i. lxima, Pariis , nis illa, de qua Pauloante nitituri Samaritanae diacit: Nam de pater tales quatia 1 oin. c. qui adorem eum c Quid inquam Uult,aut quia quaerit pater, niti veros adoratores habere, qui adorent eum in spiritu de veritate c Sed tales per filii pallionem inuenti sunt, tales adoratori per crucem de sanguinem silii Deo patri acquisita sunt. Cum ergo dicit: meus cibus est, ut sactam voluntatem pariis mei, hoc ut prxdictum est per congruam similitudinem mannis ice expri mit,quanto deiiderio consummando Opeii talia tis nostrae intentus sit. Et quidem constat sanctos homines, qui spiritu adoptionis liliorum acceperunt, cum magna dilectionis dulcedine Operari opus fratcinx taliaris, S is quidem a timore seruili incipiunt in amore filiorum conium/R mari, quod est iuxta Psalinistam dilatato corde cui rere viam mandatorum domini. Verun
riatii tamen nemini illorum adeo dulcis est laber operis, ut omnino recte dicat: meus cibus est quod sacio voluntatem Dei. Non enim quicquam impallibile habet subsitantia hominis, cuius rei ηctu dicere possit, laborem vel a hii citonem in ope te Dei sic sibi delectabilem esse, ut cibus suus debeat appellari. Constat quippe tantum exanima 5e corpore , quod utrunm est proculdubio pallibili. Ideo cum quis tribulatur, patienter Sc in suavitate conscientiae sux re τμη γ clinatur, quia pie vivit in Christo, necdum recte dicitur cibo suo vesci, quia nondum ipsa
merces operis res icit, sed sola consolatur eum spes in alio repositae mercedis , Ut non disicia siue Iacescat sub illa, qua totus, id est,in anima Sc in corpore premitur vi tribulationis. At verro Christus non totus erat pallibilis , neq: tantum ex anima oc corpore,quae utraq passibilia tunc erant, ted ex diuinitate quocF confiat impassibili. Et cum subiret acersam pastionem mortis,iae ciendo voluntatem patris non totum quod hristus est,ia est, diuitiam simul δή humanam na turam transverberabat vis doloris, ted natura quidem hominos vero dolore cruciabatur,na usa vero Dei charitate sua cum patre tuo pascebatur, qua Sc seia per pascitur. Pascebatur inquam de saturabatur opprobr , non ut martyre, sancti in gaudio spei, lea vi martyr i S ianctorum
. mu Deus ii Prsientia temPueriis oc in mutabilis cci. Quid enim voci sperauit ad vi qua
93쪽
COMMENTARIOR UM LIBER IIII. D non habuit is, per quem omnia facta sunt,filius dei e Nunquid operarius conductus Lait Nuno quid praemium sperans euangelizauit Nunquid usqua tale quid dixit, quale Apostolus Pau
lusc Necessitas, inquit,mihi incula bir,vx tria milii est, si non euangelizavero. li enim volens 1. Cor.
h ago, mercedem habeo: si autem inultus, dil pentatio nulli credita est ii apropter θ hoc p V . nusquam de illo dictum est, quod praemium acceperit,sicut sol et dici de omnibus sanctis,quibus Deus naercedem labotu suorum reddidit: quia videlicet ipse anctorii omnium remunerator de remuneratio est, sedens ad dexteram Patris: Ubi quamuis natura liumana gloria N honore, quem non habuerat, coronata iit: natura tamen diuinitatis, quae illam naturam prouexit, ita nos iure tenet reuerentia sui,ut recte fateamur,quia Christus dominus, quicquid se dum homi nem accepit, non aliunde, sed de insita sibi diuinitate, accepit: ac proinde mercede donatum illum dicere fas non sit. Igitur sancti omnes,qu ira diu hic exulant, ubi a diuinae Visionis coi iii, , ηυiuio gementes ieiunant, quamlibec voluntarie, luantolibet cis an ore, quod QOnu est, as Omnes i. or. οoperentur: siue inuiti pro dispensatione credata, siue volentes, de ideo mercedem apud Deum repolitam habentes: euangelizent: nemo tamen illorum recte dicit, meus cibus est, Ut i acia vo Esa. e.
iuntatein Dei: solus autem ille qui non aliunde mercedem sperabat, sed in seipso habebat,di
cente propheta: Ecce merces eius cum eo , 5 opus illius coram illo tolus , inquam, ille, qui in opere suo iam diuinitate sua palcebatur, veraciter dicere potuit: meus cibus est , vi faciam Vo Iuntatem eius qui misit me, ut Persiciam Opus eius, quia videlicet Uci filius impat,ibit:ς, in ipsa passione carnis,quam voluntate patris alluit piit, duria perficeret opus eius, opus nos irae redemptionis, opus nolirae salutis, plene atque perfecte delectabatur curia illo, propter nos in plenitudine charitatis. Nostra quo qualiacunque bona opera : nostra fides di dilectio, caeis dona metera et talia, nunc interim cibus eius iunt, postmodum vero noster cibus erit Uisio eius , ubi lin- plebit quod promittere dignatus est: Ut edatis, inquit bibatis iuper mensassi meam in re sno meo. Vnde ordinate in Apocalypri loquitur: Si quis audierit vocem meam, S aperuerit Ciuitii. milii ianuam, introibo ad illum, de coenal cum eo, Niple mecum. Cibamus entiri eum, quo Luc. r. ties eandem voluntatem patris usque ad sinem,scilicet aedificando alterutrum iacimus, donec ipse qui eli caput super Omnia membra ecclesiae, quae est corpus ii iius, plenitudo eius omnia ' in omnibus adimpleatur. Sicut enim adimpletur imperator, si quoiate eius augeatiar eκer
citus, ct fiant nouae prouinciae, depopulorum multitudo succrescat: ita de Dominus noster te sus Christus, in eo, quod sibi credunt omnes, dc per dies singulos ad fidem eius veniunt, ii te impletur in omnibus: δc quicunque hanc voluntatem patris cum illo faciunt , ipsi illum ci Lucaei. hant, de iuxta alium Euangelistam faciunt illum prosicere aetate de sapientia de gratia, nonio lum apud Deum,sed etiam apud homines. Cur autem nunc primum huiusce cibi sui mentio Quistionem feeit c Nam si hactenus discipulis suis cibos sibi offerentibus consueuisset i ta commemo
rare, non utique nunc errassem in verbis eius, dicendo: Nunquid aliquis attulit ei manducare. Cur ergo nunc primum dixit, meus cibus est,ut faciam voluntatem eius qui misit me, nisi quia cunc primum tempus A locus commonuit, videlicet exeuntibus de ciuitate, Sc venientibus ad Ro*5. eunt alienigenis , scilicet Samaritanis: erga quos de omnes gentes haec erat voluntas patriis, vi sio. operante silio, serent veri adoratores sui Gratulabatur namque filius in illo cibo suo,in illa vo luntate patris, licet patriam tuam, in qua inhonorandus erat, scilicet Iudaeos, quorum detri mento sibi parabatur ille cibus, ut est gentium salus: Iudaeos, inquam, talios adoratores , teria plo diruto, de ciuitate Hierosolymorum subuersa, eiiciendos humano fleuerit a sectu . itaque Lucili. cum Samaritanos exeuntes de venientes ad se videret, permanen in metaphora gratulabun dus, ad modum diuitis, cui iam matura messis multa cibos plurimos pollicetur , hoc modo
coepta prosequitur : s Nonne vos dicitis, quia quatuor menses sunt, de messis venit c I cce dico. vobis, leuate oculos vestros, de videte regiones , quia albae sunt iam ad messem. J Ecce ne sciebamus, quo tempore Dominus relicta ludaea,vt iupra dictum est,poit quam alcenderat Hie rosolymam instante solennitate paschali, reuersus sit in Galilaeam, trai alietisque per Samariam, haec fecerit vel dixerit, quae praeiens euangelis lectio commemorat. Sed nunc ex eo, quod ait: Nonne vos dicitis,quia quatuor menses sunt, Sc messis venit,ex hoc, inquam, colligimus, quia circa inensem qui apud nos Februarius dicitur , hunc transitum secit. Mense siquidem, qui apud nos maius dicitur, plena messis in illis est regionibus. Vnde S in iesiliuitate hebdo Diadarum, quae R Pentecolles dicitur, nouum lacrificium, id est, panes primitiarum duos de duabus decimis similae ex omnibus habitaculis secundum lenem offerri iubebantur. Igitur ex quo Dominus aquam in vinum conuertit in Chana Galilaeae, de nunc quando re uertitur iterum in Galilaeam, annus exactus est, qui est aetatis eius tricesimus primus, Iohanne
adhue superstite: de quo supra dictum eli, quia erat baptizans in Enon, iuxta Salim, ubi Squaestio facta est ex discipulis eius cum Iudaeis de purificatione. Quando autem vel quo iiii ius anni tempore sequentis, idem Iohannes traditus, aut quam diu ab Herode custoditus sit, certum non habemus, quia de scripturis colligere non possumus. Nunc ad expolitionis
94쪽
sa stuprRTI IN IOAN. CAP. IIII. ordinem redeamus. Non ne, inquit, vos dicitis, quia adhuc quatuor menses sunt, & messi Vese
nit Sic tanquam eos refellere velit,inore coarguciatis acrius, sub interrogatione proponit: aesi praeter suam spiritualem in Iem, nullam aliam, nullam Omnino nouerit. Et revera nullaminei lem aliam sua vel dascipulorum suorum commemoratione dignam iudicat, quamuis per
ipsum per quem omnia facta sunt, hoc etiam fiat, ut messis illa, de qua dicebat, iraec singulis
Mat.1 . annis proueniat. Si enim proptereuangelium Patrem, de matrem fratresque ac sorores obliuisci Lucs . ac relinquere praecipit ei, qui sedi unaeisse cupit, ne pro ali ectu carnali retri detur ab intentu ne coclesti: quanto magis eandem ob causam vel studium recte discipulos suos scire aiurecor/
Pbi LI. clari nolebat, quando illa messis veniret : quae prcsecto nec si inde tacerent tardius, nec si inde loqueretur, citius maturesceret c Aliter quippe veraciter dicere non possumus, nostra autem coniteriatio in coelis est, niti coelestium meditatione ita Occupati sinus, Ut non vacet nobis co pirare aut loqui de terrenis: ita intenti agriculturae Dei, ut iuperfluuiti arbitremur loqui de naturalibus terrenae agriculturae incrementis, ita inlitarites faciendae voluntati Dei, ut neγ
ligamus cibos corporis. Recte ergo quali coarguens: Nonne, inquit, ψω dicitis , quia as' huc quatuor menses sunt&messis venit Et protinus adiungit: Ecce dico vobis Icuate Musa , , los vestros, de videte regiones, quia albae sunt iam ad messem. Oculos vestros, inquit, ii
rhetones Ios interioris hominis, leuate ab hac messe, quam ego comedere non veni, ad quaru ego vos Operaricis non conduxi,& videte, non regionem Vnam, non ludaeam solam , patriam meam,
in qua ego Domini aut posci ibris honorem habiturus non sum sed videte plures regiones gen
P Li. tium, reniones Omnium nationum,quoniam albae sunt iam ad niei iam, quia sicut Dominis re gionum cibi ipsorum praesto sunt, quando regiones is l.e albae sunt ad metendum messem : ita mibi, cui postulanti a patre gentes in haereditatem datae sunt, cibus copiolus,quem habeo manis ducare,nunc in promptu cit, quando gentes ipsis tractabiles luiu iam ad suscipiendam fidem. Notandum in sermonibus domini duas meista inueniri, Unam, de qua nunc loquitur cilices praedicationem euangelii, cuius mei sores suiu a positCli. Aliam de qua idem alibi loquitur, quam N t appellat conlumniationem Iecula,cuius meliores angeli sunt. Quas,cum in pluribus disti est rMu,m eo quo b d riser reman.sesitum est,quod illa, quam appellat lu:em ieculi, mel sis tantami nrodo est, haec autem alio quidem respectu messis, alio autem satio dicitur. Satio nam v dicitur, suturae mcisis respectu,id est, consummationis seculi,quia sicut homo paterfamilias seminat bo/nuin Iemen ut agro suo, cum aut ein dormirent homines,inimicus homo super seminat si e ri ibidem. zania, Se utraque sinuntur crescere usque ad messem, S tunc zizania ligantur in fasciculos ad comburendum, triticum autem reconditur in horreum : sic filius Uei praedicans euangelium, filios regni Dei secit, cum quibus, diabolo superseminante, succrescunt sil in aequam, in fine Iri, autem ieculi per ministerium angelorum colliguntur,& a bonis mali tanquam zizania a tri lico leparabuntur. Messis vero dicitur eadem euangelii praedicatio temporis anterioris v Luctio. spectu: quando patriarchae 5 proplietae sanctu euntes ibant re fiebant mittentes semina sua, uia videlicet quantum laetitia metentium suauior est labore seminantium, tantum beatitudo apo stolorum,qui Elmitum praesentem Uiderunt, & loquentem audierunt, oc sic nobis annuntiaue rum : longe plenior atque iucundior extitit beata, pe pari iai charum , prophetarum, Pu Uci Hala r turum pi xsigurauerunt aut praedicierunt .Et in hac quidem messe, paleae simul cum gram, de seruntur ad aream, in illa diu tem tenebit dominus meis: s ventilabrum suu in manu tua,& niuia dabit aream suam, paleas igni inextinguibili tradens, triticum autem suum purum in horreum
Matiti'. suum recondens. Igitur quod ait, quia regiones ta in albae sunt admeissem, idem est ac si di LM io xisset, quia iam dociles sunt ad suscipiendam euangelii praedicationein. De qua iraei se S abra dicit: Messis quidem multa, Operaris autem pauci. Rogate creto dominum messis, ut mittat operarios in messem luam. Huius messis Operarios discipulos suos esse volebat, & ad hoc opinexcitabat cum diceret cis: Levate oculos vesi ros, ct videre regiones, quoniam albx sunt iam ad incissem. Et adiscit: Et qui metit,mercedem accipiet, & congregat fructum in vitam xter nam. J Aequam dominus messis messoribus suis legem prascribit. Operarius , inquit , qVi Lucio. metit Prola re suo, S mercedem accipit, de fructum congregat in vitam aeternam. Prie
mum, mercedem accipit,& deinde congregat fructum in Unain aeternam . Haec nempe lucr
LCor. γ ces illa est,de qua S alibi dicit: In quamcunque domum intraueritis, ibi manete, edentes S bi hentes qux apud illos sunt. Dignus est enim operarius mercede sua. Quam cibi Iegem ro bustissmius melior Paulus defendens, quamuis potestate uti nollet, ue quod ostiardiculuiu
daret euangelio Clirilii, quis inquit, militat suis stipendiis unquam Quis plantat Vinc , Desii ii S de fructu eius non comedit c Quis pascit gregem , R de laete eius non manducat c An Si. Coco lex haec non dicit Scriptum est enim in lege Moysi : Non alligabis os hoci trituranti. Ac deinceps : Si nos vobis, inquit, spiritualia seminavimus, magnum est si vestra carnalia me tantusc Nescitis, quoniam qui in sacrario operantur quae de sacrario sunt edunt. qui aliari deseruiunt, cum altari participant. Ita de dominus ordinauit lus, qui euangelium annun
95쪽
riant, de euangelio vivere. Ergo qui metit Sc nunc mercedem accipit, sci licet necessariam vitae praesentis alimoniam, S fructum congregat in vitam aeternam, id est, in futuro quoque
Oeternam accipit mercedem, Unusquisque propriam secundum suum laborem. Alioquin veristas Dei non staret, non confirmarentur pronulsiones patrum. Vnde eadem similitudine quae proposita est, adhuc lubditur. sin hoc enim est .erbum verum,quia alius est qui seminar, de alius i. Coris.
qui metit: ut,&qui seminat firmit gaudeat & qui metit. J In lioc inquit) .erbum verum est, inhoe veritas Dei permanet, in hoc promissiones patrum confirmatae sunt: quia semen regio num, quae sicut dixi iam alba: iunt ad messem , id est, henedictionem viri utriarum nentium, quae iam in aduentu meo praetentem habent eandem benedictionem, alius quondam seminaκ Gin iis Uit, alius nunc metit. Quod enim est hoc verbum, nisi quod ad Abraham, ad Moysen, R ad omnes sanctos prophetas iactum est, quod in semine eoru benedicerentur omnes gentes Et in quo verum est hoc .erhum,nisi quia iicut illis promisi una,&ab illis creditum est , sic me adue Miente completum est illi namque credentes 5 sperantes, credendo Sc sperando, fidem dc
spem suam in propagationem carnis iux,tanquam in bona terra gratiae Dei committet ,ieminaverunt euntes&flentes, cientina sua mittentes. Elendo & seminando profitentes, quod peregrini essent, Se aduenae iuper terram,&non haberentilic manciatem ciuitatem, sed suturam quirerent. Hoc modo laboriosam hyemem passi, seminaverunt,& non mestuerunt: etenim de- si timeti lunt omnes no acceptis repromissionibus,ted a longe aspicientes salutauerunt xas,& ecce Heb ia. Munc alii metunt,i cilicet vos,qui Promissionum, quae ad illos factae sunt, praesemem habetis es He iti
ictum. Non inquam illi messuerunt,no illi repromissiones acceperunt, Deo pro vobis aliquid melius prouidente, Ut ne ii ne vobis coiis minarentur. Hoc est enim quod sequitur,ut &qui se minat, limul gaudeat de qui metit. Vnde dc eos beatificans protinus iubiungit. I Ego misi vos Hetere quod non ieminastis. Alii laborauerunt, & vos in labores corum introistis. a Sententia apostoli haec eum illa congruit, qua idem saluator ait: Beati oculi qui vident quae vos videtis. Dico enim me; ἐς Nobis quia multi reges Niusti voluerunt Uidere quae vos vidctis, S non viderunt: δἰ audire quae ιμ- Τ' Nos auditis, A non audierunt. Vcre enim heati oculi discipulorunt, qui nunc videbat regiones,
quod albae et ient iam ad messem, qui hoc audiebant, quod in hoc opus conducti essent, Ut meterent quod alii semin aue: unt Ego inquit misi vos metere quod non seininastist id est, ad hoc vos elegi, 5e posui vos,5 eatis 5c fructum afferatis,quem non seminastas. Nunquid enim Vos soli .i, tale quid passi estis, qualia pertulerunt Abraham, exteri patres qui seminaverum Nunquid vos de terra di de cognatione egressi estiis, & peregrini Uci hospites in terra aliena suistis, ea spe, Cen. ii vi vobis extra ciuitatem domumque Uc iram seminantibus, surgeret messis, id est, benedictio, qua uniueriae cognationes terrae benedicuntur c Nunquid vos scietitiam , siue prophetiam ha - istis, aut huius benedictionis semen prophetando seminastis' Non est ita, sed alii laboraue runt, bc vos homines sine literis, R idiotae, quiliactenus agrum Dei,nec Verbo, nec opere eXco Acto. . lere iniebatis, ita labores eorum introistis, vi quod ab illa, est scini natum, per vos conferatur inhorreum, id est', quae illis promissa est uniuersarum benedictio gentium, a vobis praediceretur
impleta esse,& annuntietur per uniuersum mundum . Sequitur. e ciuitate autem illa multi crediderunt in eum Samaritanorum, propter Uerbum mulieris testimonium perhibenti; : Quia d. ait nulli omnia quaeci in i feci. a Locus ille cum illo comparandus est, quo longe superius di
ctum est : Cum amem eii et in Hierololymis in die iesio , videlicet in patria sua, inter contribu les tuos , multi crediderunt in eimi, videntes ligna quae faciebat. Hic N illic multi creditae in Iohan. irunt in eum, inquit Euangelisia, caulasque subiecit longe diuersas. illi inquii crediderunt in eum , videntes ligna quae faciebat : isti propter verbum mulieris testimonium perhibentis.
Quod omnino in sugillationem ludaeorum legendum est, quemadmodum de illud quod ait Quanto Apostolus: Quia ludaei signa petunt, dc Graeci sapientiam requirunt , quia Videlicet Iudaei 'i'
dum signorum vanitatem quaererent, decepti sunt: Gentiles Uero, dum rationabili sapientiae sermone delectati sunt, veritati libenter acquieverunt. Quid si coram eis aquam in vinum miri iani conuertisset, v t tale quid apud illos iecisset, qualia multa fecit in patria sua, scilicet in Galilaea, quJm vel in tota Iuda a : si castella Uel ciuitates eorum circuiens docuisset, & non potius praecepisse ' hi set Apostolis tui ciam mitteret eos ad praedicandum: In viam inquiens semilium ne abie ' Ρritis, uiciuitates Samaritanorum ne intraueritis, videlicet ne occalionem daret Iudaeis,quasi rationabiliter contemnendi euangelium, quibus millum suerat hoc verbum salutis unde non mirum quod quidam Samaritanorum postea sic offensi sunt, ut quadam die non rece peruit eum, Pro eo quia facies eius erat euntis in Hierusalem: non tamen omnes illi, vel disci pulis eius inhospitales saerant: Nam abierunt inquit Euangelista in aliud castellum. De nique Iudaei nullam vel leuem occalionem blasphemandi praetermittebant. Siquidem cum Ιφh improperantes dicere coeperint illum Samaritanum, propterea qura locutus est cum eis, Amansit nunc apud illos biduum, antequam Iohanne tradito, pablicum suscepisset praedi
candi officium: multo magis, si apud illos praedicans , de miracula saciens cum diicipulis
96쪽
o RVPERTI IN IOAN. CAP. IIII. suis commaneret, occasionem quasi legitime contemnendi euangelium, praebuisset. Quia
ergo inquam quantam putas naessem degentibus collegisset , ii eo tempore tam Samarita nis quam caeteris gentibus, per seipsum praedicare decreuisset Quapropter cum patriae suae Martiti. ciuitatibus exprobraret , poterat idei quod de Tyro S Sydone, de Samaria quoque dices quia si in Samaria salix iument virtutes, quae factae sunt in vobis, olim in cinere S cilicio pol nitentiaria egissent. Ergo quia non propter signa, quae nulla viderant , sed propter id quod disectum est, ct ediderunt in cuiri. Audi quod sequitur. s Cum venissent ergo ad eum Samaritani, rogabam eum ut ibi maneret ,& mansit ibi duos dies . J Et hoc ut caetera manifeste incom-roha D. paratione Hierosolymorum dictum est. Cum enim ciuitatem ultro introisset, S in templomati. ri docuillet, & multi crediati sciri in eum, videntes signa lux iaciebat, non tamen leius credebat L seipiunt illis. Hoc nempe iciendum,quod tantae fuerit pax pertatis, bc ita nulli adulatus sit, Vt - vri e magna, nullum holpii em, nullam inueniret mansionem, sed in agro paruulo apud La rarum, iocorcsque eius habitaret, icilicet in i 'elliania, qui eorum viculus erat, iam tunc utiquere ipsa experimento capicias, quod in patria tua, cuius ciuitas illa erat Prxcipua , nullum liabi ita ἡ turus est et honorem. In illa quippe ciuitate, vel patria sua, Vulpes ioveas habebant,& volu/Σychen creS c tali nidos,id est, mali licii ac lia per bix pennis elata spiritus maligni, ira entium infidelissilio potius spitia compleuerant, S in illis cubilibus habitabant: illius autem hominis non habebat Vbi ca-
qu/m m put i Dum reclinat et,id ist,qu rum iides, diu uillatis lux nomen vel sacramentum crederet ,&i h h. propter hoc in eadem ciuitate, ubi erant iancta, patriae suae recte nec Una saltem nocte liolpi noctauit tari aliquando dignatus est. At vero nentes, audito eius euangelio, vulpes illas A volucres de Due .sti nidis, id est, de cordibus suis, templiique,& aris effugare habebant, de ita demum capiti silia hominis reclinatorium praeparare , S idcirco nunc apud illos alienigenas tali ordine, imo tali praefiguratione dignatus est commanere. Maniit autem apud illos duos dies, quia vi/delicet ecclesiae suae duo praecepta charitatis insinuans, ct in praesenti,& in futuro seculo semper commanet, & in uti uescculo tanquam in duobus totis diebus eius, illi gratia nodefutura est. I Et multo plures credideriant propter icrmonem eius, S mulieri dicebam: Quia iam non pro Pter tuum sermonem credimus, i pii enim audium ius, ta scimus,quia hic est vere saluator mun di. a Non frustra hic Euangelista cui sublimiota quaeque scribere propositum est, his quae te Diora videntur tam diligeriter prosccutus cst. Supra dixit, quia propter verbum mulieris cre diderunt, nunc multiplicatis credentibus, licebam inquit mulieri: uia iam non propter tuam phe. q. loquelam credimus. trumque scribere curauit , Squia propter verbum illius crediderunt,&quia iam non propter loquelam eius credere se dixerunt. Cur hoc, nisi quia de illo per mulie/rem quidem primitus audiei uiu, sed ne leuitate duci, & omni vento doctrinae circumserri vide rentur, ipsius saluatoris Veiba iudicio propi ix rationis diligenter examinaverunt. Propter quid autem credimus, si non iam propter tuam loquelam credimus cipsi enim audiuimus, S scisemus, quia luc est vere saluator mundi. Notanda sane magis ac magis rationabilis cele/Celeri- ruas alienigenarum ad credendum. Nec propter verbum mulieris, nec id clyco quod ligna β δ' ς viderunt , scire vel credere te alterunt: Sed audiuinius inquiunt) S icimus. Quid enirn au
fuit, ad dierui I , iiiii e X Ore eius sapientiae sermonem, nisi eri gratio iis eius labiis veritatis verbum creden. Quid audierunt, otii vernalem,& niansuetudinem,&lui titiana,propter quae mirabiliter illum eum, dextera tua deducit c Audierunt Veritatem docentis, mani uetudinem ad credendum inuitantis,
iustitiam non accipientis personam Iudaei liue Samaricani, neminem aspernendum, velut in mundum iudicantis quacunque ex gente sit. Nonne ergo manifeste nobis lixe res gesta per omnia congruit, nobis cinquam qui non vidimus , sed tantum audiuimus,& scimus , quia hic est vere saluator mundi c Nonne ipse saluator de nobis aduersus patriae suae duritiam conte. P statur S dicit: Populus quem non cognoui, seruiuit milii, in auditu auris obediuit mihic Nonne
i- illa patria sua iam nunc issicut per molen Deus praedixit incipit ad aemulationem adduci in
n. is non genicita, in gentem in i pientem,& in iram mittic Hinc enim coeperunt magna, & maligna aemulatione alieli eius iraici, dicentes illi: non Iudaeorum tantum Deo, sed de gentium: non ibi iti t. Iud Oruin rancum, sed S Orius mundi saluatori,uti nunc Samaritani consessi sunt. Nonne be ne dicimus nos,quia Samaritanus es tu, dc do monium habes c Sed aemulentur quantum volui, irascantur & maledicant quantum ex diabolo per odium nositri conceperunt. Nam Christin quem nos secundum carnem non nouimus secundum spiritum apud nos requiescit , R duos dies , id est, in praesenti de in futuro seculo permansurus, caput suum reclinauit : quia nos audiuimus , & solo auditu credentes, scimus quia hic est vere saluator mundi. Et verum utique canticum illi mulier nostra ad puteum , Vbi aquam vivam accepit , ubi hydriam suam reliquit, Sc voluptates suas oblita est, imo&sanguinem suum fudit, verum, inquam can Canti . ticum illi decantauit dicens: Dilecte mi apprehendam te, R ducam te in domum matris nam, Sin cubiculum genitricis meae, ibi me docebis praecepta domini. Vere enim martyrum no sutorum multitudo, quae ciuitatem diaboli, omnia relinquendo, vita quoque ipsam corporalem
97쪽
COMMENTARIORVM LIB. II I I. y contemnendo, egressa est, nunc illum in domum matris suae, in cubiculum gen Itricis suae in
troduxit, dum incommunem coctum ritumque gentilitatis, in ipsa secreta templorum, Ubi cum illa cubitabat turba malignorum spirituum, nonacti S cultum eius abduxit, Sc ut sulcipe retur, eiectis illis, clamando, testificando,& moriendo evicit. Sequitur: ἱ Post duos autem dies exiit inde, & abiit in Galilaeam. Ipse autem lesus testimonium perhibuit, quia prophetast, tua patria honorem non habet. J Diligenter aduertenda est liaec ratiuncula, licut in exordio lectio nis huius dictum est, Ut certii Sime pateat, cui propositioni sit subiuncta. Nec enim respondet illi
versiculo, cui in serie literae coniungitur. Illi inquam)quo dictum esit, posit duos dies exiit inde,& abiit in Galilaeam. Nam si ita continuare velis, quare inde exiit, bc in Galilaeam abiit ipse enim Iesus testimonium peihibuit, quia propheta in patria sua honorem non habet )profecto vationem, ni nam propolitione discordem,eique repugnantem intulisti, cum Gai: lxa omnisque
Iudxa,quae non coia Iebatur Samaritanis, eius patria fuerit. Ita ergo continuandum est: Dixi
superius cinquit Euangelista )quia reliquat Iesus Iudaeam,& abiit iter uiri in Gali Ix an , 5 adieci: Contra
Oportebat autem eum transire per Samariam. Dicis itaque milii: Ad quid eum illo transire oportebat' Ad haec inquS: Pro magno negotio Oportebat,s romagnae rei experimento tudine. hat. Rem ii iam prx senti ratione a persei, rem inquam ipsam ita iubiunxi. ipse enim testas te stimonium perhibuit, quia propheta in patria tua honorem non habet. Hanc Uttin rem ii recte altendis, liquet profecto, quod utiliter & opportune per Samariam, per illam patriam, i Ostiam trant ire voluerit, Sc duos dies apud illos alienigenas coma nens, honorem tibi ab eis ini pensum pro eΣperimento tesii noni sui admiserit. Propheta inquit non habet honorem in patria sua. Alius Euangelilia , ut sensum magis exprimeret, paululum comulauis huius testimonii verba Mati ix dicens: Quia propheta non est ii ne honore, niti in patria tua. Idem ergo est, ac ii dicat: me pro rhetam,imo Prophetarii dominia, n5 aliam ob causam haec patria inhonorat,mii quia eli patria mea. Nam ii in i yro dc Sydone iacere vi mites, quas facio in hac patria mea, Proiccto in cinere Mati. u. S cilicio, poenitentiam agendo me honorarent. Hoc testimoniti perhibuit telus. At illi testimo nium hoc, t cxtera tio accipiebant, verbis eius non credebant. Ut ergo sicut alibi de alio testi monio dicit: Si Verbis meis non creditis, operibus credite. ite de de hoc eode testinionio postent lolia. Q. illi irrefragabiliter audire, portebat eum transire per Samaria,& experimento locii dare, quo comprobaretur verum ei se testimonium ipsus,fc iuxta hoc honore illis habitum ei se in getibus, ut qui inuidebant,viderent S cofunderentur: viderent ii vj inuidentes,dc inuiderent adhuc. Qui autem credebant , viderent de laetarentur: Uiderent cin qua & magis ac magis c, edendo tu
sit sicarentur. Sequitur: T sitia ergo venisset in Galilaeam,exceperunt eum Galilaei, cu omnia vi- astomo distent, qux secerat Hierosolymi in die festo. Et iplieni in venerant ad diem se situm. J Hoc iam doexe ipsius testimonio repugi rare videtur, quod eum Galilaei excepisse dicuntur. Honore quippe haec locutio resonat. Exceperunt inquit Galilaei, cum omnia Uidissent quae secerat Hieroi olymis in die selio. Sed huius honorationis qualitatem Vel sinem eκ alio Euangeliata colligamus. Ille quippe regressus Iesu in Galilaean uille est,i quo caeteri Euangelistae praemissa ictatione eius ini
Hiani iaciunt. Quomodo cum , vel quo sine excipiendo honorauerunt Ait Lucari Et omnes testimonium illi dabant , ta mirabantur 4n verbis gratiae, quae procedebant de Ore eius. Ecce Lucae 4. honor ilica exceptio. Sed protinus additur. Et dicebant: Nonne hic est filius labri Item: Quanta audiuimus de te sacta in Capharnata, lac dc hic in patria tua, id est, in ciuitate Nazareth, ubi natus de nutritus es. Quorum curiolitata quia non latis faciebat, repleti Iunt inquit omnes in synagoga ira, Sc turrexerunt de eiecerunt illum extra ciuitatem, de duxerunt illum usque ad supercilium montis Ut praecipitarent eum. Igitur cum Uano honore, id eli, ii ne amore illum ex ceperunt, non Ut illum honoratent, sed ut miraculis eius suam ipsi curiositatem palcerent. Quam ex luc Euangelista non praeter st. Cum enim dixit Ict: Exceperunt eum Galilaei, pro tinus caula in exceptionis huius addidit, dicens : Cum omnia viditient quae secerat Hieroso lymis iii die scito, ob hoc inquit exceperunt eum, imo S sicut ait praedictus Lucas euangelista omnes te alimonium illi dabant. Ubi notandum, quia non dixerunt, quanta audiuimus de te factam Hierosolyinis, lac & hic in patria tua, ne te tantae ciuitata aequare velle viderentur, sed quanta audiu unus de ie iacta in Vapharnaum, ubi videlicet non multis diebus ni anserat, ante quam ammiriente palcha Hierosolymam alcenderet. Veria quocunq; modo, tameia eκceperunt eum. Quid ergo tequitur: t Venit ergo iterum in Cana Galilaeae, bisecit aqua in Vinia .s in hoc Μ a riquc P aicto sacratii si madi positione ni huius orationis,scilicet Euangelii ix Iohannis,recte mira um inmur ,itrio incarnatam Dei sapienti si quae hoc pi uno lux inanitestati olais anno tali ordine pro, actibus celsit, qualem hic non immerito scriptas inmendare curauit. Qui videlicet annus, nunc sere exactias est, ex quo in nunente palcha, lesus Hierosolymam aicendit. Nam de paulo li,eade initante solennitate, rurius illuc ascenturus est. Quid enim toto hoc anno, quo necdum tradito iohanne, publicum praedicandi inficium non exercuit,quid inq: hoc anno, niti suturae praedica
tionis, siue inii antis saluationis, a tepore suae passiolus vii ad tinem seculi ordine, tuo processura
98쪽
RVPERTI IN IOAN. C A P. II I I.
esset, in suis actibus praepinsit , Se quasi extem a ruibusdam disterninat Iin in Habibit
Tu. i. quippe in proposito, in aeterno diuinita iis conii L , si iam atque immobile decretum, testem cle Sion de verbum domini educere de Hierusalem calicet ut pateretur, sicut oportebat, de resurgeret a mortuis tertia die,atque exinde praedicaretur in nomine eius poenitentia oc remis, io Luc. t . peccatorum in omnes gentes, incipientes ab Hierusalem, Vt quia cxcitas euentura erat in Israel Roni. i. interim plenitudo gentium subintraret, e sic omnis lirael saluus siciet: Hoc plane per totum trunc annum in seipso prx figurauit. Nam ascendens Hierosolymaria in solennitate paschali, eandem passionem dc resurrectionem suam, Per templi s Clut ionem, eiusque excitationem in Ioan. . tribus diebus maturandum prxsignauit. Deinde pec nitentiam de remit sionem peccatorum,quae in nomine eius praedicanda erat, loquens cum Nicodemo diffiniuit, dicens : di quis renatus robo 3 fuerit ex aqua de spiritu saltiato, non potest introire in regnum Dei, ξ c. Polite a commanens in Iudxa, ut cognouit, quod citraherent sibi, iam enim caecitas conti nyebat in Israel, reliquit Iudaeam, & ad Samaritanos diuertit , quos inter alienigenas reputabant Iudaei. Ecce tandem in Galilaeam redit, tandem iterum ex Claana Galil xx Venit, Ubi vinum de aqua fecit. Nota diligenter. Noli de Samaria ad templum Hierololymorum redi: t,unde Vendentes θc ementes eiiciendo, vetus iacrificium abiecit, licet de illa ciuitas prima eius fuerit, sed ab alienigenis, ubi duos dic sco: Onoratus est in Galilaeam, imo in Cana Galilaeae rediit, ubi vocatus ad nuptias aquam in vinum conuerrit. Nam ad Israel salus rc uertetur,cum plenitudo gentium subintro ierit, ad templum autem id est, ad licstiarum sanguinem suscipiendum, vel circuncisionis ritum, Christus nunquam rediturus est. Nonne ergo salutis no arx opifeta, rerum, quas facturus erat, toto hoc anno quasdam, iecundum hunc Euangeli iam, umbras praemii te Ad patriam autem tuam, de qua naturam hominis natura Dei assumens, nuptias secit, de tanquam i ponsus proce Ps Lip. dens de thalamo suo, aquam nostrae corruptionis in vinum vertit incorruptionis. Revertetur circa finem ieculi ut nunc circa sinem huiυs anni in Chana Galilaeae redi jr, Guid ergo nunc illic fecerit,audiamus, de in exteriori eius Opere interius inylicrium perquiramus. Et erat quidam re gulus, citius filius in sarmabatur Capharnaum. Hic cum audi: set, quia Iesus adueniret a Ilidaea innes uris Galil xam,abiit ad eum,& rogabat eum Vt descenderet, de sanaret silium eius. Incipiebat enim isti I, mori. J nc Iulus ille qui accelsit ad dominum Iesum,rogans Vidcscederet,& sanaret silium eius, tus Chri a sui ei tori anno nosse poterat, quod illum ad Iairitatem conserendam , prout vellet comitare 6M tur eneetus. Nain dc luci xi perius Euangelista dixit, quod antequam ascenderet Hierosolymam, imminente pal cha, maniit in Capharnaum aliquantis diebus,dc cxteri Euangelistae non tacent, quod ibi multas virtutes fecerit,ituantum,quod dicerent ei conciues sui: Quanta audiuimus de te facta in Capharnaum, c& hic in patria tua. Cum ergo de virtute illius bene comperta noni dubitaret, cur eidem dicenti: Domine,descende, ut sanes silium meum. t Dicit Iesus: Nisi signa o grodigia videritis,non credetis. J Non enim leuiter accipiendum est, quod grauissima veri, tas patriae suae dixit, quod uni regulo loquens, toti suae genti pluralis numeri verbo dixit. oti a si Cerin er credere, dc itidem habere, Paria vel idem lint, prii num ponenda , de aperienda cinere, est diuinitio si dei, statimque liquebit quod regulus iste 5c sanitatem situ qux rere, S tamen non Vel f dc dum credere potuerit. Paulus apostolus cum de fide plura diceret, ea iactem fidem dissiniens: Esthacit autem iides inquit 1 per aridaro in substantia rerum,argumentum non apparemi i. Non inquitus id es earum quae praeientes iunt, di corporaliter videntur, sed spcrandarum est lubstantia, uicit poscissio rerum non apparentium, sed earum quae nondum apparent, est at utrientum, id estia certitudo rcium. Quod enim videt quis quid sperat At vero ligna illa, quae faciebat dotinnua' '' ' Iesus , quae videre potuerat ille regulus, qlixque sibi impartiri precaba Iur, res erant Praetentes, reserant apparentes. Ergo illarum rerum fides non erat, id est signa illa videre, illa signa sci re, S de illis dubitare non posse, credere non erat, fides non erat. Quae autem erant res non Prx lentes, res non apparentas, quarum fidem volebat haberi, dicens: Nili signa S prodigia
videritis, non creditis: Videlicet illae, de quibus loquebatur, quas annuntiabat nescientibus, Pro quarum annuntiatione, quia apparentes non erant,quia corporalι ter non vadebantur,pro
phetam se dicebat. Propheta inquiens in patria sua honorem non habet. Verbi gratia : Ap
propinquabit tinquit regnum Dei, de Messias iam venit, de sic dilexit Deus mundum, v. si
lium suu in unigenitum claret,& ego sum qui loquor vobii clim,&sicut Moyses exaltavit sesepentem in deserto, ita exaltari oportet silium hominis, ut omnis qui credit in ipsum non pee reat, sed habeat vitam xternam. Haec di huiusmodi res, partim quidem praesente ς , partimque futurae erant, sed corporalibus Oculis non videbantur , & ideo non apparentes erant. Has Ny ' i' ergo res auribus audiendi audire, auribus cordis suscipere, de his praeeunte rationis iudicio 'p'I' non haesitare , credere erat, fidem habere erat. At illi non audiebant, & cum loqueretur, quod sciebat,cum teli aretur hoc quod viderat, illi testimonium eius non accipiebant, licet is a
multa ab eo fieri viderent. Bene ergo non ait tantum, nisi videritis, sed niti ligna & prodi gia videritis, non creditis . Quod prosecto cum acerba ut dignum est ) vituperatione diaeit,
99쪽
quia comparatione illorum iustificati fuerint Samaritani supra memorati, quibus non digna
hantur colari, quia paulo ante apud illos suerat non sine honore, quia crediderunt in eum,non
propter signa S prodigia nulta enim viderunt) sed propter prophetiam quidem credere
coeperunt, qua dixerat mulicii omnia quaecunque secit, sed deinde propter termonem ipsius sanum de verum, multo plures crediderunt, dicentes non quia signa vidimus, sed quia audi uimus descimus, quia ilice sit vere laluator mundi. Nonne ipsi scit et contribules ius maxime audierunt, imo de quotidie audiebant, Sc proinde scire poterant Nonne saltem teistimonia Iohannis satisfacere illis debuerant, quem omnes sciebant esse prophetam Recte igitur hoc ii iis in tempore improperabat, quia Samaritani ut iam ductum est coinparatione illorum de proximo iustificati suerant, imo de omnes gentes paulo post magnifice iusta sicandae erant. Ipsi nanque a fidei atrurii nuntiam degenerabant. Nunquid enim Abraliam propter tigri adc prodigia credidit c Nunquid quando dixit ei Deus: Egredere de terra, de de cognatione Abrahae rua, de benedicam tibi, Sc multiplicabo, atque in semine tuo benedicemur uniuersae cognatio hi a tenes terrae c Nunquid inquam dixit Abraliam, quod signum tu ostendis mihi, quia hoc prae cipis , vel hoc promittis mihi ut credam tibi Quod si obiicias quorundam scripta , quae non sint autenrica, quibus sertur de anne Clialdaeoruni diuinitus educta. s litisie, hCc illi pro ligno potui:le tunicere, dic quae si ita di prodigia Dcus illi escenderat, visidiatiam habens in ignems: proiici intrepidus pei mirieret Quod lignum aut prodigium acceperat,vi Deo saepius pro
mittente semen, in quo benedicerentur crannes gentes terrae, non infirmarctur fide, nec consi deraret corpus suum emortuum, de ii erilem vulva in Saraec Nunquid i alte in hoc pro ligno, siue spei tuae solatio acceperat, Ut ambo grandaevi, ille centenarius, illa nonagenaria,non tenace
rent, aut isti aescerent c Denique saltem hoc, ut barae fictili muliebria id est menstrua neci non desinerent c Ergo deneneres inquit vos, ergo tanto patre indigni, ergo deteriores omnibus alienigenis, qui nisi signa de prodi ia videtatis, non credetis. Se a dicitis : Uisne ut frustra vel leuiter credamus tibic Num credere debemus omm spirituic Te dicente, quod Christias iis, i. iquod illius Dei sis, qualiter expetiemur quod Uerum dixeris c Ad haec inquam: Plane experin Knsio. mini, sed quomodo lex prxcipit. Probate, ted legitime. In lege enim quia i criptum est a 3- q. e lemodo legitis Quod iii nomine Domini unquit lex propheta prxdixit,& non euenerit, sic do minus non est locutus,sed per rumore animi sui propheta continxit , dc idcirco non timebis eum. ito cieae Nunquid autem Sc lex itide non dicit: Si surrexerit in medio tui prophetes, aut qui somni uin re. se vidi isse dicat, de praedixerit ligna atque portenta,&euenerit quod locutus est, de dixerit tibi: Deuter. Eamus 5c sequamur deos alicitos, non audies verba prophetae illius aut i Omniatoris. Eateor o utiij.
inquam quia de hoc dicit, sed de somniatore,de propheta, qui suadet tibi post deos alienos ire,
hoc dicit. Alius locus est,aliud mandatum est prophetae, qui cositetur se in nomine domini ve ni re,dc verum prophetat cum ista professione. Sic enim ait: Prophetam de gente tua S de ιra, tribui tuis,sicut me suscitabit tibi dominus Deus tuus, ipsum audies Vt petistia domino Deo tuo i, iiii in Oreb. Ac deinceps: Qui autem verba eius quae loquetur in nomine meo audire nόluerit,ego '' vlior exiliam. Et subinde: Quod si tacita sua quii cogitatione responderis,quomodo po: lum ui telligere verbum,quod no cit locutus dominus ioc ii abebis signum: Quod in nomine domini propheta ille prYdixerit,de non euenerit, ioc dontinus non locutus est,ieci per tumore animi sui propheta confinxit, de idcirco non timebis eum. Ita et secundum legis madata non per signiciane et prodigia, sed per Verbii Veria experire, ut sciatis o patria mea, quod credere debeas. Verbi gratia: Cum dico tibi: Solvite templa li , 8c ego in tribus diebus excitabo illud, mrocia aptius dico de d icam,quia Occisus post tres dies resurgam, si non euenerit quod dico,hoc Dominus non locutus esit,imo ego qui loquor Dominus no sum. Interim antequa illud i at, cii dico vobis,quod Iolim. , cogitatis mala in cordibus vestris, se cxtera talia cum dico redeuntes ad cor vestrum, si intelli malo gitis ita esse rem in cordibus vestris ut dico, scitote quia dominus locutus est, Sc vera tulit caetera, 'quae omnia in nomine dornini vobis loquor. Sic enim legitime Samaritani paulo ante veri
tate examinaverunt Una muliere praedicante: venite 5 iacte hominem, qui dixit milus innixquaecunq: seci. Quis enim alius nisi dominus Deus occulta cordium perspicit. Alumni legis iapite lege, propheta tam ille qui loquitur quide in note domini,sed mentitur, ille cuius quidem verbii quod locutus est euenerit,sed locutus est in diis alienis,hic in Q d ille pariter cdtemnentur, imo N occidetur. Qui aut & in uomine domini loquitur,& versi verba loquitur,hic timcdus est, huic per omnia credendu est. Sed vos ccontra signis S prodigiis experiri vultis, aliqui imo penecucti signa de ccc loquaeritis, videlicet viii Christus ego sum, si propheta ille ego sum, de quo dixit Hoyses ut ictu est Propheta suscitabit vobis dominus Deus de fratribus vestris, i plum Deut.i . audietis ta nil me, si inquam) propheta ille ego sum, haec ligna di prodigia quaeritis, S rursus Me vel simile quod propter vos stat Romanis signis N portentis illis, lux propter patres ve:iros Marcia facta sunt inter eptis Aegyptiis. Et qui de generationi huic malae oc adulterx,quae tentando hii ius modi signa quirit,signand dabitur,mii lignu Ions .pplieis, i licut ille fuit in Uetre cati tribus diebus
100쪽
RVPERTI IN IOAN. CAP. IIII. diebus Ic tribus noctibus, & tunc demum illo praedicante, triduanam pta nitentiam egit Ninlue
& illa reseruata exaruit cucurbita, quae Obumbrabat super caput Ionae, ita sit silius hominis in corde terrae tribus diebus de tribus noctibus, de tunc demum in nomine eius poenitentia &re missio peccatorum praedicetur in Omnes gentes , illisque rina mersione baptismatis, in nomine patris, de filii de spiritus sancta, dc ita saluatis, iii a Patria mea, haec generatio mala disperdatur. Attamen vobis paucisoquicunque residui in is, qui non tentantes, sed necessitatem habentes signa quaeritis, ligna sient plura, & maiora quam peti is, audiant dites,quae solo auditu con tentae erunt , dc dicant, audiuimus & scimus, quia luc est vere saluator mundi. Igitur cum disexiit et Dominus: Nisi ligna Sc prodigia videritis, non creditis. Dicit ad eum regulus: Domine, descende priusquam moriatur silius meus. J Quid aliud petito diceret medico regulus ille, me dico inquam qui cum iit homo 5 non Deus, Opus habet per temeti plum ad tediuium aegroti
accedere, de tam visu oculorum,quam tactu Venarii, genus morbi dignoscere, oc secundu mor hum antidotum dare: Acceiserat eni in ad dominum, rogans eum vidcscenderet,ec lanaret si lium eius,5c illo diderente: Domine inquit descende, priusquam moriatur silius meus. Videli cet non credebat, iuea ab illo rei uicitari polles, ii moreretur, nec tantam si de aut humilitate ha hebat, ut diceret,velut ille beatus Centurio,qui non erat de lirael: Domine, non luna dignus,υt intres iub tectum meum,sed tantum dic verbo,& sanabitur illius meus. At lesus non dei cedit. sed mansit in eodem loco, de tanqua in Deus, qui omnia quaecunque voluit, fecit,salutatem silio eius sola voluntate,in qua uniueri a sui . potita, resiliuit, de tanquam propheta verbum ver adicit, quo secundum legem pra dictam probari debeat, quia de corde suo confingat nihil. s cenim: Vade filius tuus vivit. J Hoc denique unum idemque dictum,& vera de praeientibus pro phetia est, de si cui ex te ruis luis idem regulus poli modum comperit) imperium vitae est. Uon itat vero, quia de minori miraculi huius parte,id e sit de propia et ix veritate sancti prophetae disgiae secundum legitimam probationem de qua iupra dicium est magni liabiti sunt. Verbi grae
tia: Samuel, tu meo dixit Sauli, inuentas vile asinas,oc verum dixit, quas tamen ipse non inue nit. itemque Helias, qui regi Achab multam pluinam mox affore dixit, A verum dixit, nec tamen il lana opere suo,aut dedit, aut secit. Igitur cum incomparabiliter maius sit opus vitae, revirtutis, de potenti impcrio sacere, bc vero Uerbo annuntiare, quam in us non suae virtutis vero tantum verbo nuntiare, merito generationi malae Sc adulterae improperatur, quia sepul clara prophetarum honorabant, quos patres illorum occiderant, δἰ dominum prophetam verse his blaiphemis inhonorabant, quem N implendo mensuram patrum suorum occisuri erant. Quanta enim maiora his ostendat illis opera, de non crediderunt attamen regulus iste prophe
tiam simul de potentiam operis huius diligenter inuestigans, seram licet, fidem habuit. Sequi iurenim: s Credidit homo sermoni, quem dixit ei Iesus de ibat J Credidit nunc interim ferino
ni eius , paulo poli comperta non sola virtute ieri nonis, ted Ec potentia loquentis, non s-lum sermoni eius credidit,led de in ipsum tanquam in deum Dei silium credidit. Nam de hoc se quitur: T iam autem eo descendente serui occurrunt ei, de annuntiauerunt, dicentes,quia si lius eius viveret .s Iam ex hoc praenuntio scire potuit regulus iste, quodsidetis Iesus propheta esset domini, quia videlicet iuxta legalem diffinitionem, de nihil loquebatur in diis alienis, sed po tius inuitabat audit cro ad dilectionem creatoris, bc verum tibi verbum dixerat de vita filii sui. Hoc linquam scire poterat,etiamsi calia aliquo, vel medicina se absente illata, filius suus conua luisset. Sed non eo contentus luit. s Interrogabat ergo horam ab eis, in qua melius habuerit.IVidelicet scire cupiebat, utrum eodem verbo quo dixerat ei Iesus: Filius tuus uiuit , eodem inquam verbo virtutis suae, salutem portali et, ut aci illium suum febre sugata tam cito redi ret. Sciebat quippe horam illam, di diligenti memoria tenebat, ex industria notatam, certoque tenore apud animum tuum defixerat, ut si hora recuperatae sanitatis illa est et,in qua dixit ei Ie sus : Filius tuus vivit, iam de diuina illius magni prophetae potentia non dubitaret, quod esset
ipse filius Dei, quod esset rex Israel. t Et dixerunt ei: quia heri hora septima reliquit eum febris. Cognouit ei O pater, quia illa hora erat in qua dixit lesus : Filius tuus vivit, dc credidit ipse, Scdomus eius tota J Bene quidem, quod per occal onem unius sit , salus patri, Sc tori domui sacri est, sed quid magnum suit, quod pro tali Uel tanto signo credidit tota domus unius reguli Nora enim signum hoc paruum fuit, per quod se υbique ei se, Ubique post 1, 5c sola voluntate cuncta perficere satis euidenter ostendit. Nam de idcirco ab hoc Euan elista praeteriri non debuit, qui pene sola diuinitatis filii Dei teli imonia , pro causa saepe dicta congessit. Quid ergo tantus hic Euangelista nunc os suum ampliauit , ut declamaret nobis, quia credidit ille, di domus eius tota, nisi quia domus illa erat de incredula huius magni prophetae patria Ipse enim Iesus ut supra ductum estὶ testimonium perhibuit, qui propheta in patria sua honorem n5 habet. Hic autem regulus, de tota domus eius ad hoc luce rationis perduci potuerunt, Vt inuidentiae tene bras euaderent, Sc hominem patriae suae non tantum ut prophetam , ted ut proplieiarum do minum credendo honorarent, dc honorando crederent. Similiter quando conuertit aquas in vinum