장음표시 사용
231쪽
RVPTRTI I N IOAN. C A P. XII. trucidauerunt,cui prophetae in scripturis suis, non solum Iudaicum sed etiam totius mundi ro num promittebant: S idcirco non soli sibi, sed etiam Romanis principibus, eo modo illum
consuluisse Augusti Caesaris aures libenter accipiebant. In crasilinum turba multa,quae conue Derant ad diem testum cum audissent, quia Iesus venit Hierosolymam , acceperunt ramos pal marum Sc processerunt obuiam ei,& clamabant: Olarina, Henedictus qui venit in nomine do/mini rex Israel. a Die illo sabbathum erat,quo dethanis saeta sunt,ea quae nunc Euangelisia narrauit,videlicet textus dies ante solennem vel peram Palcae, id est, tequentem vel peram declinaequarix lunx,qux nunc secundum euangelium in quintam ieriam obuenit. Hic autem dies crastinus prima labbati est,quo dominus Ieiue Hierosolymam intrauit, lautis ante illum quo erat retur recturus a mortuis, qui & iple Iine dubio prima labbati extitit. Non ergo casu, sed secretan .' a. dii positione diuinitatis actum est, ut cum tali honore, vel apparatu laudis, hac die ciuitatem in , meis, iraret, NMI superius iam dictum est, luna decima verus Dei agnus ad immolationem tui decise xanesti m aquarta luna peragendum accederer. Quid enim iocunditas ista, nili prxcomiam fuit octaui deinceps die sciturae eius resurrectionis i piam ergo seriem diligentius contemplemur euangeli cae narrationis. Turba inquit multa,quae conuenerat ad diem scitum, cum audistent, quia te sus venit Hierosolymam,acceperunt ramos palmarum, de processerunt ei Obulam. Rami pal Turba marum mi 'gnia victorix. magnum S mirum spectaculum. Nunc primum parabatur hellum, vitioriae necdum certamen initum,& iam triumphum celebrabant turbae populorum. Nunquid line duc hrt iani sciebant,quod iste sine dubio perfecturus esset victoriam lino nee illud nouerant, h, i , , quod ad preliandum venit re lsrael. Absconditum erat cunctis viventibus,& ab ipsis Apollo- tame e. lis hoc diuinitatis conlilium quod per Pallionem & moriem suam iste rex gloriae destructurus rebat. let eum,qui habebat latoriis imperium,id est,diabolum, vel quod oportet eum pati, S reiurg rea mortuis, S ita intrare ingloriam tuam. Ergo illi tantae laudis concentores,iecundum inici Luci zq lectu eius rei quam agebant,miantes erant S laetemes,id est, hoc ipsum quod exterius praesignabant mysterium ne utebant. Unde iuxta alium Euangelistam, eum dicerem domino icribae &pharisci: Audis quid iii i loquuntur UDQ. Nunquam legis iis,quia ex ore insantium & lactenti ri l. s. uni pellicisci laudem igitur ipse qui pari veniebat, nutu oc voluntate sua tales infantes & lactentes in comparatione icribarum S pharisaeorum, penes quos erat ubertas facundiae, olidui ai ci bus legalis Se propheii cxicientiae: nutu inquam jsuo tales insantes S laetentes commouit, Ut eo modo tibi occurrerent,ut eicismodi ramos attollerent, Ut ite sibi acclamarent,u ita ex ore illo xum, eius quam nesciebat victorix suae perficiebat laudem . Quid enim acclamantes dicebant Oiantia, beneductus qui venit in nonniae donum, rex Israel. Oianna, verbum Hebraeum,com politiam cst ex duobus, corrupto S integro. Salua nanque siue salvifica apud eos dicitur est, At vel O anna uueriectio est deprecantis,quo modo apud Latinos heu interiectio eut dolentis, ct in traiectio admirantis pape . Denique in pialmo centesimo decimoseptimo, ubi scriptiam est Udo Danel aluuiin n. eiac,ocm Habreo scriptum est: anna, ad nay,osanna.Osanna itaque,salua ob secro signiscat, conlumpta vocali luera i, qua verbum prius rei minatur,quod profecto dicitur Osi, pir virtutem luerae vocatis,aqua Uerbum sequens incipit anna, quod metrici versibus ima lepham vocavit,quamuis illi lcripta ni lueram scandentes transiliam: in hoc autem vo boosan na, i litera nec saltem icti hitur, sed sentia loquentium saluo,sunditus iniermittitur. Benedictusvsid θ' qui .enui,nomine domini rex IIrael. Hunc verticulum cum verbo osanna, pro quo ut praedi ij, ita ' et una est,in id braeo scriptum est,anna, a donay,osanna,id est,o dominet aluum me sae. Ue psaldixerar, mocentesimo decimoseptimo, nutu initigantis eos supernx voluntatis,arripuerunt,ubi sic scris ventu pium est : Lenedimus qui venturus est in nomine domini. Propheta, quantum ad statum illum, '' in quo erat ipse, pol uit, venturus est . Hi autem latentes hunc illum, qui ibi praenuntiatus est, . non qui venturus est, sed qui venit inquiunt in nomine domini. in nomine domini, inquam,
Ebrium. id est,gloriamqux rens Patris, non tuam, et hoc nomen habens,quod dominus sit, sicut ipse do' minus pater loquens ad Moy ten, de magno consilii angelo, scilicet de hoc silio tuo: S est in ΣΨoda; quit nomen meum in illo. ita vadens aia bellum contra diabolum rex Israel, id est, rex omni, um .identium deum, vel qui deum videre digni sunt,iam in hoc praefigurauit illud tripudium. quod de victoria eius habitura erat superna ciuitas Hierusalem . Illo namque resurgentea
mortuis, S alcendente in coelum, cantare habebant supernorum ciuium chori, ramos victo
riae subleuando,& regem suum debita cum laude & honore suscipiendo. Nam sicut occiso a' puero David Goliath l hilistaeo, cum reuerteretur, S sacer et caput eius in Hierusalem, egres iae mulieres de urbibus uniuersis in occursum eius canebant in tympanis laetitiae&sistris, sic superato diabolo per passionem Christi, exiturae erant animae sanctorum cum beatis angelis laus i. , dantes S gloriam regis canentes, Uiuentium quoque sidelium multitudines, victoriam eius eii, tuu per totum mundum prxdicantes. Sequitur. s Et inuenit letus a tellum,S ledit super eum , sicut Zacha.s icriptum est Nol i timere filia Sion, ce rex tuus venit,tedens super pullum asinae. J Breuiter hic
attingit, quod cxteri euangelistae latius iam dixerant. Sed quale verbum iam ista breuitas sonuit c
232쪽
nuit inuenit inquit asellum . Magnifice dixit, proprie locutus est,rem Valeter Euangelista di uinus expressit. Quid enim illa,quam latius exieri ut dictum est Euangelisiae narrant alligatio aselli, nisi perditionem 5 captiuitatem significat generis humani, maxime auic gentilis populi Econtra quid solutio illius,quam duobus discipuli si inperat, nisi inuentionein vel aequilitionein notiti designat Pulchre ergo & breuiter quidem, sed proprie I ecundum rem dixit, quia inueniel esus asellum ,& sedit super eum quia videlicet per passionis suae mysterium,saluator Perdicunt inuenit genus humanum,& abacto sessore diabolo,quem asellus ignobilis & stultus, magno de
decore suo nimis patienter portabat,capistro stultitiae infrenatus, de in il abulum mortis ageba tiar:ascendit super eum nobilis eques,& inclytus rex, ut suae nobilitaris eum Participem saceret, Sc in supernam ciuitatem Hieruiale equitatus sui saluatione perduceret. Sedit inqua super eum,
sicut scriptuni est Noli timere filia Sion, ecce rex tuus venit tibi sedens super pullum asins. Hoc in Zacharia propheta scriptum est,quia de passione eius,ad quam nunc tali schemate Veniebar, Zach. v. con sitim lubiunxit : Tu quoque in tanguine teli amenti aeterni eduxisti vinctos de lacu, in suo non est aqua. Sane silia Sion Hebraea gens dicitur, quam hic pro parte electorum spiritustata ctus in hoc propheta consolatur, ut non timeat, sed potius gratuletur, quia rex suus adductis gentibus implet domum, multiplicat filios eius sicut per talem eius aduentu figuratur. Haec non cognouerunt discipuli eius primum, sed quando glorificatus est Iesus, tunc recordati sunt, quia luee erant icripta de eo,& laxe secerunt ei. I Primum inqui quam resurrexisset,primu quam aperuisset illis tensum,ut intelligerent scripturas, non cognouerunt lixe, sed quando glorificatus est Iesus, videlicet gloria resurrectionis de ascentionis, de effusionis spiritus lancti, tunc recordati sunt quia haec erant scripta de eo,icilicet iungerente illis omnia spiritu sancto. Et hoe inquit recordati sunt,quia haec secerunt ei. Quae fecerunt ei Haec utique ut inueniret asellum,imo ut se deret super eum . Sie enim manifeste mali laxus exprimit: quia unposuerunt super eum vini- Μii .is menta sua , R eum desuper sedere secerunt. Etenim ipse quidem asellum, Ubi esset, indicauit,d cum sibi adduci iussit, sed certi ordine mysterii, quamuis ea intentione hoc iusserit,ut desupersederet, & sic iam dictam prophetiam impleret, tamen non nisi rogantibus,& vestimenta sua di scipulis imponentibus,super eum sedere voluit. Hoc ergo secerunt tunc non cognoscentes, sed reuera illud quod tunc significatu ra est per eos nescientes, postmodum ipsi secere scienter. Et enim missi a domino per mundum, ut gentilem soluerent populum cum labore praedicationis, addiderunt inliantiam orationia, ut iuper addactum sederent asellum, id in , credentem in se dominus dignaretur protegere gentilem populum. Si quo minus id faceret, lugebant & de hant infelicis ascili causa ,sicut Apostolus euenire quibusdam Corinthiss metuebar, cum diceret ,.Cor.
inter caetera:Timeo enim ne forte cum venero non quales Volo,inueniam Uos,dc ego inveniara n.
vobis, qualem non vultis , S subinde : Ne iterum inquit in cum venero,humiliet me Deus apud vos, ct lugeam mulios in his, qui ante peccauerunt, de non egerunt poenitentiam super im munditia, de fornicatione, δέ impudicitia, quam gesserunt. Sequitur. s Teii imonium ergo perhibebat turba, quae erat cum eo, quando Lazarum Vocauit de monumento, di suscitauit eum a mortuis . Propterea 3e obuiam Uenit ei turba, quia audierant eum secisse hoc signum. Eorum quae iam dicta sunt, ista coinplexio est, quia Uidelicet quod turbae processerunt obuiam ei taliter conclamando, magnum de verum testimonium fuit silij Dei. Ergo inquit hoc modotesilinonium perhibebat turba, quia erat cum eo, quando Lazarum sui citauit, R propterea obuiam venit ei turba, quia audierunt eum secillia hoc signum. Turbam a turba dissiliatast, tur ham videlicet, quae interfuerat illi signo mirabili, a turba quae non quidem interfuerat, sedau ibi utidierat, de ita cum illis qui viderunt concurrentibus eis,qui illis referentibus audierunt aucta est ha. turba, creuit concurius, multiplicata est laus Dei, multiplicata est gloria filii Dei, in tanta fre- uentia, tali tempore, in illa passialis testi praeparatione : quandos Ut supradiectum est aicen erant multi Hierosolymam de regione. s Pharisaei ergo dixerunt ad semetipsos : Uidetis quia nihil proficimus Ecce mundus totus post eum abiit. J magno tormento congemuerun graui dolore suam adinvicem inuidiam anhelauerunt: videtis inquiunt , quia nil ut proficimus O infelix stipula, hic Deus noster ignis consumens est , dc tu illum opprimendo proficeres: Deficies potius A consumeris quia non stipula ignem, sed econtra stipulam ignis conlumit. Quanto illum pertinacius incumbendo presseris , tanto amplius flammam suae claritatis cumitii detrimento dilatabit. Nihil proficimus aiunt. Vndelioc malum c unde hi gemitus c EOce inquiunt, mundus totus post eum abiit. Non dixerunt tota turba, led totus mundus post eum, videlicet quia& canebant pueri Hebraeorum, &quaerebant sciam primitiae gentilium, Nam sequitur. s Erant autem quidam gentiles ex his qui ascenderant, Vt adolarent in die se
sto . Hi ergo accesserunt ad Philippum qui erat a Bethsaida Galilaeae, ct rogabant eum discentes : Domine , volumus letam videre e d Hoc illos dcterius habebat, quod de domi tota. .no Iesu Hebraei iam acclamabant, dc eundem gentiles quaerebant: quippe qui longe sui seritas, praelago corti livore dixerant: Quo hic iturus est, quia non inueniemus eum, nunquid
233쪽
- rao RVPARTI IN IOANNEM CAP. xli. - in dispersionem gentiu m iturus est, & docturus gentes Gentiles sin quiti erant, & ascenderant
Marit s. ut adorarent in die sesto. Ut vere pauperes ad inagnam magnorum diuitum ianuam acces, serant,cupientes saturari demicis,quae demensa illorum cadebant, imo&tanquam catelli sub mensa dominorum, residua fragmenta colligere venerant. Quantam enim redolet humilita tem quod dicitur,quasi stantesὸ longe Domine volumus Iesum videre Quomodo confractum cor habeant erga dominum dominorum,cum interces rem ambientes,lerusi domini vocarent
dominum s A ndreas rursu ira & Plulippus dixerunt Iesu. J Prosecto non leue erat, pro consue. tudine,hospites testamc morum promissionis spem non habentes,incircuncisos homines admit/ii, saltem ad videndum dominum Iesum, cuius aspectus vel praesentia nauseantibus Israelistis venerant in fastidium : quippe qui meminerant se audisse ex ore domini dicentis: In viam genitum ne abieritis. Quid ergo pa uperibus, id est, humilibus istis mitis S humilis corde roi ponderit audiamus. t Respondit eis Iesus dicens: Venit hora, ut clarificetur filius hominis.lvenit hora inquit, qua v t gentes videre possint silium hominis, clarificetur ipse silius hominis, Piniti clarificatione videlicet re turrectionis N ascensionis, necnon effusionis spiritus sancti. Ex tunc enim , id est, postquam iuxta Psalmistam exultans vigigas percurrerit viam suam,& sicuta lumino coelo egre Isio eius, ita &occursus eius fuerit utque ad summum eius: Ex tunc inquam H,. i. sicut sol omni mundo erit conspicuus, nec erit qui se abscondat a calore eius, tunc incipient genγtiles isti videre me scilicet illuminati side, implebiturque illud quod icriptum est. Quasi erunt
me qui ante non interrogabant me,inueneruν me,vel iuxta septuaginta interpretes, Palam a parui lus qui non quaesierunt me. Sed quisnam erit modus clarificandi, vel quae causa effectio tantae claritatis c Ait: s Amen amen dico vobis : Nisi granum frumenti cadens in terram, seruum fuerit, ipsum solum manet. Si autem mortuum tuerit, multum fructum aiferi .l lam ad hanc vocem, qua dixit: Venit hora ut glorificetur filius hominis, exultare poterant desidera totes regni eius, sicut Apostoli, multum desiderantes gloriam magi siti: exultare inquam poterant, tanquam consessuri ad dexteram de ad sinistram magni regis, in illo terreno solio in Did , praeierum quia nunc fuerat rex Israel acclamatus a turbis, ignorantes quod hic necessariuι esset modus vel ordo clarificationis, Ut altitudinem claritatis praecederet humilitas passionis. Idcirco congruam similitudinem confestim intulit. Doctrix siliorum suorum sapientia Dei, vo lens ostendere nihil incarnationem mundo profuisse, nisi per passionem suam redemptionem eius acquisierit. Interpositae autem affirmationis causa, qua dicit: Amen amen dico vobis, eo rundem discipulorum tarditas est, quam manifestius ex caeteris Euangeli liis agnoscimus, apud quos dicente domino, quod Oportet eum Occidi, S tertia die resurgere, a Tumens eum Petrus,
Hii . . increpabat illum dicens: Absit a te domine, non erit tibi hoc. Etenim hic de illic eandem de diloctione anina x,& de persecto eius odio dat lementiam,cum dicit illic: Qui enim voluerit animam suam saluam sacere, perdet eam,& qui odit animam tua in hoc mundo, in vitam aeterna custodit ea. Habebat enim domini de magistri tui dilectione quide, sed non secundum scientiam . Pr pter quod eidem Petro,cum ut praedictu est , colitium dare velit sapientiae Dei contra salute sua
S nosittam: Vade inquit, post me Sata nas, non enim sapis qui Dei sunt. Satanam,id est,aduersa rium vocans illii,eo quod Voluntati diuini carnali aduersaretur voluntati. Igitur propter disci pulorum sensum eatenus carnalem hac edixit cir firmamento veritati similitudine: Anien amen Crina dico vobis nisi granii trumenti cades in terram mortuum fuerit, ipsum sola inanet. O granum oum in frumenti nostrae spei residuum , nostrae inopiae solacium, de terra tua, quam benediκisti domine feci liter exortum. Etenim secundum naturam, quam de terra inpiit Uirginea,recte grano fra menti se a s limilauit is, qui de coelo venit filius Ue., qui beat cri angelos immortaliter paicit. Vn de autem sibi necessitati testatur esse cadendi in terram, vel moriendi inde videlicet,quia nisi cadens in terram mortuum fuerit, ipsum solum manet uasit mortuu fuerit, nullum fruitum arsert. Ergo non idcirco moriturus est filius hominis, quia peccati vel mortis debitor est, sed ob hoc ut una mors eius multorum vitam seu illicet: sicut gra num frumenti non iacirco proiicitur
in thrram, quia vitiosum est, sed quia sic proiectum, cum fuerit mortuum, id es, a solido vigore
suo per humorem terrae deiectum, riarius germinando resurget, dc multa secum xraria reseret. Eat igitur hoc frumenti granum, S mortificetur infidelitate iudaeoru , v c proiectu in sepulchro revire icat, S multiplicetur fide populorum, sicque multam in horrea cocti messem reserat: quosi mori noluisset, solum se recipere potuerat, quippe qui praeter veritatem carnis nihil commu c αῖ ne habebat cum spinis S tribulis, quas terra iri opere Adae maledicta germinauit. Hoc enim fecit , inquit Apostolus Petus, nobis relinquens exemplum, ut sequa inur uestigia eius. Haec
enim Meuigia scquentem, ita aeterna sequi contem iter. te, perditio conlccutura est. Hoc est quod
sequitur . t ui amat animam suam, per sce earix. 5 qui odit animam suam in hoc inudo, in vitam aeternam cuit odit eam. J Pitus dii finiendum e Te secundum verba,vel intentione domini,quid sit odille animam sis quia videlicet loge distare oportet ab illo odio, de quo sanctas ipsius i piri tua
P l. io. dicit pei Os David. Qui autem diligit iniquitaxem, Odit animam suam. Discipulis Ultrist 1 odiise
234쪽
COMMENTARIORVM LI p. x. e; ianimam suam est,sic se habere inter eos qui se angustiant,ut habeantur in derisum & In Lmilitu dinem improperit, ut insensati vitam eorum aestiment insaniam , desinem illorum sine honore.
Apud senium nam .p illorum odium animae esse videtur,dulcedinem viis praesentis non amare, in pace propter Deum ,speram vitam eligere, in persecutione propter eundem cruentam mortem appetere. Item eisdem odium patris vel matris filiorumque videtur esse, naturalem illo cum ad ectum Deo postponere: cum discipuli Christi non omnino careant bono naturae amore, sed negligant eum melioris comparatione. itaque secundum sensum talium , qui amat animam suam,perdat ea de qui odit animam suam in hoc mundo,in vitam aeternam custodit eam. Ecce primum illud granum frumeti,quod cecidit illo tempore in terram, de mortuum est, multum fructum attulit, quia videlicet tot de radice fidei suae grana protulit, quot animas per baptii itium in mortem sibi consepultas in nouitate vitae germinauit. Cuius germinis gratiam longe ante lia ac prophetico nare Praesenserat, cum diceret: Ecce odor silii mei, sicut odor agri pleni, quem benedixit dominus. Sed vide ne cum granum esse debueris, palea sis. Quomodo in quis V tique male amando animam tuam, eo videlicet amore, quem culpans Apostolus , dc i ii .erunt,inquit,homines seipsos ainantes.Tempus belli est, tempus persecutionis urget,& in hoc ' 'tota contentio est, ut aut pro Christo animam tuam quasi vilem & odiosam effundas, aut re tinendo illam, Deum tuum, Christum tuum saluatorem perdas. Ait ergo: Qui animam suam, id est qui dulcedine vitae prssentis illectus,data optione ut aut eandem vitam amittat,aut Chri sium deneget, adeo pretiosam habet animam suam, ut eam Christo praeponat, magis eligens offenso Christo Uiuere, quam dilecto mori: hic utique sic amando animam suam perdet, id est, in aeternam perditionem mittet. Et qui odit animam suam in hoc mundo, id est, cui odibile est negationis hristi, hoc habere pretium, ut vivere sibi liceat in hoc mundo qui, inquat animam suam lic odit,Ac pro amissione auri quod Christus est γ vilius argentum, imo miserum lutum, quod in comparatione Christi anima sua est,retinere abhorretallic utique in vitam xternam cu stodit eam,custodia L hrilii sempiterna, qui sibi huiusce odii causa est. Forte dicis : Ists viae dii caesunt. Quo iure vel qua lege hoc exigit, ut ego animam meam odierim Ad haec, inquit. Si quis mihi ministrat,me sequatur.J Cum inquit, ego in hora quae nunc Venit, ea via vel or dine clarificandus sim, ut prius ponam animam meam pro salute multorum, sicut granum frumenti cadit in terram de moritur, ut multum asserat fruetum: non aequum est,υt is qui meum se profitetur ministrum, Sc ad hoc tendit, quo particeps meae sit clarificationis, animam suam ni imum diligens, a proximorum utilitate abscondat,& illuc peruenire velit sterili oti,quo labo xiosa fructificatione peruenturus i um ego.Non ita fiat, sed qui milii ministrat,me sequatur. Quis aut mi
autem mihi ministrat,nisi qui meum in ironte vexillia qui meum in ore suo verbum portat,qui hi mini- mea manibus de ore conficit vel tractat sacramentac ille ergo quisquis est, me sequatur id est, me β μ' imitetur. In quo In eo videlicet,ut si talis illi hora ingruerit, qualis nunc milai,de qua&pau Io ante dio,venit hora ut clari licetur filius hominis, malit propter me cadere in terram oc emori si ut seminatur granum frumenti,Mt bono exemplosit proximis suis, quam negando fide mi insteris sui, cedere persecutori,& sic palea potius eas,quam granu Se leui veto circunferri. Si au te desuerit tempestas persecutionis. tunc quo erit animam tuam, abneget voluntatem pro
priam, abhorreat de suffocet cocupiscentiam suam, talemi te,quale suisse meminit,odeo habeat de in prosunda poenitetiae fossa abscondat. Iubet nano dominus in lege, ut G egreditur quis ad Deutiis requisita natur mittat paxillum in baltheum Sesossia numo abscondat qus egesta suerint. Hid enim illa egestio desina,mystici, nisi veteris vitae abrenuntiationem significat c Vtil in castris Israel militanti,id est uxta alios euangelistas, prslata cruce Christum sequenti, egestionem suam abhorrere, Se eam ne aliis puteat defodere, est praeteritas animae suae concupiscentias odisse , de eas super ducta viis melioris honestate, Dei & hominum oculis abscondere. Igitur non sicut putauerunt quidam maligni atque peruersi, sc in semetipsis crudeliores de sceleratiores homi cidae,a semetipso debet occidi qui sequitur vestigia Christi, sed in persecutione quidem violen tiam mortis ab alio perpeti, in pace autem ecclesiae carnem suam crucifigere cum viti s S concupiscentiis Sc hoc modo Christo ministrare d est, liristum sequi. Attende nunc vim sint como Rom. s. dignae pastiones huius temporis ad suturam gloriam quae reuelabitur in huiusmodi ministris. Ait enim: s Et ubi sum ego illic Ze minister meus erit. J Sed quid magnum videri poterat eis qui haec audiebat,esse cum illo. Vbi ei im erat cum haec diceret Utiet in spinoso agro huius mundi, Vnum erat Sc nudum granum frumcti, iam iam casurum id terra Ze moriturum,sicut paulo ante dixit. Audi ergo quod i equitur: ἱSi quis mihi ministrauerit, honorificabit eum pater meus. J Haesentinia suscepta cum eo,quod paulo ante dixit, venit hora ut clarificetur silius hominis,& quod postmodii dicturus est , pater clarifica nomen tu dec. no leue intelligitur esse cu eo,no paruit esse honore intimatur, esse cli silio Dei non vile esse clarificari cum aeterni patris Unigenito. Sed hoc sensu inquis,videbatur ita debuisse dici,dc ubi ero ego, illic θc minister meus erit. Ad lisc inquam
Quadoquide hic loqueretur,adhuc in angusto erat de turbabatur,sicut dc paulo post dicturus est, V ij nunc
235쪽
:3: Rx PERTI IN IOAN. CAP. XII. nunc anima mea turbata est sed adeo prope erat sinis angustiae, ut recte iam alias diceret se esse sicut in alio loco ia inquit,tio I una in mundo, videlicet propter vicinitate exitus sui tune in statis,
i ' cu loqueretur uti et passibilis,& adhuc mortalis inlioc mundo. Ergo ubi turn, ua quit, scilicet in regno meo in quo poti modii ero, illic deminister meus erit. Unde & in cxteris euangeli sitis G serecb. .'.' eadem dixti set de odienda anima,qus nunc in isto dixit continuo iubsecutus: Amen, inquit, o vobis,sunt quida de luc stantibus, qui no gustabunt mortem,donec videant siliu hominis venien tem in regno suo. In quo viii cegno suo tuc visus est ab illis, quando post resuriectionem sua omnibus diicipulis suis manifestus apparens, gloriam sux immortalitatis in multis ostendit argu i sui. . mentis,& quadragesimo die inc tu ascendens, Iam captiuitatem rex victor, i : triumphus &ο r. regnans captura duxit. Cuius videlicet regni sua gloria tuc praesignaui quadO die oct a uo post ii GR. 6q. Ia dicta in monte transi guratus est, allumpto Petro, simul in Iacobo & Ioanne illiis Zebedaei, igitur labor priseniis nunt sterii nullo modo codignus est ad sucula gloro vel honorificentia pater o nx remunerationis quae quia verbis no potest xplicari, hoc solii dixisse cotentus est,& .hi tum ego ilicta num iter ineus eruui quis milia ministrauerit, honori sicabit eu pater meus. Quid ergoosili hominis,quonia venit hora ut clariticeris moriedota risus indo, sicut granu frumenta cum Mati is multo fructu nostrx salutis Ait: Nsic anima mea turbata est . Sed Ad dica pater talui sica me exm l. hac hora. Sed propterea veni in horam hanc. Pater claris ea tuum nomen. J Vmus eiusdemq: Iesu Christi, cidi hicis iecundu vir anq; naturam se habetis, veri, sunt lisc uxin qu in alio dicit Euageluia. Spita usudent propius est,caro aut infirma. Na cla caro infirma eii, nuconquir,aia meatur ε od. . Data est. Coepit F Ut alitis evageti: ta refert, pauere & taedere,R triliis esse vi Q ad morie. Etenim η' se hic quide aia, illuc aute caro .p tota hominis ponitur subdantia, licut in Exodo de rotis honuni bus diastum est, qui adest edit iacob in Aegyptii in animabus septuagintaquin ,&ecdtra caro in Propheta dicente,& videbit ois caro salutare Dei, pro totali in is substantia posita est. Igitur iecunda vera hominis natura qua S Eutices a diui talis natura cosumpta luisse putauit, & multi alit,in Christo negauei unt ei telas reiici nunc ait, ala naea turbata est. Et adiecit. Et quid dicam Lucri. Tan in diceret: Coartor enim e duobus hinc hortante maxima xliaritate animam. pro amicis nere,illinc urgente trepida carnis infirmitate calice istu transilire . Pater, inquit, latuitica me exm O . hac hora. Haec infirmae carnis pauida vox est, ct est par ei quod alibi dicit: Abba pater, si possibi
te est,transfer calicem istum a me. uia vero spiritus propius est,cbulat statim Voluntati carnis,
S dicit: Sed propterea veni in hora hanc. Ac si diceret: ipse sibi infirmus & sortis,pauens Sc sidens filius Uei,& si lius hominis. Sensus quidem vel infirmitas carnis appetit, ut tu pater saluisices me
ex hac hora, transferendo calicem ilium a me. Verunt a me noti .ea, sed cura.no humanae voluta Lis,l ed diuinae ronis voluntas fiat: quia propterea in hanc horam v eni, propterea de coelo ad terra deuendi, propterea quieram Deus immortalis, actus sum homo mortalis, pterea nunc an gres
psit , ii in sum ciuica id, ubi paulo ante collegerunt aduersum me cocilium musices bc Pharilsi, ut perseuerarem ac F ad morte,morte aure crucis. Igitur o pater pro voluntate tua clari sica nos tuu in hoc videlicet,ut sicut paul o ante dixi, granum frumeti solum no maneat, sed cadat in terra ocmoriatur,ut muliti tructu aisserat.Tuum,inci,no , illud scilicet, quo te appello, cu dico pater, qd nonae lux perions a priuin est, modo tu dicto clari lic.i pater Ut scia i mundus,unde tibi hoc ut voceris aut sis pater. t V enat ergo vox de coelo, dicta: Et clarificaui S iterum clarificabo.) Quare ista Mox paterna de cGlo Venerit,ipse post modii filius edicit,ad que ipsa vox venit. Et clarificauim it, subaudiendum est semel, videlicet pro eo quod sequitur & iterum clari scabo. Si enim de multis quati huic unJ clarificationibus dixisset,& clarificaui, profecto absin adverbio, id est te rum,dicere iuniceret S clarificabo. Duas ergo certas clariticationes pate si nois intestigi debere manifestum et t. Nec qualet cuia 4 clarificationes tali in tepor tali pro caula ali per te per sona, oce no cuiuscunq,sed voce patris, voce in P, rio undecuri sed de cocto veniente pronun tiare decuit. Igitur duae, quas hoc loco intestigi oportet, clarificationes silis ii quo sine dubio ela Colosti ruicatur nome Patris,ilis iunt, quas Apostolus ad Colos senses exprimit his verbis: Qui est imago Dei inuit ibitis,primogenitus omnis creaturae, quia in ipso codita sunt uniuersa in coelis & in ter ra, visibilia de mullibili Litue throni, siue dominaticlas,sive principatus, siue potestates:Omnia peripium S in ipso creata sunt,& ipse est ante omnes,& omnia in ipso costant. Haec de prima clar si catione,de q nunc pater dixit,& clarisca a Sequitur Apostolus,de secunda cIarificatione de qua itidem pater, dc uera clarificabo inquit. Et ipse est caput corpinis ecclesiae,qui est principium pri . mogenitus ex mortuis,ut sit m Omnibus ipse primatu tenss, quia in ipso complacuit Omne plenitudine habitare,& per e in reconciliare in ipsum, pacificans pςr sanguine crucis eius, siue quae in 7 terris siue quae in coelis sunt. Sic iterata clari Matione filii, ad quem relative dicitur pater,clarisi catur hoc ipsu in nomen , quod eit pater , dum per quem omnia fecit larissinio creationis opere Per ipsum omnia restauret,clarusima per sangi unem eius restauratione. De hac ipsa clari sicatio nis iteratione ii te alibi,clari sica inquit tu me pater apud temetipsu in ,claritate qu habui, prius'
quam mundus esset apud te. Sequitur: Turba ergo quae stabat oc audiebat, dacebat Tonimium lactum
236쪽
COMMENTARIORVM LIBER X. 23; factum esse. Alii dicebant: Angelus ei locutus est. J Quantum ad exterius miracula magnitudo
vocis,quae de cocio Uenit, per lioc intimatur, quod turba putauit notum ellia tonitruis: quantum vero ad interius mysterium diuersus audientium sensus. Ali vero dicebant: Angelus ei locutus nanque est,illud significat,quod prs nuntiatae clarificationis sonum qui in omne terram exscurus erat,no omnςs eodem sentu accepturi essent. Na sicut Unam eandemq; voce, alis putauerunt sitisse tonitrua,sonu videlicet horrificii, iii quo nillil est intelligibile: alii locutione angelica, in qua utiq; cusensu rationis dignitas eat naturae, lic Unum idemcp clarificationis Chri isti Euangelium,alii sicuC stultitiam, alii accepturi erant ut Dei sapientia. Vnde Apostolus: Nos autem p r sdicamus Iesum c Coriti Christum crucifixit, ludaeis quide icandalis,gentibus aut stultitia psis aut vocaris Iudaeis,& gen tibus Christu Dei virtute N Uei sapientia. Item: Verbii enim crucis cinquit pereuntibus quidem ibidenustultitia est, laus aute qui salui fiunt, id est, nobis,uirtus Dei e sit. Bene ergo diuisis ieni ibus, alis cre putile tonitruum, alii dicebant locutum fuit se angelum. Respondit Iesus: Non propter me laxe vox venit,sed propter vos.J Non inquit Ut scire ego, quod ante ne iciebam, UOX hxc Uens ,qui Pe qui ec paulo ante dixi: Venit liora ut clarificetur illius hominis, sed ut credatis nunc quoque coelesti test imonio confirmati. Quid autem tibi vult illa clarificationis sponsio et certe qualis erit ipla clarificatim Audite iam. I Nunc iudicium est mundi, nunc princeps liuius mundi ei licis turi oras. J Totum fructum , quem supra de grano frumenti mortificato multum prouenturum esse dixit,liis duabus clausulis comprehendit: Nunc iudicium est mundi, & nunc princeps huius mundi Nicietur soras. Notandum quippe,quia duo distincte atque disiuncte dixit,iudicissi mundi,ta eiectionem principis lauius mundi. itemi notando,quod tempora ver ru Varia uerit, etenim nunc est iudicia mundi,tempore prs lenti: Sc nunc princeps mundi liuius eiicietur foras, staturo te pore dixit. Nihilominus 5c hoc sciendum,quia duos inudos vult intelligi, id elicet alterum iiii micum, de alterum reconciliatum: siue alterum damnatum, alterum talua cum: dum dicit pri Tno sine articulo ludicium est nitidi, secundo aut signanter cum articulo: Princeps inquit huius
mundi. Quod ergo iudicium mundi,& quae est eiectio principis huius mundi: Vtiet prssens patias ipsius, qui hxc loquitur donum nostri Iesu Christi, iudicium est mundi, id est, saluatio disce
nens a reprobis uniuersitatem electorum, qui fuerunt ab initio seculi, vique ad horam eiusdem Pallionis. Eiectio vero principis huius mundi,qui principatum tenet in cunctis amatoribus muri di ,reconciliatio gentium est electorum n quibus diabolus per idololatriam inhabitat,ante s spe dictam clarificationem eiusdem domini nostri. Etenim mox ut consummata est, qux tunc agitabatur passio eius,factum est iudicium mundi,id est, iure vici oris toluta est captiuitas tot ius,qui illum apud inferos expectabat sanctorum populi. Futurum autem erat, ut post resurrectionem S ascentionem eius, sanctes: spiritus effusionem, princeps huius mundi e ceretur foras de cordi bus,imo de de templis gentiu vel delubris, ita ut florescente si de conuerterentur in altaria Cliri Lue usti Recte igitur cum dixit set praesenti tempore: Nunc iudicium est mundi, statim in futuro sub iunxit: Nunc princeps huius innitdi eiicietur foras. Tanquam diceret Hactenus sortis armatus custodis atrium suum, di omnia veluti iure victoris in pace polledit, quae audaci latrocinio vel serpentina fraude surripuit. Nam ex quo primum homine captiuauit, non fuit de Uniuerso genere humano,qui illi in iacie resisteret, qui Vocaret in ius, qui de inuasione eius lite in iudicio pro Poneret. Sed nunc sortior illo superuenit, S propos ta causa quaeritur, cuius esse debeat atrium mundi, quod ille forti, occupauit, et spolia de arma in quibus ille considit. igitur nunc iudicium eii munal, dc hoc scio, quia principe mundi huius eiecto soras, Victor qui superuenit, cuncta eius auseret arma, tollet cic di lipabit eius spolia. Quomodo siet iudicium hoc Quis erit victore Quis ille est fortior qui regnum recipiet, principe mundi huius foras eiector Ait: LEt ego ii ex altatu, suero a rora, omnia traham ad meipsum. Hoc autem dixit, significans qua morte esset moriturus. J Hoc est ait iudicium, de hoc modo princeps mundi huius eiicietur foras . Ego si exaltatus fuero a terra, id eit, si obediens fuero patri Usque ad mortem, mortem autem crucis: Phili. i. si inquam exaltatus fuero imo cuin exaltatus suero,nec enim mihi dubium est,quia sic ex alia
hor&lic lublimabor, tunc exurgam aduersus mundi huius principem diabolum , S victo illo omnia traham ad me plum. Quae omnia ζ Vtique electa , sicut caput tuum omnia sequuntur membra. Omnia inquam, id est, uniuersam sidelium turbam, sine obseruantia vel dii cretione Cololsersonarum aut officiorum, ut sicut Apostolus ait γ non sit ibi maiculus neq; foemina, gentilis Audaeus, circuncilio Sc praeputia tn, Barbarus 8c Scytha, seruus Se liber , sed omnia, bc in omni hi Christus. Potest tamen non lotum de gratia , qua solummodo electa trahit ad seipsum , sed etiam de potestate dictum recte intelligi, qua non solum electa, ita etiam reproba omnia ad se seri Uium traxit,quia videlicet iudicium potestas faciendi, quam pater silio suo dedit, quia filius ho
minis est mne genu curia auit tibi,ccclestiis,terrestrium Sc infernorii, scilicet ut omnis homo, siue honus, siue malias potestati A imperio eius subiiciatur,& oes ab illo secundu merita tua iudicen tiar, nec niti ab eodem tilio hominis , qui in cruce exaltatus est, ipse diabolus videntibus cunctis
sit praecipitandus. Quid igitur congemiscitis Pharisaei, dicentes ad vosmetipsos: Videtis
237쪽
αῖ . RVPERTI IN IOAN. CAP. X D. quia nihil proficimus, ecce mundus totus post eum ab li,quasi postquam hunc siliu hominis occisederitiη, nemo post illum abiturus sit Exaltate quam lmyus illum a terra,& pala siet vobis quantum profeceritis,illo dicente, palam laciente per signa sequentia: Quia data est nulli omnis p
Natali. testas in ecclo dc in terra. Hoc utio non ignorans, lainin praenuntians: Et ego inquit, si exaltatus suero a terra, omnia traliam ad me ipsum. t Rei pondit ei turba: Nos audiuimus ex lege, quia Ultrisius manet in sternum: quomodo ergo tu dicis, Ortet exaltari silium hominis Quis est istes
usi, si lius bonarius a Nonne ergo sicut claudi, ita di monoculi estis o ludaei di in via ana solam parie vise dc tis Nunquid enim hoc solum dixit,quod exaltandus esset a terra,& non addidit quod omniat, tali traheret ad seipsum Quare ergo hoc solum aduertistis quod sigii sicaret se ei se moliturum S c
quos tu. tiali sitis cum eo quod tellificatur lex , Christum manere in aeternum Nempe quod est,& exaltari exo . Christ si a terra, Nomnia trahere ad seipsum, hoc est, ct mori Christum, & manere in xternit. Sed N Unde nunc vel hoc iplum tam cito aduertistis, quomodo dixisset: Oportet exaltari siliu homii U. nis Denim alio tempore cum item dixisset: Cum exltaueritis silium hominis a terra. tunc magno ' sceris quia ego luna, nihil tale, quale nunc obiecistis, sed nec ullo modo quid diceret, vos intelle Nila ei gnificaliis. Vnde ergo, nisi quia paulo alite collecto concilio pontifices S Pharisaei conum lium x obit cum desinierant, non totum ut interficerent , ted hoc etiam Ut exaltatione crucis in terficerent eum lia in non mirum vos illud in verbis eius intellexisse,quod inlidiantes in abscon dito conscientis cubili cogitabatis sacere. t Dixit ergo eis Iesus. Adhuc modicum lumen in vo his est. Ambulate dum lucem habetis,ut non tenebrae vos comprehedant. Ille inquit filius ii minis Christus est, S istut audistis ex lege, manet quidem in aeternum, ted ne auria peruenit illuc, ubi immortaliter at et impassibiliter manet in aeternum. Adhuc modicum lumen iii Mob:s est, dum ex scriptura legis lucente cognoicitis, quia Christus manet in sternuin ,sed hoc vobis deest, S hoc non videtis, quod ipla exaltatio quam dixς transitus aristi e si in regnum xternum. Vos
ergo dum lucem habetis, dum lumine veritatis licet uti, ambulate,ut vos quo ad Christi aeter IoaΠ-S nitatem perueniatis, venient enim tenebrae mortis, in quibus iam nemo ambulare possit,ssicut alio loco dixi: Veniet nox in qua nemo possit operari. Per hanc moram lucis,id est, viis praesen iis, acat quxrcre eX lege totam veritatem Christi, videlicet quod in aeternum quidem mancat, verunt a me ad ipsam xternitate non nisi per Ulam pastionis S mortis aicendet. Ambultate in q, currite,& perficite ante. D tenebrs exteriores vos iaprehendant. Na post cursum vitae praesentis, nulli accedetur lucerna scripturam,unde peruenire pollit ad Christu manentem in aeternu. Hoc
est qd sequitur. s Et ambulat in tenebris,nescit quo vadat. J l enebrae Des sempiterias sunt apud
inseros, de quibus dixerat: Ambulate dum lucem habetis, Ut non tenebrae vos ccprchedant,quae Ηςb videlicet remit fas manus,& genua coprehendant dissoluta in quibus tenebris quai quis ambulat, nescit quo vadat. Unde dicit Ecclesiali es: Quodcunque potest manus tua sacere, instam er Ope rare,quia nec opus, nec rario, nec scientia, nec lapientia erunt apud inferos, quo tu properas. Cui
sinule est quod dominus subiungit. L Uum lucem habetis credite in lucem, ut silii lucis sitis. J- ' Quid aliud clamat propheta cum dicit:quxtite dominum dum inueniri potest,inuocate eum dii prope est e Dum lucena inquit habetis, id est,dum in hac vita estis, ubi legalem ac propheticum
sermonem,tanquam lucernam in caliginoso loco lucentem habetis, per quam veram luce Chri si iam inuenire potetiis: credite in luce, Uti in lucis litis,id est,ctedite in Christum, ut illic, ubi sicut audistis ex lege, Chri utus manet in aeternum adoptionem filiorum Dei habetes, vos quoqcum illo in aeternum maneatis T Haec locutus est les ias, S abiit, & abscondit se ab eis.J In caeteris Euan Hat.1 . gestitis mam teste habemus,quia post iam dictum ingressum tuum in ciuitatem, erat duces quoti LM i die in templo, luc autem quati diuersias ab illis ab it linquit Jc abicodit se ab eis. Quid igitur nivmystice excaecationem illor si annuit. Etenim abi contionc eicit modi, id est, excaecationem illorus e
signitica se, teque mi latis declarat serie lectionis. Sequitur enim. Γ um aute lata signa secisset cotui si ra in eis, non credebant in eum, ut sermo impleretur Esaiae, quem dixit: Domine, quis credit ait dilui nostro, , brachium domuit cui reuelatum est aQuid nan a est non reuelatum illis esse braclitum domini, iiiii hoc ipsum, quod maius te exprimit Euangelisia , cum dicit: abscondit se ab
eis. Hoc prophetae querulotuin vaticinium,congruo latis tempore ab Euangelistas umptum est. Cum emta, Ilic diceret propheta, clarificationem filii hominis,qua clarificandus erat in genti sivi supra dictu in est, di incredulitatem ludxorum, de qua nunc di fium est, quia cum tanta signa sectilet coram eis, non credebant meum, spiratali Ocialo praeuidebat, sicut totus prophetaeio et tu . cm aperte indicat: Uixerat enim. iste ai pe nec gentes multas, super ipsum continebunt reges os suum quia quibus non est annuntiatum de eo, idebunt: de quibus non eli annuntiatum,con templatiliarit. Haec de iupradicta truciaticata ne gentilium. Sequitur de excaecatione Iudaeo rum , quoa hic porii iam ea telii monitana: qci:, creatait auditui nostro, S bracilium domu i cui
reuelatum est c Brachium do uti appellat hic filium Dei, quia videlicet licui operatur quis dbis hi Vel pra ita tiaran biachio tuo, ac cuncta iecit, di diabolum oebellauit Deus insilio tuo,in verbo
dicti uti suo. Quod ii quaras ab eodem pro ela, in quo non sucia. reuelatum , vel in quo fuerit a sconditum
238쪽
COMMEN ARIOR vM LIBER X , i. 23ssconditum, statim subiunetit: Et ascendit sicut virgultum coram eo, 5c secut radix de terra litie i I
ii. Non est ei species ne in decor,&e. Quibuς verbis tabiliter declamata passione domini, rursus gentilem, ad quam fructus peruenturus erat eiusdem passionis, heatiscat dicta ita : Laeta reste
rilis quae non paris,&c. I teni Euangelista subiungit .s Propterea non poterant credere,quia iter si dixit Elaias: Excaecauit oculos eorum,de indurauit cor eorsi,ut non videant oculis,& intelligat ' corde & conuertatitur,& sanem eos .sHis inquam subiunctis prOPlinicae scripturae testimoniis, satis euidenter demonstrat euangelista ,cur ita dixerit Et abscodit se ab eis. illud aut i poteit d. ν ἡ educi,quanta seueritate habitator huius loliannis spiritus sapientiae dicta sua diget serit. Qualis scientia enim tuta ratio vel causa est,quod quali quaereres, cur se abscondit dominus a ludaeis, vel quare DU, Runo credebat in eu ludharta iubiunxit,ut impleretur serino Haix,quedi E Amplius aute cum adlluc addit: Propior non poterant credere,quia iterum dixit Elaias: Excaecauit oculos sorii, .im in S indurauit cor eorum. Nunquid eandem quaestione quam ipse mouit, latis absolutam esse pu- ierat. tauit Vere enim cum nemo quaereret ab eo, cur in dominum non credidissent ludaei, quAsitione
in gente ipse ultro comouit. Nam vi F hodie nocessant homines disputare de prisci etia vel pis destinatione Dei,nec desunt peccatores,inu ieipso; excusare audetes, dicat se idcirco bonos elle posse, quia Deus malos fore praesciuit de praedestinauit. Quibus ita se exculantibus, deum paccusantinus, istud insipientiae suae Patrocinium placet, quod in praetenti loco Euangeticae au ilioritatis scriptum est: Nisi praescientia vel pr.edestinatio Dei inquiunt Voluntatibus liOniinu st smis vim faceret, tantus Euangelista, sic Sc iic non dixisset. Sed talibus tam Φprxiumptu iis dii in so eon. cursoribus iudiciorum Dei de viarum eius,nihil aliud respondere dignit arbitratur Paulus apo/ ria curistolus quam hoc: O homo tu quis es qui responcleas Deo Nunquid potest sigillus dicere ei qui se finxit, quare me fecistii ii cc Etenim talibus hoc loco hic Euangeliita eode spiritu respondet O 'praemii libet non credebant in eum,ita subiungens,ut sermo prophetae impleretur, ii cmq: propterea non credere, quia iterum dixit Esaias. Ipsi enim qui sunt qui res podeant Deo, vel quibus de diuinis nidiciis reddatur Ulla ratio. erum eis qui mites suiu,5c spiritu pietatis bene diis o sui ad audiendu Sc A postolis praedicto loco subsecutus, prosunda dare ratione incipies: V olens sinquit) Deus notam sacere iram,fc ostendere potentiam suam, sustinuit in multa patientia vasa irae apta in interitum, d c. Scipse Domitivis in alio Euagelista Consteor inquit tibi pater domine coeli d terrae, quia abi condisti haec a sapientibus, o prudentibus, de reuel alti ea paruulis,liapa Nattas, ter, qυia sic placitu suit ante te. Causam effectivam caecitatis liraeliticae reddens Apostolus appellauit eos vasa irae, dominus autem sapientes N prudentes eosdem dixit, quibus pater ab sconderat iraec, icilicet mysteria sua, quae paruulis dignatus est reuelare. Utrain lententia super hiam caecitatis causam et se signasticatum est. Vnde enim a domino sapientes Sc prudentes di usunt, nisi ex eo quod superbi iunt quod maxime liquet ab Opposito paruulorum , id est humi in lium, qui reuelatione patris digni sunt. Unde vero ab Apostolo dicta iunt vasa irae, nisi ex eo, ,
quod iunt iiiij superbiae Psali iusta quoq: cum dixisset: 4 erribilis es , de quis resistet tibi, statarii
intulit, ex tunc ira tua. Nam reuera ex quo Deo resistitur,ex tunc ira et s. Etenim quadiu per in firmitatem vel ignorantia peccatur, dii simulat peccata hominia,Sc parcens illis, en uentia Prs
solatur. Ergo de Apostolus quos appellat vasa irae dignis auditoribus tali denotatione indicat i, Deo restititie,5 idcirco retributionem superbire iustum Deum voluisse illos, sicut Pharaonem 'indurare, vel corda illora, ne Ghristum agnoscerent , excaecare, Et ipse dominus, dum eosdem vocat sapientes N prudentes, ex Oppolito paruulorum, id est, humilium , δἰ paulo post eisdem paruulis dicit: Diicite a me, quia mitis sunt oc humilia corde,causam absconsionis, pro qua con/scetur patri, demonstrat superbiam esse. Itaque 5e hoc loco, cum dicit Euangelista: Ex cxcauit oculos eorum, de indurauit corda eorum, subauditur dicens, ne videant oculis, d intelligant corde, profecto cordatis auditoribus non dubium fore putauit, quam ob causam Deus hoc fecerit,qui ncq diabolum,neq; hominem quempiam abique praecedente peccatoliae
perbiae excaecauit unquam aut indurauit. Igitur innocens oc laneia praescientia Dei nullam ma iis hominum necessitatem importat, quomodo nec visus meus ei, quem ambulare video, Vlia
ambulandi necessitatem irrogat, quomodo apud quosdam philolophos Cliristianos dii puetans validii si me, argumentatur sana de vera philosophia. Sed delusi iactet ius, iam nune ad ipsa lectionis verba redeamus. Primo quaerendum est , quae distantia sit inter hoc 'uod di ctum est : Excaecauit oculos eorum, de hoc quod sequitur : Indurauit cor eorum, iiue inter hoc quod ait : Ne videant oculis , de quod subiungit, de intelligant corde : Quid e nune Nun quia non idem videtur esse, non videre oculis, quod est non intelligere corde : vel idem ei se excaeca os oculos, quod cui, induratum liabere cor Cur igitur utrunque dictum est c Ui delicet quia eorum , qui conuerti de sanari non merentur, aliqui nec vident quidem scripta xaruin sensum , aliqui vident quidem , sed sequi nolunt . Eorum itaque qui non vident: Excaecauit inquit oculos, ne videant oculis . Eorum autem qui vident, dc sequi nolunt:
Indurauit sinquit) cor, ne intelligant corde, id est, ne sapiat eis per dilectionem , quod V itis vident
239쪽
xv PERTI IN I O A N. CAP. XII. υ ident per manifestae literae cognitionem. De praedicto prophetae reficimonio protinus Euan stelista subsecutus ait. ΓHoc dixit Esaias, quando vidit gloriam eius, di locutus est de eo. a Ac si diceret. Visio prophetica, in qua dixit haec Esaias, gloriam eius Praemonstrabat illam viique
gloriam,quam nunc instare ipse dominus Praedicabat his verbis: Venit hora ut clarificetur si Esa. G lius hominis, cxteris quo in quae hactenus oti serui . Eii autem illa vitio, quam idem propheia sic incipit: in anno quo mortuus est Ozias, vidi dominum sedentem super lolium excelsum oceleuatum,ctea quae lub ipso erant,replebant templum, Seraphim liabant super illud, sex alae viii,&sex alae alteri. Et clamabat alter ad alterum : Sanestas, lanctus,sanctus dominus Deus Sabaoth, plena est omnis terra gloria eius. igitur ille habitus sedentis domini, circunsiani ibus officialibus vel adimi usiris spiritibus sanctis qui in hoc solo scripturio loco inueniuntur appellati Seraphim mystice praedicat istam clarificationem silis Dei, qua boacta, praedicantibuuministris eius per totum orbem fide sanctae trinitatis, S laoc modo clamantibus Seraphii Sali eius, sanctus, sanctus dominus Deus sabaoth, impleta est domus fumo, scilicet illo increduli tatis sumo, quo Ut iam didium est excxcauu ludaeorum oculos. Sequitur. IV eruntamen de ex principibus multi crediderunt in eum,sed propter pharitam non confitebantur , ut de sy nagoga non eiicerentur. Dilexerunt enim gloriam hominum magis quam Dei. J Ergo nec vere
credebant, qui claritate ab hominibus accipientes,gloria illorum, gloris Dei praeserebant. Dixit et enim ipse alio loco: Quomodo Vos potestis credere, qui gloriam ab inuicem quaeritis, Nihi, i gloriam quxaselo De eii non quaeritis: Non solum linquit exturba multa, quae cum ramis palmarum procelsit obuiam ei,sed di ex principibus, id est primoribus Iuaxorum, multi cre diderunt in eum. Sed quia pharisaei, id est clerici Iudaeorum iamdudum conspiraueiat, ut siquis
constemur eum esse tali risium, extra synagogam iacerent eum,non confitebantur,ut de syna goga non eiicerentur. eruntamen inquit,id est, licet supra dixerim,quia cum tanta signa secis set coram eis, non credcbant in eum. Multi ex Principibus crediderunt, sed male erubescen icu, non coni uebantur. Iesus autem clamauit Sc dixit: Qui credit in me, non eredit in me, sed in eum qui misit me. Et qui videt me, Videt eum qui misit me. Amagnum pei seuerantiae sortis exemplum, ni agnus, laborio ius clamor,si perpendas non solum, quia nunc usque clamaue
rit, sed Squid, di qualis adhuc ipse, vel inter quia es clamauerit. Quid enim claniauit uicte dit in me inquit non credit in me , sed in eum qui misit me. Quod est dicere: O homines magis gloriam honi inu quam gloriam Dei d ligentes,quid in me credere erubescitis, vel quid cos undi mini de me consteri quod creditu Nunquid sinem fidei, vel consessionis vestrae in eo costitui,
quod in me earnalibus oculis videtisc Non, sed magis meo quod pater misit, quod est verbum patris,quod est principium: Principium cium ego lum,qui & loquor Vobis. Ita non inglorium
aut contemptibile est, credere in me. Etenim credere in me nemo potest, nisi credendo in eum
qui misit me: nein credere quis potest in eum, qui me misit, nisi credendo S in me. Siquidem Scqui videt me, videt eum qui me misit: nec aliter videre vel scire quis potest, cuius iubstanti P0 6 vel quatit us lit, quid valeat, vel quid sapiat is qui me milit,nisi viderit me. Hoc est quod clama
uit S iam diu laborauerat clamans, iamq: raucx tactae fuerant fauces eius, ita ut postmodu ob mutesceret, sicut agnus coram tondete te, de non aperiret os suum, S propter eiusmodi clam re multiplicati iam eran t,qui inuicia caecati oderant eum. Qualis enim ipse erat,& inter qua les hoc declamat V tis non solum mortalis& passibilis, S in nullo secundum naturam acine ris distans, inter quos ambulabat, hominibus: sed cic egenus, S pauper, nihil de regno ves honoribus huius mundi amplexus , hoc dicebat apud carnales de luperbos, humanae gloriae vento tumentes, & quod amplius, quorum cur supra dictum eti) Deus excaecauerat oculos , Rindurauerat cor imam iam ut non solum non crederent dictis eius S sactis sed ins uper blasphe marem, dicentes: Uxnaomum habet,&inianu, qua deum auditisc igitur sortiter quide, quippe Dan. . . in quo totus erat spiritus sortitudinis, Veruntamen N passibiliter clamauit, nec enim perdiderae frontem mula Sc humilis corde, aut nullam patiebatur humani pudoris anguli ia,cum dicat ipse PM 3. in psalmo: Quoniam propter te sustinui opprobrium, operuit consulio saciem meam. Se quentia clamoris eiusdem audiamus. Γ EgOliax in mundum veni, ut qui credit in me,in tenebris non maneat .s Dicat ad haec homo rationalis. Si tu κ, mioqui lux,& vera lux est Clarisius,& ad
hoc venit in mundum, ut in tenebris non mari eat qui credit in eum,ergo ne de seipso non debuit perlubere i estinionium c Nonne frustra venisset in inundum,si taceret, S i ostenderet scipium Quis vero sur S latro velit lucernam ac censam muti in abscondato, vel sub modio, de non laus poni sciper candelabi iam , t luceat omnibus qui in domo sunt igitur Opportune ira portu ne, non λα gloriae cupiditate, sed nostroru oculorum nece sua te clamet lux: Qui credit in me credit in O qtai misit incit emi qui Uidet rite, id et eu qui nussit me :& hoc modo seipsi in osten dens oculoriam nequam no curet inuidentia ira, dummodo simpliciti laetificet be nc uolentia: Ego inquit lux in mundu veni. Qua ob caulam: Vt omnis qui credit in me,in tenebras non maneat.
Ergo contra legem credendi faciebant hi, qui ut supra tactum esu creductam in eu,sed no cosite
240쪽
COMMENTARIORVM LIB. x. 23 . bantur, diligentes hominum magis quam Dei gloriam. uoc enim modo credentes, in tenebris manebant. Sequitur ergo. I Sed ii quis audierit verba mea, 5 non custodierit, ego non iudico eum, Non enim veni ut iudicem mundum, sed Ut salui licem mundum. Qui spernit me. 8c non accipit Verba mea habet qui iudicet eum. Sermo quem locul us sum, ille iudic abit eum in nouis simo die. J Iu disium damnationis inlioe Euangelista tripliciter iam dictum est. Alia nanque ito.
significatio est,qua dixit: in iudicium veni ego in hunc mundum, 't δἰ qui non vident videant, ct qui vident caeci stant. Alia qua dicit nunc: Ego non iudico eum, Alia qua itide nunc ait: Ser ino quem locutus sum vobis,ille iudicabat eum in nouissimo die. Et prima quiaem atque tertia notae, Sc per se manifestae significationis sunt: haec aut media, qua dicit: Ego no iudico eum, non enim Veni ut iudicem mundum, ex oppolito cognoscitur,quod statim opposuit dicens: Sed Qt saluilice mundum. Quomodo enim salvificauit jundum ii 4 iudiciunt. i. damnatione susti nendo, iubiudice Pontio Pilato acculatus, et anu reus maiestati traditui Φ ad crucifigendii leo mani ininistristin perit. Igitur ex hoc opposito quo dicit Sed Ut alui siceimandis, liquet quid dixerit: ego non iudico ea. uod idem est ac si diceret. Rennum vel iudicium meu non est hinc,id est, de hoc mundo. Quod ii esset de hoc mundo, ministri mei vi : decertarent custodiri verba mea. Nunc autem regnum vel iudicium meu non esti hinc,& proinde nunc ego non iudico eum. Ordo vel textus literae sic se habet. Sed si quis audierit verba mea,ego non iudico e nia. I xx inquit raon5vobis quia lux in mundum veru ad lioc, ut qui credit in media tenebris non maneat: Sed idcirco dic negligentius verba mea homines audiunt, idcirco custodire non curant, quia ego non iudico eu ''quii quis eluit nodi est, quia non sedeo rex in sellis tyrannorum, quia non exigo xladiis di iecuri
bus, ut meum seruetur edictum. Non enini Uem vi laec modo iudice munda, ea ad hoc potiuς, ut hoc modo iudicatus saluti cena munda uidianaec Ergo ne rege coeli contemnentes Drapta ne abi unt Nunquid ieiti per tacebo, iein pertilebo, temper patiens ero, di in nulla eos adduca iudiciti Non eli ita, i , sic eris,no sic iret. Gui en in spernis me,habet qui iudicet eum,habet inti,no dico habebit,sed iam habet iudice,& ti nondum sciuenti x vel vindictae iudicantis apparent. Quis tandem ille est iudex Sermo quem locutus sum vobis, ille iudicabit eum in noui: Sitio die. sermonte inquit sermo, quem audieruiu, que veru esse nescire non pollunt, utpote magni ita ι; operum udica- testimon Is comprobatu,ille iudicabit eumdlle arguet, ille conuincet eum. Vbinam iste talis tuis hi ςVm'dexaedebit,quali de solio suo voces aut sententias iudicii sui dabit Prope aderit, intus sedebir, in coscientia cuius in iustas ient ii as t rribiliter perlonabit. Sic enim 5e Apostolus dicit: Quia te
simiolata reddet illas conscientia ipsorum,ci uiter se inuicem cogitationum acciis antium, ut ecia RQm delendentium, in die, cum iudicabit Deus occulta hominum,secundum Euangelium meli. Ergo
ille sermo quem locutus sum,iudicabit eu in nouissimo die. Vnde hoc sermoni huic Ait .s Quia ego ex meipso nosum locutus, ted qui misit me pater ile mihi mandatum dedit, quid dicam, Scquid loquar, J inde inquit sermo quem locutus sum, sertitudinent habet iudicandi, quia ego iii ipio no loquor,quia no solii iuxta praesumptionem prophetx mendacis, quem lex iubet non timeri, de corde meo non confinxi, sed qui milit me pater, illa videlicet niti sione, qua milii est D ut . iapater,iple mihi mandatu dedit,ipie nulli obedienti in mandato incarnationis N pat ionis,man dauit quid dicam, e quid loquar: quid inc, nunc dicam patienter corradicentibus,3c quid in ta iuro iudicio loquar terribiliter,υbiti emo contradicere audebit. Si ex me locutus futilem. i. ex homine vel secundum homine, que lolum in me videtis,& quem sol uni me eis e putatis,tunc in firmus, imo Sc mortuus eis sermo quem sum locutus. Nunc aut vivus est di in ca x, S penetra
hilior omni gladio ancipiti .dc pertingens usque ad diuisione animae ct spiritus, compagu quoq; st..& medullarum, de dii cretor cogitationum dc intentionum cordis, Sc non est vita creatura inulli ' bilis in conspectu eius. Omnia autem nuda de aperta sunt oculis eius. Ergo in veritate, ergo in Aquitate iudicabit. Mandatum inquam; ille mihi dedit qui me misit, de ego ex ipso eius inodi sermonent loquor. s Et scio quia mandata eius vita aeterna est. I M andatu eiu i c dicendi , de sic iaciendi, non incerta spe ex equor,no dubia expectatione perago,sed scio, di bene icio, quia ina datum eius vita aeterna, id est, omnibus credentibus vitaexternae effectiva causa est. Non enim incertis euentibus in hoc mandato potitus,paulo ante dixi :i Venit hora viciarisicetur filius ho/minis, atque subinde te ii exaltatus fuero a terra,omnia traham ad meipsum,& his similia.
s. ergo ego loquor, sicut dixit mihi pater, sic loquor. J Si quidem sermonis huius .cilis pro
uentus appareret,recte,tanquam non mandatus a Patre,contemptibilis esset. Nune autem suu eius eius vita Aterna est, &lioc multis comprobatur testimoniis, dum alii de morte animae pia panitentiam ad vitam redeunt,alis quoq; corpore mortui, sermonis ciuidem imperio retur i.
Ergo verum, ergo irrefragabile est, quia quae loquor, non consuam, ut propheta mendax,i ea si