Ruperti abbatis monasterij Tuitiensis, ... Commentariorum in Euangelium Ioannis, libri 14

251쪽

est, nisi nemo eredit in patrem, si non credit de in me Propterea diri .obis, creditis in Deum Rin me credite. Nam ii ue Iudaeus , siue haereticus iit , nihil proficit, consi endo Deum caesi Sc ter se, dc omnis ornatus eorum creatorem eiu e, nec enim peruenit ad patrem tali consessione, quia non credit in me. Idcirco quemcunque pater ad se at trahere digia a tur, attrahit ad me, Ut con sortiris saetus imaginis illis, adoptionem accipiat per spiritum adoptionis, hamue haeres, cola es autem eiusdem silis. . Quare autem non lotum dixi: ego lum via , lea addidi. 2c veritas ct in tac Videlicet, quia cum corde credatur ad iustitiam, ore autem consessio stat ad lalutem: sicut bene diligo credentein sic A veracem sacio ore confitentem, sic θc nil ulo minus meipsum Oiceri dendo a ternaliter vivifico credentem atque confitentem . itaque quia nemo recte ambulat, nisi credendo in me, via sunt: 5c qum nemo verax est, nisi confitendo me, veritas sum: & quia nemo vivit, nisi qui habet me, vita sum. Etenim nemo habet patrem, nisi qui habet me: nemo venit ad Patrem, niti qui videt me. Via sum per quem credendo itur, veritas per quam confitendo perue nitur, vita qua beate ac sempiterne vivitur. igitur ut iam dixi A quo ego vado scitis,es .iam icith, quia videlicci de patrem meum ad quem vado icitis, S me filium eiusdem Dei vivi consiten tes icitis. Scitis inquam sed tamen nondum cognouistis . Non enim scire id hin omnino est quod cognouisse. Si quidem S mulier,antequam ducat virum, scit quem ducere vclit, eruntamero recte vel proprie dicitur cognouit se, ni priusquam duxerit, D ei naturali more copulata fuerit. Itaque de vos nunc quidem iam me scitis,ied spiritum amoris nondum accepistis, quo vestrs ani imae degustato substantiam vel naturam viri sui scilicet filii Dei, ab uniuersis quaecunque condisera sunt, discernere nor int. Si cognouissetis me dc patrem meum viique cognovissiciis. Si inqua sicut personam meam scitis, S creditis me ei se Christum silium Dei vivi, si ita substantiam vel naturam meam cognoui setis, de Patrem meum Urique cognouissetis. Non enim alia patris, at malia filii substantia vel natura esl,sed qualis pater, talis & silius est. Etenim sicut dixi ludaeis Ego S pater unum sumus. igitur si cognouissetis me,li quod reuelante non carne 5 languine ted pa '- . tre meo qui est in coelis, adhuc intrinsecus quasi a longe prospexistis, illud intra vos accepissetis dilatata anima, Sc aperto sensu ad intelligenduna scripturas,quae omnes de me loquuntur,de patrem meum utique cognoui: setis, utpote ambulantes in via eius fames in veritate eius, Uium tes vita, quae abscondita est in illo cum Christo silio eius, non ignorantes, sed optime per legem Coloci S prophetas de psalmos agnoicentes. qualiter de me fieri voluerit, quale inibi mandatum dede L .-xit, qualiter 5e vobis ad illum vestigia mea sequendo accedendum sit . Ita patrem meum co gnouissetis. s Et amodo cognoscetis eum, Sc vidistis eum. J Postquain enim abiero, de praepara Mero vobis locum, dum uerum venio ad vos, reconciliationein factam annuntians dicensque: Pax vobis, accipite spiritum sanctum, orarenuseritis peccata,remit tuntur eis, & aperio vobis Ioan. osensum, ut intelligatis scripturas, extunc Nixe de patrem meum cognoscetis. Et proinde ianai dico vos seruos, sed amicos meos. quia omnia quxcunque audiui a patre, id est, omnia in qui ' huic uni obaudius patri meo, nota facio vobis . Amplius aute ex quo iterum spiritum sari iam de coelo do vobis, ut facundi atque sortes sitis ad praedicandum cunctis gentibus, me N patrem ineundisicut cognouistis,& nullo aduersantium errore ullatenus inuoluamini, ex tunc Patris coegnitione illustrati eritis. Ita cognoscentes, iam vidistis eam. Sic enim cognouille, Uid ille est. Ita Qq .isque ex tunc iam vidi itis eum,nondum tamen iacie ad faciem, sed quasi per specia sum in iiugma te, donec accipiam Vos ad meipsum, ut Ubi sum ego A vos sitis, ex parte cognoicetis, extunc autem videntes sicuti est, similes ei et iii K. LDicit ei Philippus: Domine, Ostende n Dis patre,dc susscit nobis.)Quasi filium iam vidia et sicuti est, sic Philippus locutus est :Uomine inquien Macri de nobis patrem Sc sufficit nobis. Tanqua in diceret: 4 e magister de domine Civili e sili Dei . tui. LV te inquam iam vidimus, 5 agnoui inus, dilexionis, de coniel si sumus , 5e beatos elle late inuroculos nostros quia te videre meruimus . Iairi nihil iupereir, nisi Ut Patrem ostendas, nam de te sufficit nobis. Haec dicens, profecto silium se non cognoicere confirmabat, quia Uicie licet in lio . mine v tibili inuisibiles di militatis diuitias quaerere,vel elle ne iciebat, ad quas illos oc paulo an te ita uitauerat dicendo: Ego sum Uia, dc Veritas,8 vita. quitur ergo: s Dicit ei lelus 4 anto tent pore vobiscum sum,Sc non cognouistis ines Pili lippe, tui .idet me, .idet de patrem. J Quid hoc loco habet admirationi quda ait Piulippus: Domine, ostende nobis patrem. dc susticii nobis , ut tantopere in retur maies 's iapientia dc dicat: Tanto i empore vobiscia tum, de non cognoui si ine Nonne paulo ante ignorantiam discipulorum line admiratiotus gallicauit, dicendo: Si cognouissetis ine, bc patrem meum utique cognouissetis. Ergone minoris est ignorantiae siue erroris,ncque patrem adlluc, neque silium cognouit se, quani putare silium line patre, vel saciliusquam patrem, sicut est, videri posse ita plane sentienduna est . Nam qui neque patrem, au- Melius huc, neque silium cognoscit, licui eatenus non cognoscebant Apostoli, puer vel infans eli, cui iacte de non solido cibo opus sit , qui vero poli aduci tum ii uitias lancti, eX quo a Per/ q ia.uiniis ientibus icripturas opo tet intelligi, silium magis quam patrem visibilem a letit, livre taticum

252쪽

2so Ru PERTI IN IO AN NEM CAP. XI a II. Arrii blasphemias, exterorumque qui consubstantialitatem patris S silii negare ausi sunt, nos' quiny admirantes hanc opportune audiamus admiratione dicentis: Tanto, tempore vobiscum non cognouistis me cTanto inquit tempore, tam veri sermonis, Lan admirandorum operum testificatione instructi,adhuc & vos sine intellectu esitis,neque cognoscitis me non solum

visibilem hominem,sed& inuit ibilem Deum esse Quomodo enim cognoscitis, qui videntes me hominem, totum illud, quod est Christius filius iaci viui,vos Utilisse putatis dic uis.Ostende nobis patrem 5e si icit nobis. Philippe,qui videt me, videt & patrem . Non enuti aliud sum ego,& aliud pater:non aliud inquam licet alius. Quia non dissimilis qualitate, sed aequalis quanti/tate, non diuersus habitu,non remotus loco,non tempore posterior, sed omne quod pater, hoc distius est, nisi hoc tantum quod ille solum pater S non silius est : ego autem solum filius S non pater. Igitur qui me videt, videt S patrem,& econtra,qui me non vides,non potest videre patre. Quomodo tu dicis, ostende nobis patrem Non credis, quia ego in patre, S pater in meta JQuomodo inquit tu dicis, Ostende nobis patrem,videlicet addendo, & suificit nobis, quas solium sicuti est , iam videris c Non credis quia ego in patre, & pater in me est c id est, quod tota

natura patris in silio, tota nihilominus natura illi: in patre est, ita ut ego δέ pater unum simus, 3.Tim.6 S alter sine altero nunquam videar, nihil loquatur,nil ut operetur Hoc ergo rectius dixisses , stende nobis Deum,& iusticit nobis: Deum inquam unum patrem, S silium,S spiritui ii iancti Lxod.;3 qui est sine ulla dicterentia Deus inuisibilis, qui habitat lucem inaccessibilem, quem vidit mor/talium nemo,nec videre potest. Nec enim videbit me homo inquit ad Moysen & viuere potest. Hoc profecto recte dicat homo fidelis, qui taediis in patitur praesentis , dc amorem habet suturi seculi, qui diligit Deum, S hoc nequam fastidit seculum, dicat inquam talis: Ostende nobis p mi. i. trem,& si issicit nobis. Quemadmodum enim inquit Psalmista deiiderat ceruus ad sontes aqua

lora, . rum,ita dei derat anima mea ad te Deus, Silauit anima mea Deum sontem viuum, quando voniam de apparebo ante saciem Dei Uetim enim inquit loannes Baptista 3 nemo vidit unquam. Unigenitus, qui est in sinu patris, ipse enarraciit. Hoc autem valde reprehensibilis ignoranii ela mi , est, quod si dicitis: Domine, ostende nobis patrem, S sufficit nobis, nescientcs de non credentes, quia ego in patre,& pater in me est.Proinde licut dixi l udxis,quod ii verbis meis no creditis operibus credite, Ut cognoscatis Ec credatis, quia in me est pater, A ego in patre meo, S vobis dico modo. Verba quae ego loquor vobis a meipso non loquor. Pater autem in me mariens,ipse i cit opera.J Hic di illic duo testimonia compono alterum dictorum, & alterum tactorum.Dignuhoc in sermone meo testimonium est,quia licut icitis, sicut per omnia experti estis, verba qus ego loquor vobis, a natipso non loquor, ita est, non de corde meo, sicut propheta mendax cons in muti a. m. Verum nanque habent esse fium verbaquxcunque Ibquor. Dicit nanque lex: Hoc habebis lignum quod in nomine domini propheta ille praedixerit, ct non euenerit , hoc dominus non est locutus,ted per tumorem animi sui propheta conlinxit,&cae. Ergo verum S dignum est in se mone meo testimonium, quod secundum legem taltem Vobis amicis meis satisfacere debuerae ad credendum, verum istud quoque esse,quod & vobis discentibus, ct Iudaeis aduersantibus persaepe dico, quia in me estpater & ego in patre meo. Ecce autem cum iam testimonio dictorum,palam omnibus decertat aliud tessititionium factorum. Nam pater in me manens, ipse iacit opera. Nunquid si mentirer iii sermone , pater mecum esset in tantorum Operum exhibitionec Nun quid maneret vel tamdiu permansiit et in me mirabilium effector spiritus eius,quia superbienti

ota cir bus solet recedere, i icut recellit a Saul igitur quia & in lege scriptum est, quod duoru hominumi, ' testiirnonium verum sit,quid ultra haereti. ἱ Non creditis, quia ego in patre,& pater in me est ISiquidem scripturam legalem sequamini,credito propter veritatis S sapientis termonem, quem ex me iugiter auditi is. Γ Alioquin propter opera ipsa credite.JAlioquin, hi est, & si vos potius signa petitis, neque sapientia ta veritate contenti eliis , propter opera ipsa credite , quae ex patre meo multa vobis ostendi. Nunquid vero solus ego testurionium eorum quae dico opera coe lestia facio Amen amen dico vobis,qui credit in me,opera quae egosacio,& ipse saciet,& ma lora horum faciet, quia ego vado ad patrem. J Ecce haec ipsa verba quae nunc loquor, dicens: Amen amen dico vobis, qui credit in me, opera quae ego facio,& ipse faciet, postmodum visuri estis, utrum a meipso loquor, id est, de proprio corde confingam effectu caritura, an

permanente patre in me, palam fiant omni mundo teste omni mundo,quasi ad spectaculum lae tis animarum suarum cursibus, in Unam sidem nominis mei concurrente. Dicat aliquis :Qu stoli mi modo,ves ita quo maiora, qui credit in te faciet opera Quae nam missunt esse maiora Ad hse in tota fece quam: Ecce ego,ut taceam cxtera, lux Ducturus est, qui credit in me, sorte dubitabili maioritate stili '- OPeribus meis praeserenda. Verbi gratia: quale est in plateis poni infirmos in lectulis, vivetii Acto. enicilloqui credit in me, saltem Umbra illius obumbret quenquam illorum,& liberentur ab infirmitatibus suis, ut inquam de huiusnaodi taceam, eccedico vobis : Ego salutari. doectri. rix sermone una tantum lingua, Hebria, scilicet in una tantum gente ilia , no valde magna prs

dico, Spaucissimos ex eis conuerto, vos autem qui creditis in me, postmodum sancto spo

253쪽

ritu accepto in uis omnibus,omnium quippe in ore vestro nascentur genera linguarum, omni bus induam, liniluis ccclestis iapientiae iermonem cunctis gentibus loque minitaui eralia lionii nes idiotae. Sitne literis, & innumerabilem cunctis gentibus multitudinem tria ludio laborem Acto. ixternam salutem acquiretis. Ergo qui credit in me opera quae ego sacio,& ipse faciet, S malo in horum faciet. Unde verosoc illi, qui credit in me, ut tanta iaciat Videlicet quia ad pa trem vado. Per hoc enim quod trani eo ex lioc mundo ad patrem, factus pro vobis illi obe Phili. i.

diens vidue ad mortem,mortem autem crucis: Per lioc inquam siet, ut vos remit ionem pecea torum accipientes,aliorum quoque peccata remittere possitis. In ipla quippe morte qua vado l. iici Gad matrem.vos eidem patri Deo reconciliabimini, re tunc induemini virtute ex alto, ut fiat uod scriptum est: Coli enarrant gloriam Dei,& opera manuum eius annuntiat tirmamentum. Non sunt loquelae neque sermones,quorum non audiantur Uoces eorum. In omnem terram exi uit tonus eorum, S in lines orbis terrae verba eorum. Haec profecto maiora lunt i orum, quae nae

ego per me facio, Ni xc paulo post iacietas , quia ego ad patrem vado. Et quodconet perier

tu patrem in nomine meo,lioc iaciam,vt glorificetur pater insilio. I modo peticis, dicentes. Do mine , ostende nobis patrem, & sufficit nobis, petaris inquam, ed non in nomine meo nec enim cognouistis me adhuc, cum tanto tempore vobii cum lim. Non inquam cognouittis , quia

At milia nemo venit ad oacrem . nis per me , neque accipit quii sancto luiritu edocti veritatis petetra , Gicens : ' . . T, νteipium in patre tuo, & quodcunque sic petieritis, quodcunque postulaueritis in conseisione

nominis mei scilicet illis Dei, & saluatoris vestri hoc enim nomen meum est ,& m - i uoetitis. Quoties ea quae lalutis sunt, petitas hoc faciam, ut pater glorificetur m silio ut ostenda: vobis pater in meipso.Tune etenim vos,qui modo dicitia : Domine ostende nobis patrem,&suisicit nobis, silium cognoscetis,& cognoscendo silium, patrem quoque cognoscetis . ita ergo olorificabitur,ita vobis gloriosus ostendetur pater in silio, Ic videbitis eum, nunc quidem dum liue in mundo estis, perspeculum,&in aenigmate Scognosce is ex parte. pollea Meroco noscetis licut A cogniti estis, di facie ad laciem desiderarum in silio patrem videbitis. Hoc inquam faciam, si petieritis patrem in nomine meo. Si quid Petieritis patrem in nomine meo, hociciam. Noli Uos, neque illorum quenquam, qui pcr Uos credituri iunt, hic error inuo

uat . putet sic omnem orationem dirigendam esse ad patrem , per me Christum filium eius, ut ad personam silii nullam debere dirigi suspicetur . Nam S quodcunque petieritis patrem nomine meo, laoc saeiam. s Et si quid petieritis me in nomine meo, hocsaciam.) Haec de consubstantialitate patris A si j dixit ipse filius Dei, ad corrigendum senium illum, quo dixerat Piulippus: Domine, ouende nobis patrem, S sufficit nobis. Nunc ad inceptum re itur, disermonem de dilectione.quem interruperant Petrias , a nomas,& Hulippus , Ille dicendo. ine , quo vadis, Hic autetn: Domine, nescimus quo vadis, S quomodo Postumus viam stire Iste vero Domine , ostende nobis patrem, & iusticit nobis. Sermonem m. luamin dedi

lectione sic inchoatum : mandatum nouum do vobis, ut diligatis inuicem, .culsi te ', vita vos diligatis inuicem , hoe modo prosequitur. LSi diligitis me, mandata mea ia ruate . Esem rogabo patrem, N alium paracletum dabit vobis, ut maneat vobiscum in x n.

duontin sinquit ego ut supra dixi dilexi vos, N pro magna vestri dilectione vado parare vobis locum luno v npsos parare, di dignos sacere mantionibus illi; quae in domo patrum:

tae sunt , si vos non ingrati aequa vicissitudine diligitis me, mandata mea scruate tua videlic , quae iam dare vobis coeperam, dicens: mandatum nouum do vobis ML diligMis inuicem, tam Mis Aellexi vos. mandatum quippe dilectionis, 5c unum mandatum , ct multa mandata iunx. Non isti. . .

adulterabis, non occides, non surtum iacies, non salsum testimonium dices, δέ cxtera . man AE es, obis datam hoc uno inii iurantur: Diliges proximum tuum sicut teipsum. Haec ergo mandata mea Rom.1ι.

seruate.& sic inuicem diligite, sicut dilexi vos . Ecce ego spie qui vobis hoc dilectionis m. ii datum do.pi ior ipse faciens quod iubeo, vos u e in sinem,id est, usque ad mortem diligens, ce in ara cruci; ro 'abo patrem meum, ecce in die passionis meae, Preces lupi 'ic tio 'q ta iis ad eum ' quisne saluum iacere possit a morte, cum clamore valido ac multis lachrymta oste victiram &'ex audiendus tum pro mea reuerentia. Ita rogando patrem sicut ait I'. vlippus osten eis. dam obis Patren cuiquam in meipso, dc meipsum in patre meo ostendam Uobis: Cuius ueris. ostensionis principium h)c erit, quia pater&alium paractetum

veritatis. Erratis enim nescientes icripturas, dum optatis quod Vobis non experit,

non vadam &tamen dicitis: Ostendet iobis patrem, ignorantes parietem inimicitiarum stare inter Deum& homines, non aliter soluendum, nisi ego vadam, nisi ego pertranseam ex hoc mundo ad patrem. me ergo rogante, rente siet Ut patrem ostendam vobis, S ille me assumpto,vobisque per absentiain corporis ab lato,atram Paraclctum det vobis, spiritu velitatis.Paracletus Graece, Laiane consolator

254쪽

rs: Ru PERTI IN IO AN . C A P. TI I I I. Idcirco autem hic spiritus veritatis recte paractetus vel consolator dicitur, quia videlicet silicis ponii de morte, vel absentia patris, coniolatur vero scripturarum sensu, dicendo quod opor/h, Η ' luit pali Christiam, S resurgere a mortuis tertia die, & praedicari in nomine eius poenitentiam &iu, dici. re nussis nem peccatorum. Quo nomine nusquam ante hac appellatus inuenitur, quia videli tur pro- cet quamuis veteribus sanctis, S ipsis ante pallionem Christi Apostolis datus fuerit,non sic ulliptςr e' datus erat,vi deberet appellari paractetus, nec enim in remissionem peccatorum fuerat datus,

is in is antequam glorificaretur icitis in eo quippe tota est cosolatio paracleti, quia luctu antiquum pereatoici sacru in passionis Christi abstergit, dum de Deo patre per mortem filii sui propitio sacto, noua regeneratione de filiis irae, filios reddit gratiae: de ter uis peccati, silios iustitiae: de filiis mortisti

perditionis,silios vitae N acquisitionis. Ex tunc dicimus uri conuertendo dominus captiuitatem v b. α. dion , facti sumus licui consolati, Sex tunc te pletum est gaudio os nostrum, δέ lingua nostra exultatione. Principium igitur nobis patrcm ostendendi par ac telis est spiritus sancti,in remisio nem peccatorum dati, ex quo summus pontifex noster, tui haec loquitur, per tuum sanguinem adrogandum patrem in sancta sanctorum introiens, aternam redemptionem inucia it. Quam eius rogatu longe ante propheta spirituali oculo intuens, assectuosa imprecatione sic ait Ex Pi l . audiat te dominus in die tribulationis, protegat te nomen Dei lacob. Mittat tibi auxilium de sancto,& de Sion tueatur te. Memor iit omnis sacrificii tui, de laolocaustum tuum pingue fiat. Tribuat tibi secundum cor tuum, de omne consilium tuum confirmet. Impleat dominus o nes petitiones tuas ,&cxt. vlque ad sinem psalmi. Igitur pupillis suis coram positis, sponsus iste continue auferendus, tutorem magnum prouidens: oc ego inquit rogabo patrem meum, sal. 11. de ille me ut Esaias dixit pro transgiessoribus exorantem , ut non pereant,exaudiens,alium par ac letum dabit vobis, ut maneat vobiscum in aeternum, ut perducat vos ad videndum pa/trem facie ad faciem, ut ostendat vobis in filio patrem , & silium in patre manentem , ct ipse in vobis manens, commanere faciant intra vos gloriosam &xternam patris Se filii, suamquem sidus, inseparabilem de Unam maiestatem . Sequitur , 5c dicit de eodem par ac leto veritatis spiri qui g)u tu. Quem mundus non potest accipere, quia non vidit eum nec scit eum. Vos autem in ς , ' . nognoicetis eum, quia apud vos manebit, de in Vobis erit. J mundum hic appellat amatores non a et mundi. Quare autem Paracle iam hunc spiritum veritatis non pollunt accipere immundi am rvpara tores mundi Videlicet, quia consolationem suam habent , quia non lugent, quia de peccatu lixum, suis , quorum hic paractetus renatisor est, non dolent. Paraclelis nanque,id est, consolatio gau dentibus importuna Se superuacua est. igitur amatoribus mundi huius, qui laetantur cum marte secerint, Ec exultant in rebus pessimis, non datur paractetus hic, sed eis qui lugentes dicunt: Hei milai quia incolatus meus prolongatus est, liabitaui cum habitantibus Cedar, multum in Prou. . cola suit anima mea. Item : Fuerunt milai lachrymae meae panes die ac nocte, dum dicitur mi pili' ,' hi quotidie, ubi est Uetas tuus , S liis sin .ilia. Itaque par ac letum hunc mundus non potest, acci te. Quare Quia non vidit eum nec icit eum. Quod non Uidit, insidelitatis est, quod . nescit eum, luperbiae est. lnii desitatis nanque est, non rei picere vel non curare, nisi Prxi enita quae Videntur in illis intentum v ct contentiam csse, ut non cogitet aeterna quae non viden tur. item to perbiae est, non scire, id est, non approbare talem paractetum utio A vitam eorum, tap. s. qui consolationes eius exquiriant,aestimare insaniam, S sinem illorum sine honore. Vos autem

inquii qui mundo gaudente indeploralis S fictis, unde gaudet ille, vos inquam cognosce

Ioan. t. tis eum . Et Fnde cognoscetis ei in Quia apud vos manebit, di in vobis erit . Duobus modis appropinquabir, quia paractes in tuam scilicet remisionem peccatorum, visibilibus operan do sacramentis, apud vos manebit, id est, nunquam ecclesiastico conuentui deeiit , de priuatam es propriam infundendo gratiam, in vobis erit, S si non temper manebit,quia videlicet prae ter eum de quo dictum est: Super quem videri, spiritum descendentem, ec manentem super eum, praeter eum cinquamin in nullo temper manet, ted nonnunqua: u de sua quamlibet sancta mansione de subtrahit,iterumque oratione vel Dei laude inuitatus redit. Quod cum ex multis liquido constet sanctae scripturae locis manifestius in Heli zso propheta gestum sacra narrat histo stis, tia. Qui cum consulemur a rege lsrael, dice iue: Quat e congregauit nos dominus tres reges, Vc traderet in manu Moab, adducite milia Linquit psaltem, cumque caneret psalles facta est super eum manus domini. c. igitur apud vos manebit inquit quia sacramentorum virtute vel effecta nunquam deerit, in vobis autem gratia quidem semper erit, non tamen eiusdem gratiae tempum; ,si actu manebis,Sequitur: Non relinquam vos orphanos,veniam ad vos. JO admirabilis testatio, te lesia. ubi eadem morte patris, qua se putant Orphanos steri, nascuntur, & haereditatem capiunt silis,

metum de eodem patre resurgente a mortuis, simul cum eo tutor paractetus venit, testificatus de illo, Mi xiiii. quia vivit, totamque illis in ornm praetorio vel concilio de sensurus haereditatem paternae re surrectionis: Quia de acquirendo inquit alio consolatore audi sitis, idcirco vos orphanos fore arbitrantes contristamini. Non ita erit: Non relinquam vos orphanos, Veniam ad vos. Po

tius ii non abirem, vos orpirant ei seus illa videlicet orphanitate,quam deploras propheta dicit: Recordare

255쪽

COMMENTARIORVM LIB. x I.

Recordare do mine di vide quid acciderit nobis,intuere,&respice opprobrium nostrum Pu pilli facti sumus absque patre, matres nostrae quasi viduae. Patres nostri peccauerunt di non sunt, nos aurem iniciuitates eorum portauimus. Quid enim acciderit vobis, unde sitis orphani, niti quia patres V est ri peccaverun i,& non sunt,vos autem iniquitates eorum portastis. uid est aliud Haria1- opprobrium vestrum, rusi humani generis originale pecca tum c Nempe propter illud pupilli sa -cti estis absque Deo patre, de haerealtas vestra versa est ad alienos, domus vestra ad extraneos, sequia qui debueratis filii gratiae Dei,& coloni ei se paradysi, nunc silii irs,sicut & caeteri,ad alienam lienos.

haereditatem mortis, S extraneam domum tenebrarum deturbati estis. Igitur nunc vi queor phania Deo pro culpa veteris Adam , renascituri iam inis eidem Deo per me nouum Adam. Non enim relinquam vos orphanos , sed vadam, de iterum vos per mortem meam parturiam Deo,& hoc facto restirgens iterum veniam ad vos. Quando siet lioc Ait. s Adhuc modicum, Scmundus me iam non videt: vos autem videtis me, quia ego vivo, & Vos vivetis. J modicum in quit superest. Quantum enim est hine usque in horam sequentis diei nonam, tantillum Videt me mundus isse in maligno potitus, Se ab hora nona iam me non videt, neque in hoc ieculo, ne que in futuro, nisi die illa qua iudicabitur. Tunc enim isti impis amatores mundi videbunt vide zacruriabunt inquam in quem transfixerunt. Vos autem, qui de hoc mundo non estis, quos ego de hoc mundo elegi, item post hoc modicum videbitis me,quia ego vivo,& vivens vobis appareo: Vi tio inquam,oc Vos in xiernum Uiuetis, propter hoc ipsum quod vivo, mortuus pro Vobis. Prius tamen .estigia mortis meae sequemini. Et proinde non dixi, quia eodem tempore quo ego vitio, di vos vivetis: sed ego nunc quidem,id est,praesenti tempore vivo, quia cito relu*O. Vos autem omnes in nouissimo die resurgetis, mecumque in sempiternum vivetis. sin illo die vos cognos cetis,quia ego sum in patre meo, oc vos in me, de ego in vobis. J l llo inquit die, in nomine ma gnae iolennitatis, die magni Sc veri luminis, cuius intuitu Psalmista cantandum post captiuita tem in aedificatione domus,cantacum praecinuit dicens: Cpntate domino canticum nouum,canis late domino omnis terra. Illo inquam die vos cognoscetis, quia ego in patre mem& pater ιri me est, quod non mod6 cognoscentes dicitis: Domine Ostende nobis patrem, v iussicit nobis ,& an

nunciabitis de die in diem,id est de patre in filium,vel de silio euntes in patreiia,praedicabitis hoe salutare Dei, scilicet quomodo ego patrem rogauerim, S alium paractetum dederit vobis. Ita xuxta propheticum praedilia psalmi titulum, aedificabitis domum post captiuitatem, id est, re cletiam nouam de gentibus, post peccati 5c mortis destructionem . Et iam tunc Oidem, dum

ego vivo, primus Vel princeps in gloria resurrectionis sulgeo, vincognoscetis quia ego inpa ire meo,& pater in me eit: Amplius autem dum vos vivetis, cuin vos quoque re turrexeritis,lioc ς' insipsum cognoscetis, quia non iam ex patre, non per speculum 5e in aenigmate,sed iacie ad laciem

videbitis. Sequitur. ἱ Qui habet mandata mea,& seruat ea , ille est qui diligit me. J Ostenso quem usque in sinem suos diligat, ipse quomodo prior mox lacturus lit quod praecipit ipse, non I I alligendo verbo neque lingua , ted opere & veritate: Deinceps quo line S ea nobis dilectio sit obiciuanda,latius incipit exponere. Qui habet,inquit, mandata mea,S seruat ea, ille est qui diligit me. Ac si dicat: Idcirco supra dixi, si diligitis me, mandata mea seruate. quia videlicet dignitas dilectionis non in vocis supersicie, sed in Ueritate consiliit, Sin opere . igitur qui hae hel mandata mea S seruat ea, ille est qui diligit me. Alioquin si habeat & non seruet, hoc signo Natta, cognoscat teipium,quia non est de sorte diligentium me, sed de gente ista peccatrice, de hyp critis istis, de quibus bene prophetavit Esaias dicens: Populus hic labiis me honorat, cor autem eorum longe est a me. Hic inquam comparabitur viro , conliderami Uultum natiuitatis suae in speculo. Considerauit se, &abiit,&statim oblitus est qualis suerit. Qui autem habet , Sc seruat

ea, huius anima comparabitur silio regis, cuius omnis gloria ab intus, quanquam 5c foris eadem gloria nonnihil refulgeat in sim brijs aureis, quapropter 5c concupiscet rex speciem eius. Unde S l uitur . t uia utein diligit me,diligetur a patre meo, Se ego diligam cum , de manifestabo i μόci meipsum. J V qu.im beata allectio, quae non Ut seruilis timor dubiam liberationem, sed cer 2; ,.

tam gratiam, iamin praesentem ex parte habet remunerationem. Seruum quippe timor pecuae subigit,atque ad audienda domini praecepta plagarum comminatione compellit,& idcirco no dum meretur diligi, nondum admitti conciliis, vel secreta domini sui non e dignus existit. Amicum autem dilectio sic dilatauit,ut tam prsceptum acceptauein,Placitum quoque non - , rectilet consilii: ut verbi gratia, non sit contentus cauit se adulterium, sed etiam valeat meliori '' i amore occupatus, licitum contemnere coniugium. Hic Ut ait propheta; in excelsis habitabit, munimetua saxorum sublimitas eius, panis ei datus est , aquae eius si deles iunt, regem in dec

re tuo videbunt oculi eius. Ait ergo: Qui autem diligit me, diligetur a patre meo, & ego dili gam eum, di manifestabo ei mei pluin . Qui inquit diligit me, propter hoc ipsum quia diligitta cuneta etiam licita dilectioni meae postponit, diligeturia miliarius a patre meo , qui comma tuter omnes prior dilexit ,sicut iam alio loco dixi, quia lic dilexit Deus mundum,ut lilium suum unigenitum daret: diligetur uiquam familiarius, oc panis scripturarum, panis Utique vitae S in

256쪽

χvpTRTI:IN IOAN. C A P. X I I I t. tellectus dabitur illi ad manducandum, & aquae fideles sapientiae salutaris ad bibendum, sicque

cibatus atq; potatus, dum spaciatur per amplum contemplationis campum, rege in decore suo videbit interioribus oculis luis,quem ut paulo ante dixi vos non cognouistis, cum tant tepore vobiscum sim, idebunt,inquam, uti eius, imo nunc videre incipiet regem in decore suo, nam Iudas in sutura vita perficietur lixe heata visio. Dicit ei Iudas,non ille licariotis: Domine quid iactum I ii 4 est,quia inanite staturus es teipsum nobis,& no mundo j Iudas istie, cognominis eius quisuit pro ditor, quis lit, iam alio loco dictu est, videlicet frater Iacobi minoris,qui de I haddaeus dicitur. Domine inquit,quid factum, subauditur,si tu nondum nobis manifestatus es c Si enim teipsum no

his de non inudo maius citaturus es,ergo nec nobis adhuc manifestiatus es. Nam te quomodo nutvidimus, sic vidit de mundus: vidit inquam te, vidit opera tua mirifica mundus, quae & nos visedimus. Quid ergo factum est,si non in omnibus his manifestatio tui iacta est Respondit et lesus: Si quis diligit me, sermonem meum seruabit. Et pater ineus diliget eum ,δc ad eum veniemus, S manlionem apud eum faciemus. Qui non diligit me,sermones meos non seruat. Et sermonem quem audistis, non e it meus, ted eius qui misit me patris. Haec locutus sum Uobis, apud vos ina nens. aues pontionem hanc ad percontationem praedicti discipuli dicentis: Domine quid factum est, quia manifestaturus es teiplum nobis δc non mundo,reddere te tandem innuens. Haec inquit locutus sum Vobis , apud vos manens. Acii diceret, Apud vos manens praesentia corporali. non me ipsum vobis adhuc inam sella ui,sed tantum annuntiaui,Sc locutus sum, di sermonem se c quem liquisieruaueris, hoc magnum recipiet pr. v mium, quod ego manifestabo ei meipsum. Hoc eit quod ait. Si quis diligit nae, sermonem meum ieruabit , de pater meus diliget eum,S ad eum veniemus , S i Dantionem apud eum faciemus. Quibus dictis de idem confirmat quod iam dixerat: qui autem diligit me,diligetur a patre meo, & ego diligam eum,& manifestabo ei mei scintilii init Qta ei uidem manifellationis melius exprimit modis. Quis enim modus erit eius ina iuuitationis Et ad eum inquit Ueniemus,& mansione apud eum iaciemus. Non ergo putanda est hoc cile mamiestari Dei illium diligentibus eum,quod veniet cum nubibus,ut videat euom nia oculus,quanquam & hoc line dubio suturum sit ,quo videlicet modo eum videbunt,& qui ea 'r' ' ' pupugei uiu Et citii uena ad uetus ille sicut ivlgur parens ab oriente UIU in occidente, sic omnibus Colo. s. coni Picuus expedi ant tu iustorii erit lx tilla: sa cu apparuerit inquit Apostolus Christus vita vestra, tunc oc vos apparebitas cum illo in gloria, sed expressa est magnificentius haec manifestatio, de qua num guum quia veniemus inquit ad eu, S mansionem apud eum faciemus . Igitur imus diligentibus Dei filium imus in min interioribus anims,dilectus ipse filius cia patre manifestatur.

Et hoc Psecto magnu dilectionis eir prs mihi, in pater S si lius per spiritu sanctii Deus unus,dilecta

aninas muli iecus mira δέ ineffabilis c hamatis voluptate copulatur. Sed quomodo incis, dicta est hic: S mansione apud eia iaciemus, cum alibi .rprium hoc fuerit signum,esiancius factorum solet agnoscendus, scilicet muto i an et i spiritus, qui alterius naturae non est, s pater & filius,quibus de personis lic enuntiatur: S ad eis veniemus,ec mansionem apud eum faciemus. Ergo qαὶ diu in hoc nior tali corpore Uruitur, manet quidem in animabus sanctis per manifestationem filii, pater Stilius nihiloininus cic sanctus licut iuperius iam dictum est) utrius p spiritus, perinfusionem autem propria subit amix, t mansione xterna maneat, hoc in remuneratione venturi seculi adi in Cant. . plendum facili Ier expediatur. Nam nunc quidem dilectus mittit manum sua per sorame,& vens. Reg. ter humanae infirmitatis intremiscit,ad tactu in illius, et tanquam sibilus auri tenuis ,raptum is gens osculum,iugit idem dilectus, in illa autem beata vita, amicus amicae plena de permanente

ui voluptate copia labitur. Et gaudebit inquit propheta spontus super sponsam, S gaudebit luperie Deus tuus. I alis mansio patris S filii S spiritus saneti, praetcrtim dilectionis aedilicatione prs paratur. Ait ergo: Si quis diligit me,sermonem meum seruabit, de pater meus diliget eum, de ad

eum veniemus, dc mansionem apud eum faciemus . Ecce euangelica voce dominus demonstrat Psc. 28. cur Pialmitia dixerit: omnis coni una mationis vidi sinem, latum mandatum tuum nimis. Quia enim latius hoc mandato dilectionis, quo sic mens humana dilatatur,ut intra substantiae suae palatium, ni aicitate ni capere pol sit pa 3 ris , de illis ,& spiritus sanctic Sapiat hoc, S suaui gustu visedeat iis,qui in terris vitam corticam ducens, & bene eruditus magisterio diuini amoris, agere no uit in te inplo cordis tui solennitatem deliciosae conte plationis. Nam qui laborant de onerati sunt nil aio quamdiu itia ierunt Onera , eiectioi em huius dulctum is sapere nequeunt. Sequitum Qui non di sine ope ligit nie,ler mones ineos non ieruat: qui Ierna meos non seruat, non diligit me. Non ergo ' credat aliquis , quicquid sibi animus de dilectione Uei sine operis attestatione rei ponderit: ope ' ratur etenim ni agna,ii est, si vero operari renuerit, amor non est . Ne vero leue ιυis putet quod ait dominus: Qui ncn diligit ine,icrnaones meos non seruat. Ne inquam paria a cuiqua videatur indignitas, non ieruare sermones ab cocii flos, ecce iterum dicit. Et sermonem quem audistis

non ei lineus sed ei quilius it me patris. Nam de hoc paulo ante dixit: Uerba quae ego loquor vobis, a meipib non loquor . erte qui sermonem nium loqu: tur, mendacium loquitur,& aut horitate legis lain saepe Gieta contemnendus est, quia mendax est. Sermo autem quem audistis impleturi

257쪽

COMMENτARIORVM LIB. x I. assimpletur, 3c ab esse, ibus suis verax esse comprobatur . Ergo meus inquit non est,ergo a meipso

de proprio corde confictus non est, sed est eius qui misit me patris, testantibus operibus,quae vidistis,qus visuri,quxcp in nomine meo facturi estis. Proinde qui sermones meos non struat, no leue

hoe et se putet i pernendo quippe sermonem quem audistis, spernit eu cuius sermo est, cilicet pa- u.- ,

trem qui misit me. Haec locutus tum Vobis apud vos manens. Quaerebatis inquit,domine quid sactum est,quia manifestaturus es teiplum nobis, Sc non mundo: ecce dico vobis quid tactu iit: ma

nes apud vos mysterio regni Dei in parabolis ac prouerbiis locutus tum vobis, de quasi paruulis

sensu, lac vobis potum dedi, non eicam.Nondum enim poteratis,sed ne nunc quidem pote itis. Hoc hactenus iactum est. Paracletus aut spiritus sanctus,quem mittet pater in nomine meo, ille vos docebit omnia S suggeret vobis omnia quaecuέ dixero vobis. 4 igitur hactenus dice do vos exterius, Ut te homo visibilis,ego Plantatione nouam plantavi at rigaui: spiritus a sit 1 anctos, qui para es eius. i. consolator dicitur & est, pro causa qua luperius dixi, ille incremetum dabit,docedo vos ola&suggerendo intrinsecusola qus cun p dixero vobis. Omnia init, docebit vos quae cunt hae enus duci,de olaquscun dixerolvobis,iuggeret vobis, Sc scribet in tabulis carnalibus .cordis vestri. Ego em qui hactenus locutus sum vobis visibilis homo voce elemetari, ego inin ide φ ipse, deinceps loquar vobis interna locutione ia dicti spiritus lancti. Sic em veniet,dc sic mittetur in nomine meo, t Paracletus fit. i. expectata ab omnibus lanctis cololationem lirael asterat vo his de illis: vobis inqua,qui me loquentem audistis & credidistis: N eis,qui per Uerbii Uesitru credi turi sunt in me. Ex tunc incipiet illa manifestatio, quam promisi dicens, qui autem diligit me diligetur a patre meo,& ego diligam eum,& ad eum veniemus, & mansionem apud eum iaciemus. quam nescientes dicitis,domine ostende nobis patrem,& susticit nobis item' domine quid iactu

est,quia manifestaturus es teipsum nobis N no mundo. Hoc interim deposcit necessarius ordo vestrae 1alutis,ut per mortem meam Deo recociliamini. Dico ergo. t Pacem meam relinquo vobis, ε 3 Iril. pacem meam do vobis. J Pax amicitis fructus est, sicut econtrario bellum inimicitiarum Opus est. inicitii Quae videlicet pax, tanto gratior de desiderabilior venit,quanto grauiori dispendio eius, qui mi Hvria ea Dor oc infirmior est,inimicitiae geruntur: Verbi gratia, ubi victor victos omnes morti addiceret, hq ς' dulcius nomen vel pacis opus est, quam ubi Victor viciis reseruaris solummodo tributa,quanc pdifficilia, indiceret. Erant autem inter Deum di homines immicitiae nimis graues, nec dubiti erat, Luc. 34.

quin in praelio iudicit Deus omnino superior foret. Naio dc si qui erant homines sideles de iust i, .icelicet quales fuerunt Abraham, lictae de lacob,&quique similes illis: tanta erat illoruiniustitia

comparatione debiti,quanta est fortitudo regis occurentis cum decem milibus , ei qui cti vigintirnilious aduertum se Menit. Ergo quanto maiori malo generis humani praedictae inimicitiae ge xebantur, tanto magis necessaria pax hominibus erat. Sed quam nos legationem ratisissemus Christ,aea quae pacis sunt rogaturi,nisi ultro te obtuliiset paκ nostra Christus filius Dei,qui pro eo qudd paκ no solus erat innocens,iolus de poterat rationes perorare nostrae pacis Ipse est enim inquit Aposto Ius pax nostra ciuisecit utraque unum,de medium parietem maceriae loluens, inimiculas incae r' μ'

De tua, legem mandatorum suorum decretis euacuans, ut duos condat in semetipsum, in via uiri nouum not Ninem: faciens pacem,ut reconciliet ambos in Uno corpore Deo, per cruce in intersi

ciens inimicitias in semetipso,& veniens euangelizavit pacem Vobis qui longe suistis , dc pacem his qui prope, quoniam per ipsum habemus accestiam ambo in uno spiritu ad patrem. Igitur in

terrogatus dominus a duci pulo dicente: Domine quid iactum est, quia maniscitaturus es teipsum nobis de non mundo,cuiti dixisset, haec locutus sum vobis apud vos manens, paractetus autem spiritus lanctus quem mittet pater in nomine meo, ille vos docebit omnia Sc suggeret vobis o milia quicunqr dixero vobis,adhuc altius eorum qias lacia lunt,lummam exprimens' pacem in quit relinquo vobis, pacem meam do vobis. Ac ii diceret: Hoc factum est quod dico, per me,in quo complacuit omnetri plenitudinem inhabitare,reconciliamur de paciscantur omnia,sive quε in terris,liue quae in coelis sunt. Pacis autem nomen aequi cum est. Proinde quod dixerat,pacem relinquo Vobis, repetens lignanter, pacem inquit meam do vobis. Et adiecit. s Non quomodo Pax da mundus dat,ego do obis. J Pa κ etenim, quam mundus dat, paci quam dat Christus, contraria I est.Quid inanque mundus agit in largitione tuae pacis Venite inquit,& fruamur bonis quae sunt, de via inur creatura taquam in iuuentute celeriter, vino dc unguento nos impleamus di non prae tereat nos stos temporis,&cs. Eiusmodi pacem nolite inquit Christus putare,quod venerim pacem mittere in terram. Non veni pacem aut tere in terram,sed gladium. Quid autem de pace νω cquam dat Christus ieriptura dicit Quam specioli super mores pedes euangelizantis Pace, annunciaritas bonum, praedicantis salutem, dicentas: Sion regnauit Deus tuus. in eo quippe pax Christi roseatieli,quam ipte dat nobis , quod principe mucli huius foras eiecto, si Sion ,regnauis ipse Deus tuus, a.Cor. iixegnumcF peccati de mortis deliructum est, ct cellauit exactor, quieuit tributii, cotriuit dominus Hebr. retiaculum impiorum,uirgam dominantium,caedente populo; ia indignatione, plaga insanabili,' 'sub ic lentem in furore gentes,pertequentem crudeliter. V eram ergo,dum vado,inquit,pacem retinquo Vobis, Pacem veram ineam, meam inquam, id est, Per me acquisitana, dum redeo, dum a

258쪽

cata, remittuntur ris. t On tui laetur cor vestrum neq; in midet, audistis quia ego dixi, vado de venio ad vos. J Igitur inquat,isicut iupra dixi, non turhetur cor vestrum, creditis in Des , Sin me credite: ita de nunc repetens dico, non turbetur cor vestrum ne F formide , Videlicet data ratio ne digna,cur nequaquam cor vestrum turbari aut sol midare debeat. Audistis enim, na ego dii vobis, Vado de venio ad vos. Vado inquam , parare vobis locum, S si abiero de prsparauero vo his locum, iterum venio 8c accipiam vos ad me ipsum,ut Ubi sum ego,de vos sitis. Sed de hoc audistis,quia dixi vobis, pacem relinquo vobis, pacem meam do vobis. Ergo S si necessario prae

infirmitate caro vestra dum ego vad0 turbatur, saltem non turbeιiar cor vestrum, neq; formidii,

a spe sua se esse deceptum, quali frustra crediderit, me esse Christum Dei filium, sed in ipsa trepi

datione qua dii paret extet ior pulchritudo coiiseisionis, vivat intrinsecus radix fidelitatis. i Si diligeretis me, gauderet is vriJ,quia ad patrem vado, mi a pater maior me est. J Diligii is quid mme nunc interim tanquam proximum, sed nondum tanquam Deum. Si enim sic diligeretis mescognouilletis me, si crederetis quia ego in patre, S pater in me est, gauderetis v Q, quia ad pa/trem vado. Quanta ei in m hoc diligentibus me gaudendi causa est: magna plane de ineffastis. Nam quamdiu mortalis homo sum, pater maior ine est. minuisti inimeu inquit Psalmista pau lo minus ab angelis. Sequitur autem: Gloria N honore coronasii eum domine, de constituisti eum 'hyR' super opera manuum tuarum. Omnia subiecisti iub pedibus eius. Item in alio psalmo: Dixit dominus domino meo,sede a dextris meis. Ac deinde os: Ue torrentem via hibct, propterea exal tabit caput. Hoc propter idipi uin quia vado, mox futurum et t. Videbitis enim me dominum rc saluatorem vestrum, propter passionem mortis gloria dc honore coronatum. Igitur si dilexe iiiii ηςh me,videlicet credendo, cognoscendo,quia ego in patre, dc pater in me est , hi me qua cognitio ne, non potet iis digne diligere me gaudet et is utique, transire me ab exilio mundi, de a terna' liter seilurum ad dexteram patris, intrare in gloriam regni mei, quia Videlicet hactenus, ex quo carnem indui, Pater maior me eii, S ego iecundum mortalitatem eiu idem carnis non solupatre sed etiam immortalibus paulo minor lum angelis. i Et nunc dixi vobis, pinisu star, Ut cu Iadium

suerit credatis. J Valet nanq adi est in Onitin praesentium, meritoria Priteritorum. idcirco nune

dixi vobis priusqua si at,dixi in i quin vado dc iterum venio,ut cum iactum suerit,cum ego ab Dro dc iterum venero , vos pratericis dictis simul de praesentibus lactis confrinati, credatis scili/cet,quia ego in patre,& pater in irae et Equi liaec S anted sacerem praedixi, dc posivi praedix

cere potui. ἱ Iam non multa loquar vobiiciam. Venit enim princeps mundi huius, de in me non habet quicquam. J Notandum in primis quod non dixerit,iam non multa loquar vobis, sed non multum loquar vobii cum inquit. obii cum enim cum dixit,subaudiendum est, manens prae sentia corporali. Multa quippe S illis tunc locutus est, de nobis nunc loquitur, sed ne F cum illis manens multa locutus est , neque nobii cum corporaliter manens nunc loquitur , videlicet prae toan.11. sentia locali, vel conuertatione vili bili. Vndeo post aliqua dicturus est : Pater cum essena cum eis,ego seruabam eos quos dedistis nulli. Igitur iam non multa,inquit, loquar Uobiscum, subau/Cur dia ditur,corporaliter manens. Quam ob causam Venit enim princeps mundi huius. Drincepsh0lν Pri mundi huius, mundi i cilicet da innati,qui niic me it,dc mihi aduertatur, idelicet diabolus,nucisi . . . Venit: qui inde Princeps mundi dicitur, quia mundi amatoribus principatur . Quomodo venietur. hic princeps malignus, princeps Uel praepositus mortis, de peccator antiquus, nisi quia comen tione mortis mecia in congreditur Sic inquam venit S in me non habet quicquam. Non idcirco venit, non propter hoc venire permittitur, quod ego rapuerim vel iuste exoluere debeam quod ille est exadturus. s Sed ut cognoscat mundus quia ego diligo patrem, de licut mandatum de dit mihi pater , sic facio. I Idcirco illum admitto mortis istieratorem , ut cognoscat mundus, quia ego diligo patrem, dc obediens illi per omiua pro omni mundo, licui mandatum dedit milu pater, sic facio. Igitur quod venit ille princeps mundi huius,si uitiae temeritatis 5 temerariae stulticiae est: quod autem incursus eius sustinens morior . Voluntarium obedientiae pro omni Nil. r. mundo sacrificium est. 4 en uilit,inquit Pi almista manum dexteram mea, dc in voluntate tua de duxisti me,sc cum gloria luscepisti me. Saluare enim brachium meum dexterum, id est, divina potentia mea, se indignatio mea mihi auxiliari poterat, Ut non morerer , quae mihi auxiliatur vi resurgam,sed mandatum patris,uera de immensa charitas patris, quam habet circa salute ge/neris humani, tenet manum de Ieram me i,ut nonae defendam mortemve transilia, Sc in volui te sua deducet me,dicente: Pater non mea voluntas, sed tua stat : quia no quod infirma caro apperiitiis. Ut,sed agendum mihi ceni eo quod exigit contilium diuitutatis. Ita veniat, qui nunc venit,princeps mundi huius,ut cum in me nihil inuenerit, vici usin certamine per Unum hominem iure so ras eiiciatur,sicut econtra per Unum hominem quem vicit,principata mundi huius iure sibi obtinuisse videbatur . Hoc sacto cognoscet mundus suae salutis experimento, quia ego diligo pa trem,Sc mandato ipsius iubeo mortem , qui per nullam culpam acquis ui nulli ex Adam mortia

haereditatem. t Surgite eamus hinc. a Quoniam, inquit, ecce appropinquabic qui me tradet,

de tur

259쪽

COMMENTARIORVM LIB. XI. et TR iurba cum eo cum laternis & facibus & armis, ne in angusto intra parietes coenaculi huius

nos comprehendant, vobisque non sit libera effugiendi facultas : nolo enim quenquam ex vo his perdere sed Volo ut linant vos abire, surgite eamus hinc, ne vel iste, cuius diuertorio fruiti sumus, apud quem pascha fecimus, ullam propter nos inquietudinem pariatur. Ego sum vitis .e- Cap. rs. va 5c pater meus agricola est. Omnem palmitem in me non serentem fructum, tollet eum & o itinem qui seri fructum,pumabit eum,ut fructum plus afferat. J Ecce per sit litudinem notae ocvisibilis rei, sus passionis demonstrat utilitatem ut iam ex hoc mundus cognoscere incipiat, cur mandatu dederit illi pater, cur ad eu principe mundi huius venire permittat, in quo princeps ille non habeat quicquam, id est,cur illum ad crucifigendum, vel occidendum iradat pater, Iut nul lam habeat mortalitatis causam: Ego sum vitis vera,& pater meus agricola est. Nonneinquit vitis,cum sit nigrum, dc hispidum, aridique corticis lignum, ut palmites s uos latius extendat, cicsuavem in tempore suo botrum proserat, vino cor hominis laetificatura: nonne inquam propter hoc agricolae studio plantatur in terra, prius ityemis horrorem imbriumque passura molestias Et ego utique vitis vera sum , vera inquam vitis, scilicet ad distinctionem viis alienae, id eit, i Udaica gentis huius Sodomiticae, de qua Moyses in cantico suo: in vinea inquit Sodomorum,uinea eo xum,di de suburbanis Gomorrae. Vua eorum uua sellis,& botrus amarissimi. Eel draconum vi num eorum, & venenum aspidum insanabile. Igitur me vitem adeo vera,Vt is qui venit prin/ Esai.ε. ceps mundi huius sicut paulo ante dixi)non habeat in me quicquam. Idcirco pater meus agrico P la coclestis,in hoc mundo plantare, S sarculo passionis colere dignum duxit, Vt palmites meos, quorum primi vos estis, latius extendam , Sc post horridam, quae nunc instar trioulationis&mortis hyemem, suavem botrum , id est, gratiam resurrectionis proferam, quo per sidein prae rustato, sponsa dicat in Canticis: Botrus Cypri dilectus ineus mihi, in vineis Engaddi. Quo Cantium do autem nonnunquam vitis eodem ex stipite, tam steriles quam defrusi uolos palmites e mittit,sed interim agricola sterilem amputat,omnermi fructiferum purgat, sic eadem ex fide vel conseisione nominis mei,tam reprobis compluribus,quam electis pullulantibus pater meus,hu ius vitis agricola,facturus est.Nam omnem palmitem in me non serentem fructum, tollet eum: ct omnem qui seri fructum,purgabit ut fructum plus asserat. Ecce Iudam illium perditionis . palmitem inutilem, imo δἰ damnosum vermem,radici huius vitis imminentem, videtis qualitera putatui traditum Satanae, ut continuo de rietur in ignem gehenns. Vos palmites residum, qui hactenus fructum sertis aliquantulum, euangelizantes & curantes ubit, veruntamen in una μ' η' tantum Iudaeorum gente: vos inquam qui fructum Plus asteratis , ecce purgat agricola partici ratione passionis & mortis meae, ut compluti sanguine meo suavem excipiatis austrum, id est, spiritum sanctum,quem dat vobis in remissionem peccatorum. Hoc est quod i equitur. Iam vos mundi estis propter sermonem quem locutus sum vobis. J Sermo quippe quem nunc erat locu tus , sermo passionis Se resurrectionis eius est, videlicet dum diceret: Vado parare vobis io cum,& si abiero & parauero Uobis locum,iterum venio,& accipiam vos ad meipsum,ut ubi ego sum,& vos sitis,& cxte. Itemque nunc nouissime dixerat: Pacem relinquo vobis, pacem meam do vobis: quia videlicet pax vel reconciliatio, qua Deo sumus reconciliati, peccatorum iamis sio est . Hic autem sermo admixtus fidei mundat vos aeque ut illo; ab omnibus peccatis , quia profecto sermonis sides praecedens effectiva cauta est, Ut tanguis filii Dei Iauet nos a peccatis

nostris. Vnde Psalmista Sipse lauandus in languine Chrisiti: Asperges me inquit hysopo dc mundabor, lavabis me, de super nivem dealbabor. Per hyiopum quippe, quo palmitibus ti

mor deponitur,sides intelligitur sermonis huius,qua corda purificantur,quo cum priino asper seris me linquit tunc demum lavabis me, & super nivem dealbabor. Igitur propter sermo nem inquit quem locutus sum vobis, iam vos mundi estis, quia videlicet propter sermonem mortis, quam praenuncia ut vobis, qua transeo ex hoc mundo ad Patrem, Se iam in mundo non sum, ain vos mundi estis. smanete in me ,&ego in vobis. Sicut palines non potesti serret ruinctum a semetipso,nili manserit in vite,sic nec vos,nisi in me manseritis. O quam terribilem cun ciis praesumptoribus humanae potestatis inopiam , quam veram corporis ecclesiae caput eius Christus dominus, commendat & defendit unitatem: manete inquit in me, de egoin vobis. Quid enim e Videntur tibi nimii assertores liberi arbitrii, non indigere auxiliantis de miseran ris gratiae Dei,tanquam volentes 5e currentes,sua velocitate vitae sempiternae fructum compre hendere possint. Sed dicit: Sicut palmes non potest serre fructum a semetipso, nili mani erit in vite, sic nec vos nisi in me ira an letatis. Ergo p iumptores, & superbi palmites mali, horrida Conari manu agricolae iure tollendi estist nisu omnem pulchritudinem omnemq: fructuum venustatem Pelagia non eκ vobis,sed ex vitis intima radice procedere confessi fueritis. itemque & vos o schil maii- RQ ci, ab eccieitae corpore vos praecidentes , Se propriis adinventionum vestrarum sarculis prae clis,nolite putare, quod vitalem fructum ferre possitis. Quis enim vitis Se palmitum eius neiciat Militatem Quamdiu palmites in vite manent, tamdiu ascendentem per venas intimasse riumum radicis eius humorem bibunt, dc uiuunt, florenti,& fiores fructum parturiunt. At vero

260쪽

RVPERTI IN IOAN. CAP. xv. si de vite palmes excisus fuerit iam honi succi eius particeps esse non potest, idec speciem qui dem palmitis liabet,sed nec vivit,nec usum habet alium, nisi ut in ignem mittatur & ardeat. Hic ergo ipsius domini oc discipulorum eius idonea similitudo data est. Quamdiu enim per unitate

si dei magistro concordant veritatis, mandalum dii tactionis seruantes, id ipsum lentiendo omnes, Cer. , in Clarisio manem,& singuli de ii natu eius tuentes, internae veritatis gratiam habent,vivit crinmMaz. salutem cd municanti uita illis,quod culi 4 celebrani fac rametum in ecclesia Christi. Erisius ita in eis loquitur,de quicquid ab e.ssit, a Deo iactu ira, de spiritu eius confirmatum elle recte creditur. At vero ubi dii lemientes, feci per lis reses 5 sciti sinata ab unitate fidei dii iactes, a Christoris cidunt, mortuum est eorum Omne Verbum,&iacramentum,& quicquid agere videntur inscctu, nTim. s. quicquid lacri sicare putant, pollutum est. De qualibus apostolus dicit: Habentes quidem speciem rietatis,uirtutem autem eius abnegantes. Verbi gratia,bapti imit aquae visibiliter conferre pola sunt,sed eum in quo tota coiisiit virtus baptism spirituri iancium conterre nequeunc. Eis tamen, ci ab illis baptizantur,si reuertatur ad ecclesia catholicam, non repetitur lauacria carnis,sitatum

baptizati sint in nomine Patris,& silii,& spiritus sancti, id multi hcretici de hs reii arctis secetur, Scalio nihilominus erroris terranacio prscili sunt. No i iup eis repetitur bapti l mus a lus visibilis, itata nisi per catholics sidei professione, N: sanctae ecclesiae reconciliatione, verae viti. i. Christo in seruntur, S ita lanctu accipientes dilectionis spiritum viret cunt,& seu eiu salutare sacere possunt. igitur a vite de manentibus palmitibus sumpta limilitudine, tui dilcipulorum secta manen tium in uno dilectionis i piratu .m anete, inquit,in me, Sc ego in vobis, videlicet sicut palmites manet in vite,ut maneat pinguedo vitis in palmitibus. Noemila genuinus humor vitis in palmites le diffudit, idcirco palmites in vite manent,sed quia palmitis manct in vite,idcirco vitis illos participes euiciat pinguedinis ius. Ita nimirum non quia spiritus dilectionis de Uera vite Chrisio in cucios palmites suos diffunditur,& Uniueisam ecci etiam toto orbe plantata, gratis sempiter

nae fructuosis onustat charismatibus . non in in idcirco linguli palmites in eadem vite manemus,

alioquin nunu aliquis praecidereiur, quia non in deest hia1c viti pinguedo sancti spiritus,sed ira singuli per unius Uera A catholica' fidei consessione in tali risio manemus, idcirco spiritus cius oes Participe, tum us,dc Uiuit omne laciamentum,quod cun in nos,imo ipse per nostrum ministerium operatur. Recte ergo non ait, maneam ego in volaιs,N Uos in me: sed prius manete inquit in me, deinde,& ego in vobis, se ut plenius notum lacia quam vere necessarium sit nobis manere in il l , ut maneat 1Ple in nobis .iicut palmes inquit, non potest ferre fructum a semetipio,nili mania r it in vite, sic nec vos, irati in me Diani eritis. Eant igitur, de fructu ferre gestiant plantaria mor

tis.& surculi aeternis ignibus deputati, Cherintus videlicet δἰ Arrius, caeteraque ii ii, quos spiseritus diiciplinae sanctus cffugit. Nam quicquid apud eos agitur, quodcunq; quasi iactu vel sacra

memii cel bratur,tam Uero verbo Uitae de ipiritu veritatis caret, ci vel E palmes, nisi manserit in vite, liueiu serie non potest,quam Vere manus abscissa a corpore, vivere vel operari no valet. Se quilur .s Ego sunt Viris, Vos autem palmites. J idcirco repetiuit,quod iam antedis: erat: Ego sum vilis, ut manis sitias exprimeres,quod non sis iecerat, quoi vellet intelligi palmites. a supra di diu .l O tiam viris,pater meus agricola esst,nianc aiat Ego i iam inquit Uitas, os palmites. Et adiecit. Qui manet in me,dc ego in eo, hic sert trudium multum, quia i ne me nihil potest facere. IPiopterea dixi inquit, manetem me, de ego in vobis, quia qui manet in me, dc ego in eo, hic fert frudi um multum . Idcirco inquam a lxi: manete mine, qusa cine me nil ut potestis iacere. Parum est autem, eum palmi Lem qui non manet in vite, nihil posse lacere. Sed quid ἱ Si quis in me non anserit, mutetur loras, sicut palmes,di arescet, de colligent eum,& in ignem mittent, dc ardet dNon totum nihil lacu palmes excitus,sed de de illo nihil iit, erbi gratia,non vasculum aut pa xillus, vel cuiuslibet arcis, aut operis initrumentia in , nec omnino quicquam est propter quod ii Ezec is . tum iuia, e re libeat artificcm lignarium. Vnde ad prophetam Eaechielem dominus diciti Fili ho/mmis,quid siet ligno Uitas ex omnibus lignis nemoriam, quae sunt inter ligna sylvarum Nui ad Locus tolletur de ea lignum vistat opus, aut fabricabitur de ea paxillus, ut dependeat in eo quo Pauli de cuncin vas Ecce igni datum est in escam. Huic iememiae propheticae contentit Apostolus,non .i,i,' vie si mauu Nouatia , Poenitentiae remedium Iapus denegant, sed dissicultatem renouationasu male colum, qui alia tapientes,ce hac Vue Praeciis, S lia reii archae iacit tum, terribiliter pronuncians: intelle- impol sibile est enim inquit eos qui semel sunt illuminati, Iulia uel unt etiam donum ccclesie, depa. iacipe, facti sumi pii uias lanci , gusta uerum eriam ni nilominus bonum Dei verbum, viri ieique lectiliventari, ta prolapii fiant,renouari rurius ad poenitentiam, rursus crucifigentes sibi/metiptis illium Dei,&ostem uitiabentes. Quam enim luc aliam de Iperatiotieni poenitentiae do cet Hi otiolus,niliis iam de qua ad I itum scribens: Haerciacum inqiiii liominem post Unam 5 secundam commonitionem deuita, iciens,quia subuerius eii, qui eiusmodi est, di delinquit , cu sit Propiic tiadicio condemnatus. igitur de illo, qui te ab unitate verae vitis, id est, Christi prae cidit, haereticus vel lix ei arctita tactus , Uno ore parilique lentia contonant talitisitus , propheta,

di Apostolius. lituus cmar,si quis initie non tuai uerit inquit, inuicturioras licut palmes,S aie

Titil. Ia