장음표시 사용
61쪽
disserendum est, ut pariter intelligamus, quod recte extune cessare debuerit, ex quo moriente Christo in cruce, baptismi sacramentu conditum . Circuncisionem pro signo iustitio fidei da Rom.
tam elle Paulus apostolus testatur, licetis: Dicimus,quia reputata cit Abratis sides ad iustitiam. Quomodo ergo reputata est In circuncti one,an in praeputio Non in circiicilione, sed in prae poti .Et signum accepit circuncisionis lignaculum utilitat fidei , quae est iii praeputio patiis ito stri Abrahae, ut sit pater omnium crcdemium per praeputium, ut reputetur de illis ad iusti tiam , 5 sit pater circuncisionis,&c. Hoc manilesium est ex serie libri Genet eos, quod A braham ante circunsionem iustificatus est per fidem, eadem lcriptura dicente: Credidit Abra . ham deo, S reputatum est ei adiuititiam ,& amicus dei appellatus est. Hic atatem addit A l. - per postolus, quias gno cireuncisionis signatus est, dicendo, Se signum accepit circunci i rus, me . tignaculum iustitiae fidei. Signatus eii quippe tanquam Uas tuli uiae, continen*i hei aurum si dei, quam deo iam obtulerat in precium promi sionis, vila signo teutamentum eiuldem pro missionis firmaretur, A iure teneretur debitor qui promiserat deus. Cum enim dixit let deus: Cis i, Circuncidetur eκ vobis omne masculinum,sc circuncidein carnem praeputii vestri, statim ad didit, ut iit signum sorderis inter me di vos. Dene ergo Apostolus ait, quia lignum accepit cir cuncti itis, signaculum iustitiae fidei. Quid autem deus promiserat illi, vel quid creden Rom. dolia cilicatus est, ut hoc fidei signum accepit e Hoc Utique promiserat deus, Sc hoc ille credi derat, quod futui umellet semen eius,sicut iteI lae coeli ,S quod in semine eius benedic erentur omnes gentes terrae. Quae pronussio de benedicendis gentibus, in semine eius, prima de viri ina allocutione eius firmata est. Prima nanque apparatione praecipiens illi, Ur egrederetur de Gen. in terra, de de cognatione sua Lenedicens inquit benedicam tibi, di multiplicabo semen tuum, Gen. a.
atque in re benedicentur uniuersae cognationes terrae. ltima vero quando silium si si deo ob Cς tulit vocans illum de coelo,cum interpositione iuramenti benedictionem repromittens, polli debit inquit temen tuum portas inimicorum suorum,atque in semine tuo benedicentur omnes gentes terrae, quia obedilia Oci meae. Vnde& repromi ista dicitur, quia primo & lecundo de abenedicendis in semine eius gentibus promissio facta est. Cum ergo fides Abralix, qu e illi ad iustitiam reputata est, in eo fuerit, quod credidit in promistione seminis, echanc fidem deus signatam esse voluerit, ubi conuenientius, quam in ea parte corporis, perquam semen traiici tur, signari debuitc Solem enim irridentes obiicere Iudaei, cum dicimus eis, circuncisionem sig num luit se si dei Cur inquium non potius in aure,vel in labiis, siue in alia qualibet nuda cor poris parte, quiminea quae temper operitur,positum est hoc lignum,ut melius pateret, i Ut di citis,pro ligno sidei data est Attamen ii ipsi negare nequeunt suae icripturae autoritate ton stricii, quin pro ligno i dei, iliciar praedicium vita deo data tu. Eis ergo dicimus: Cum circunci sio Duel lignum sit, fides autem in semin s promissione fuerit, nonne conuenientius secundum caulam in ip seminis effusorio quam in alia qualibet corporis parte poni debuit c Igitur ut praedictuin est cum autoritate Apostoli, imo de scripturae Ueteris, circuncisio fidei signum est. At .eio ipia sides in Promi lione seminis eth. Eonsit ac ergo, quia circuncilio, eiusdem semi Cis imanis expectandi professio est, dc quisquis circunciditur, semen illud te expectare profitetur quod eisin cur est Clirinus. ii enim promissio iacta est deleti in bus, quali de multas,led de lemine Uno scili/ p oti pascet quod est hristus. Quinquis autem se hoc semen profitetur venturum expectare, prolecto
negat veni: e. Igitur quacunque Christum in carne venisse confitemur, abolia a circvitacili ne, aut fi liciusdem Christi domini nostri solo lacramento indigemus de quo nunc agit, niti quis rcna non de-tus fuerit ex aqua de spiritu sancto, non Pinest introire in regnum dei. Qui si circuncidero ' Ninu Christus nobis nihil prodet set, quia videlicet hoc signo ventiarum nos experare proste remur, ac per hoc venasse negaremus. Sed dicit ad I cIudaeus : Quod deita temeI in sena piternum itatuit nunquam ipte mutari concedit, aut prxcipit. Acquiesciaraus, immutabilis enim est deus. Subiungit itaque:Statuit circunctiionem in pactum sempiternum, in s aut x ternum. Sie enim de illo loquitur ad Abraham: Et statuam pacium meu in inter Diect te, ocin/ter semen tuum post te,in generationes suas,scedere sempiterno. Et post pauca: Eritque pactum meum in carne vestra in laedus aeternum. Igitur non est hic a deo, qui , pcrlumeri iram tabinbatum non custodit, de per baptizatos vel baptisitas suos sempiternum circunci: ionis pactiam di taluit . Ita Iudaeis argumentantibus, illum pialmi verriculum OPPOrtune importune solis io decantamus, fiat mensa eorum coram ipsum laqueum, oc in recributiones ,& in scandalum. . in re Hoc enim in illis isto modo impletur, dum scripturae huius exterarum in sacrarum menta Ie intellictionum sit eis in laqueum, ut praue intelligentes illaqueentur, Se digna retributione fiat eis , Ut scandalizati ad lucem veritatis peruenire non sinantiar. Quid enim Nunqusd hoc scriptura ista praedicat,quod deus circuncidendi ritu indixerit insternumet ascendi Sc generam iniceellio aeterna non erit,& circuncidendi lex aeterna ei se poterit c u:d ergo Ipsa scripturae verba me lius inspiciamus,ne ullatenus exculabiles illos esse suspicemur. Quid deus voluit ei se aeternum.
Quid statui vicis et sempitertium c Pactum tuum, foedus tuum. Quod est illud foedus c quod E iiii. eitit
62쪽
est illud pa Ru a, Nunquid ipsa circuncisio laedus est aut pactum Non utim, sed est foederis vil
nam pacti signum. limenina dixit Tet Deus: circuncidetur ex vobis omne masculmum, &circurnci
detis carnem p puli: vestri, siatim addidit: ut sit signum foederis inter me & vos. Non ergo circumcisio scedus, ted signum foederis est. Quantum distat inter testatoris scriptum, R ipsius
quod impressiti igitium,tantum distare certum est inter eam quae ad Abraham facta est semi ni , quod eli Chi laus promissionem, di ipsam circuncisionem. Promi isto nanque seminis, currente alacrit ei sede Abrahae, pactum vel foedus est,circuncisio vero signum iccderis est. pactum it pactum quidem dixit Deus fore sempiternum: ctim autem dixisset, ut signum sorderis in aeterna ter me S v ,rion adaidit,xternum. l unc enim fortasse recte intelligi vicunt pollet quod cir '' culicitio in scici num exercenda eluet,quod tamen sic impossibile est,sicut generandi vel nascen . ti di successi senem ternam ei te verum non est. Nunc autem pactum quidem xternum est , quia semen aeternum promissum 5 creditum atque datum est,circuncilio vero,quae pacti vel sorderis signum cot, nec aeternaliter exerceri Potest: nec iam, postquam illud semen quod promissum suerat, venit,execceri debet. Qua ritur adhuc, cur lancti patres ante aduentum Christi non umtr ibat insegitu Dei Nonne per eandein si ieinsueranti uiti ioci S ipsi' Ad quod res podemi Qxbur lacramenti sane x Eccleiic, ver hi gratia, cori Aris & languinis Dira comunioni no adnut Roma tiantur icci vimini noli rι Oniae corde credunt , Sore consuentur fidem Christic Videlicet, inquiet, stata nondum sacro soni esurit regenerati. Ita Plane veteres sancti idcirco ab illa caelesti ecclesia non debebant in communionem glori e Sc vilionis Dei recipi: nec fas erat, ut intercandorem innocentiae Vel cliaritatis angelicae reciperentur, qualescunque humani generis ML i iiii ix, qux omnes,testante E ia,sic erat z,licut pannus menstruatae, niti prius lotae ei sent ianguinis N aquae de hi nil latere profluentis , inundatione. A diluc nihilominus aduerta ac iud xus obiicit: Qum ii te qui vobis baptii mam dedit, liristus .ester circunctius sit, qua ratio eune di ne circumcitione nexcluditis, trion e emplo eius circuncidamini, priusquain baptizemini: Dii si Cur illud no irae religionis non admittitis, quod in carne sua Christum vestrum admitisse ne/cut ..i ri inare non poteli iς mirum si non Sc illiad Obuciant, cur non de par turturum , aut duos pullos: columbarum oderamus in sacri latum pro paruulis nostris primogenitis, cum S ipse Cluiliusnoiter huiusmodi ii oltiadecundum legem Morii mundatus sit. Verum praedictam Obie Colu o ctionem, de omnium imprudentium nominum ignorantiam, sanus sermo fidei iamdudum ob h mutescere iecit. Primo nanque dicimus cum Apostolo, Christum ministrum circuncisionis da L. ita, tura propter veritatem Dei, a conlirmandas promisiones patrum, qui Nidcirco sublegeia Calat. : ctus eli, de recte legaliter circumcisus eii, ut circumcisus legitimus ocirreprehensibilis minister salutis su e gratiam praedicaret. Deinde de hoc subiungimus,quia semen quod Abralix pro Cen 11. mistumeli, ipse Christus cit,letnen Vnum, propter quod, donec veniret, generationes compu N p. . tatae sunt, trioas ex sanritiae, cognationes ac domus seorsum distinctae , diligenter obiciua Hst' i ' radi sunt, nec uni Christus veniret, incertum esset, quin de semine Abrahae, de tribu luda, depcii g, samilia Phares, de domo David, cuius sidei nihilominus fuerat repromissus, existeret. Asipie hristus neminem iecundum carnem genuit, sed aeterna Virginitate carnem suam conii nens, generationes carnis Abralix in se Uno semine, quod illi repromissum fuerat, consum Christ' irratas osten dit. Et si rite attendas, verbum promtisionis ultra hoc semen Abralis, quod est se Muru Chri itus, nulla genealogia carnis eluidem Abrahae protendi iam debet aut supputari:, 4 b. igitur , cui Chritius ι iei linem iecundum carnem genuit, ita consequenter nem:nem secun
niui, ite cium carnem circuncidere debait. Ab eis: de quibus secundum carnem natus est, recte iecun que err- dum carnem dc circunctius est, recte nihilominus neminem nostrum secunduin carnem cir cuncidit, quorum neminem iecundum carnem genuit. Ubi Christiis haeres aeternus datus est,
protinas licui generatio carnis i lio desiit, sic oc circoncisio carnis iure deficit. Alterius, id Triple ea, spiritualis genealogis principium apte, ac proinde alterius quoque sacramenti nobis au tor est. Secundo nanque, imo iam terito, nobil cum Deus in Chrilio pepigit laedus. Et nota homini diligenter,soc deris quod Deus cum hominibus pepigit, foederis,inquam eius ternarium nota di hi in ligenter incrementum. Prim6 nanque cum Noe Secundo cum Adrabam : Tertio pepigit cum. τό. seini ne eiu8,quod eii Uitrii ius. Et iecundum rem iidem et singulorum variat it,vel magis aenia ita, ., gis prope seci in singulis i aderis sui lignitin. Siquidem Noe, quia dicente Uco futurum cre nubtii. Gidit diluuium, credens Obediuitiit fabricando arcam, Sc iecit omnia quaecunque pracepis ei Deus, accepit lignum iecundum rem itidemq: suam congruum. Larcum in nubibus coli pora Iai ilium, dicente Uco: Ponam arcum meum in nunthuu cxli,5c erit signum foederis inter me &ca bra iliter Lerram, di recordabor Ioederis mei quod pepigi tecum, quia videlicet potis unum d ham in nubibias defluxit ipsum quod loquente Deo luturum crediderat diluuium. Abraham vero
quia credens Obedi uir Deo Praecipienti,ut egrederetur de terra R decognatione sua, di promito . i. icnii quod benedicens benediceret, & multiplicaret cum, de quod in sentine eius henedice Gen o . rentur omnes gentes, tignum accepit sorderis Dei, non iam extra se, sicut Noe, qui acce
63쪽
pit in mi bibus, sed in semetipso: Uerunt amen in carne exterius, in ea dumtaxat corporA parte, per quam ut stupra dictum est semen traducitur, congrue cilicet, quia in seminis pronussione non dubitauerat si de confortatus. Clitilius tandem, quia non solum sideliter, ted de scienter seruiens nihil enim ignorare poterat factus eii obediens patriusque ad mortem, mortem autem crucis accepit, in doc dedit,sorderis aeterni signimi sempiternum, jam lacri extra hominem, nec ptismo. in parte hominis ponendum, sed quo rotuς homo intus de exterius, visibili sacramento, pariter Phili p. a S inuisibili virtute regeneratur & sandi is icatur. De quo Ut periractemus, iam ad ipsa lectionis Euangelicae verba redeamus. ΓNisi quis renatus suerit,inquit,ex aqua & ipi itu sancto, non potes introire in regnum Dei. Et qui verba Dei ponderare nouit,& claro intuitu splendore alui ni agnoscit eloquii, longe circumi pectius dictum ess eliquet,nisi quis renatus fuerit ex aqua & ipiritu, quam ii dictu esset, nisi quis iuerit bapti ius. Nam videtur quidem idipium significare ni in dibaptizatus, quod renatus ex aqua de spiritu, verum nonnihil dicteri. Etenim baptizatus qui in baptizadem est omnis qui renatus est ex aqua re spiritu sed non econuerso,omnis qui baptizatus est, ex riuo xηspiritia quoque renatus est. Quod ut manifestum sit,quaerenda eii in primis diffinitio renati. Renatus Uero ille est,qui spiritu mentis suae renouatus est, qui veterem holem cum actibus eius yexuit, induit nouum, qui secundia Deucreatus est in tu sititia 5c sanctitate veritati . Sed multi
illorum qui baptizantur aqua, spiritu mentis suae non renouantur, non deponentes Veteris ho minis amas,quamuri in aqua demerii, nouum se hominem induere pr sileantur. Provide ergo
veritas loquitur,dum mavult dicere, illi quis suerit renatuς, quam nisi quis fuerit baptizatus. Quapropter Ut Sunon magus habit z.uus quidem aqua eat, sed i piritu stricto baptizatus Aetii. non eat: sanctus enim spiritus disciplinae ei sagit illum Mium,ac proinde baptizatus qui deni,sed non renatus dici potest. Sic εἰ alis multi baptizatur quide,sed non renaicuntur, ac proinde malis
statibus recte comparantur: qui utero quidem concipiuntur, sed no vivi sic btur, aut vitam inlpi ratam proturus amittentes abortivi proiiciuntur.'E t iiii quidem illis quoque assimilantur, qui si ctransito mari rubro in descito prostrara tuor, c re proinis ionis terram non introierunt. Illi au- Nu. .
tem,qui ex aqua Ec spiritu sancto renati, regnum Dei perieueranter introeunt, illissimiles sunt, qui mari iubro de Iordane quoque transito, terram promissionis, praeliorum virtutibus victo I res obtinuerunt'. It ii quo ae qui ab haereticis baptizantur, baptizati quidem sunt,nec eis re
petitur lauacrum carnis, renati tamen ne acia quam lunt, qui iam mortui prodeunt, sed nec vii quam vixerunt. Vnde nec saltem illi fcctibus comparantur,qui vivificati in materno utero moriuntur antequam proserantur. aut tamen ii ad unitatem ecclesiae rei ter tacitur,de per conseisio
nem catholicae iis ei, matri Unicae Ecclesiae iubiiciuntur,tunc eo,qui in illa sola est, Christi spicitia vivificantur, es sic inter eos qui ad videndum regnis Dei renati sunt,ipii quoque computantur. Tantummodo quali natalibus distetiuit ab eis, qui in catholici iide de ecclesia baptizati sunt: sed ad regni eiusdem consortiuniperueniunt. Quemadmodum Gad dc Asar, an& Nephthalim, de ancillis quidem obscurius nati sunt, sed iamen in diuitione terrae nihilominus ae quam cilii ributionis funiculum sortiti sunt. Iam nunc audita propositione, qua,quid neces latium iit ad videndum regnum Dei, veritas expotuit uationem audia inus, quam iubi mulit ei dem tuo, quem erudiendum suscepera auditori. Sequitur: siau'ci natum est ex carne, caro est:& qUod natum est ex spiritu, spiritus est. J Bonus doctor, cui non opus est,ut qUis eum interrope nota inpectauit victi Nicodemus interrogare C quare nemo niti renatus possit introire in re
gnum Dei, sed ultro subtilem valde subtiliter rationem reddidit. Quod natum est inquit ex
carne,caro elit:& quod natum esse ex spiritu,spiritus est. Haec ratio prudentem 5 acutum audito rem deiiderat, qGia audita hac tanquana ccclesitis dialectici propositione, protinus eode spiritu, quo renariis est,suggerente, assiimat,dedicat Sed omnes homines ex carne nati sunt, eκ carne Ron . . peccato ce, Uxumi ciciente, nuncium diligente, post concupiscentias suas eunte. Regnii aut Dei ). v n, totum in spiritu sancto eii, totum in spiritu conitat oc veritate, nil ait liabet terrenum, nil ut admittit caducum,nilill Manli habet aut inepta. Ante Oia tu qui haec loqueris ,rex atque imperator itu Hi m. s. ius regni Dei ex carne quidem natus es, sed non de carne i ola: natu de spiritu iancto ex carne viris chriti ginea conceptus di natus es. Proinde tu caro quidem dc vera caro es, quia ex carne na tu es lea N ipirituς es, qui de spiritu laneio conceptus es. Exteri lacies tanta caro sunt,qui λ de . O .iola cai nec cpti oc nati tiani. uua assumpseris tu,quisquis es, cocludit ille sic ergo, inquit: t ne sed mireris , quia dixi tibi,Oporici vos naici deuUO. J Non,inquit, mireris, nam potius miranda esset, desidixi stetit tri stimem non renatum post e introire in regnum Dei. Homo enim non renatus,caro Din. regnum vero Dei spiritus est. Haec autem. s. caro ec spiritus contraria sunt,& ho,inquit AH i uena Poliolias, tibi inuicem aduersantur. duorum altercantiu de inuicem aduertantium rixam impa intercareatam, homo non renatus non sentit: quia videlicet totus caro est, lul habens de spiritu aduer m αtirio carnis Vbi autem renatus est, S in hac noua generatione adoleicit, graues eNperitur pia cnas carnis ac ipiritus, quia condelectabatur quidem legi Dei secundum ita teriorem hominem, Icoin.
videt autem aliam legem in membris suas, repugnantem legi mentis lux, de captiuum tedu
64쪽
st xv PERTI IN ID AN. CAP. III. centem In lege peccas, quae est in membris suis, & ingemiscens dicit : Ins lx ego homo, qui,
me liberabit de corpore mortis huius Quem sic iugiter clamatem, cum liberauerit gratia Dei. adhuc vivens,iam non est in carne,nescit passiones,quae per carnem eius erant operantes, & ii quid submurmurat ancilla superba, protinus a domina sua ratione districte affligitur. Cu igitur homo non renatus,vt praedictum est, caro sit,Dei vero regnum spiritus sit,caro autem 5c spiriotus contraria sint , de sibi inuicem aduersentur, non mireris,inquit dPs, quia dixi tibi, oportet vos nasci denuo. Magis enim mirandum esset, si dixissem hominem non renatum, qui ex carne natus est,& caro est, posse introire in regnum Dei, quod totum spiritus,id est, spirituale est. ii Poterat Nicodemu, utpote rudis & huius natiuitatis gratiam non expertus respondere adiri ire lixc: Quis ergo poterit in regnum Dei introire Sic enim de dii cipuli lesu , cdm dixist et ipse, sa in rest, citius est camelum per foramen acus transire, quam diuitias habentem introire in regnum coctona Dri rum: audientes mirabamur dicentes. uis ergo poterit saluus esse Quorum spei fluctuanti ita
tim subueniens, inquit: Apud homines hoc impossibile est, apud Deum omnia possibilia sunt. Ita ergo poterat& hic decidere a spe regni Dei, putando impossibile esse de spiritu iancto renasci.Vnde enim possibile esse purai et homini vili hili, ut nasceretur de spiritu invisibili Nam S hoe apud homines impossibile est. Igitur quia apud homines quidem hoc impossibile est, a pud Deum autem & lioc & omnia possibilia sunt, protinus adiligit s Spiritus ubi vult spirat .aQuo dicto gratiam simul S potentiam spiritus sancti commendat.Nam quod no debet,& vult,
gratia est:quod ubi Vult spii at,omnipotentia est. Et revera nulli hominum quicquam debet hici piritus,quia cunctoria pater Adam primus pramaricatus est,& iusta lege,Dei regno, de quo nucagitur,exhsredatus cst. umet oibus regnia Uei iuste clausum fuerit,quod quibus da aperitur re/generante hoc spiritu, gratuitae misericordiae,vel misericordis gratiae est: quod vero quisbusdamno aperitur,lusiae Uindictae vel Vindicis iustitiae est. Ait ergo: Spiritus ubi vult spirat . ac si dicat: Dem. v Ne dicas in corde tuo, quis ascendet in coelum, hunc spiritum sanctum deducere, ut in illo pollimus renasci,& sic in regnum Dei introire ipse enim gratis de ultro dignatur,5 potest aspirare. Qρ' Qui mox,ut virtute sua, tua ubi vult spirat, emiserit se super aquas, mirificum agi x Opus suae 2 im' potentix,ut elementum inanimatum uiuisiectur, non quidem vita animali, sed vir te spes aspiritu tuati, iati ianua regni Dei, it thorus coelestis gratiae, fiatq; venter supernae matris ecclesiae. Ucto. Quod enim agunt vilcera materna,ut susceptu semen coalescat & vivificetur,hoc agit elemen ii . ., tum thoc s Perueniente sancto spiritu, t laomo natus de massa perditionis S mortis, renascatur in coctum vivetium&populum acquisitionis. Et hoc quidem modo xque cunctis aspirat, aequE cunctos regenerat, aequaliter uniueriis remissionem peccatorii dat. Deinde vero dona gratia iis, ii xum non omnibus xqualia vel eadem dat, sed aspirati togulis quando vult, & quomodo vult,' 'μ & diuidit singulis prout vult. ali dans sermone sapientiae , alti genera linguarum, alii discrctio nem spirituunt,&c.Quo iacto non cessat nouus homo, qui renatus est loqui de regno Dei, cui
renatus est, inuocare Patrem,a quo regeneratus est, annuntiare verbum, quo resectus est, consi
teri in spiritu sancto, quo renouatus eii. Vnde de nunc Dominus csim dixisset,spiritus ubi eult spirat , statim addidit: s Et vocem eius audis, sed non scis unde veniat, aut quo vadat. a Hoc νψςῆς' tune singulariter Nicodemo dictum est,&indubitanter vere dictuin est: Vox enim asia quam tunc ille audiebat, dicentis: Amen amen dico tibi, nisi quis renatus fuerit ex aqua S ipirnu Chrim sancto, non potest introire in regnum Dei,&c.Vox erat, imo vox est spiritus sancti, de quo coa .cor. I. ceptus est hic homo novus, homo coelestis qui haec loquitur, cuius ad similitudinem nos ona kr ψ nes renasci oportet eodem spiritu, ut regnum ipsius videre possimus. Vox plane Exc in spi ritus sancti. on enim carnalia dicit; sed spiritualia: non humana , sed diuina : non terrena io quitur , sed coelestia. Nescit autem Nicodemus unde veniat, aut quo vadat: quia videlicet quo ex tempore, quanta plenitudine super hunc per quem ista loquitur, idem spiritus requiescat, quale ad regnum , vel quali ordine illum perducere disponat, penitus ignorat. Non enim nouit adhuc, quod ex ipso suae conceptionis initio septiformi spiritu hic homo sanctissatus sit, quodq; eo peruenturus sit, ut per eundem si ilitum sanctum, sciet ipsum offerat Deo prol omni mundo hostiam vivam, in odorem suauitatis, & tali ordine hoe effecturus sit, ut m a n ses, qua S eodem spiritu renati possimus introire in regnum Dei. Benee go huic ait, & nescis un/vndeve deveniat, aut quo vada .quia mysteriorum eius ignarus Dirituale regnum Dei carnaliter ex mat e pectabat. Veruntamen hoc S de singulis sentiendum est hominibus, iuxta ratione vel mclaram dodorii, lux operatur unus at et idem spiritus diuidens singulis prout vult. Cunt enim quem ,ao .i,. Piam habent in aliquid donorum eiusmodi loquentem siue pr'phetatem audimus, voceqiuae Nescit ipiritus audimus,quia i piritualia esse quae dicit, semimus sed nescimus unde veniat,aut quo hQmo, dat,quia videlicet notu nobis no est, quando vel quomodo is qui loquitur, gratiam acceperit lo ἡ Λ quendi mysteria, Vel quem ad finem siue fructum proceisura iit eadem, qua nunc videtur domidio die. nus esse gratia. Vnde N protinus subditur: I Sic&ois qui natus est ex spiritu .a Parum auremouisiti dictum est. am non solum is qui audit vocem eiu nescit unde veniat i piritus. aut quo Vad*i:
65쪽
verum idem ipse qui loquitur, nescit unde vel quibus ex meritis spiritum acceperit: Nescit Rquo vadat,id esto nox a , utrum sterna in acceptiarus s.c gratiam pro iii a temPCrali gratra. Ne icit enimii Uiii et risuuii .se omnia iii suturiata tempus reseruantur incerta. Palatiasqυ γ no ξ Τ- . arbitratur se comprehendisse,& omnino nescit homo, utriam amore,an odio dignus iit. luci possit Nicodemus,fc dixit ei: euomodo potiunt Exciteri I Non ut incredulus,qualiter si ec ire vi valeant, inquirit: ted certus coplenda cisse quae a tanto magistro audiebat clu. 'pe quem a Deo veni te maxilliu inodo coris istas est quo i: ta fieri modo vel ordine pollini, ubi postulat polii Et quidem poterat Di sola quae dixerat,ab eo loco quo ait: Solvite temptu hoc, sc ego i in tribus die b.excitabo illud ,manilestius exponere huic dii puto suo. Verbi gratia,sic dicen do Hoc corpus meum templum illudin, de quo dixi lud. xi Sol alte templum hoc, cicuimbus diebus excitabo illuci Soluetit enim illuci,non quidem tuis .i ea peramisi Oluem , inquam, per violentiam panionis Sc crucis. Tunc Iancea Pacciacter latus templi huius,5 aqua cum languine Ioni iri egredietur: de omnes ad quos peruenerit aqua ista, latui sient. I cruenit autem N ad mortuos L ης ,
omnes electos inuisibilis virtus eius, idcircet quorum laicitis causa & hoc templum corporis mei solui permittitur. Et liaec aqua cum sanguine Peruemcc ad vivos quoque omnes,qui credituri sunt in me. Ego cum in tribus diebus hoc templum e cata uero,id est,a mortuis resurrexero, daturus sum huius, de qua nunc loquor, necessariae regenerationis regulam, dicendo: Euntes, dOccte omnes gentes, baptizantcs eo, in nomine patris,de silii, de is nutus lancii. um hu- MativLius nos ninis inuocacione perueniet aa illos aqua uia,ac taluitient. Uum liac enim dabitur, iam morta: squam vivis spiritus remii Sionis, Ut liciat Ic in corporeis cogitationibus, ct corporeis quinque lentibus peccatum adniti sunt est,ica corporeo elemcn Io aquae, J incorporeo tria itu e mundentur. A liter enim aperiri non potest regni Dei introitus.Hoc nimirum modo tua dioia manifestius illi exponere poterat. crum nec hisic adeo credebat ictas semetipsum sciens,quod nec ipie poli ec calia portare.Naindenatui modii uis quoque Apostolis ait: μdnue multa ha Ioan. istico .obi dicere, sed non potestas portarem Ο.His ergo pro tempore suppressis ait: l Tu es magii term lsrael, o haec ignoras Pi Opportune non huius tantum , sed N omnium scribaru in Apharisaeorum,qui scdebant super cathedram Moysi, supercilium decutit quia Uidclicci anrantes petitias cathedras in synagogis,de ocati ab hominibus Rabbi, ipsarum prosect5 quarum Mi .
prolirebantur magisterium, verum non habebant intcllectum cripturariam. Si enim .eri magistri eisent in liraxi, Sc icripturari in notitiam haberent, quomodo liaec ignorarent. Quid e tum aliud legebant, verbi gracia de in Ezechiese dicente. Lollam Vos degentibus, d. congre- ee Διηgabo vos de uniuersis terras,8c adducam vos in terram Meliram,& edundam super vos aquam undam, de niundabimini ab omnibus inquinamental est ri,,5 dabo vobis Is icitam nouam. Quid,rouo, aliud scriptura lixc loquicur,quam idipsuin quod nunc ait Dominus oportet vos renasci ex aqua de spiritu Qua in Uero terram promittit post ciriasionem aqux Sc spiruus,dicens: Et habitabis in terra quam cieas patribus vestris,nisi regnum Dei, quod nunc, ait,aliter introire non pol semus, illi licteliaci. idem ergo est, ac ii alatii et: Nissi Pilias effundam super vos a ε, .., quam mundam, de spiritum meum ponam inritedio Uestri, non habitabicis in terra quam de ei patrihus vestris: imo non introibitis in regnum Dei, quod dederam quondam primis parentibus vestris .ltem ui Ezechiele.quae sunt aquae de templo a lacere dextro egredientes, qui bus caeterae aquae sariantur,ic pisces magni creantur, iuri aquae baptismi, dc dona spiritus saneti, quibus de lirtuti de Ecclelix eius templo prostiaentibus,tanantur Sc renaicuntur omnes populi, ut pol sint introire in regnum Dei. Omitto qHod de hac eadem baptismi regeneratione loquens
Zaesiacia : Et erit,inquit,toris domus David patens iii ablutio. te. ia menstruat x,Sccxcera talia, quae spartim in scripturis inueniuntur: quae Omnia Scribae de Pirari i,quoi uni Unu, hic erat,ig norantes, latio sibι magistrorum nomen de locum arrogare comprobantur, dicente Domino:
Tu es magisteriit Israel, de haec ignoras: Quod enim uni dicit, Omnibus dicit. Quod idem est aesi dic ei: Tu ignaras haec. oc magisteres iis lixaeic A quorum Prxi iamptione discipulos i os Mi .,
reprimens ait: Nec voce micii magi iri, iura magister vcster unus est Gartitus. Verc enim unus 5 Colota
solus itia dister nolier est Chrilius. in qUO iunt omnes latet auri sapientiae Nicietum abscon/ huc. . diti, qui diicipulorum tuorum sensum per spiritiam sanestiam aperuit, ut liuelligero it sicci pturas, qui abi condidit liaec a sapientibus de prudentibus, de reiactav.c ea paruuli,. De cuius magis tori tui veritate protinus subau : s Ainen amen dico sibi, quia quod icimus loqui- . inur, oc quod vidunus testamur: de teli imonium noli rum non accipitis. J NOcanuam, quod cum supra vel infra singulariter loquitur: Aineri amen dico tibi, & cxtera, in hoc dumtaxat verticulo pluraliter loqui maluit, quod icimus loquimur, do quod vidimus testa mur, oc cxtera. Videlicet quia testari se proiitetur, Sc loquelam tuam testimoni ui ' nuneupat: testimonium autem unius legitimum non eii, sed in Ore dia iam vel trium te litiam, stat omne
verbum: rectE ergo non ait, oc quod vidi, hoc testor, dc testinaonium meum noti aςcipia ,: sed quoa .
66쪽
co RVPERTI IN IOANNEM CA . III.
quod vidimus, hoetestamur,&testimoniuria nostru in non accipitis, seipsum & patrem intesti volens, sicut N alibi dicit: Ego sum qui testanaonium perhibeo de meipso,& testimonium perhi
het de me, qui misit me pater. Et esit sensus: Non, inquit, sicut magistrKscri & Pharisaei, ex quibus es tu, qui tulerunt clauem scientiae,& nec ipsi introeun nec alios introire permittunt: non ita nos ex coniecturali prx sumptione, i cut hi qui a semetipsis loquuntur, propriam quarcii Hier. r ies gloriam, S de cordibus suis prophetant. Sed quod icimus de quod vidimus rem certam in
Ez c. I veritate exilitentem, verum scripturarum sensum, quarum Vr sit mur rinagisterium, tequa
mur Stestamur. Quid enim neIcit,quid non videt una patris de filii diuinitas, in qua conii si unt omnia, quae regit S implet omnia' illud quoque non praetereulidum, quod cum vnilo
2 atio quatur Nicodcino, non singularite' ait,ut in catcris,& testanaonium nostrum non accipis , sed
testimoni iam nostri nation accipitis, inquit,subaudis vos Scribae S Pharisei, qui in hoc totum vos sapientes Sc magistros arbitramini, quod vocamini ab hominibus Rabbi, dc famae vestrae detrimentum pati luctuentes, doci linam audire, eritati acquiescere dedignamini. Videlicet hoc illi lingulariter dicendum non erat, qui ex ipsis quidem erat, sed ex ipsus mi eos, hunc vini antistrum qui a Deo venisset, audire desiderabat. Illos autem nolle tuu in accipere testimo/Terre- mum, argumentando probat, dic cias : s Si terrena dixi vobis, Sc non creditis, quomodo, si dixem, ro vobis cslestia, credetis J Ac si dicat: Terrena sunt, templum manus actum solui,& illud ' ' in tribus diebus rex disicari. Terrena, inquam , sunt, vestro sensu, id est, sic accepta, quomodo Uerba Ionant exterius,vltra quae vcster non ascendit sensus terrenus. Sed vos ista nocre ditis,a me tam h reui temporis spatio posse fieri 1 videlicet nescientes,me verbum esse, per quod mundus,& Omnia quae in mundo i unt, in ieX diebus condita sunt. Hoc,ut dixi non creditis, metam cito posse fieri, quod licet maiori spatio, id est, quadraginta di sex annis, ab hominibus si Reuera ctum, & idcirco opus terrenum est. Revera autem c estia iunt lixc, quia ccileste templum. si,qui coclitus aedificatum est,quia non manu factum, sed a Deo conditum est. Quomodo re δ' ' si dixero vobis,vos illud crucis,gendo soluetis, S ego in tribus diebus rex dilicabo, resur gendo a mori uis , de ex tunc incipient homines renasci resurgendo S ipsi a peccatis suis: si haeci cxtera his similia,quae vere caelestia sunt,dixero vobis, credetisc Sequitur: s Et nemo ascenciti . dii in caelum,nili qui descendit de cxlo,silius hominis qui est in caelo. J Et hoc, inquit, amen, Ri. Ei id est, ex edico tibi: vel id ipsi ina quod iam dixi tibi,nemine nisi renatum ex aqua Se spiritus an Lcoras. cto, posse introire in regnum Demur sus aequipollenti ratione confirmo tibi, quia nemo assecti A in caelum,nili qui descendit de csto, filius itominis qui est in caelo. Idcirco expedit uniuer μ 337' sis,ut renascendo ex aqua Scipiritu induant silium hominis, vel incorporentur illi, Ut quia carne nati lunt,quia caro sunt,& idcirco in caelum ascendere non possunt, leuentur illuc ab eo, qui solus ascendere potest in coelum,in quomodo caput membra sequuntur,& ubicunque sue rit corpus, illuc & aquiis congregantur: ita quicun4 renascendo ex aqua &spiritu sancto iri si una induunt, ct Christo incorporantur,velliculo diuinitatis eius in cflum lubi uentur: & cibo Hoc te visionis eius xterno pascantur. Hoc loco maximE Nestoriana haeresis geminato ictu ἐό uir cutitur, qxiae Christum diuidens, alium silium Dei, alium volebat esse filium hominis. Quomotur μή doctum silius hominis descendit de coelo, cum quando natiuus est angelus Gabriel ad virginem,
resistae S cum voce eius verbum patris interiorem eiu idem virginis aurem penetrauit, hactenus non
L .. , M sui vi S hominis, sed erat tantummodo filius Deic Et quomodo iam tunc erat in caelo, ut dice ret: Ealius hominis qui est in caelo,cum ista loquens duobus pedibus staret, aut sorte coplica tus sederet in terra Quomodo, quxio, S de calo descendit filius hominis, Sc in celo iam rat filius hominis, nili quia cum verbo,quod de coelo descendit, una est persona, qui de terr
xiiiiiij sumptus est homo : Se cum homine loquente in terra, Deus qui ct in caelo δέ ubique est, unae si dei eademq: periona est Ergo qui descendit, ipse est de qui ascendit super omnes coelos, Vnus G hois idemci: filius Dei, 3 si litis hominis: qui Sc ex eo ascendere potuit, quia non ut haeretici bl sphemare ausi sunt) ex Maria initium sumpsit, sed de coelo, ubi ante Mariani suerat, in illa
descendit. Hic autem Omnia Nicodemo dicebantur, ut interim es ausa, tanquam sub velamine regeren ii quia modus, quo iis c fieri possent, illo etiam quaerente, non exprimebatur. Nam rcuera nox erat,&oblioc dicta haec vel quaecunque similia congerebantur, ut orto die, id est, clarificato Iesu per resurrectionem Se ascensionem ipsius dicta factis, imo dicta de lacta scriptu cur vis conferrentur,&tunc demum opportune intelligerentur. Hoc sane in gratia labiorum eius otiis. Venerat dum est,quod cum dicere potuisset, nemo ascendit in coelum, nisi ego qui sum in caelo, cui id sicut insequentibus ait: ita exaltari oportet illium hominis, cum dicere potuisset, ita me opore1 ilium t et exaltari. Sic S in caeteris pene omnibus locis familiare est ori eius, appellare se filium ho hQi . minis. Et quidem cum hac appellatione,melius humilitatis suauitatem dicta eius redolent.1.is , Quo e Xemplo docemur nos quoque viciniores iactantiae voces deuitare. Veritin&praeter hoc est aliud ,quod in hoc nomine filii hominis rememorates amplius delectemur. Etenim pro xunum at fratrem nostrum lese vult intelligi, tam frequentem habens in ore suo appella io
67쪽
n nisi ii hominis: Et procul dubio magis hoc modo sese indicat nobis a Anem, quam si se appellarent tantum hominem. Quod Ut indubitanter pareat, operae pictium cst respondere lus,qui quaerere solent,cur Deus Ob restauratione in generis lium alis,la Ominem assumens, non de terra
plasmauit quem aisumeret, ex qua iecerat Adam, sed ex genere ei uidem Ad Mn, ex massa per dita, veram iampi thona: nis naturam, de semine Abrahae, de stirpe David, de carne .el semine mari ,lscet virginis Ad hoc breuiter respondere libet, quia poterat quidem de terra, quem sibi assumeret, plasmare nouum hominem, est et quidem caro S sanguis, sed non noui raca ro, iis noster tanguis homo quidem, sed non proximus nobis: homo plane,sed non silius hominis. Quapropter nec tam iusta ellet causa noutrae redemptionis : quippe c uni non eadem pecca tum expiaret caro, quae Peccarum ad milit, nec tam recte nolitra reputaretur iustitia unius hominis , utpote ignoti,5 a genere nostro alieni. Nunc autem milericordia di pax obuiauerunt tibi, quia nos in uno eodemi Ilirilio, dimitericorditer diuinitas requisiuit,& visite nostra caro re conciliauit , cum idem Ueus S homo creator, & Proximuς noster sit. Hoc igitur nobis con tru E cognato affectu loquitur in gratia, quae dictuia esit in labiis eius, ciuin tam crebro tam in sa- miliariter te appellat silium hominis, ut Um Sc eidem Chri lio, tanquam creatori nostro, debi tum timorem bc honorem exhibeamus,& tanquam proximo occurramus cum fiducia dilectio nis ' Sequitur: TEt sicut Moyses exaltavit ierpentem in deierto, ita exaltari oportet s. lium ho minis, ut omniῖ qui credit i pium non pereat, sed habeat vitam aeternam. J Ecce qualem Ui iam, qualem introitum Uni,eAPectanti regnum Dei, &m illo Uno omnibus qui expectant, Vel quaerunt illud, paulaturi saluator oliendit. Dixerat, non nisi renatum posse que quam Uidere re gnum Dei renatum aute non Undecun p,led ex aqua Se i piritu sancto,spirante υbi voluerit, b c. ma a quidem & alia,qus tamen nondum Nicodemum altius prouexerant, ut plus de illo aestimarent, ae pri md conseilus est,dicens: Scimus quia a Deo venilii magister. Nunc autem, quod se auditurum non sperabat,audire incipit,scilicet,quod hic idem magister, non homo tantum, sed di S deus iit. In que enim alium, , in Deum credere oportet,iino in quem, nili in solum Deia increκ stria dere perniciolum non cit Hic autem qui a Deo venit magister, portere in seiplum credere, in a Deli seniseste docet ut omnis, inquit,qui credit in ipso non pereat ea liabeat vitam xternam. igitur pa 'lam de seipso testatur, quia deus est. Ipse quoque diuinitatis tuae attestatione perpende, quantam 2, a st humilitatem redoleat,cum sit altis, lina professio: Sicut exaltavit, inquit, Moyses serpentem in deserto , sic exaltari oportet si iam hominis. Serpentem in siguram sui factum salue consen/ num . . iit, imo serpentem steri te praecepisse test a tur in si uram sui .Quis eni in hoc S caetera secat, vel ii. Leri praecepit, nisi deus,nili verbum dei Hic autem homo, hic ipse Christus, qui haec loquitur, verbia in domini est, quod ad Moysen, S ad omnes lanctos prophetas iactum est. Ipse idem ergo, qui sieri mandauit,sactum ei se testatur in sinii litudii lem tui. Nota hiitoria est: Loeu uatus populus contra Moysen&dominiam, quia taedebat eos itineriς, ac laboris: Uut, inquit, e duxi ii nos de Aegypto, Ut moreremur in solitudine' Quamobrem immitit Dominus in po pulum ignitos serpentes, ad quorum uio itas 5c plagas plurimorum cum clamarent ad Moy seu, S ille oraret ad dominum: Fac, inquit dominus, serpentem aeneum, de pone eum pro signo, qui perculsus aspexerit euin, luet quod ta laetum est. Huius signi sui recors ita humi litas, quae Ut nos ad caelum leuaret,i emetipsum ad terram deposuit: Sicut exaltavit, inquit, mortes serpentem in deserto, ita ex aliata oportet silium hominis. Signi ergo eiusdem simili ludo, qax illa nocte Nicodenio praedicta Vel commemorata cui, nobis in clara die perspi
innata nunc est.' Et quidem plura sunt quae I militudinem exaltationis huius filii hominis per
sciunt. Primum,quod contra morsum ierpentum,lignum datum est: deinde quod non qua sisti si iecunque lignum, Ied serpentissimulachrunt propositum est: tertio,quod no lai lacu aut ligneis, nil lit sed aeneii factu est: quarto quod aspicientibus solo visu remedium conserebat. Hic enim omnia do. domini noliri principis Sc laiciatoris, ad dandam poetinentia in & remissione in peccatorum ex altati,quandam similitudinem pos ciunt. Morias enim serpentum, peccata luat, quibus Pla gatum est lium anum genus, ex quo primum hominem per serpentem decepit diabolus, quo contra i istium datum est, scilicet ipse,qui hic de seiplia loquitur Chri situs, de quo dixit Symeon, cum teneret eum in ulnis tuis: Ecce politus est hic in ruinam,&in retur rectionem multorum in Israel, N in signum cui contradicetur. Quomodo autem, vel a quibus huic signo cori AE tu ... tradi tum est videlicet maxime a Iudaeis illi contradictum est, dicentibus illum cile ma ma .i .gum, malcscum , seductorem, S hoc inclamando tamdiu perstiterunt, donec illum in crucem exaltatum, iuxta quod propheta praedι xerat, inter sceleratos reputarent. Ergo serpen tisii militudo quaedam extitit, quia nil ut aliud de illo dici vel xlii mari volebant, nisi ma/gus est, seductor eli. Et ipse quidem talis dici de iudieari potuit, sed quemadmodum ter pens ille, forma quidem, imo effigie sola serpens erat: serpentis aute in venenum non ita ih icbatur, ita ipse in similitudine carnis peccati damnatas hominum iudicio, dc crucifixus est uter peccatores, aut maleticop, sed peccatum non fecit, nec dolus inuentus est in ore eius.
68쪽
nu prRTI IN IOANNEM CAP. III. ' V IHoc idem intelligendum esset, si ligneus aut Iapideus serpens factus suis et. Vmmtamen hoc si ii hio ad mysterium amplius Vales, quod aeneus fieri iussus est, tum quia ut tale simulaclarum sieret,
aut lapi non terro cedcnte, scd igni conflante actum est, tum quia natura seris valde sonora est, pra deo rex' terea quia diuturnum est, R rubigine corrumpi dii licillime porcii. Nam Deus homo,non ina ritali ope te, sed veri ignis constatione,id est, sancia 1 piritus operatione conceptus est: S cum laodb. rei tribus loquens, non ut veri ter penici, id est, lusurrones aut detractores, occulte aliquid insi/bilabat, sed tanqua in sonorum a s clare concrepans, publice pradicabat, sicut ipse de te ipso Io in is perhibuit Ego palam locutus tum mundo, di in occillio iccutias sum mitil. Et caro eius tanγQui per quam senta nulla cuiust bet Viril rubigine solubilis extitit. Ad luminum, totius persectio sinat ς litudinis in hoc est, qucid sicut de illo a neo scrpente dictum est: Qui percuitus aspexerit eum, vi, i in ea uet: ita oc hic de filio hominis, ut Omnis inquuὶ qui credit in ipso non pereat, sed habeat vitam vi uci. ' o cernam. Hacclinia litudo intaint uni valet apud fidelem populum desiderantem vivere, abolitis spiritualium moisibus ierpe intium, ut licui serpens ille Uii biliter pro ligno exaltatus est, occorporalibus aspiciebatur oculis, ita corporaliter quoque ecclesia exaltet ii num huius filii hose
nimis: b. mente icquens atque explorans abi condit uiti in cato, corpor eis quoque oculis in hae reat visibili crus ligno. Quo i liadai vidcntes iraiciantur,quia videlicet atroci conscientia disse, cantur, dum scelus coriana hoc etiam modo maxime publicatur, S in nullo terrarum angulor albii; latere linitur. Iraicum ur ergo S contra nos cantitant: Simulaclira gentium argentum &aυγRciron rum,opera malvium hominiam. Ac deinceps: Similes illi vitant qui faciunt ea,& omnes qui con, sidunt in eis. Et quidem Dauidicum se putant cantare canticum,sed reuera quoties hore dicunt, secundum intentionem ipsorum serpentina sibila lunt. Sibilant aduersus dominum & aduer
sus Chi istum eius,contra silium hontinas Scontra sinitum eius. Sed non terreant nos, non nos absterreant, nec F auei tax oculos notiti O, quo minus aspiciamus mente Christu, de Oculis reuerentibus eius lignum, Ut evadamus mortus ieri emi iam, per ora ii loriani bla Phen,a sibilantium. Filii ulachra,inquilant, nenti iam argentum N aurum: concedimus quia iunt argetitoria & aurum,
id est, sine scillit,ime at ima sunt, i sciat argentum N aurum. Sed quid ad nos, imo quid ad ex
altatum N iure ixaltandum hoc silii hominis signum Nunquid impugnatur per illud Dauidi cum canticum Absit. oncnim est si irati lachrum gentium. bimula clara pcntioni suelut idolarin lacet hegor, ii ue Laal S Astaroth, cxterorum mortuorum,quae patres iliorum commixtim cernentes adorauerunt, mentientes quia deo, illos esse vel suisse dixerunt. Item timulachra lo/uisci Neptuni, Martis Sc Merc uris,liue Saturni ac Veneris,caeterorum Q idolorum portenta, si ι Corti mulachra gentium sueruns, tantummodo aurum erant & argentum. Hoc autem exaltati silii hominis est lignum, quod centes ignorauerunt, quod nesciebaimas nos, cum et semus gentes adsintulachra muta prolat duccbamur euntes. Hoc vero lignum non est tantummodo aurum Azi genium, sed est .eritatis lignum. Hoc illa balbutiant vipereis infantulis suis, quibus illes a Nait. 1, vizauerunt sanguitiem Chritis: hoc patres cati: echorizent infelicibus puerulis tuis, sicut David, Amos. 6 putantes se habere vasa cantici, o dicant: Simulachra gentium argentum S aurum, digaυ mintendentes in illos basilicas martyrum ubi exaltatum esset ciunt tale filii hominis signum, S disecant illis de hoc ligno illud esse praecantatum, ut ab ore paterno perditi silis certatim imbibant Esai. 49 odium Christi. Nobis autem idein Deus cuius propheta hoc dixit de simulachris gentium, nobis gentibus Deus idem per propheta dicit de hoc signo Christianorum: Ecce ego leuo adgen
i cs manum meam, A ad populos,dicit dc minus, exaltabo signum n. eiam, vultu in terram de ars, suo missio adorabunt eum. antitcnt ergo quantum volunt, di sui ipsi met illaqtieati cantico te
, incantur dicentes: similes illis itant qui faciunt ea, ct omnes qui confidunt in cis, sint i similes vi vi tabi tu loqueri lacerum in Oreb,S i culpi aliquod adora uel unt, quia Vere mendacium coluerunt, E mendacium locuti iunt dicentes: Ista lunt dii tui Israel qui te eduxerunt de terra Aegypti. illis iure similes sunt, videlicet oculos habentes S non videntes, aures habentes S non audientcs. Et ne se ab hoc maledicto immunes putent de de alii, dictioni cxistrinent, no illis obiicimus quae non recipiunt Paulum apostolum dicentem: Scimus quia quacun Q lex loquitur, his qui io te ne sunt loquitur: potius Et aiam prophetam audiant, per quem loquitur Deus: Educ foras ta pulum caecum de oculos habentem, iurdum S aures ci iunt. Item: Surdi audite,5 ceci intuemi ni ad videndum. Quis ca cus msi ieiuus & surcius nili ad quem nuncios meos misi Et ad summum, non soluiti simulachris tuis, icci , Larrabae latroni tuo seditioso stimiles facti sunt,
quem elegerunt crucifigentcs regem tuum pacificum, mileq: homicid0s ac seditionibus pcd Hal. 1 ε consumpta ac disperii sint. Nos autem ligno quod adoramus similes fieri non recusamus, vi delicet, ut sicut habitatores illorum daemones in aspecti u huius I igni tremunt & fugiunt,ita cum Esaiae. quii in nostrum loquitur illus inimicis tuis in porta, id est, in e Xiiu vitae praetentis, con sun damurti stabit siere non valeant, sed a uolent longe corvi crocitantes, poenam nostram esurieni , eamq; consequi non Valerites, coclumcr liberum escendenti Christianoe amnis hoc signo inligni tae, eam citius dei clinquum. igitur ivicta aliud quoque prophetae oraculum dicentis: Et te elignum
69쪽
sianum ad populos: Ecce dominus auditum iacit ab extremis terrae. Visibiliter quoque exalte tau .cimus hoc signum, sicut exaltavit Moyses serpentem in deserto,ut non obliviscantur cius populi, quia non expedit. Quid irascuntur si si quoque ab hoc disperii sutri in cunctis nationibus, ne quando populi Christum obliviscantur. Dicit' enim ipse in psalmo: Deus octiendit milii super inimicos meos, ne occidas eos, ne quando obliviscantur populi mei. Sed quid c Disperge illos in virtute tua. Itaque licet irascantur, S captiuitas ipsorum, S huius signi exaltatio ubique prae Psal. 1sdacabit Christium. Et ad hanc exaltationem maxime tu id scelus illorum. Si enim aliter Citri sium occidit lent, nullo modo tam commode potuisset exaltari mortis eius euidens signum.
Si ut aliquando conati sunt lapidassent, aut de supercilio montis praecipitassent, vel aliquo genere mortium quibus prophetas occiderunt illum per inussent, longe minus euidenter mor tis imaginatio proponi potui: set. . Nunc autem in qualitate mortis S mentibus est miraculum Ioana
audacii simi sceleris eorum, & oculis aptum,atque euidens propositum imaginationis specta/ culum. Vere igitur exaltatus cst illius hominis, quia lic oportuit, ut omnis qui credit in ipso μμ λ
non pereat, sed habeat vitam xternam. Subie eiam rationem contra haereticos, quos maxi
me luc Euangelista destruens diuinitatis Christi testi inonia conscribit, audiamus. Primissa nan que sententia, qua te exaltari oportere de in te credendum esse pronunciat, rationem auditord siderM, quae dc Nicodemo prx senti satis laciat, S haereticorum qui suturi erant os obstruat. Ait ergo. i Sic enim Deus dilexit mundum ut illis in iuunt unigenitum daret, ut omnis qui credit in ipso non pereat, sed habeat Uitam xternam .s Vix ex parte cognosci, vix per specu liam in aenigmate potest videri nunc ars maxistri huius qui a Deo an eo venit, maxime dum in sinuare vult quis ipse aut. nde natus sit, vel quam ob causam venerit. Cum enim dixi ii et se 1. Coriis exaltari oportere S in se credendum ei se, rationem auditor tacitus expectabat qui ita via uinta solum Deum credendum esse non ignorabar, quippe qui princeps ludxorii in erat qua per doceretur, ut quid in silium hominis credi oporteat. Nam l. credendum in illo est, conI equitur Violis qquia Deus est. Hoc ergo conlequebat tir ut diceret, quia Deus sum, quia silius Dei Ium,quia Dei xi patris unigenitus sum. Et hoc subiungit,ied cum tanto condimento sapientixdc humilituis, ut Ireati illum non tam seipsum commendare, vel gloriam propriam quaerere, quam necenariam au clientiantia lurem optare misiscuum iit: Sic enim inquit) Deus dilexit mundum, Ut silium nati ivnigenitum daret. Nonne hoc dicens rationabiliter ostendit idcirco in se silium hominis cre dendum eliis, quia sit unigeni uis filius Dei patri consubstat talis c Idcirco oportune repetit quod dixerat: Vt omnis qui credit in ipso non pereat, sed habeat vitam ximiam. Quantum habet gratiae N pulchritudinis, quod dum caula neces laria Dicit, Ut te lateatur esse filium Dei ostentationem declinans, imo declinando se ei se quod erat insinuans, ad commendationem dilectionis Dei confugit dicens: Sic Deus dilexit mundum, cum dicere pol Ict: Tantus ego sum, Ut credentem in me cotum possim redimere naiadum: tanta linquit dilectione Deus dilexit mundum, ut pro illo in pretium daret silium iuvant unigenitum. Daret inquit id est traderet: filio no par Elio fidecens Ut seruum redimeret. Et quis dicere audeat illi: quare sic fecistic Nunquid recte aduersa iustitia. rius qui mundum captiuum tenuit criminari potest, quod haec tam misericors dilectio .el dilia gens misericordia sine iustitia vel absque veritate i it Forte luperbus angelus cum dicimus: Viriuersae Vix domini misericordia dcveritas, audet mouere pennam, & aperire os, S gannire, sal sum est inquens. Nam quod Deus sic dilexit mundum ut silium suum unigenitum daret, misericordia sine veritate est,misericordia intuita est. Cui tam sortiter quam fideliter in suam proteruam,Scobi coenam saciem retillimus dicentes: Nunquid nastum erat ut Dei dilectio cuiusquam hominis dilectione minor appareret Nonne pater noster Abraham spater enim est nolier, dc omnium credentium, siue illorum qui ex circuncmone, siue illorii qui ex praeputio sanii in quo iustificatus est per fidem tradidit limino; erat ex illa malia quae totam Adam perierat c Ecce hic obtulit Deo silium suum,deno pepercit lilio tuo propter Deum. Nonne ergo salua iustitia 5 veritate, Deus homini debitor et se Voluit, i ta Deus Propter hominem silio suo non parceret,quia propter Deum homo silio suo non pepercu c Ubi Deus accepta tanta iustitiae caula proclamat. Per meipsum iuraui, quia feci siti liac rem de non pepercisti unigenito tuo propter me,laenedicam tibi A multiplicabo temen tuum, de pollidebit temen tuum portas inimicorum tuorum , atq; in te benedicentur omnes gentes ierrae. Quis dicere audet: quare sic iurasti quare apud hominem damnati neneris iuramelitote obligati ut letnen illi dare deberes, quod portas inimicoru suo rum pollideret, in quo benedicerentur omnes gentes Nempe dc ii solius gratiae vel misericor diae est, et uda prius illum vocavit,& iloclemen benedictionis promittens, de Hur Chaldaeorum Vm ne xit: hoc sane iam Ueritatis quoque Jc iustitiae est, quod in tanta tentacione lideli ci emerito,
cum uiropolitione iuranienti pronaiist atque compleuit. igitur tam vera X si mitericors Deus, tam constanti veritate, i irreprelieni. bili miscricordia lic dilexit mundum, Ut latium suu virige nitum dat et, id est in altitudine crucis exaltandia traderet, Ut omnis qui credit m ipso, videlicet ei uidem patris Abrahae ii ac in eandem siriniter tenens,non pereat sed habeat tiam aciei nam.
70쪽
Cret. 3Hebr. Iudicat in massa iudicabit ut , in personati no oeditis RVPERTI IN Io AN. CAP. III. Eide nanque ille filium obtulit cum tentaretur, & unigenitum Oiserebat qui susceperat i promismones, ad quem distum est, quia in Isaac vocabitur tibi semen, arbitrans quia i mor tuis suscitare potens est Deus. Qui igitur credit in silium Dei unigenitum, quod Deus illum
dederit licui promisit, S interemptum suscitauexit, & principem ac saluatorem exaltauerit: hie eandem cum illo postidet fidem, eandem consequitur benedict ionem, ut non pereat, sed habeat vitam ac ternani. mundum sane quem dilexit Deus, humanum genus accipimus, id
est, vivos S mortuos: mortuos scilicci, qui Uemui una in fide expectauetur: vivos, qui in ilium siue ex lud xis siue ex gentibus cruditiari erant. Sic enim ait absque distinctione gentili, ac lu- dxi Unaucrialiter, ut Omnis qui credit in ipium non pereat, sed liabeat vitam aciem am. Quod quia Nicodemum VcI cxteros turic temporis audi ores mouere poterat, adhuc adstruit con sumatione tu Diuncta. LNon enim riuiit Deus siliam suum in mundum Ut iudicet mundum, ted ut i a luetur mundus per i pium. J Hoc proice O contra carnalem Iudaeorum opinionem intulit, quibus ut iam dictum csιὶ terrenum regnum de carnale seculunt Christo regnante sperabatur affatum, bellis Se caedibus gentium cruentum, idelicet per occluones honunia pactu cani pararent sibi victoriam ,essental; capientes eos qtat se cxperat. Quos .nsu irridendo expe/ctabam quidam haeretici nulle annotii sabulam, di auream atque geminatam in terris Hie 1 uialciri, inuauratione ira templa, hostiarum tanguinem, lium sabbata, circvncasionis iniuriam, nuptias partus , liberorum educationem, epularum delicias, S cunctarum genta una ieruitu
tem, ruitum in bella ac triumphos di superatorum neces. Contra hunc, Ut dixi, illorum senium quo talem e Pectauerant regem Uitriitum. Non, inquit, misit Deus silium tuum in mun dum ut iudicet mundum, sed vi tatuetur mundus per ipsum. Non, inquit, misit illum ut iudicet, sed ut iudicetur: non ut iudicet vel disponat ea qua in mundo sunt, Ied ut iudicetur, Ragat ea qUx salutas aeternae sunt. Unde cuidam ditetur sibi: Magi iter. dic iram meo vi diui dat meciam lix rc ditatem: respondit sic: O homo, qUis me continuit iudicem aut diuisorem super vos xterium in ipsorum potius iudicium, qui veniente et Iia mundum iudicare, sentesque tuo iubiugare dominio sperabant te venisse, alio loco testatur dicens: In iudicium veni in hunc mundum, ut non Midentes videant, oe videntes caeci fiant. Veruntamen nec ista spiritualia iic iudicare tunc venerat, sicut iudicaturus est in maiestate tua, nec iecularia vel carn. uia vllo modo iudicare habebat, sed vi saluaretur mundus per ipsum , iudicandus potiusquam iudicaturus erat. Hac itaque iudicii parie remota, de illo ad quod venit iudicio protinus iubiungit. s Qui credit in eum non iudicabitur: qui autem non credit iam iudicatus est.JEcce quem non misit Deus in mundiam ut iudicet mundum, quCmodo sedens,imo rani quali exaltatus S pro ligno positus iudicat mundum c laret proinde quia non de omni iudicio di xit, non milit Deus lilium suum ut iudicet mundum, Nam ecce iudicat, ecce dat cernit. Qui credit in eum, inquit, non iudicabitur. l ecte, iusi ἡ, fideliter. Qui enim credit in eum, hoc quo
que quod ita pra dixit quod praecipuum est, credit scilicet, quod nisi quis ex aqua S spiritu
sancto renatus sit, non possit introire in regnum Dei. Hoc ille credit, & credendo sestinat r nasci, renatus autem iam alius homo est, iam nouus homo ei , iam a vetulto patre recessu, de ad notium accessit, alienatus homo est, alterius lemen est. Quare ergo iudicabitur qua re propter Adam morietur c quare propter peccatum illius a Uei regno exclusus inuenie ture Abiit, inquit, non iudicabitur. qui autem non credit iani iudicatus est. Vbic quando
In illo patre tuo n illo peccatore antecenora suo. Quando ille peccauit & iudicatus ei quan do tunica pellicea indutus de a regno Dei eiectus est, tunc de iste iudicatus, ta cum illo cuius in lumbis erat a regno Dei expulius est. Et quare inquis sic expulius nunc S in xter num loris permanet c t uia non credit, inquit, in nomine unigeniti silis Dei. J Id est, quia non credit quod Oporteat eum renasci secundum Unigenitum silium Dei, ut pol it introire in regnum Dei. Idcirco is qui non credit, iam iudicatus est: id est, in illa dammatione per manet. Ille autem qui credat, iudicatus quidem S ipse tunc est, sed non iudicabitur, id est,
in illa damnatione non retinebitur. Diligenter enim aduertendum est, cum enim ait, qui cre
dit non iudicabitur, non hoc ne at quin iudicandus iit. Haec ergo distulistio est : Qui credit iudicatus quidem est in mas Ia, sed non iudicatur in propria periona: qui autem non credit, A tunc iudicatus est in malia, di in suturo iudicahitur in sua persona. Nunc in illiam diem quo is qui credit non iudicabitur , de is qui non credit, in illa qua iudicatus est damnatio ne retinebitur, in illum i cilicet extremi iudicit diem metue transpositi, iudicem instam per eum temur, oc huius iudicii causam vel aequitaterii ex ore eius audiamus. Ait: s Hoc est au tem iudicium, quia lux Venit in mundum, S dilexerum homines magis tenebras quam tu cem. J Hoc, inquit, est iudicium, tunc homines meAciliabiles lunt, hinc illorum damnatio in sta est, quia lux venit in muricium, di dilexerunt magis tenebras quam lucem. Si enim Iurinon venisset tradie cum diceretur eis, ite malediciι m ignem xternum, qui parat Us est dia
bolo oc angeli ius, pater enim vester Primus Adam peccauit, qui diaboli consilium aduer sum