장음표시 사용
71쪽
COMMENTARIORVM LIBER III. fuesum me audiuit, affectans esse similis mei,& vos in illo pariter iudicati estis, quia In Iumbi,
eius eratis, cum inquam hoc diceretur eis responderent dicentes: Domine quando primi pa rentes nostri apertis oculis nudos se esse cognouerunt, quando dux venit ad eos requirens de arguens eos,& dicens primum Adae: Ubi es c &quis indicauit tibi quod esses nudus, nisi quod Cene. sex illo de quo praeceperam tibi ne comederes, comedistic nunquid nos culpae vel defensionis eorum coniciis uimus, qui necdum nati eramus Si ad nos lux venisset S peccata nostra no his ostendit Iet, poenitentiam egissemus,& mala opera recognoscentes ea reliquiissemus. Haec fortassis illi hodie dicerent. Nunc a Deo remota est omnis acculatio, & ab illis sublata eat om nis excusatio. Venit enim lux in mundum, prosecuta est homines mox ut de regno Dei pro iecti sunt. Plurima illis accendit luminaria, Ubi post paternam denudationem nati sunt,&nu ditatem suam recognoscentes& poenitentiam agentes, vestitum vel Ornatum suum recupe siluararent. Plurima eiusmodi illis accendit luminaria N ante legem Se sub lege, scilicet tuitos minaria ros, quorum factis, scriptis, vel dictis Iucentibus seipsos viderent 3c agnoscerent, tandem venit ipsa substantia lucis, paratum illis ostendens de facilem introitum regni Dei , sed dilexe runt magis tenebras quam lucem. Quare Erant enim eorum mala opera. J Quaec Fornica Calat. stiones, adulteria, homicidia,Veneficia, coinessationes, ebrietates, furta, periuria, tali a teli imosenia, & his similia. Quibus omnibus lux isita inimica est, quae committi prolubet, quibus conuenire non potest. Idcirco dum ostendit illis adicum regni Dei, dum praecipit illis ex aqua& spiritu sancto renaici, de generationem c estem ingredi, in qua non liceat scortari ve in ebriari, polluere vel pollui, concupiscere & rapere vel iurari, refugiunt ab ista luce, se m in te nebras luas recondunt, sicut Adam pater ipsorum,& soliis prauae dcsentionis pudenda ope Esaiae.sra contegunt, blasphemantes insuper iplam lucem, suasque defendentes tenebras, vocantes tenebras lucem 5e lucem tenebras. ΓOmni enuia qui male agit odit lucem, de non venit ad Rom.tilucem ut non arguantur operavius. J Non Omnis qui male agit Omnes enim peccauerunside egent gloria Dei sed omnis qui male agit instatuer, studiose, perseueranter: Omnis utique
non qui per ignorantiam vel per insiri istatem peccat, sed qui diligit, qui diligenter defendit
iniquitatem, die istam lucem, Sc non venit ad eam ut non arguantur opera Gius: veluti illi quorum ego lucra dispersi e ijciendo vendentes S ementes de templo. Nam idcirco lucem istam non recipiunt, idcirco me non audiunt, quia nilis de cupidis Se auaris atque rapacibus vel adulteris, munifici, largi, atque operosi fiant, de omnino renascantur, ut alii sint, dico illi a quod regnum Dei consequi non possint. Ili tales videntes me elicere daemonia, bc linentes quid illa in digito Dei e clam, quem magi quoque coram Pnaraone ex operibus cognoscere votuerunt, mentiuntur oc dicunt: In Beelzebub principe daemoniorum cucit daemonia, quia Natta videlicet oderunt me veram lucem, Ze quod ad me venire nolunt,quod lucem praesenteiti su η - ' giunt, videri volunt ex iudicio rationis iacere, non ex praeiumptione odi; vel inuidiae. Qui autem sacit veritatem, venit ad lucem ut mani selientur opera eius, quia in Deo sunt sacta.JQui sacit inquit veritatem, id est, qui cum Deo sentit, Niudicat aduersus suam quam odit Rom. iniquitatem, qui condetestatur legi Vei secundum interiorem hominem, & .idens aliam te lης gemin membris suis repugnantem legi mentis suae, Scaptiuum se ducentem in lege peccati quae est in membris tuis, constetur, clamat, Zc ingeni icit, qui taliter cum Deo tribunal peccati ascendit, & sibi psi displicens teipium iudicat de alius ei se cupit: hie talis venit ad lucem, quid sit bonum sibi indicantem , S regni Dei aditum ostendentem, ut manifestentur opera eius, pix consessionis δc verae panitentiae vocibus, quia in Deo sunt facta. in Deo utique non contra Deum, rion quomodo illorum qui scienter oc per industriam peccant, de peccata sua defetidunt. Is ii nanque vel per ignorantiam, Vel per infirmitatem peccauerunt, & peccata sua
cognoscentes doluerunt, fleverunt, consedi sunt, dc ialutis iux consilium receperunt, ut renasceretitur eκ aqua & spiritu: di regenerationem istam cultodientes, regnum Dei ingrederentur. Sane commetenti timilitudine pro re S tempore usus est: Nam quando haec Nicodemo di cebat, noctiis oc tenebrarum tempus erat: quod sicuti adulteri Se scortatores amant inoctem,
diem , fugiunt, sic omnes impii praesens seculum diligunt & suturum oderunt, ac mendacio I , .
protem a veritate se abscondunt. Econtra sicut operosi ac pudici noctem fastidiunt, diemq; derunt. tardum aemulo lumine praeueniunt: sic omnes qui ex Deo sunt peccata sua oderunt, tu sisti locu esuriunt de sitiunt, praesensque seculum fastidientes , coniciam ubique suturi regni Dei veritatem requirunt. Competenti igitur ut dictum est similitudine , per compara tionem Iucis & tenebrarum usus est , cunctos collaudans, qui quomodo Nicodemus vein rempore noctis lucem quaerebat veritatis , ita vitae praesentis obscuritatem sacrae scri plurae illustratione solantur , attendentes illi tanquam lucernae lucenti in caliginoso loco, donec dies illucescat, Sc luciter oriatur in cordibus nostris. Illos autem improbans, qui Ut P 1., se de imbrantia excusent, nolunt intelligere ut bene agant: imo θ iuxta prophetam: Uorin Amos smientes in te us eburneis, de latciuientes in stratis suis, non inquietentur neque dimidientur
72쪽
voluptates eorum commationibus suturi iudicii, prx timore Ec expectatione quae superueni t. iuerib orbi. Nunc in sine sermonis lau&s dominici praetereundum non est, quia quaeri so/Qu sio let, eur Deus pro mundi dilecticiae,quod supra dictum est,iam legatum neet angelum,sed .nt i. ' genuum tuum dederit. Aiunt enim aliqui: Nonne per Michaelem vel Gabrielem archange ih i liti; lum, liue per aliquem principatuum ac potestarum, thronorum aut dominationum, diabo Des ita. lum debellare potuill et Cur consubstantialem silium misit c cur tradidit c cur mortis iniuriam iis cli subire voluit Haec illis uicentibus si non aliquid certum rcspondeatur, quod cunctis clamhq ς' sine constanti imum comprobetur, non potuit se hominem per creaturam aliquam quamuis foratissimam, a diabolo liberati,nili per solum unigenitum filium Dei, fortasse nimis vltronea dilectrio vel gratia Dei nimis importuna Videbitur eius humilitas vel indignatio situ Dei. Et quidem dicimus cis illud Apostoli, decebat enim eum per quem Omnia, & propter quem omini ua,qui multos illi in gloriam adduxerat, authorem salutis eorum per palsic item consumma Hebr. I ri, sed non illis est satis. insequuntur enim & dicum: Quomodo illum decebat, vel cur decebat, si adeo non erat nobis necessalia incarnationis vel mortis ipsius iniuria c Ad hoc multa Isunti Tim. quae dicantur, sed ei qui non ex contentione est, qui acquiescit veritati, sui siciunt pauca de pluribus. Plinio dicendum, non aliter genus humanum Aqua vel iusta redemptione potuisse lal uari, nisi is qui ad redimendom vel ad saluandum propiciator accederet, pilus ipsam quae peccatum adinis erat naturam indulisset, ut in ipsa pro cunctis eiusdem naturae reatibus, dignam Deo satisfactionem offerret. Hoc autem angelicae naturae omnino impossibile erat, vi icili Angelus cet hominis naturam assumeret, ut humana te anima vestiret. Nihilo quippe angelicus i piri nini P - tus liuiliana subtilior est anima, unde nec alter alteri, scilicet angelicus ti iratus humano ii iii 2, ,. - tui capat ilis est,iaec alter alte ius est capax. Solus denique Deus, sputius in reatus, spirituana uia incirctini criptus, cum nullius ipse sal capax, omni rationali spiritui siue angelico siue humano allume, capabilis est. Proinde cum quis diabolico dicitur plenus spiritu, non hoc exisitimandum est;
c istis, substantiam humanae animae suhstantia diabolici spiritus ingrctra sit, sed quod in occul
ias corporis cauernas irreplerat, animam in suis sedibus deprelieniam, tartareis diverberet fiapellis, inficiat venenis, v i inflammet incendijs. Quomodo ergo angelus humanam naturam
assi e re qualiter hominis animam qua non est subtilior indueret Praeterea nec angelica na
imi ' tura nostri comparatiQne, qui terra sumus, aurum optimum est, ac proinde quilibet angelus ei ire. Hon tanto pretiosior est homine, ut uxnundatus haereditatem aequi ponderare posset. Quid O lernota nim est angelus secundum naturam, nisi creatura rationalis de immortalis c Plane dc homo se V cundum animam creatura rationalis S immortalis est. Praeter quam de pulcherrimam corpo- ris labricani possἰdet,d Utroque, icilicet corpore Sc anima, vitae xternae heatitudine perfrui poteti. Et ita cum angelus simplam habeat, homo duplam perennis gloriae stolam habiturus est. igitur hoc unum nostrae laluti erat necessarium, ut Deus qui dilexit mundum, non lega tum mitteret, sed filium suum daret unigenitum, qui diuina potentia saceret, quod neque te catus, neque angelus sacere posset, id est, humanam subtilitate diuinitatis suae penetraret aniniam, totaim: sibimet in unam eandem perionam coniungeret,vel uniret hominis naturam, quam Sc pro debito Adae dignum pretium, utpote quouis angelo longe Sc incomparabilita pretiosior, aeterno patii olferret, Uidelicet electus ex intilibus, eo quod caput eius aurum Opis inum lit, id est, pater eius solus de verus Deus sit, de ipse eiusdem patris viragenuus &coni AE cantis si antialis lilius, ac proinde verus Deus sit. Nonne ergo hoc decebat illum c Nonne hoc opus vere diuinum est de sulficiens vere diuinitatis argumctum Nonne hoc opus non minus cientcntiν quam potentiae capiti eius aureo gloriolum est insigne, quia voluit 5c solus potuit nostram assumere naturam, voluit S solus potuit totum genus nostrum in statera crucis grauissime prx ponderando comparare Vere ergo, ut Apostolus ait, decebat cum per quem omnia A pro u brii Pter quem omnia, qui multos filios in gloriam adduxerat,authorem talutis eorum per passi Dem eorum consummari. Nunc ad euangeli inlcctionis ieriem redeamus. I sit haec venit
Iesus in Iudaeam terram,& illic demorabatur cum discipulis tuis 5c baptizabat. J Baptisi
nomen Vbicunque positum vel nominatum fuerit, tantae magnitudinis est, ut totum auditoris
animum confestitia impleat, tantiq; splendoris, ut proprietatem faciei suae lax perspici nisi ab obii , exercitato inspera e Permutat. Nquidem Plerique iecta vel audita narratione hac, quia vehasii is nit Iesus in Iudaeam terram S diicipuli eius, ct illic demorabatur & baptizabat , ita maiestate
ravi. nominis complentur, Vt non vacec illis cogitare aut qu rere, unde primum eicisdem sacra
.hristi menti virtus aut utilitas exorta iit. His autem qui itidei lacramentis plenius imbuti sunt, dii risubh. hium non quia baptisma hristi virtus vel autoritas ab ipsius domini nostri Iesu Chrisii morte de res uirectione initium iuuipsit: quando iam mortuus languinem de aquam de late re suo lanceatus effudit, Paulo dicente, quia quicunque baptizati sumus in Cluilio Iesu, in morte ipsius baptizati tumus,consepulti cum itio per baptiimum in mortem, ut quomodo tui imit taluistus a mortuis Per gloriam Patris, ita cic nos in novitate Vitα ambulem . De qua m
73쪽
COMMENTARIORVM L I P. III. Osupra in libro secundo plenius dictum est. Cum ergo nunc baptizasse legitur Iesus, quomodo
vel qua virtute baptizauerit quaerimus: ma ii te Pier e , i ii discretionem non habentes,& la nominis huius, id esst, baptistitii revelencia Praeoccupati,nullam esse eius a qui aestui callo
nen nisi pei licis n. olestias audire patiuntur . Ei quidem disti cilius quo sit, is huius solis in s, ' iuentietur, nil prouidus Euangelista post aliqua dicere quanquam ieius nQri baptizaret sed di/ bai Andscipuli eius,nunc ex eo dino facilior quaestio is e aliasa peritur quia videlicet clam opposita luat bapti. haec, haptizabat S non baptizahat, c. virui I ximul ei se non postibiquet proiecto,quod Iesum * ' baptizaue hoc loco secundum vulgatam opinionem dixit,qua & ruri uiri ponit, ut destruat vel ' coitigar cum dicit: Ut ergo cognouit Iesus, quia audierunt pharis i quia icitas plures discipulos
facit qui titit Ohaimes, di baptizabat, quanquam lusus non baptizarct , ted diui puli eius. Haec enim aiam dicit, priorem semetitiani ac struit, qua letum baptizaile nunc ait, demorantem inlud xa cum diici ut is e:us,famamet hanc per diicipulos Iollannis sinu latues dii persam fuisse in mus, maxunc lud is inuidentibus, S inuidiam concitani ibos, i ctit in sequentibus declaratur per luxitionem,quae ex discipulis Iohannis cum Iudaeis iacta ei lenarratur. Discipulinanse Bapti Aque ieiu baptizabant,quod i Hreuera imputandum erat,quia de eius authoritate baptizabant, imo Npriuilegium topia discipulos loliarim, pro tanti magistri magnitudine non frustra Uen- , chii dicabant, quia Iohannes quidem lignum iacit nullum lac autem tantus erat ut multi crederent ita. in eum, . cient signa quae iaci bai. Prxierea,treiaimes lauic rcst monium perhibebat, tanto minor illo erat S Paularim minuebatur, ut corrigeain calceamenti eius lolucre se indignit sa teretur. Is ii ergo Iesu imputanduin erat,quod bai tizabant diicipuli eius: Uerum non ab inui
extitibus vel calumniantibus, ted a iideliter cxedentibus, ct in magisterio diicipulorum digne magistri gloriam diligentibus. Veruntamcn Ut supra quxrere propositum est, quomodo vel qua vilitate diicipuli testa,vel, si inauisopie lesu, per illorum ministerium baptizabat Nun
quid eadem regula vel edicacia,qua nunc discipuli eius, imo per discipulos vel in inistros suosi pie bapt Eat Non utique eadem regula, quia neque data luerat eadem regula baptizandi,tine Nit. AEqua lata quam pol eit agi baptitimis hi ista quia non ance,sed post resurrectionem tuam tradidit clam,dicens Euiues docete omnes gentes, baptizantes eos in nonune patris,&sili:& spiritus sancti. Non ergo eadem efficacia baptizabant, quia necdum apertuli' erat de quo iam superius dictum est vitiis ci templi latus dexterunt,ut viae cum sanguine aqua egrediens iuκta Ezechie lem Oitines aquas sanarct, & virtutem illis regenerationis affer r . NODdMm erar mare rlahrii, , .cis. i, id es,huius hapitinii lacramentum limiti languine sacratum. Q Om O ergo qui baptizaban Lesbabitur pcr hoc mare,quod nondum erat,trant ille dicuntur Nondum agnus erat occilias, S iam si iij I irael per mare rubrum traniisse putantur vi quia postea Vc iis me agnus occiditur, eiulet sanguine polies cons crantur,ii iani Pharaonis di omnium Aegyptiorum primogenita interie runt,ta omncs in mari rubro submersi sunt, id est, ii hoc baptismo baptizabant discipuli Ielu, quo nunc dum baptizamur, omne peccatum, tam aliuale quam Originale obruitur . Sed di
cu aliquo adcirco baptizabant discipuli letu, ut qui baptizabantur, ad suturam Girisii redem γPAc nem pertinere mererentur. Hoci ne recite concedit Ur, dummodo emuli in em peccarorum, bilus, qux est iple spiritu, sanctus,neque mortuorum, neque Vivorum aliquis ante Christi pallionein iniitio aliquo bapillimate acceptile credatur. nec in eodem hoc Euangelista scripti im Iegitur: Non dum elat i Piritus datus, uia Iesus nondum erat glorificatus. Igitur quia iecudum authoritatem euangelicam non habemus, quod discipuli letu de prscepto vel regula baptizandi quicquam ac nitio,. ceperiant, iii hoc tam i quoa nouis in e Nicodemo ad te venient dixerat: Niliquis renatus sue lotian. xii ex aqua S si ii iiii sanci O,non potest introire in regnum Dei indubitanter tenenciu est quia noxxpect. ia baptizandi traditione vel regula quippe quain nec interrogare neuerant, nec ullam aliam elle putabant, si secundum qua loliararies baptizabat,scilicet mi Gnitentia: baptizabant di ipsi quomodo ab eodem Iohanne napiizati foerar, cilicet absci catecturatione crucis, inoriis,
vel retiariectioiiis uiuit,abici nec Taria diiunctione Perionarum,in noti me patris es filii Aspiritus .ancti:&hoc ipsum quamdiu Iohannes ii petii tr. Nam Postquam ille traditus est, ct Mast lcius in praedicationis inlicium sucς deris,ut Euangelilix Matthxus,Marcias, S Lucas euiden ter alicuantui quod iam alio loco diei tam elum Galilaeani vemr,niat quam dilcipuli lesu bapti .i
aisse leguntur. Nec enim hoc illas a meritur eos Oneni tuam Praecipiebas 1Pie.leius.Et quιdccon cociis. uocatis duodecim A postolis,cum darct illis Un tutem o Poteitatem luper omnia daemonia, nil mali.
iens illis ad praedicandiam. Item cum S alios mitteret septuanimaduos, mi ut de baptizandi mi
nisterio loquebatur eis, ed cantu ut Praedicar Et,dicentci: P mmia agite, at Pr piliquabit enim regnum De quod extianc itura nos est,ex quo Pei morte regis nostri II oc hominis Christi, per mortem inq-ari S surrectionem huius magni regis, princeps mundi huius iudicatus,&foras
missus est. Ubi enuo sola tempore praedicationis Christi, id est,a traditione loliannas usque ad palsaone ei aidem domini notitii, discipulcs eius baptizaile, vel ipsum Iesum hoc illis inuenimus Draecepisse i itur cum audimus,quia baptizabat Ieius, utio discipuli eius, non ua magnitudine ' i' uu nominu
74쪽
nominis baptismi opprimamur , ut non discernamus rem ipsam, vel faciem eius, talem τ baptismum agi putemus, qualem apostolis a Clarisio post resurrectior em eius mandatum egeem p e. non dubitamus. Sane ludaeam terram, quo venit, vel ubi democabatur Iesus & discipuerat Pi. Ia eius, illam Iudaici regni quartam partem hic appellat Euangelisia, quam Pontius Pilatus iat', procurabat, in qua Ieius poli illa, quae Hierosolymis secta vel dicta lunt, demorabatur. vix p- dictum est & baptizabat. t Erat autem&Iola annes baptizans in Enon, iuxta Salim, quia aquae . '' multae ibi erant, di veniebant, S baptizabantur. J Enon locus est, in quo Sc Salina vicus, a uo lapidea Scylliopoli, in campo qui Salomias dicitur. Ibi sinquio erat &Iohannes baptizans. i.sis , Ut quid baptizare coeperit Ioli annes, superius iam dictum est, videlicet Ut illo baptizante, Christus manifestaretur in Israel. Sic enim ipse dixit quia ego nesciebam eum, sed ut manifeste
tur in lirael, propterea Veni ego in aqua baptizans. Cur ergo a baptizandi officio non cellabar, quoniam quidem Chri sitas manifestatius erat FNonduim enim inquio mistus suerat in carcerem tollatines. J Opportunius atque rationabilius cessaret, cum in carcerem missiis, baptizandi ita cultatem a mi iniet,et ira si vellet, ac proinde neminem tanquam de mutatione sententiae suaei licularii redderet,velut qui populum frustra tanto clamore permovit Iec, nonnunquam ha pili mi Vlum maris propter unum hominem, quam propter regnum Dei,tam cito deliturus in choaiser. Et quidem ii tempore opportuno i ii 'ridum erat,quod propter manifestadum Unum
hominem Christum baptizans in aqua venili et, seu tempus tunc loquendi non erat, ut hoc ciccxtera omnia iam diceret. Baptizabat itaque S poenitentiam praedicabat tam diu, donec in carraptis- cerem mitteretur. Quo iacto nec diicipuli eius, nec Iesus, vel discipuli eius usquam ba ptizaile leguntur, donec ipse prior baptizaretur illo baptismo, de quo ait : Baptismo habeo Lo i 2 baptizari, quomodo coartor vique duri Persiciatur Baptizandus naricverat passio ae sua, quo niam&iple adhuc iuxta prophetam sordida habebat vestimenta, scilicet membra carnis cor Zacha. a ruptibilia passibilia,atque mortalia: quibus ablatis vel depositis per expoliationem mortis, roi cuperaret eadem Per gloriam resurrectionis candida facta, id est, impassibilia virtute immori
litatis. II acta est ergo luxistio ex discipuli; lotiannia cum ludaeis de purificatione, & venerunt
Nait. t. vsque ad Iohannem. IE cce nunc quoque tantus iam Q vehemens sauit ventus, Ut non solum harundo aliqua, sed di adulta iam a rhuicula, eius Dii pulsu agitari posse videatur . Crescente nanquelelu, doliola in incipiente nuntii quod fieri oportere iuerat Se ipse protestatus aemu lati iunt discipuli eius, Iudaeis malitiola solicitantibus de inuidiae istam mam concitare Volenti bus, ut testimonium loli annis, quod perhibuerat de Ieia, diicipuli eius infirmare conarentur, extorquendo videlicet ab illo sermonem de Iesu, qui a priori testimonio dissonare videretur. Dis εν. erbi gratia: Puta dixisse ludxos: Ecce trabemus duos Bapti sitas, cuius eorum baptismustatio de meIius puriticat Cuius inquiunt discipuli Ioli annis nisi eius, qui aquas illas primus inuenit, primul l: mortalibus Ostendit c naptista noster non ab hominibus, neque per hominem, sed per sitim, verbum domini cum et set in deserto solitarius baptizare didicit, atque inde huc ventcns iunio oc tela. rem illum ad quem omnes modo veniunt Ut cxteros ipse baptizauit. Econtra Iiadaei: Nonne magister Vel ter tanquiunt baptilia ostio purificationeni baptii mi illius praetulit, dicens: Ego baptizo in aqua, ille Uos baptizabit in spiritu sancto di igni Nonne se indignundi dixit solucte corrigiam eius calceamenti Itaque iacia quaestione huiusmodi, venerunt cinquito ad lomat.1 . hannem . Nec mirum rudes eatenus diicipulos contendisse de purificatione hap ti matum, vel LV dignitate ni agistrorum, cum A magni apostoli, iam instante palssione magistri, contendcrine quis eorum videretur osse maior in regno coctorum. Vsque ad Iohannem venerunt. Multum in stanter & animose quxstionem Ventilarunt, qui ventosam eiusdem quaesitionis machinam viaque ad turrim illam perduxerunt,quae sundata erat supra petram altissimam , longe eminen tiorem multoq: sortiorem harundinibus nostris , quae huius mosi vento solent quamlibet in partem leuiter agitari. Nam ut nouerimus, quod usque ad illum venerint hac intentione, ut eum deuos arent a testimonio Christi, verba ipsa satis euidenter hoc innuunt, quae fuerunt huius
TAatur modi i Rabbi, qui erat tecum trans Iordanem, cui tu testimonium perhibuisti, eccehic bapti iv etat, de omnes currunt ad cum a Summa eorum quae ab illis dicta sunt, vel dici potuerunt, ita uari distri breuiter eXPrcssa es , Vc in lingulis penc di ctiunculis vis insita lateat, quae permovere potuisset, conita nisi solidum , prudentem, S nec ut praedictum est)in veritate sui datum animum otiandi se' sum, set. Primo, ut saepe Ventus urens blando iusurro praeludit, blandiuntur,& dicunt: Rabbi, quo M. Pr nota ine gaud cre sciebant molles auriculas scrinarum &pliarisaeorum, sicut es dominus: A mant enim inquio primas cathedras in synagogis,&ialutationes in laro, A vocari ab homini
hus Rabbi. Nusquam enim praeter hunc locum inuenimus eum vocatum esse Rabbunec ab
ipsis qui ius rentes ab illo conii lium talutis dicebanr, quid saciemus & nos, nec ab aliquibus in quibus libet euadgeliorum locis. Quod & si quando dici potuit,& ab Euagelistis,ut superituum, recte praeter mi ilum est, hoc tamen loco nullatenus omitti debuit,obsignificadam magnitudine malentis adulationis. Hoc ital magnitico praenomine praemisio, quo ad consensum ipsorum, Puxare
75쪽
lordanem,Sc. Notandum diligenter quanta arte, qua inci: accuratis agitur insidiis ut Io hanneso p niteat testimon 3,quod domino perhibuit. Duabus nanque pracedentibus propo sitiunculis, duas obliqua excusatione subnectunt, hoc modo: Qui erat tecum trans Iordanem, ecce luc baptizat .5c cui leumaonii in perhibuisti,ecce omnes veniunt ad eum Qui trans Iorda nem tecum erat. et tuis manibus Uc minor submiserat,ecce luc in Iudxa super te est,S sua leor iudiri a sum authoritate baptizat. Et cui tu tei tunOoliam perlubuiiii , mali creta humilitate nimium resul, iciens illi,& gloriam tuam dans alteri,ecce omnes te neglecto, veniunt ad eurti, tuum Q ba ptilia uti paria pendentes,illum iuniorem certatim expetunt. His 5 huiusmodi dictis Iu dat olivore concinnatis hoc agebatur, ut si delii simi testis animus i veritare, cui tetam ni iam perhibebat,auerteretur,a tque ita baptizantium rupta concordia, baptismi Vel poenitentiae re medium, facilius quasi rationabiliter contemni videretur . Nam pharisaei Sc tu oriani quina Luci . plurimi spreuerunt conlilium Dei,non baptizati baptismo Iohannis : quippe qui expectabant salsi N sallentes,meii a regnante in regno eius superbire,non de peccatis suis humiliari,vel P nitentiam agere, gentes uniueisas spoliare ion duas tunicas, aut duplices etcas cum gentibus diuidere
i Via reuera Iohannes lucerna ardens & lucens est, merito nos in lumine eius loliari. exultamus, si tamen spitaui lamen eius agnoscimus, quod Iudaei cognoscere noluerunt. Et ideo Volentes exultare ad horam, id est,temperate rei reni regnil gaudium ab illo, quem Christum esse exi sitimauerunt, festinantes Praeripere, competenter exultare non potuerunt. Esit autem lumen eius, humilis veritas, i 8c vera humilitas,qua totus in corde bc in ore praesul gens, eras inanis gloris, quae it ulcis lumen esse videtur,tenebras admittere non poterat. Cum ergo i hines mittunt imo di veniunt Iudaei ad Iohannem,quaestionem ut praedi tum estὶ de purificatione ia ''cientes, di ille testimonium perhibet veritati,bene Sc laudabiliter in lumine eius exultamus, non arii ad horam, sed ad verum δέ integrum diem,non ad tempus,sed ad intemporalem tendentes ae iecitat a te ira,dum radiantem per in eius libenter amplectimur veritatem. Hoc itaque loco quid responderit,audiamus, s Non potest homo accipere quicquam,nisi fuerit ei datum de coelod Ac P L e, si diceret :Quid me δ saiatores importuni tantopere Vocatis Rabbi Quid maiore quam ego tum Eccl. svocabulo,riae quasi honorantes extenditis Hoc nomen eius est , 5e illi congruat, qui iolia; nul lius iridiaet qui totus habet, docet Q hominem scientiam, dat praecepta Uiciendi, legemi vi tae ac disciplinae subiecto tibi impartitur homini. Et hic longe homines excellit, quorum 1. Cori nemo accipere potest quicquam , niti fuerit ei datum de coelo. Omnes enim aliunde acce lo iam aperunt, singuli de plenitudine alteraiis donum eXPectant proprium . Omnis ergo lio mo prohibendus est, ne amet vocari ab hominibus Rabbi: quippe cum Moysen nos quam L mistri chara Lacra hoc nomine appellare consueuerit , quia videlicet legem non de suo dedit sed aliunde ut daret ipse accepit. Quapropter nolite ine vocare Rabbi, sed vocate medii cipulum veritatis, quia profeci Ociam Aego sim homo , non potuissem quicquam accipere, niti sui: set milii datum de corio. Nunquid Mero nunc primum dico , quod noti sim ego Deus, sed tantum homo sVosipii milii testimonium perhibetis, quod dixerim: ego non sum Chri Iohan. . tius, sed quia missus sum ante illum. I Quando mitisti; ab Hierosolymis sacerdotes de leuitas, ut interr narent me, tu quis es: Consei iustum δή non negaui, coisse itus sum, quia non sume go Christus, Sc dixi: Qui post me Venturus est,ante me iactus est,&c. Mod ergo nunc ita dixe/ Iohlaestim : Vos milii nunc tetrimonium perhabebitis , in eo quod dicitis: Rabbi, qui erat tecum 'dirans Iordanem , cui tu testimonium perhibuisti. Nequaqam ergo nunc primum me pu/rum hominem esie cognous , quia Vos scitis , vos memores estis, de nunc mi ai tei timoratiam homo.
perhibetis , quod dixerim: Ego non sum Christus. Quod si dix diem, proiecto plus quam
hominem ine ei se auirmat sem : quia Clitatius plus quam homo est, quia non tantum ho
mo, sed A Deus de homo est. Quapropter illi soli dicite Rabbi, quia in gister vester unus est Christus
76쪽
Christus,de quos dixi, iam 5c audistis, quia de plenitudine nos omnes accepimus.Illius itaque υos mecum cistote diicipuli: Quid enim habeo quod non de plenitudine eius acceperim Si a tem accepi,quid me gloriari vultis quasi non acceperim Soli illi gloria est, quia de nullo acco
pit, quia plenus est , de non illide coelo datum est, 'uia coctum ipsum eius est. Iam nemo mihi molestus iit,si spiritus potestatem habens ascenderat super me, locum meum non deieram. Lo
cum in quana meum, modulum metam non excedam. Novi ego locum meum, tunc scilicet,quia
non luna ego Christus, sed tritius sum ante illum. maliis audire quid ille,sc quid ego sum Vulsetis nunc istud cognoscere per simile,quod vobis est bene cognitum Qui habet sponsam, sponsus est. Amicus autem sponsi, qui sta ita audit cum, gaudio gaudet propter Vocem eius. Hoc re gonaudium meum impletum est. J Noliis hoc quicunque aut nuptias egistis, aut nuptiis in ier suistis, quanta sponsi 8c amici eius distantia sit. Sed cur o lohannes amice sponti, non perie ieci quasi lula velamine utranque, scilicet diuinam de humanam Christi naturam coenime
morasti Poterat enim sie dici: Qui Deus & homo est,ille Christus est. Nam illud quod dictum cst, qui habet sponsura,sponsus esit,non quidem sic accipimus,ac si dictum fuisset: Non ego qui purus homo tum bt suis in vetirum Christus ium,quia Deus non sum ted ille Christus est, qui
de antequam homo esset Deus erat,sed postquam homo factus eat, nihilominus secundum tuam naturam Deus est, propter assumptant velo hon .inis iraturani, Chri situs est: quomodo quilibet sponius S antequam sponsam acciperet vir erat,di postquam accepit illam, nihilominus natura, vel lexu suo vire sit: propter coniunctum vero tibi sexum stamineum spontus dicitur de esit. Nos ergo sic dictum esse hoc acci ptinus,5c inde Christum ellespontum connosci: nus, quia non homi ne imantum, sed Deum Echominem esse credimus de conii temur. Nam nisi prius illud credere mus,hodie illud Dauidicum praeconium: Et i pie tanquam Iponsus procedens de thalamo sito, caetera ς huiusmodi testimonia scripturarum nequaquam intellegeremus. AOlli necdum cre/debant,necdum sciebant Christiun Deum esseta hominem. Non sic expectabant Meisiam, uxDeum lore credcreiar, ted homine, quamuis magnum, tamen hominem tantum . Cur ergo i, Iohannes lucerna mundi,non salton discipulis tuis aper te prius Christum Deum Sc homine esse ostendis,quoi iam tarditatem ipse melius nosti, sed tanquam persi ctis Sc in fide Christi exercitatis Dystica ex alia Protaequeri y, quom superlicie vix aduertere possint: Videlicet quia non iam ante pallionem Cluilii expedit ista praedicari. Nec enim ratio diuinitatis admittit eundem Christum agnosci,quis vel quantus iit,e iecundum dignitatem sua honorari vel adorari, prius quam peracto quod a patre iniunct una est ter uitio,sedeat ad dexteram maiestiatis in excellis. Hic ordo ne celssarius erat nostrae salutis,ut priusquam tibimet exigeret ea quae Dei iunt, ageret ipse, vel pa teretur ea quae hominis sunt. Vnde de cum duodecim Apostolis daret virtutem dc potestate tu per omnia da trionia,& ut languorcs curarent,dc mitteret eos ad praedicanduin, nos et pilum illa praedicare iubebat,sed hoc tantum Vt panitentiam horianes agerct,de hoc scirent, quia appro pinquaret regnum Dei. ita Q oc Iohannes quia quaestionibus pulsabatur, de ideo de magnitu dine hiisti, quae est diuinitas eius, omnino reticendii non erat. Rursus vero sui non erat Oisic , praedicare incarnationem eiusdem filii Dei,sed tantum baptizare oc dicere: Poenitentiam agite, appropinquabit enim regnum Dei,sic testinionis tui dicta temperabat vita veritatem non ta ceret, oc tamen vulgo da udicandam aut conculcandam non exponeret. Ait ergo: Qui habet
sponiam spontus est. Quod praeter hanc , de qua iam dictum esit, latentis intrinsecus m. yster ij
gloriam, quam iuxta Piat miliam: Cocli enarraturi erant, ita ut non essent loquelae neque ier mones, quorum non audirentur voces eorum, quorum sonus in Omnem terram, sc verba in si nes orbis terrarum exitura erant, dicendo: in sole posuit tabernaculum suum, di ipse tanquami pontus procedens de thalamo suo: Exultauit viragas ad currendam viam, praeter hanc in quam interiorem gloriam , in superlicie quoque via litatis habet pli; rimum, quod praesentes
quoque aedificare, Ecalua poterat minium carnali aemulatione compelcere . Siquidem ne
molliorum erat, qui execrandum esse nesciret adulterium, vhi para nymphus, spontum fecise mentitus, creditae tibi sponsae audeat commaculare thalamum. Verbi gratia: l ater Abraham seruum suum fidelem esie arbitratus, per Deum coeli adiuratum dirigit , ut uxorem accipi t ii lio suo ina dans illi quae secum portet de omnibus bonis suis. Ille Rebeccam ad puteum in uentam allocutus, dc aquas haurientem contemplatus, quia speciola erat, primo armi las tra dens, de inaures appendens auribus,animo illius iam bene praeparato, tandem a parentibus illius obtines, 't fidei suae credita, domino tuo lia ac transimittatur. Nunquid tute cum sei uus sis Isaac, sit plurialia acie esie mentiatur, puellae pulchritudine delectatus,oc domino suo pGripias eius amplexus,impunitus dimittetur: Nemo utique illorum crat, qui ne icti et execrandum hoc elles acinus,cuius ob magnitudinem seruilibus poenarum modis mcrito puniretur. At nuc quia seruilem conditionem fidelitatis honore supergressurus est, idcirco magnus in domo nuptiarum
spontic F domini sui para nymphus stans,dc aualens eum, de naudio gaudens propter vCcem eius gratulantis super industria vel icdulitate sua,quod condignam sibi puellam adduxerit. Planci huic
77쪽
COMMENTARIO et V M LIP. III. ibule simile Iohannes illud a stetit, quod venit ipse in aqua baptizans, parare dcto plebem per se
ctam. Cum enim dixisti et, qui liabet i ponsam, sponsi est: amicus a uicto sponsi, qui stat audit eunt, gaudio gaudet Propter vocem eius, conchisit sic: Hoc ergo gaudium ira cum impletum est. Luc. . Quod gaudiuin Hoc videlicet,quod eius qui habet sponsam, di inde sponsus est, amicus sum,&quod ante illum mi assum,5 quod primitivam discipulorum eius ecclesia, baptis mi mei aquas haut ientelii allocutus, armillis bonorii operii adornaui,&inaures appendi, dicendo: A ppii inquabit regnii Dei,& lic usque ad unigenitum silium L)ci patris perduxi, dicendo Ecce agnus Licui mox copula hitur, matre tua Sara. i. ij nagoga ,mortua prx antidelitate,&implebit faciem orbis semine. Hoc inquit gaudium meum est,ta hoc in plein ira esst,ita ut altius quid non ambiam. Caudia Quid milii dicitis,tu ipse essio sponsus Spolutis ille vocetur es sit,cui sponsa debetur. Meum Iohanis
quippe gaudium impletu eit in laoc,quod tum i potui amicus in hoc, cu sto in triclinio 5c audio ea Di pietaxauacri, propter vocem eius, propter testimonium eius qMod A vos audituri essiq, quo me bea tificat, dicens inter nM s mulierum non surrexit maior Iohanne Baptista, dcc. Cum ergoliaee diceret lolian nescis, qui iesia pradicta quaestione pultauerant,dc de illoc istimari Volebam ipso aulliore supra id,quod ex ipso audiebant S Uidebant,alii quidem nimium satientes, at a Uero mali tiose testinioni uni,quod domino perlubuerat,imitatione vocis eius infirmare, vel annulare ivo Iientes cum idcirco illis similitudinem de sponso oc amico objiceret,nonne temetipsos reprelieri de re discipuli eius,qui in agistro nimium saucbant nonne intra semetipsos erubet cere ludo poterant,qui testimo ruima et iis de Cliristo, quod imminuere tentaverant,econtra potius augeri Ut
debanti Proitiae verus ac dignus sponti para nymphus, id teger amicus, dignem aeterno coeli triclinio stat coram illo,se audit voce cius,5c gaudio gaudet, quod ab illo non auferetur. Digne Luci tr. Per Omnia luc omnibus par anymphis Di exemplum proponitur id est,omnibus qui spons s Chri si indelicet sanctae ecclesiae curam atque regimen tartiuntur, ut nequaquam adulterinis illam oculis contemplentur e vero sponso cius copulam furentur. Nana quam diu catholicam illi sta tholici dem pridicam, ponti amici,sponii vicarii,Viri quoque Vocantur, dc iunt, quia Christus in eis io doci
quitur,dc ipsius semen est verbum fides,quod per illos suscipitur. Vbi autem quippiam eorum
quae aiide hristi aliena iunt,avribus eorum inferre moliuntur, adulter fiunt, quia non Christus in eis loquitur, e velut alieno corpore t ponia commaculatur, cum talibus errorum magistris se , summitti patitur. Quam eius Voluntariam passionem Paulus de prscipuis sponsi huius anticis Unus,magno clari Oi e redarguens Nunquid ait Paulus pro VCbri cilici fixus est, aut irino mi ene Pauli baptizati estis Dicebant enim illi dii sentiones habetes inter se: Ego quidem sum Pauli ',' 'Aego autem Apollo, ego vero cxphae. Et hoc modo non quidem Paulus aut oephas siue Apollo adulterabant sponiam Christ rant enim si deles eius inanistri, sed pronae in adulterium cius anili e conabantur amicos sponsi sui ad adulter aridum prouocare. Verum quacunilue ex parte liue eius, lux sponsa dicitur, siue eorum qui amici dicuntur, adulterii proueniat fomes, te istimonium hoc verum est,S dissolui non poteit .Qui habet sponsam spontus est,ideit,solus ille, . . qui cum Ueus esset,lium anam tibi naturam uni redignatus est, solus e X Omnibus ille, de non a. nuri Thiis sari stae ecci elixi ponsus est Sc quicunque alius se ingesserit adulter esse potest, sponsus esse sissos non potest. Huae aute quem sponsi huius Omnes imitantur amici vero amico sali; eit, quia ina gnum est, quia plenum gaudium affert,quod dignus habitus est, stare & audire eum ex eise con scius eo ira, lux cum sponia geruntur iecretorum coelestium. Quid ergo superest quid de reli quo saciendum est Ait: l Illum oportet creicere, me autem minui. J Hactenus inqui.)1 olo voci o u 3 Iotestimonio clamauerim,quod ille maior me sit, de quod prior me fuerit, deinde rebus euidenti hannes bus oportet certum itera, quod non ego Christus,sed ante Chri si uni milius sum,quod ille non ut Nun i ego homo tantiam,sed dc Driis. Hoc enim mihi minus, S illi crescere est, non quod mihi colla ta 'Tibi
mentiara decrescat, .el e .us immensitas augescat, ted quod in noritiam Vob:S Veniat longe in x leuis.
qualis Utri utque quantitas. Ali s autem dc vere secundum naturam hominis, quia paulo minor ptiis est ab angelis, crescere la aber, primo signis N prodigiis,deinde Ordine morti', retur rectionis, A Pius.
ascensionis, de sic accipei e nomen quod est super Omne nomen, ut in nomine Iesu Omne genu Luc. q. sectatur,ccinestium, terrestrium,fc infernorum, in omnes gentes poenitentia praedicetur, A re inlisio peccatorum. Sic omnino fieri oportet, sic expedit, sic nectitarium est humano generi, ut adoretur sedens ad dexteram mai cstatis in excellis. Interim me oportet minui, nec quis coniti Hier. i .
dat in me puro hontine,& ponat carnem brachium suum, quod mox seri videbiti , quando tradi ius de decollatus, ad inferos descendam, nihil dignum agens hoc nomine Christi, quod vos mihi importune imponitis . Quibus peractis tunc demum non iolunt vobis, sed de toti mundo decantabitur comparatio mei, quem Ut risit uisi elle putas iis, Seius qui vere Chrisitus Lii est, contra quem Vestris quaestionibus depugnatiis, tunc istud scietur 5 dicetur, quantum ii Mart. isto,quem silium loseph dicitis , minor ego tum quem Zacharias genuit, quod vos dili imitantes L M. . pro eo,quod ex delerio incognitus,& iamdudum obliuioni tracticus adueni, Christum me euearbitremini, qui de quibuidam secretis de inuisibilibus locis aduenerim. Nec dubita discre/rione
78쪽
m RVPERTI IN IOAN. CAP. III. i. st, tkme mea paruitas ab eius magnitudine distinguetur. Quem enim liomo corruptibilis, mutua
initos S loqui non valens,de carne sua genuit,prccul dubio minor dicetur, ut es, quem deus incor loliane ruptibilis N inuisibilis, eloquens , omnia dicendo faciens de corde suo eructauit. Haec θe caetera H l, i . vl i palam omni mundo coeperint Praedicari, sonantibus coelis, S gloriam enarrantibus huius silis dei, tunc indubitanter apparebit,quod monte quouis coctum altius sit, quod dies in stellablustri pulchrior sit,quod tol lucilero iplendidior lit. Hoc eius crementum, ipsa quoque nati tutatis ac Pat,ioni, eius tempora, modias quoque de locus passionis eiusdem pulchre lignificant. Non enim natus est, vel patitur, qui bita temporibus dies minuuntur, non ut ego Herodes, aut Pilati in Lusio natalicio, ea in palchali patitur plenilunio, non ad saltationem unius puellae, ted ad clamosam petitionem totius synagogae, non in abscondito tenebrosi carceris , ted sub dio, palam omnico lo,teste omni mundo, extra portam ciuitatis,non decollatus , de capite inimi nutus, ted patulo ligno exaltatus,& extentus, si ura crucis fele orbem quadrifidum ad te ira liere proteitatur: luui de iurium super omnes ea .J Audiant S hoc, S cxtera quae sequuntur, audiant Iudaei, dc contulione Operiantur l retici, contra quos maxime hoc euangelium Uti peetilium est)conscribitur, qui Christum ex maria sui aps ille initium, diabolico commentati tunc spiritu: Qui detur lum veniri inquit iuper Omnes eli. I 'ixerat quod oporteret illum creticere, ra Hob; Ἀ tionem iubiungit, Probans quod me ito creicat, quod merito mundus omnis de illo maiora sunt, iii Riaam de se lentiat. ur inquis ille crescit,cur tu illo crescente minueris Qui de lursum vovenit, nil ait propter lioc ipsu iri, quod dctur iura venit, quod non ex traduce in utero matris satus est, sus Q nec de nihilo, S non aliunde quam de carne virginis prodiit, sed ut principio erat verbum N - μ' apud deum erat S deus propter hoc digne super omnes est,maior ona iubiascit, edicellentior Omnibus est, non loco, sed dignitate, nondum corpore, sed honore nion dum carnis impassibilitate, sed gratiae de veritatas plenitudii te.Omiles enim de deolium lum,Sc propter hoc aptu in quod ded coitu in sunt,S de deorsum venerunt, de terreno patre, qui de in ra Iumptus est, cuiuS materia vel macium t crra est, S cum gratia crcatoris c um Leri possi t, tetra iactus est,quam ser reus comederet, propter hoc iure infra illum omnes sunt, & ille ii per omnes eui. Vnde S sub Purus duur 'I Quieti de terra,de terra est de terra loquitur. 4 Quid eit enim est ede terra,nisi istoi homo di initium habuisse de terra, nihil amplius elle quam quod iumptum de terrena hutnani gener .n, ris massa: Qui ergo etsi de terra linquit id est, cuius esse coepit ex terra , de terra est, id est, terre
tendus. Dus cst, quem adniUduta antecellor eius,de quo Apostolus: Primus inquit ironio de terra reue L Cor. is nus. I errenus omnino est Omnis, qui terretium liandamentum, id est, terrenum habet initium.
ac proinde de terra loquitur,id est, terrena lapit, terrenis ientibus inuoluitur. Quid ergo fieri o Ibidem. portet quomodo illisu huenitur Atro ui de ctacto Uenit super omnes est,& quod vidit S audi Dit hoc testatur Qui de coelo venii, Sideoc estis est, ut ait idem qui supra Apostolus c Secun dushoitio de cauo coelestis , unde S luper omnes est, ut praedicium est, iste quod vidit de au diuit,hoc testatur, videlicet VI de plenitudine eius nos omnes accipiamus , S aliquid de coeno loqui sciamus, qui non nisi de retra loquebamur. Ecce aperuit quo tendat, id est, iid quid dixerit, luper Omnes est, Vel quomodo aut super quos omnes est. Ait enim: Quod vidit S audiuit,
hoc ichiatur, videlicet iuper eos omnes est, qui futurum et se icti ara sunt regnum dei, qui aperien dii inesse honi imbus testa illunt intror tum regni dei. Hoc autem proplictaeo reges ante testati sunt hoc patriarchae de iusti expectantes N praenoscentes, a longe salutauerunt, δέ de illo potie ris colixredibus luis praelocuti iunt. Sed nunquid regnum illud viderunt, nunquid regni illius voces audierunt, , inde Iliac Venientes, te dentibus in tenebris captiuis, qui vineti erant, visa S audita liberi an nunclauerunt Nunquid de coeuo Venerunt, de non potius in ista captiuitate, qui antea omnino no erant, nati fiant, de toti de terra exorti sunt Ergo super Omnes regni Desieuies, hic testis idoneus est, quia videlicet erat iam antequam huc veniret, oc de regno Dei detegno suo, huc in nolim exilium venit. Et cum enct rex illius regni Dei propter nos, Ut illud nobis testaretur & aperiret,in forma ferui nasci voluit, unde verissime nunc diciti est, δή quod viditis S audiuit,li linatur. Et quidem prophetae Viliones quasdam regni illius videbant, Unde decti iii, idem es dicti sunt. Sed longe aliud est visiones regni Dei figurat uias N aenigmaticas occultam a pio spiratione videre, aliud ipsum rcgnum vidit te, Se inde huc veni edo, nobis qui nunquam ibi sui
phetae itius, restari vel annunciare. Ad quid autem dixit hoc diu spulis tuis,ii uel udaeis,cili quibus quae
uti si io laeta est de purificationec Ad quid illis dicentibus: Rabbi, ecce hic baptizat, dc omnes Me niunt ad eum)hoc dixit, nisi ut discipuli sui pro se aemulari delinerent,ut ludxi corrae veritatem illi insidias machinari desisterent,& potius ad illum Eaptilia Uerii submitso capite omnes veni rente Quod quia sacere trigidi prae inuidia detrecta bat, prot inus dolendo i ubiungit: Et testimonium eius nemo accepit. G consilium maligi iam ium,iynagoga perdita, ctatus sceleratus. Ecce qualem legatum,quani legitimum testem,quam fidele teistimonium non acceperunt. Indignitas prisci u rei η praesciuit cor Iohannis alte tetigit, acerbitas sacrilegii mentem tanti domini conscia percussit, ita v I dolens eri clamaret. hi testimonium eius nemo accepit. Vere enim testimonium
79쪽
C OMMENTARI ORVM LIB. III I. 73elus nemo accepi videlicet quamdiu inter homines ambulavit,quadiu praesentia corporali si1a Mattit .
in concione hominum testimonium perliibuit veritati, siue in synagogis Iuda oria m liue in prae k- - atorio Pilati.Clamat hoc iniuria crucis,probat hoc indignitas mortis,qua punitus est velut salius testis . Sed dicit aliquis: Nemo non accepit eius testimonium,nam aliqui acceperunt, aliqui in eum crediderunt Acquaescimus,non negamus,aliqui utcunque crediderunt,quantumuis in certita infirmi,dum illum esse filium Dei consessi sunt, testimonium eius acceperunt, verunt a men in illo articulo vel hora necellariae testaticationis, quanti cotestari aut subscribere ausi sunt Nonne omnes relicto eo sugierunt Nonne perculio pastore oves dispersae sunt, dc soliun illum reliquerunt Igitur quamdiu hie dominus in sorma serui testimonia regni Dei declamauit, qua Diu non solii dictis secundum scripturas sed etiam mirabilibus factis eadem testimoniacosi a uit,testimonium eius nemo accepit. Aut ubi reiectus a concilio malignantium contemptus a iudicibus iniquitatis,& punitus ut salsus testis, resurrexit a mortuis , 5c ascendens in cerium, Deo patri suo qui illum maserat, ea quae perpessus est retulit,istatim adiutor testimonii eius, & deseri ior idoneus spiritus sanctus aduenit,& exinde testimonium eius nemo non accepit. Tunc com probatus A agnitus est verus fuisse testis tunc de exinde creditus eiit Uerus este Rex imo Deus verax e vera detulisse iura regni Dei. Unde S subditur: ἱQui autem accepit eius testimonium i segnauit,quia Deus verax est. J Quis enim est ille beatus, qui accepit eius restimonium, nisi ille si Acto. i. lius salutis omnis populus Christianus,sancto spiritu mi ignitus per miniiti orum manus,quibus dictum est: Accipietis virtutem superuenientis , piritus sancti in vos, dc eritis mihi testes in Hierusalem,& in omni Iudaea bc Samaria,Sc usque ad ultima curaec Nam quicunque illos audiuit,te stimonium a superueniente spiritu sancto in seipsis habentes,& te: tisicando praedicantes, Verbi gratia cum dicunt: Verbum caro factum est,& habitauit in nobis,de Vidimus gloria eius, gloria quasi unigenitia patre. Haec nimirum Sc extera huiusmodi prxdicantes,quicuri audiuit de Iohan. i. baptizatus est in nomine patris Se filii di spiritus sancti, ille testimonium eius accepit, Sc de illo Quis te qui eum non negaret,se esse regem regni Dei,regem verumdc filium Dei cum interrogatu; se esse non negaret ante faciem Pilati, negatus est de punitus Ut salsus testis, de illo utique protestatur, '. 4 ι quia Deus verax est, quia Unus di verus ea patre dc sancto spiritu Deus est. Hoc protei latur, hoc in corde suo signaui hoc in fronte sua cum signo crucis depinxit,corde crederis ad insititiam,ore consitens ad salutem.Insipiens Iudaeus vel haereticus qualis suit herinthus hanc veritatem toluere nititur,dicens in corde suo: non est Deus. Sed acceptor testimonii ligna uit,id est digna me
moria notauit Uerba teaimoniorum eius,quibus constanter Deus verata esse defenditur. Sic e
nim in Evangelio suo loquitur, quomodo Deus.Vnde Sc protinus subditur ..r ut est ex Deo, Rom.i. Verba Dei loquitur. I uid enim est verba Dei loqui, nisi iic loqui, quomodo licet soli Deo Io quic Pene huic simile eit in Actibus Apostolorum de Herode , cum digna reprehensione legi Psal. it. tur: unacpiediiset inquit indutus veste regali,populus acclamabat, Dei Voces Jc non hominis, Quid id est, voces,quibus mite Sc licito acclamandum est soli Deo,& non homini. Verbi gratia rees in
aeternum viciens, temper potens, innipotens, inmortalis rex,S Deus noster, S similia. Sed ira loqui. Ium percussit angelus donuni, quod acquieuillet immoderato fauori populi, dc non dedisset honorem Deo, hic autem cum loqueretur verba Dei,cum emitteret voces Dei. Exempli causa:
Antequam Abraham fieret ego ium,Sc ego εἰ pater Ununa tumus, de ego Principium qui 3 lo Ibitan x
quor vobis, cum sce haec,de his similia Dei, de non hominis voces emitteret,virtutum gloria eo, Ioha. icimitabatur, mprobans quia ipse Deus Uerax esset,non Uc Predictus Herodes,qui cum Dei vo ces libi acclamatas ad nillisset,percussus 3 dc putrescens contumeretur Uermibus, ait cum gemi tu: Ecce Deus vester, scilic falsus,id est,homo non Deus. Ait ergo: sQuem enim misit Deusiverba Dei loquitur. J Ac h diceret qui non communi more naturae in matris Vterum ex tradu ce transfuius est,sed a Deo in hunc mundum Uenit,nullus est, qui non,Vt ego vel prophetaeona nes, ad hoc natus est ut mitteretur,sed ad hoc mi ilus esit ut naiceretur, hic verba Dei loquitur, id est, sic loquitur quomodo Deus, de acceptor testimonii eius ex verbis ipsius corde credulo concipit, quia Deus verax est , quod eX Operibus Verba consequentibus agnoscere promptum
est, & eadem verba diuinitatis eius in sacculo cordis vel memoria signat, ut quotiens superbus Goliat, id est herinthus vel Arrius, siue alius quis haereticus blasphemat hunc Deum Israel, parata proserat verba haec, tanquam de petra David, lapides limpidii limos de blasphemiami perdiae frontem percutiat,contestans, quia Dei filius Deus verax est. Non enim luci morae galaias aut plebeius est,non communi mensura filiorum Adam,aut iustorum lio num diuisiva gratia carciini criptus est. Hoc est quod sequitur: t Non enim ad mensuram dat Deus spiritum J . vere non ad mensuram,quia totus, licui per integram columbae speciem malii demonstratum est locuς planei piritus lanctus cum omnibus donis suis super eum requiescit, quomodo colum/ ciri j. ha iuper caput eius, oliendit se mihi cum omnibus membris suis. Non ita cuiquam in cunctis milli Dias, ex quibus hic unus electus est,spiritus sanctus datus est. Nos omnes damnati capi
tis homines iola Dei clementia perditioni de morti superstites, miseri Sc egentes, nati infeliciter,
80쪽
nv PERTI IN IO AN. C A P. III.
5 a superno patre extorres,qui rodebamus in solitudine squalentes calamitate 5 iniseria, &esse
subsentibus delitias putabamus,nos olim canes muri,&prae inedia latrare non valentes, pro magno habemus Se nobiscum bene agitur, quod Deus patrum nostrorum Deus appellari dia natus eii, nos ipsos cum canibus gregis tui I iuit, S resecti de reliquiis eius, aperire os di lauare Hait. 11. Malcamus. Vicet nostrum macrae scieti Olx, anquam panis siliginei semuncia proiicitur,vel pro pheticae gratiae quadra diuiditur,& sua linguli mensura contenti, bene nobii cum actum eis e sa Christ' tentes,soris excubamus. Hic autem homo nobilis, feliciter natus, R anti quam in hac sor iei ii r ma nasceretur,co lorum dominu ,S sanctorum angeloria imperator designatus, nulla mensura ' circunscribitur,neet diuitiuum aliquod unlicat muti uiculum sancti spiritus. Sed quid Breui sei tentiola grande vobis disserentiam eius exprimam. s Pater diligit silium,S omnia dedit in m a nu eius. JQuis nostrum habuit aures avid: ei di,ta audire meruit iloc quod iste magnus praeco di xit stans a longe, de stans humiliter cedens malori,scilicet filio Dei in cofractione cordis sui Quid enim iste dixit contemplator Viscerum dei patri Quid dixit, quid corde reuerendissimo di orer, hi di religiosi limo profudit Parer . quit, diu iri ibuni. Pater iuste, mirum ne aut imus ium es, Iiguri quod tu filium diligis quod tu illiu in tuum dinnum honore ducis Si vere utique iustitiani I i um, re quin tur recta iudicemus nos iiiij hominiam,quorum nemo unquam carnem tuam odio habuit, his ita ' i utricii ucte an . Si enim carnem suam quisque diligit, S legitimus pater silium suis carne me. sua progenitum eodem quo seipsum honore dignum ducit, de hoc nemo reprehendit, quanto Pint. 7 rectius luam Deus pater in talio tuo subitatularii diligit, de illum consubstantialem sibi eodem krhς i' quo iei plum honore dignum ducit Quid enim, si corruptibilem nostrae mortalitatis pellem desinu patris exiens induit uiri ideo minus honorabilis est & ipsi patri, qui ad hoc illum misit,nianus delueuit ciste amabili Nonne potius ipsum hominem, quem sciolia ista induit, ad dexteraea a Dis uix conicitum iubleuare debui L c Aic ergo Pater diligit illiti,& omnia dedit in manu eius. Filium inquio qualis nunc eii, icilicet seruuli sorma indutum, cum ipsa se iiii forma sic diligit,
vi omnia dederit in manus eius, nec Unquam iudicaturus sit quenquam , sed iudicium omne a
gere velit per illam serui formam,quam illius suus tuisu suo induit. Hoc ipsum de Daniel propheta longe a te protesta tur: Aspici edam inquit in viliancristis, Sc ecce in nubibus coeli filius ita inanis venit, di vique ad antiquum dierum peruenit, de in conspectu eius Obtulerunt eum, &datum eli ei regnum di honor,& Omnis Populus, tribus,dc linguae seruient ei .Quid igitur aemu lamini & dicitia Ecce hic baptizat,& omnes Ueniunt ad euinc Omnes omneς,di ipsi de ipsi quo que qui ad eum venire nolunt, in manu eius dati sunt. Cum exaltatus fuerit a terra omnia ira het ad seipsum. Omnes iudicio tuo faciet alsistere, oues quidem ad dexteram, iaccdos amem ad simitrant,de hos qui intus, de illos qui foris lunt iudicabit: tantum regnum, tantum honorem su Infinita um,tantam potet talem, aeterna ni potestatem pater dedit illi. Non enim ad mensuram pater
diligit tilium. Si noutinus quid itit dilectio patris, liquet Prosecto , quia totum cor patris plenum dileelio dilectione sibi, nec supercile potuit angulus aliquis in sinu pectoris immensi, S incircui scri pii,ubi a lilio Iecluderetur quippiam magnum vel exiguum de uniuerso thei auro patris. Quid enim est dilectio, qua pater illium, vel si lius patrem diligit, nil spiritus sanctus patri&filio consubstantialis Hoc autem supradicium est,quia non ad mensuram dat Deus i piritiam. Ergo non ad menturari Jed toto corde tota Virtute, tota dilecitione,toto spiritu 'scio diligit pater filium. Quia igitur retineret,vel ubi reconderet quod non daret in manu eius Si parentes illesaurizentsilus camalibus, quanto magis talis parens tali filio thetaurietat se credendus est coelum de ter CE ire ram, Squicquid in eis continetur. Quanti vero, vel quales coram illo sunt isti thesauri sic D . . in i iam quali uilia is uix, quasi puluis exiguus. Angusti atque inopes mortalium alii mi adeo ma e gnalia xiii mant dicans: Ubi erat,de quomodo se habebat antequam ista iaceret Deus Inia tituli qua tolicitudine taciturnus abique ullis dimitiis, S sine cunctis odicialibus morabatur c Haec ideo cogitamias, quia diu mariam eius solam secem, id est, creaturam, ab illo in tempore di loco conditam,tolam prae inopia lenius intuemur. At illi non magis per creaturs multitudinem ii
noras vel diuariarum cumulus accreuit,nec magis per angelicae ves humanae creaturae diminu
tus est ruinari , quam si una stilla plenae excidat titulae. Ani equa ista iaceret, magnus erat domi Ps. i. f. nus nolier,de magna virtus eius,ct sapientix eius non erat numerus. Quid ergo inquis Σαμpere a prae cone tuo magni ucatur illius,quod omnia dederit pater ita manu eius heuid ii l : filius Nat. Iu quodam loco exultans Uriama inquit milii tradita fiant a patre meo uania est hic materia ex ultacionis S gloriae, quod ii di dantur gentes in haereditatem ab eo,coram quo sunt omnes sicut stilla situlae Ned vere digna est exultatio vel magni licentia, quia non gloriatur auaritia,sed exultat beneuolentia, quia nos pii regnii, ieci ipse regno proficit non ipse nostro seruitio sublimatur, Ied notira 1 eruitus per eius domimia liberatur, ip; e Gu in nobis regnum accipit, inclinatur nos duilli iubi scimur, colli nostra vincula soluitiatis agitur quod ait lo anno: Pater diligit silium, Somiua dedit iii inania eius d est, ac ii dirili seta Nos omnes natura illil irae fuimus, hic autem unicus dilectionis eii libutio. Deus Pater omiuii nostria lure per manu eius operatur. Vnde de subditur.