장음표시 사용
121쪽
tionem quae eli actus perfecti, id est intellectus existentis in actu primo per suam speciem, uti claret ex textu supra citato, in quo exemplificatur, de ipso sentire dum dicitur, quod sensitiuum, cum reducitur de potentia ad actum, per ipsum sensibile, non patitur nec alteratur, passione, scilicet ac alteratione proprie dicta, qua elici contrario in contrarium, sedo passione, ae alteratione persectiva, qu2 si motus nΟ- men subire debeat, aliam, motus species subibit. DisprqP serunt igitur actus intelligendi, ipsa species im- pressa, secundum proprias rationes formales, specie,
ortaue plusquam specie. Et cum dicitur,introd1p utrunque specificatur ab eoclem obiecto, adest in pro I - ' responsio, Quia ab eodem quidem obiecto, sed secundum diuersas ipsius rationes formales, speciem trahunt, specificamque diuersitatem. Nam species intelligibilis impressa immediate ab ipsa rei qui ditate ut intelligibili specificatur, ab intellectu agente, phantasmate concurrente, producitur, actus vero intelligendi, ab eadem rei quid state, media specie, ab intellectu possibili progignitur. Ex supradictis autem facile patere potest, interpretationes ipsius Ioan Bachon. vj.dist. ij. q.j. r. iiij. datas ad auctoritates eum Arist. tum Commentatoris falsas esse, responsionesque eiusdem, ad argumenta in oppositum allatas, nullas esse, ut cuilibet eas legenti ac intelligenti constare poterit Danda itaque
Dubium , est omnino, admittenda, species impressa, ad hoc an scili ut intellectus intelligat, quoniam sine ea nunquam cet, Τηρ telligere posset quano quidem ipsi principium ines intelle tellectionis sol male ae specificatiuum sit, ibiectictus pom niuersalis, repraesentativa. bili Obie . Verum dubium hic insurgit a doctoribus tracta-ctom spe tum , discutiendum . Num scilicet uniuersale, ciem prα quod obiectum ponitur intellectus, possibilis, prius ςe natura praecedat speciem intelligibilem impressam,ies Sibu quae 4n intellectu subsective ponitur,an potius econ
122쪽
tra. Et licet Ioan Bachon species neget intelligibiles, nihilominus quia attribuit D Thomae, Scoto, quod uniuersale sit in intellectu mediantibus speciebus intelligibilibus, i id ponere videntur sp e es ipsas modo quodam praecedere ipsum uniuersale,hanc ob remm ij prolog sen. ar ij sustinens ipsum uniuersale praecedere species ipsas arguit aduersus positionem hanc duplici ratione, quarum pri-
Illud idem quod est intelligibile in potentia debet fieri actu intelligibile, sed solum imaginatum est intelligibile in potentia ergo ipsum fit actu intelligibile, Muniuersale. Sed quando aliquid est actu tale, tunc primo sibi conuenit propria sua operatio,respectu propri passivi, ergo quando obiectum factum est actu uniuersale, tunc potest agere in posm bilem, sicque sequitur, inquit ipse, quod uniuersale prius est antequam imprima speciem , vel aliquid in intellectum.
Ad idem secundo sie arguit Obiectum phanta- satum , non solum mouet secundum intentionem singularem, vel particularem, imaginatiuam, sed natum est mouere adulteriores conceptus, atqui illi nequeunt intelligi esse aliquae rationes singulares, quia intentio singularis a phantasia duntaxat apprehenditur ergo illi ulteriores conceptus, sunt uniuersaliores intentiones in potentia intelligibiles. Sed subdit intellectus agens debet inchoare actionem suam, ab eo quod est ultima te expressum, S repraesentatum in ipso phantasiato faciens de uniuersali in potentia,uniuersale in actu, ergo ex hoc concluditur uniuersale in esse obiectitio esse praeuium omni actui, siue impressioni specie in intellectu pos . sibili . m. Hisce duabus rationibus,quam facillime respon- ρνε
Et ad primam quidem dicitur, admittendo pri- boni r
123쪽
mum argumen cum in torma conli ructum, At cum
inde subiungitur, quod quando aliquid est actu tale, tune sibi primo conuenit propria operatio sua, respectu proprispassivi, respondetur pulchre quidem quod si aliquid est actu tale ex se, non mendi an iactualitatem ab alio, tunc utique verum est, quod eidem primo conuenit propria operatio sua respecta proprii passivi,at minor subsumenda, scilicet sed uniuersale est actu tale, ex se, non ex alio falsissima nedum falsa est, quoniam uniuersale non habet, pactu uniuersale denominetur xst, nisi ex specie intelligibili ab intellectu agente, ,hantasmate causata, S in intellectu possibili recepta .repraesentante actu naturam, inuiditatem rei absque conditionibus indiuiduantibus,qua sane repraesentatione, talia natura,& qui ditas,ut omnino uniuersalis ac immaterialis, intellectui ipsi possibili obiicitur, a unc taliter actu effecta, sibi primo conuenit propria ope ratio, nempe mouere intellectum possibilem ad sui
intellectionem . Et propterea non sequitur uniuer. sale prius natura esse, antequam in intellectu, species imprimatur . Nisi enim esset talis species impressa, quar, Qv d talis rei a singularibus, abltracte,vera imagosin illi Oo,ac species et nequaquam ipsa quid iras ut uniuei salices dira intellectui praesentaretur, ut fusius insta declara bilus. Ad secundam vero, cum dicitur, qu Ad obiectum phantasiatum non solum mouet secundum inten- tione singularem, vel particularem, imaginatiuam sed natum es mouere, ad ulteriores conceptus, si intelligatur haec propositio,qiiod obiectum talephatasatum n muni sit mouere secundum ulteriores co-ceptus, id est qLidd virtute luminis intellectus agenistis mouere possit ad producendum species intelligi- biles obiecti uniuersalis, repraesentati uas, verissima est in id nos edocemus, si vero, intelligatur taleobiectum phantasiatum, natum, mouere ad uniuersaliores
124쪽
Specierum intelligib. c. et st
liores coiri eptus, id est ad niuei tales res in potens laintelligibiles, absque speciebus intelligibilibus , p-sas,reyraesentantibus, falsa est Et cum subiungitur, quod in ellectus agens incipit actionem suam ab eo quod est ultima te expressum, repraesentatum in ipso phantasiato faciens de uniuersali in potentia, uniuersale in actu, dicimus, quod si intelligatur per hae propositionem intellectum agentem inchoantem actionem suam a phantasiato ita, ouὁd possit facere de uniuersali in potentia, uniuersale in actu, ante productionem specie intelligibilis impresse, seu sine ipsa, falsum penitus a sumitur Iam enim dictum est, non posse fieri uniuersale in potentia, uniuersale in actu, nisi prlus natura producatur ipsa species, qua uniuersale actu, intellectui praesentatur, quaque uniuersale relucet, non relucentibus particularibus conditionibus. Cum postremo sub inculcat ex praemissis sequi, uniuersale inesse obiectivo esse praeuium omni actus, siue speciei, impresse in intellectu possibili,consecutioncm hanc negamus, quoniam nullam enitus ex antedictis, necestariam dependentiam ha- et Et quoniam nonnulli Thom irarum. huic positioni tenenti ipsum uniuersale, seu intelligibile, prius natura esse, ipsa intelligibili specie,arridiit, ac firmiter assentiunt,e quarum numero, Reuerendis est Caietanus iij. de Anima cap. ij quem sectam Caietηηι Magister Chrasost iij. de Anima' iij de intellectu vi m et agente iccirco horum opinio in medium est asseret mox inri da,acita falsa refellenda, Mopposita opinio confit c brucri.
manda, uti veritati consentanea. Imaginatur igitur Caietanus intellectum agentem in ipsum agere phatasma obiective tantum nili: ltamen in eo ponendo, sed faciendo apparere in eo, naturam, seu quid itatem lapidis, non apparentibus condition. bus4ndiuidualibus,midi inquit prius natura quam sat species intelligibilis in intellectu. Imaginaturque tale intelligibile in actu, scilicet obiective fieri per abstractionem
125쪽
ctionem sine mendacio, non quidem per expoliationem alicuius a phantasmate , sed per relucentiam unius, non relucentiam alterius, haec acti est intellectns agentis, quae abstructio dicitur intelligi
bilis in actu,ab intelligibili in potentia. Licetque sit prius natura intelligibile in actu ipsa specie, haec ipsa tamen necessaria est, subiungit, ut intellectus possibilis fiat omnia intelligibilia in actu formaliter. Cur
vero relucere nequeant conditiones indiuiduales ,
res ondet, hoc ideo esse, quia illis repugnat sub tali lumine splendere, eisdemque repugnat apparere im-
Capreoli Huiusce opinionis oppositum sustinet Capreol. opinio dist. xxxv primi, ad secundum Hciarici inquientis quod prius natura species est praesens ipsi potentie
mi am obiectum sit eidem praesens , quia Obiectum subdit non est praesens potentae intelle calue, nisi per suam similitudinem . Et hane opinionem lecta-ΜMirari tur Magister Francicus errar secundo Contra Fr cisci Gen. cap. lxxvij. Et hanc,veritati omnino consenta-Ferrarien eam esse dicimus, quam S declaramus . Si enim ipsi opinio, sum intelligibile in actu seu uniuersale prius natura, vini ον ponatur etffectum , quam ipsa intelligibilis species,
pr. con percunctandum est , an in illo priori nature ipsum
f.rmis intelligibile, seu niuersale, in aliquo sit subieci tuae,
vel obiecti up quod non subiective expresse cons .it, quandoquidem nec in sensu, nee in intellectu esse queat, non in sensu quidem , quoniam omne quod in sensu recipitur, cum in eius organo corporeo recipiatur, particulare, ac singulare est,nee etiam in intellinu, quia non res uniuersales, seu actu intelligibiles, in ipso subiective re pium ur, sed eo indemi miluudines siue spec1 s. ut omnes veri olantur peripatetici nec etiam oblectuae, quia impost bile est, ut. intellectui obiit latitur Usque earum similitudine, quia per haneis intellectui fiunt praesentes, Meidem coniunguntur,in intelliguntur. Et ob id aiebat D. Thoma
126쪽
bilibus, factis, nondum per eas res intelligerem. Us. nisi formae illae, intellectui unirentur ut sie uatelliges& intellectum sint unum . Ea propter adfundamen tum positionis, Caietani alioquin vari, ac doctoris
subtilis imi, facillime respondetur. μ' iis Et ad illud quidem quo inquit intellectum agen- rem agere in ipsum phantasma obi etiue in eoque ρ' .
apparere facit naturam, seu lapidis auiditatem non πρηας apparentibus codition: bus indiuidualibus, dicimus, ' 'ipsum, falsum assumeres, quoniam impossibile est ut in phantasmate etiam illustrato ab intellectu agente, pos sit apparere intelligibile actu, seu niuersale,cum semper phantasma ipsum etiam illustratum, singulare omnino sit, utpote in organo corpore receptu, rei singularis duntaxat repraesentativum in ob id non nisi hanc lapidis qui ditatem suis cum singularibus conditionibus, repraesentare valet Fatemur tamen idipsum phantasma ex accessione luminis intellectus agentis, fieri ae reddi, Marius, esca et iis, ael tentius ad comproductionem specie intelligibiis, in intellectu possibili Et hoc pulcherrime insinuauit D. Thom .i Contra Gen cap lix. ratione j. D. Thom. dum dixit, quod sicuti colores extra animam exissentes, praesente lumine sunt visibiles actu, ut potentes mouere visum, non autem ut actu sensata, secundum quod sunt unum cum visu in acti, ita phantasmata per lumen tellectus agentis, sunt actu intelligibilia, ut possia mouere intellectum possibilem, non autem ut sua intellecta in actu. secundum quod sunt unum eum intellectu possibili facta in actu missi emur .iutem n phantasmate collustrato posset elucere' u ditatem cuiusuis rei naturalis , non relucentibus ipsis condidion bus indiuiduantibus u specie vero intelligibili, uniuersali, in repraesentando, peregrcgie relucere potes ac resplendere, predicta qui ditas uniuersalis, quoniam eum ipsa pennus siuim
127쪽
materialis in inmateria bis subrecto recepta , hoc sibi vendicat munus am dum informa Intellectum, per ipsam, repraesentatur quid ita uniuersalis, S actu intelligibilis, per quandam abstractionem ab ipsis conditionibus indiuidualibus, tametsi in pharitasmaribus cum talibus reperiatur conditionibus. Si enim cognitio quaelibet necessario per assimilationem fici nec obiectum intelligibile, aliter pie sentatur intellectui nisi ut actu agnoscatur, nequeat gnosci nisi per assimilationem , quae solum media specie fit, ipsum intellectum insormante, iccirco prius natura necessum est, speciem praefatam intellectum actuare, quam intelligibile, seu uniuersale a singularibus abstractum intellectui ob ijciatur,ac eidem praesentaneum fiat, intellectionem terminare possit: Ex his itaque clarescere potest saluo semper meliori iudicio, species impressas,omnino esse admittendas,& easdem priores esse prioritate naturae , intelligibili in actu, seu obiecto uniuersali. Et haee depresenti qua sto,dicta sussi
128쪽
. - -- VAE, UT AE . Sit ne coelum animatum secudum veram Arastotelis mentem, Mopinionem . Mouetur enim
quaelitum hoc, non simpliciterin absolute, at solum pio pie peripateticos, inter sese dissilientes, quorum nonnulli, negata uam, nonnulli vero amrmativam partem, tulari conantur. Et ad huiusce quaestionis claritudinem , annota P dum est circa eius terminos, quod per caelum, intelligimus totum coeli globum, septem Planetas,coelum lielliferum,ac primum mobile,complectentem Per animationem vero , intelligimus eam quae propriae animatio dicitur. Nam animatio,duplex est, altera, propria, impropria altera propria ea ipsa eii, qua forma aliqua informans pei sciensque materiam, intrinseca et pars compositi, eidem dans vitam, vel vegetabilem solum ut vegetabilibus , vel cum hae sensitivam, ut animalibus, velisce cum duabus, intellectivam, ut hominibus,vel intellectiva duntaxat, ut plerique arbitrantur,immortalibus dare corporibus . Impropria vero est , qua forma in specie persecti, alicui coniungitur corpori, iidem soluappropriatur ut motor,quae intrinseca pars compositi esse nequit, ei solum tribuit motum nequaquavitam ullam , e quorum numero secundum plero', philosophos, sunt omnes intelligentiae . coelestium motrices orbium . His igitur terministic enucleatis
ponitur haec alfirmativa conclusio per quam simul exploditur negativa. Corpora coelestia cuncta secundum veram Aristotelis mentem, eiusdemque propriam opinionem, Quid eae
129쪽
& secundum expolia Orcs, hanc ipiam, recie intelu- gentes, Meius dictis, germanum sensum reddentes sunt verae, propriaeque animata, amma informante non solum motum,at esse, intellectivam quealtam , eisdem dilargiente
Conclusi Haec consuli clare habetur tum ab Aristotele, nis proba tum aD.Thoma ij. Coel tex com. xiij. Ibi enim sictio. inquit Aristoteles Est autem coelum animatum, &habet motus principium, manifestum quoniam habet sursum in deorsum in dextrum M sinistrum Quibus obsecro clarioribus verbis, poterat Aristoteles coeli animationem exprimere, quam dicere, Est Q μμ .s nivem coelum animatum Cum enim analogum 'minis men , de suis dicatur praedicetuique analoga i , pςrμνῶρη peius δε posterius, semper perfectiori modo md βψ no saluetur quam in alio, sicut en quod constat et i analogum esse, per prius dicitur de substantia,quam di μι ρ de accidente , perfectiori modo saluatur in ipsa
subitantia, quam in accidente, quae sunt eius analogata, hinc euenit ut sim phciter Sabsolute prolatum, temper accipiam pro potiori . tersectiori an a togato , pro eodemque supponat, quemadmodumens, simpliciter abloluteque prolatum . enunclatum , accipitur , supponiique pro substantia.
non pro accidente, ut pote, nobiliori ac praestantio
Ex hoe itaque elarissimo, ac irrefragabo tundamento quod non nisi ab inscijs,ac protervis inficiari potest, ad cones usionis praefatae probationem, ta-Ad octo lis contici: ur ratio Animatum, analogum nomensionis pro est, ad animatum, anima informas ite perficient quebationem materiam , quae Mest intrinseca compositi pars, Sratio es formaliter dans esse viuum , quacunque vita, di ad tuae. animatum,anima solum motum elargiente,quae nec intrinseca est animati pars nec dans ei demormaliter esse vitium, igitur simpliciter absoluteque prolatum, stabit, supponet, erificabiturque pro potiori per
130쪽
persectiorique significato, sed tale eit animatum,anima intrinseca compositi parte, esse viuum formali ter eidem dilargiente igitur dum simpliciter absolutique profert Aristoteles, coelum elle animatum, supponet, ac verificabitur pro potiori persectiora'.
animatione, quae est dare composito, formaliter esie viuum, quod non nisi per intrinsecam fit formam igitur coelum omnino animatum erit, anima propriae materiam perficiente, non quidem egetativa, sensitivaque,quia hoc, coelo prorsus repugnat,atqui animae duntaxat intellactiva Confirmatur praefata conclusici expressissimam. DiqThomae auctoritate, praedi et Aristotelis verba,inter εο ηs pre antis. Sic enim ait 1 Ccel. tex. coni xiij. Nee ορο εο multum refert, quantum ad hunc modum mouendi Hi . virum moueatur a subitantia spirituali coniuncta, que dicatur anima, vel tantum a substantia spirituali
separata, nisi quod ponere ipsum moueri a spirituali
substantia coniuncta, pertinet ad maiorem dignitatem ipsius coeli; Quod attendens Plato inristoteles, posuerunt coelum ammatum . Nonne hisce exclarallimis D.Thomae verbis, glossam non admittentibus, pulcherrime conitat, Aristotelis mentem fuisse expressam ecelum esse animatum, anima coniuncta, perficiente materiam constat sane,quoniam id, ad maiorem spectit iplius coeli dignitatem, ut scilicet moueatur a substantia spirituali coniuncta velut animi , Nam ex hoc, eius motus, eiusque operatio, nobilior euadit, dum proficiscitura principio activo coniuncto. Et ob id,infra ad dubium motum , respondens, idem D. Thom ait. Vnde si sit aliqua subitantia spiritualis cuius varus sit determinata ad motum coeli, quem ui out line labore,
ut supra dictum est, nobilius est et eis in tali corpore, quam esse separatam , quia persectior est a Corroboetio , quam quis agit per instrumentum coniun ratur ad-ctum , quam per instrumentum separatum . Et quid buc pro