장음표시 사용
131쪽
clarius, his verbis in V. Thoma exprimi potuit
Haec eadem veritas, amplius corroboratur, tum ex Aristotelis, tum ex D Tho m. dictis eiusdem, ij. tex com lxj ubi ottendens Arist. quid supponere oporte Hai solutionem primae quaestionis mole ait. Sed nos, ut de corporibus ipsis ac nitatem quidem habentibus, inanimatis autem penitus cogitamus Oportet autem ipsa viventia esse existimare. atque actionem habere. Quae verba interpretans D. Th.
inquit. Dicit ergo primo,quod ideo prima quaestio, dissi cui vide ur, quia nos inquirimus de corporibus coelestibus aeo elsent corpora habentia quenda ordinem , absque hoc quod sint animata,& sic videtur nobis , quod debeat esse in eis ordo motuum secundum ordinem numerorum , secundum suum
corporum. Sed ad hoc, quod praedicta soluatur du-b Natio, oportet opinionem habere de eis,quod participent non solum vitam quamcunque, sed etiam actionem , quo leti proprium habentibus animam rationalem,quae agunt propter finem, tanquam habentia dominium sui actus,& non agunt ex solo materiae impetu sicut omnia irrationalia. Ex his quippe tum Aristotelis, tum D Thomae Verbis, liquido constat, coelest: corpora esse animata, anima eis esse
Ad hoc idem xx Aristotele, talis colligitur ratio, ubi supra ij. Coel tex. com v j viij xxxij. Omne corpus hahens, positionis differentias , scilicet sursum, sideor stim, ante, retro,dextrum, finistrumnedum quo est nos, verum secundum se& secundum natu iam est, verae propriaeque animatum , atqui ccvlum , corpus est, habens praedictas positionis differentia non solum quo ad nos, at secundum naturam igitur coelum est verae propriaeque animatum. Maior ex Aristotele, tum in libro de processu ani malium, tum ex ij. Ccel. ex eo m. vij liquido constat ponente praefata positionis differentias, solum C corpori
132쪽
corporibus animati S, ct animalibus perfectis conuenire Et nullus certe est si ingenio, rectaque ratione polleat,qui id dissileri valeat Minor vero pro batur etiana ex ipso mel Aristotele it Coel. tex .co m.
viij. xiij. S ex D.Thoma in responsione ad dubiuquoddam motum,circa commenti finem, inquiente. Sed dicendum est in animalibus perfectis habentibus motum localem, attenduntur praediciae differen tiae, non solum secundum augumentum, secudum sensum, sed etiam secundum motum localem . Unde
ipse dixit ira quadam ratione, quod sursum est, unde
est motus,dextruis autem a quo, anterius autem ad quod, Sed in illis quae non riabent motum localem, quae oriam no carent dextro, in iitro, inueniuntur sursum S deorsum, antes retro secundum alios motus Et sic oportet omnia ista attribui coelo secundum olum motum localem sicut per elissimo Et insta in solutione primae dubitationis ab Ar illo tele motri, inquit D. Thomas . Et sim: liter ab anima Coeli stant diu esse virtutes , in diuersis partius eius quam Uis similibus secundum figuram , propter quas praedictae posita ones Coelo attribuuntur. Uerum plerique inter Philosophos, ac peripatericos, maiorem negant propositionem, superius assumptam, inquientes, suis cere ad hoc ut in coelo saluentur, S reperiantur positionis dit ferentia scilicet siur- sum,& deorsum, ante,& retro, dextrum in sinistrii, inantes
quod ipsum sit animatum anima appropriata, vide postionis licet, intelligemia, coelo applicata, motum localem differendi largiente. Sed hi j maiorem negantes, Aristoteli iii, posse propositionem inficiari videntur , quandoquidem prouenira ipse expresse velitis asserat, huiuscemodi positio ab animanis differentias, non nisi corporibus verae ammatis non infor animalibus persectis, verae propriaeque conuenire male m Amplius conclusionem praedictam D. Thomaer teria, Arνboremus doctrina atque sententia expressa secundo sotele naContra Gen. cap.lxx. Nam ibi ex professo, aduersus rana. Conam m
133쪽
Commentatorem pio Dat secundum Aristotelis dicta, ponere oportere, intellectum seu animam intellectiva, uniri corpori ut formam, ei formaliter dantem esse. sic caput inchoat.Et quia Auero is maxime nititur suam opinionem confirmare per verba demon iratio iem Atallo telis, olfendendum restat, quod necellarium eri dicere, secundum opinio nem Ariit intellectum secundum suam subitantiam alicui corpori, uniri ut formam .Probat autem Amti. vi l. vii Phylicorum,quod in motoribus4 motis, nullatenus eli in infinitum processus , qua re deueniendum est ad aliquod primum,ab omnino immobili motum, vel quod seipsum moueat,& ex his duobus secundum accipit, quia id quod ei per se, semper eo quod et per aliud, prius eli Deinde ostendit mouens se ipsum necessario in duas diuiditur partes,
quarum una est movensin altera mota , omne autem mouens tale est,animatum secundum Aristotelis opinionem. Unde xij. Cf. tex .com. xiij. expresse dicitur,cegum esse animatum,& ob id, in ipso ponendas esse positionis it Terentias non solum quo ad nos, sed etiam secundum se. Et subinculcat D.Thomas. Inquiramus igitur secundum opinionem Ari-liotelis, qua anima sit animatum coelum. Probat autem xij. Metaphysicae tex com .xxxvj in motu coeli,
aliquid esse conliderandum quod mouet omnino immotum, aliquid quod mouet, motum, S id quod
mouet, immotum, permanens, mouet ut appetibile
S intelligibile in ut amatum .in desideratum ex . xxxv lj. tex non mouet autem sicut appetibile & desiderabile desiderio concupiscentiae, cum sensu careat, atqui desiderio intellectuali. Et hinc fit ut id quod ab ipso mouetur, quod est coelum, sit appetens&intelligens, at nobiliori modo quam nos .Estigiatur coetuis subdit,compositum secundum Aristotelis opinionem ex anima intellectuali, corporeo hoe signat in il de Anima tex co xxia ubi dicit, li
134쪽
quibusdam ineli intelucetiuum es intellectus, ii Ominibus, Si aliquid huiusmodi est activum,aut honorabilius, scilicet coelum, constat autem quod coelum non habet animam sensitivam secundum opinione Aristotelis, S ad hoc signandum subiungit Aristoteles,quod quibus de numero corruptibilium, inest intellectus, insunt omncialiae potentiar, ut daret intelligere, quod aliqua incorruptibilia habent intellectum, quae non habent alias potentias animae, scilicet corpora coelestia . Non poterit igitur dici, lintellectus continuetur coisoribus coelestibus per phantasmata, sed dicere oportebit, intellectum secundum suam substantiam uniri corpori coelesti ut formam; Haec D. Thomas. Ex quibus apertissime con Luce Ia-
stat Aristotele secundam hanc D. Thomae interpre ι- con- rationem, posuisse, celum ipsum,esse vere propriae q. Ita , . animatum, anima scilicet intellectiva, non solum o Thomam
tum, at esse dilargiente . Nec his responderi potest , ex praesa- ut dicere sufficiat, coelum habere animam solui a tu verbu, propriatam, nempe intelligentiam,eidem, solum o tenuis se tum, io esse, tribuentem , quoniam si responsio ad mentehar, veritate fulciretur , nil penitus concluderet D Aris cor Thomas aduersus Aueroym . contra quem disputa: pora coelo Nam cum Aueroysio atret animam intellectiva, sita esse
non insor mare corpu hum .inum,nec eidem, ut in te Nere an lectiva est, dare formaliter isse, nitereturque hanc O mata.
pinionem suam confirmare per et bari demonstrationem Aristotelis ut ait D. Thom in principio capituli, propterea inquit idem D. Thomas , necessarium est, ut dicamus secundum Aristotelis opinionem intellectuin, secundum substantis in suam, alicui corpori uniri ut formam,& id probauit de corpote coelesti, ut patet Astruere autem coelum esse animatum solum non repugnanter ut nonnulli amrmant,nihil est dicti Quoniam cum negaret Aueroes , intellectivam animam actu es e corporis formam operaeprecium it, ipsum D. Thorna vi , pro-
135쪽
bare,quod actu esset cuiuscem corporis forma , aliter nil contra ipsum Aueroym ess caciter probasset . Potuisset enim dicere Commentator stante hac responsione, Fateor equidem non repugnare animae antellectivae, esse formam corporis, at actu non est nec unquam fuit; Ut itaque conuinceretur Auero es ad ponendum prefatam intellectivam animam,aetiae ise in semper extitisse corporis formam, commostrauit D.Thomas, coelum esse actu,& propriae ani
Verum aduersus praefatam conclusionem, quam, ad aures Acistotelis veram esse tutamur, multiplici
Et primo quidem arguitur ex D Thomet dictis,
Nam ipse in quaestione de spiritualibus creaturis aris vi tenet etiam ad mentem Aristotelis, neeessarium minime fore, ut ponamus corpora coelestia esse verae propriae animata, anima dante esse , atqui solum anima mouente; Hoc idem sustinere videtur prima q. lx X. r. ij. ubi quaerat, num luminaria coeli lint animata, ubi cin cor .ar.& in responsione ad quintum aiserit, coelum equidem mouere seipsum, quatenus componitur ex motore in mobili, sed non sicut ex forma, S materia, quoniam ad talem motum Iussicit
Ad haec respondetur,quod ea quae dixit in praesata quaestione de spiritualibus creaturis, cum fuerint prius dicta his quae ait ruxit in j. Contra Gent cap. lxx xij. Coeli. tex .co.xiij. semper standum sit posteriori sententiae, utpote,veriori, cum sententia ipse ad inuicem pugnant, ea propter prius asserta intelliguntur per posteriora , esse reuocata, tetractata; Et id sane rationi consonat, quia quanto quis diutius literis incumbit, tanto perfectior in indagatione veritatis, evadit. Et hoe idem experientia docet, cum claro,clarius, videamus, quamplurimos, priore suas, per posteriores, reuocasse, atque retractasse
136쪽
sententias . Eifcrtur quippe quis in dies, seipso do
Ad ea quae asseruit prima parte, die imus illam et retractata falsis, per ea quae dixit secundo Coeli, quae constat posterius fuisse conscripta, quandoquidem
morte praeuentus, nequiverit commentaria eiusdem
libri de Coelo perficere. Cui ultimae sententiae, opinioni pulcherrimae consonant ea quae attulit loco citato secundi Contra Gent.Haec enim responsio iudicio meo nullam prorsus patitur calumniam , pugnam iam aufert. Magister autem Franciscus Fcrrariensis secundo Contra Gen .cap. citato, lautus Soncina xij. Metaphysicae q. x j ac etiam Magister Chrysostomus,eodem xij. q. xvj inhaerere videntur sententiae asserte a D. Thoma'. de spiritualibus creaturis, irimae partis, qui hac in re, mea sententia, tutiorem non eligunt partem . Aliud quippe est, loqui quid rei veritas absolute, simpliciter habeat, Saliud quid secundum Aristotelis opinionem sentiendum sit Teneo siquidem, ipse secundum veritatem,& sacros Theologos coelos non esse animatos,atqui secundum Aristotelis ae D. Thomae ipsum interpretantis opinionem, sentio eo sipsos animatos ex rationibus supradictis. Arguit autem Paulus Soncinas ad sua opinionis confirmationem quadruplici ratione, irima qui Quadru-dem . Quia si coelum, animatum foret sequaretur, plici ratio quod omnia corpora coelestia saltem sphaerae infe ne arguitriores haberent tres motores, quod est eontra Com Pauli Somentatorem xii Metaph. Om. xij. ci eontra Secunda . Quia si coelum esset animatum, anima eoncluso retur solum per intellectivam animam , sed nee ista nem. animari potest, probatur, Quoniam nulla ratione cogimur ponere talem animam uniri coelesti corpori, ut formam, quia aut talis unio esset propter bonum materiar, aut propter bonum formae,atqui neutrum istorum dici potest, non quidem primum, qua
137쪽
doquidem serma non it propter ma eriamat econtra m ueri propter formam , ut dicitur ij. Physicorum te X. co xxv non item secundum , quoniam si
propter bonum formae id esset, maxime foret propter eius operationem .intelligere scilicetis velle, sed nec id dici valet quoniam anima separara perfectius intelligit .vult , quam coniuncta, unita, nec etiam propter motum,cum ob idio necesse sit ponere motorem,uniri mobili secundum esse, at sufficiat ut eidem uniatur secundum virtutem igitur. Secunda. Quia ponendo coelum animatum, tunc sequeretur, ipsum naturaliter ex se posse quiescere quod Aristoteli repugnat . Consequentia ex eo liquet, quoniam tunc anima cum per appetitum moueret, in eius esset potestate mouere non mouere, consequenter a motu cessare S sic quiescere Quarta . Quoniam posita coeli animatione cetasarent demonii rationes omnes,quas ponit philosophus viij. Physic. xij. etaph. ad probandum primum motorem omnino immobilem, Quia si ece lum moueret seipsum necesium minime foret, ut da, retur alius motor omnino separatus.
His rationibus facillime respondetur. Et ad pri-Pώμ. 3 ' mam quiram dicitur primo negando consequentia
ς Πgi r quoniam ponendo coelos animatos, non est necesse Γρου ρ' ponere nisi primum motorem omnino immobile qui re et ut appetibile, S intelligibile,&it amatu,
R desideratum , ex xij. Metaphys ex eo. XXXVI. xxxviij xipsorum coelorum motores motos a primo . Nam mouent ut intelligentes. appetentes ex eius intrinseca anima, eorum motus est propter
primum motorem omnino immobilem veluti propter finem,cui, in causando, assimilari intendunt, ut in actum explicent, quod in ipso, virtute conrinetur ut inquit D. Thom. xxxvj. tex. xij. Metaphys. Dicitur secundo, i consequentia ipsa etiam rationabiliter admitti potest, ut scilicet ponantur tres motores ensentia
138쪽
sentialiter suboriri nati . Nam tunc omnes effectivae mouerelit, intelligentiae quidem separatae moue-etent in virtute primi omnino immobilis in animaei celorum in virtute harum inteli gentiarum , a prima intelligentia motarum . Videmus enim corpus
aliquod moueri posse a diuersis motoribus uno quidem coniuncto, alijs vero separatis Comparantur quippe, motor coniunctus, est motor separatus proximus, qui tamen coniuncto persectior est, ad motorem primum simpliciter infinitum δε immobilem 3t motores instrumentales. Et tunc negandus est Commentator aliter sentiens, quoniam in hae remaxime errauit, a peripatetica discessit doctrina. Ad secundum dicitur falsum esse, coelum non posse anima intellectiva animatum esse, Et cum quaeritur an ista unio animae ad corpus,sit propter bonum ipsius materiar, an propter bonum animae, vel etiam propter motum, ad hoc quaesitum pulcherrime respondet D. Thomas secundo cel lex co xiij inquiens, quod est propter bonum ipsius formae, seu animae coniunctis, propter nobiliorem actionem, seu operationem.& motum ipsius compositi, nempe coeli. Sic enim ait . Vnde si sit aliqua substantia spiritualis, cuius virtus sit determinata admotum coeli, quem mouet sine labore,ut supra dictum est, nobilius est ei esse in tali corpore , quam esse separatam,
quia perfectior est actio, quam quis agit per instrumentum coniunctum, quam per instrumentum separatum . Haee ille. Ad tertiam dicitur, negando consequentiam, quoniam tametsi,anima, coelum mouens, per appetitum, voluntatem, ipsum moueat, quia tamen in virtute primi motoris omnino immobilis mouet, in ipsoq. videat e contempletur, voluntarem ipsius primi motoris esse ut infinito tempore moueat, hac de re , non potest a motu cessare, sicque fit, ut nequeat coelum quiesceIe.
139쪽
Ad quartam negatur, quod ponendo coelum alaimatum, cessent omnes demonstrationes viij. Physic. xij. Metaph. lacteisquoniam etsi coelum moueat seipsum,cum tamen non sit primum mouens omnino immobile,quod neque per se, neque per accidens ab alio moueatur,ob id inquit D.Th. Primo Contra Gent. cap.xiit Aristoteles in sua Metaphysica in. uestigat ex hoc motore, qui est pars mouentis seipsum,alium motore separatum omnino qui est deus. Et rationem adducens subdit Cum enim omne mouens se ipsum, moueatur per appetitum, Oportet, P motor qui est pars mouentis seipsum , moueat propter appetitum alicuius appetibilis, quod est eo superius in mouendo. Nam appetens est modo quodam mouens motum, appetibile autem est mouens omnino non motum. Et ita concludit D. Th. necesIarium fore ut ponatur unus primus motor on nino
separatus, ammobilis, qui est deus. Ex his autem mihi videtur, salua tamen semper Doctorum reuerentia, tos omnes Thom istas a veritate abhorrere, qui arbitrantur D.Thomam ad mentem Aristotelis tenere corpora coelestia non esse vera propriaeque animata anima dante esse,& materiam intrinsecet perficiente, quoniam ea ipsa verae animata esse, tam clare constat de ex supradictis probatum est, ut nullatenus opposita pars sustineri valeat. Cum hae opinione tamen Aristoteliea, dicendum est simpliciter, absolute, se- eundum sacros Theologos, veritatem ipsam , corpora coelestia,animata minime esse; Et in
hoc terminatur heae quaestio .
140쪽
Quaestio An sub circulo Aequinoctiali sit possibilis habitatio.
quaestione hac non modicam dissicultatem, habente, ob variam excellentissimorum virorum, opinionem, sic procedendum est, Nam primo declarabuntur, quae cunque saciunt ad lucidationem terminorum in quaestione positorum, Deinde ponetur Commentatoris opinio, ij. Metheor. libro cap .vltimo tractata, suis cum fundamentis tertio ponetur Ptolom i, ac Magni Alberti eius sectatoris, positio, Commenlatoris opinioni contraria,& validissimis tirmabitur rationibus. Postremo soluentur ratio fies Commentatoris aduersus veritatem ipsam addi acte. Quo ad primum sciendum est , aequinoctiona Alem, circulum quendam esse, non realem, at imagi cirnarium, sphaeram in duo aequalia diuidentem secun chl',
dum quamlibet sui partem, aequae dictantem ab utro que polo, a puncto quodam imaginarie in primo ηρ με se
mobili velocissime moto descriptum. Et dicitur cir culus imaginarius, quoniam in talo nulli sunt reales circuli, nee per tales reales circulos, ullatenus coelum diuiditur; Describitus est autem a puncto maginario, imaginarie existente in primo mobili seu nona sphaera, quae omnium sphaerarum in suo motu velocissima est; Et quia talis punctus imaginatur esse in medio ipsius primi mobiis circulariter moti, eapropter dicitur diuidere ipsam sphaeram nonam,
in duas partes aequales,&est aeque distans ab tioque polo, arctico,scilicet, an tarcstsco, super quibus