장음표시 사용
301쪽
quia utriusqtae operatio, non exercetur aliquo corporeo organo,quo fit ut terqae intellectus, immortalis siti incorruptibilis, Pastiuus vero intellectus secundum improprium significatum, acceptus, qui cogitativa dicitur, eorruptibilis extat Clare igitur
patet ex hoc textu, totam partem intellectivam pos ,
se a corpore separari, Quod colligi potest ex. xij.
Metapsi tex. xvij. ubi postqua Arist. in tex. xvj quaesiuit li forme sint ante materiam vel simul, & si potasbile est aliquam post materiam remanere, sic inquit. Si autem posterius aliquid manet, perscrutandum est, In quibusdam enim nihil prohibet, ut si est
anima talis, non omnis, sed intellectus. Omne nanque impossibile forsan: Hinc mehercle elicitur ornon omnis anima remanet corrupto corpore iubstantia composita, verum nihil prohibet aliquam sermam remanere, ut si est anima talis qualis est intellecticia, ut clare textus inquit Verum vitandem elarissimum textum,4 irrefragabilem in medium adducamus, intentum probantem, libeat quaeso cuilibet vel mediocriter docto,illum, erectis auribus audire Sie enim inquit secundo De generatione animal cap. vj. de Anima ipsa loquens, coneludens, eam ipsam de potentia matericheductam minime ense, ut anima vegetativa sensitivaque educuntur. Mens itaque extrinsecus accedit, eaque sola diuina est, eo quod nillil cum eius actione,communicet, actio corporalis . Nihil sane apertius de anime immortali-xate dicere poterat Arist.qua re primum claret suppositum, quod a nobis necessario supponendum erat. Secundum vero, quod hare anima intellectiva sit actus humani corporis ae eius substantialis forma, esse substantiale corpori communieans, ex eius definitione ij. de Anima tex .vij posita liquet,quam nihilominus definitionem tex xxiiij. eiusdem ij sieprobat, Illud quo primo vivimus, sentimus, mola
murin intelligimus, est actus &forma corporis physiei
302쪽
sici organici anima intellactiva est quo primo Viuimus, sentimus, movemur cintestigimus igitur euactusin forma corporis, sicque secundum a nobis hac in re, supponendum,elucescit. His itaque duobus suppositis uti verissimis, iam probatur,nem dari cum nouitate essendi. Nam Arist. xii Ntaphysicae, tex. xvj ponens discrimen inter causas a pentes, siue mouentes, causas formalas , inquit quod causet agentes siue mouentes, praeexistunt rebus lactis, eum sint principia motus, qui ad rerni factam terminatur, at eauis formalesimul esse incipiunt cum rebus quarum sunt sormae. Cum igitur
hae ex assignata harum causarum differetia, optime constet causas formales oportere simul esse cum proprijs materijs quas informant, sitque anima intellectiva sorma uti diximus, operaeprectum est, ut quotienscunque materia suerit disposita , vltima dispolitione, animam ipsam exposcente, neetssulo in hae. ipsa introducatur,& cum nequeat introduci per eductionem de potentia eiusdem materiae, quandoqui
de immaterialis sit, in ipsa recipietur per ipsius summi dei productionem,qua quidem productio ex lahilo erit,& ita creata astruetur. Cumque creatio hee continue fiat prout materia ab agentibus naturalibus,disponuntur,in postrema dispositione expostulate animae infusionemri creationem, qua profecto temporaria est, iccirco semper ac nouiter incipiet elisse, Te creatio cum essendi nouitate, ex Arist. sententia, necessario erit admittenda . Quare ex his omnibus antedictis elucere iam arbitror , tranque admittendam esse creationem , si Aristotelis dictis germane interpretatis, inhaerendum est. Postremo in medium adducenda sunt argumenta hac in re fortiora,quibus creati ipsa simpliciter im' - ,
Q phimum quidem est, quoniam quod est contra eommunem omnium philosophorum QRς pGψ uald
303쪽
non est uitiariendum, at aliquid ex nihilo fieri quod creatronis nomine signa ficatur, est contra communem omnium philosophorum conceptionem, igitur aliquid ex nihilo fies non est admittendum Seeundum . Omne agens aliquid , illud per motum agit, at primum agens nequit per motum intelligenia producere , igitur primum agens non eas producit, Mirio ex Arist. i. de gener . tex .com. xl, elicitur. Amplius Arist. xi Metaphys rex. com. xij anquit quod omnis productio tria exigit, a quo, ex quo, Sad quod, qua in intelligent ijs reperiri ne- 'ueunt presertim ex quo,cum ipse non habeant sub Duab lectum aliquod ex quo fiant, Ex duabus postremo Commen Commentatoris auctoritatibus arguitur , quarum rutari a primam quam omnem a Gandauo.j. Physie. q.xxij.ctoritati uti sortem magnificat, ex comm .lxxj j Physic subm proba mitur, est, Ex non ente simpliciter non potest quiptur,nane piam fieri, quoniam sequeretur inquit quod trans D creatio mutatum, esset fieret sine transmutatione quod est ne ad impossibile. Seeunda vero ex. iiis Coel habetur, qua ιιιenda scitur, Nullum e ternum abere,ffciens vere nisi
per modum forme & finis. His autem argumentis ex supradictis facillime respondetur, nullo alio iacto standamento, ut ex con esus veritate horum argumentorum solutiones eni
Et ad primum quidem dieitur quod ex nihilo aliquid fieri, bifariam intelligi potest, aut factione&productione physica, materiali, aut productione Μ etaphysica,&primo quidem modo argumentum, concludit, at no*aduersus conclusiones noliras, se- eundo aut modo, minor,est salia,quoniam ex nihilo aliquid fieri non aduersatur communi conceptioni
philosophorum ac sapientum, praecipue Arist. vii a ex ipsius mente declaratum est, late ex . . Phys. rex com lxxvj ubi inquit, , si fieret animal per se fieret ex non animal simpliciterita pari modo a guendum
304쪽
guendum est ii fieret secundum plum ens simplici inter per se fieret ex non ente simpliciter, quod facie est ex nihilo fieri creationis nomine significatum Ad secundum super Arist auctoritate fundatum &ad am a Commentatoris auctoritates simul aepaucissimis respondendo verbis , dicitur. Quod omnes heae auctoritates, de agente physicod naturali,ae naturaliter agente in te Ilig ndae sunt, quod quidem ex locis unde decerpte sunt, e larescere potest.
Nam cum inloe ischatis , libri omnes ad physicam solum pectent philosopiam pri pterea non Ide physica actione S physico ac naturali agente serismo est, cum quo sane stat actionem Metaphysicam agens Metaphysi una dari oportere, ut supra abim de declara v. s. Nee verum est quod asserit Ioannes a Gandauo ubi supra ad primum ubi ait, deum non es omni pistentem nisi ex potentia activa, quae sine passiua esse non potest, hoc inquam Dissimum est, quia talis dei activa potentia, nullam supponit passivam potentiam,at solum omne possibile. Simne id quod contradictionem non implicat ouod possibile logicum a philosophis vocitatur . Nec postremo sequeretur quod transmutatum, sine trans-
muratione esset quoniam actio qua ex nihilo siue ex non ente, aliquid fit, non physica est, quae potentiam passiuam supponita Metaphysica, quae simplex vocatur emanatio, simplexque emuxus. Quod seobi j-ciatur Commentatorem creationem iptam negare, ut testatur, iam D. Thom viij. Physic. tex .co m. v.
Dicitur, i solum creationem cum . nouitare esse fidi inficiatus est, Miccirco inquit. D Thom.quod Commentator ipse occasionem sumpsit loquendi contra fidem quam tenemus Et eum non alia impresentiarum occurrant dissicultatem , a enita in hac ipsa
quaestione, quae ex dictis facilli trie solui non possint, eapropter haec dicta sussiciant. DOMINI
305쪽
R G congenos tot nocte, dieque labores Lethe Tartareis obruet atra --- adisi
Huc precor Aoni precor adsis gloria tollis Vranie , s luctu consule diva tuis. ladatur hinc motra sem reuolubilis orbis, Et datur obliquum nosἰere solis iter
Et cur haee recto nostras oriantur ad auras, Illaque cur prono tramite sigua cadant; Hine patet, vi caelo niteat nunc luna fiereno, Perq, vices lateat sub Phlegetonta nigru:
Sic fes subi de olim Tyrinthira haeros
Atlantis duro Pertiae fertur onra.
Prodeat aergo sacer Diva at irante libellus. se timeat morsus inuida lingua, tuos.
306쪽
Breuis Tractura Dper tertium Sphaera caput.
De ortu occasu signorum secundum Poetas.
Vim I A M ortus oecasus lignorum aliter recundum Poetas, aliter secundum Astronomos accipitur, ob id dissere dum est quotuphciter apud Poetas accipiatur, quibus modis apud astronomos.Trifariam igitur apud Poetas, dicitur signorum ortus, ct occasus , Cosmicus videli. cet, Cronicus,& Eliacus. Cosmicus siue mondanus est, eum signum,uel aliqua stella,ab orientali parte,supra orizontem,de dreascendit, Et ortus hie dieitur , non quidem ad hunc Signoris
307쪽
modum, ut telle pie vel tigna, nouita Horiantur,
cum prius noli fuerint, quoniam id fallissimum ex-ouo mo tat, Nam quotidie oriuntur& occidunt atqui orirido sim dicuntur, atque occidere, si mi istudine quadam , adoriri uires mortales tum orientes, tum Occidentes. Sicut
mice dica enim res mortales,cum vere Ortum habent, vereaρ- ιυν, velo parere dicuntur quae antea non videbantur. cumcidera destruuntur,non amplius apparent quae antea appareb in . ita dicimus signa vel stellas Oriri,cum prius ipsis noti apparentibus, videri incipiunt, occidere, cum videri desinunt, prius ipsis apparentibus . Et licet quolibet die artificiali, sex semper oriantur, sexq. semper occidant, nihilominus antonomasice lignum illud cosmice oriri dicitur, quod in octaua sphaera duntaxat reperitur . cum quo, seu in quo , sol mane oritur occasus vero co. micus ortu oppositus eir, eum ignum oppolitum signo, cum sole orienti, se abscondere dicitur, ut si sole oriente Tauri signum eosmice oriatur, ut circa medium Aprilis accidit, Scorpionis signum huic diametraliter oppositum, cosmice occidet, seu a nostro declinabit orizonte&occultabitur . Et licet hic ortus vel occasus cosmi cus , sensu percipi nequeat respectu signorium , licet fortasse non respectu Veneris, attamen intellectu id comprehendi potest Cronicus iue temporalis signorum ortus,vel Oe- easus est cum occidente sole, supra o sentem , ex parte orientis , aliquod lignum , vel si si emergit, Occasus vero est eronicus cum oppositum lignum alterius signi in sero orientis occidit seu sul orizonis te occulitur Exempli gratia si occ dente sole, supra
o Eonem noli rumis matur& appareat. gnum Caeri, iuncis oriente, Capricorni signum huic oppositum cronice occidit,& sub orixonte cadit. Η liacus ortus sue laris, est,eum signum velast fumi Hongatur, videri possit, cuui prius non videretur, occasus vero eliacus est, cum lignum vel astrum s
308쪽
astrum, ita soli propinquum efficitur, ut ex maximo solis splendore, videri nequeat Lux enim solis astra omnia occultat, ob id in die maxime post solis ortum supra emisphaerium nostrum, usque ad occasum,stelle omnes, dici possunt occasum eliacum habere,in quo ad hunc ortum vel occasum, nullus habet respectus ad orizontem, sicut dicebatur, de ortu , occasu Cosmico, temporali at solum respectus in hoc habetur, ad propinquitatem , scilicet&elongationem ipsius igni, vel astri, ad solem
dicendorum claritudinem, id annotandum est , quod ortus & occasus signorum secundum Astronomos, in hoc discriminatur ab ortu occasuque signorum apud Poetas, quoniam apud Astronomo no consideratur de ortu heliaco, siue solari, sub ratione ortus, nec speculatio ortus Cosmici, vel cronici, fit sub hac ratione, ut mane vel ses o o ian ur, at solum ratione ascensus eorundem signorum supra Omonte ab orientali plaga , quocunque tempore id fiat. Estque talis signorum ortus, eum pars aliqua ipsius aequinoctialis exoritur,cum eaque simul aliquod signum nascitur supra orizontem, vel potius ascendit. Occasus illorum est, cu aliqua equinoctionalis pars occidit,& sub orizonte occultatur cum qua, a quod signum, sub orizonte se abscondit At quoniam non uno eodemque modo. hie ortus vel occasus, in sphaera recta fit obliqua, ob id quonam modo, in traque tiat, enucliandum est. Et ad huiusce rei evidentiam
309쪽
Q 'ia iam stiendum ei primo, quod tam in sphaera recta,m rect . quam obliqua, id est tam respectu habitantium subquσης - eirculo aequinoctiali,qui soli sphaeram habent recta, bliquus quam habitantium extra praefatum circulum , qui et 'in se obliquam sphaeram habere dicuntur, semper aequino, i sol etians circulus uniformiter supra orizontem ascendit Haec autem uniformitas in eo consistit, ut in temporibus aequalibus, a quales arcus ipsius aequinoctialis ascendant Mappareant Nec potest angulus quem ericit aequinoctialis, eum orizonte obliquo in aliquibus horis diuersificari, quia motus primi mobilis semper uniformis est &super polis mundi fit. Aequino Tametsi igitur in utraque sphaera partes aequinoctiactialupa lis, aequales habeant ascensiones quolibet tempore , tes habet haud tam partes odiaci, in utraque sphaera aequales
aequale habent ascensiones dum mouentur super polis munascenses di,ita ut lata Zodiaei pars, in una hora supra origo n-nesvodia tem ascendat, sicut in alia , Ic difformiter partes e vero, eius ascendunt; Dum tame mouetur super proprijs partes,m pol Is uniformiter partes eius ascendunt a solumus me. nune eiusdem partium ascensiones contemplamur,
prout Zodiacus ipse non super proprijs, sed alienis
polis,nempe ipsius mundi mouetur. Quod autem huiusmodi Zodiaci partes sic difformiter irregulariterque in diuersis horis ascendant,& in una hora maior pars, in alia ero minor, ascendat, sic declaratur . Quod iii Nam Zodiacus, circulus obliquus est, tendensa si- una hora, gno cancri usque ad signum capricorni, intersecans maior circulum aequinoctialem in duobus punctis Icilicet pars χο arietis ibre,d ob id aliqua eius pars recte oritur, diaci a S aliqua oblique,&ea pars quae recte oritur ascenscenda , dit supra orizDntem,tardius oritur Mascendit,ea ve- in ullabo inpars quae oblique nascitur ciri usis celerius ascen-ra minor dit, S sic cum semper sex ipsius Zodiaci signa exoria declarat . tur in die artificiali, siue longa, siue breui,& nonnulla recte, oblique nonnulla nascantur, hinc optime sequitur ut signa recte orientia tardius,in oblique,
310쪽
celerius moueantur in ita in mitis aequalibus, nae
quales zodiaci arcus, supra orizontem astaridunt. Et quoniam haec signa irregulariter mouentur, volentes Astronomi irregularitatem hane, ad regularitale reducere, speculati sunt quodlibet signum, cum aliqua aequinoctialis parte oriri,& ideo ut exemplo di- eamus,dignouere , in quanto tempore, Aties, In gulum signorum oriatur, ex parte aequinoctialis uniformiter semper ascendente. Nam si pars aequinoctialis orta , erit xv gradus, signum cum hac parte ortum , in una hora exortum erit, si pars erit . xxx. gradus, signum ortum cum hae parte, in duabus horis exortum erit Ascensio enim . v. graduum ipsius aequinoctialis,& aliorum circulorum supta Orizontem .spacium est unius hore. Et illud quod de ortu signorum N aequinoctialis supra orizontem dicitur, idem dicendum eli de eorum o casu sub orieonte. Quando vero ipsius rodiaci ligna, rectum Quando vel obliquum ortum habere dicantur ex hoc facile odiaei sdignosci potest Nam signum aliquod tune recte gna ονιώoratur, eum quo maior pars aequinoctialis oriri di rectώ, meieitur Tune vero maior pars exoriri dicitur, cum obliquis perfecte nascente signo, pars illa arcuatis erit plus habere diquam xxx. gradus, tuncque oblique nascetur, cum eatur, per pars illa orta minus erit quam xxx gradus. Itidem puli bre4-
de occasu dicendum est. Quae autem signa ortum senditur. habeant rectum vel obliquum, mariter ocea sum, in utraque sphaera , sic aperimus. Nam in xcidiaco quattuor sunt puncta principalia,sive cardinata, videlicet Punctum solstitis stivalis in prinei pio Cancri, eum sol. xiij. Iuni ipsum ingreditur, Aliud est, solstitium hiemale in primo gradu capricorni, cum sol.
xij.die Decembris praefatum signum ingreditur Tertium est, aequinoctium veris,quod fit in primo arietis gradu, cum sol.xj. die Marti Darietem ipsum sub
intrat Postremum vero est,aequinoctium autumnale in principio librae, eum sol.xiiij die Septembris, libram