장음표시 사용
331쪽
quam . D. Thomae opinionem esse certo eredimus. una suis cum fundamentis clari mimis Postremo oppositam aduersariorum opinionem adducemus & rationes ac argumenta quibus innituntur, perpul
DὸO,seu Quo ad primum sciendum est, ii quemadmodumti. duplice deus duplicem subit rationem summi boni, ita lauhab/isum plicem subulationem finis,quandoquidem quippiam boni , nequeat habere rationem finis,nisi habeat rationemr,uem, na boni, id, quod habet primi, illimi finis,ratio- turalis, , nem , necessari habetin rationem summi boni delicet, et Cum itaque constet deum esse summum bonum, ves .mato docentimiosophi, presertim Arist.xlj Metaph. tex. ratu, ita Om.XXXVj. .XXxviij.quod mouet,ut appetibile,&duplieem intelligibile,&vt amatum, ab omnibus exopta- habὸ ra tum M ad quod tale summum bonum, totius, ni libueris uersi bonum ordinatur ex tex. iij. tque edocent panis, naio riter Theologi,praecipue. D.Thom.j.q. vj.art iij.&.Valis, fili iij. ac in omnibus doctrinae suae locis, mani sest uiritet, edis item erit, &deum ipsum sub tali ratione considera-pemai. tum,esse omnium rerum creatarum, seu totius rei ratis uersi,finem naturalem, quem omnia exoptant, cin, rauem,cuncta suapte natura feruntur. Est enim uni-
- uertat omnium finis , sicut est uniuersale omnium
w- A., 'met deum esse summum bonum supernaturale, in φρί -- quo, supernaturalis, omnium creaturarum intellectualium beatitudo, consistit, quae sane solum, in clara apertaque ipsius visione sicuti est, collocatur, M l rescet etiam eundem, finem esse supernaturalem , λα tuo cognito, intellectuales creatur , in ipsum ten-
LI , M. Pseunt, ipsum assequi exoptant. Et hine fit, ut deus,
Σύ, vere, optimeque dici queat, naturalis, rerum om- as, o Pium finis o supernaturalis, respectu creaturarum
' se et ..., intellactu, humo sciendum praeterea est , quod ap-
s' 'I J IV petitia quandoque sumitur pro inclinatione cuius que rei qua naturaliter unaquaque tendit in propriusinem a
332쪽
Hominis fine naturali,&c. ' 32
finem, sicut appetitus grauis, vel leuis, est, inclinatiotio queidam ipsorum naturam sequens, qua alterum,ad centrum descendit, alterum vero coelum ver A petit usus, ascendit,sicut ad proprium locum, naturalemq. f rt m finem . Hicque appetitus reperitur non olum in rebus materialibus at eriam in rebus in te luctuati . idelicet bus, quia cum talis appetitus naturam semper sequa tur, quae cunctis rebus communis est, quaeque sem ημti ρης per praecedit intellectum in voluntatem , quatenus ςη in μν intellectus ae voluntas est, propterea creaturae om- nes intellectuales, tali gaudent appetitu quo suapte natura,in suum feruntur bonum , propriumque fi qnem. Quandoque appetitus, sumitur pro actu eli Op pqtςν cito ipsius potentiae Et dicitur actus elicitus, qui immediate ab ipsa potentia manat, cisto modo velle, dicitur actus elicitus, ipsius voluntatis. His praenotatis,dicitur, clarum quaesiti sensum hunc esse, ut quaeratur, Num Deus Optimus Maximus, ut obiectum,& finis super naturalis beatitudinis, consistentis in aperta claraque ipsius dei visiones, dici queat, naturalis hominis finis, Mab ipso met homine naturaliter secluso quocunque habitu in suis, appeti possit, non quidem actu elicito, at naturali quadam ipsius inclinatione. Ad hoc quaesitum a. D. Thoma plerisque in o c*AG. cis tractatum, ut infra videbitur, hac unica conclusione, respondetur.
Deum ipsum Optimum Maximum, ut finem in
pernaturalis beatitudinis, naturalem homini fine, appellitari minime posse, nec dici debere, nec eunde Iuribus quoque naturaliter appetere, in ipsumque ferri va I Thomalere auctorita
Hare conclusio, duas cum habeat partes, quo ad libuis , em ambas quam pulchre dilucidabitur. Et quoad pri rone, promam quidem, quod finis minime naturalis exter, buturi 'probatur primo ex D.Thomae doctrina . . quaest.j concluso-art j. Nam hoc in loco, probare contendens prae ni prima
333쪽
ter physicas disciplinas, doctrinam aliam Neeesiario
esse dandam, nempe sacram Theologiam, diuinitus reuelatam, sic ait. Quod quia homo ordinatur ad deum veluti ad finem quendam , comprehensionem rationis excedentem,iuxta illud Esaia .lxiiij. Oculus non vidit deus absque te, quae praeparasti diligentihus te, oportetque finem mortalibus esse praecognitum, ut suas valeant intentiones actionesque in eundem ordinare, ob id necessarium fuit homini ad ca- essendam salutem suam, quod ei, quaedam per reueationem diuinam nota fierent, quae rationem penitus exeedunt humanam . Rursus . q.xxiij art.j ait. Ad prouidentiam pertinet res in finem ordinare; Finis autem ad quem res create ordinatur a deo duplex est. Unus quidem,qui naturae creatae propor-Monem excedit Iacultatem, finis hie vita extat aeterna, quamn diuina visione consistit, quae est supra naturam cuiustibet creaturae. Alius autem finis est naturae creata . proportionatus, quem scilicet res creata secundum virtutem suae naturae potest attingere. Amplius. q.lxij.art.ij. sic inquit. Angeli, gratia indiguerunt ad hoc quod eonuerterentur in deu, prout est obiectum beatitudinis, auia inclinatio na- turalis voluntatis, est ad id, quod secundum natura conueniens est, eapropter si aliquid supra naturam
sit, voluntas in id, ferri non potest,nisi ab aliquo su-' pernaturali principio adiuta.Sicuti patet quod ignis
habet naturalem inclinationem ad calefaciendum,
ad aliumque ignem generandum, Atqui generare
earnem,supra naturalem est ignis virtutem. Quare nullam ad hoc habet in linationem, nisi secundum, quod mouetur veluti instrumentum ab anima nutrit tua. Ostensum est autem supra eum de dei cognitione ageretur, quod videre deum per essentiam, in quo ultima creaturae rationalis heatitudo eonsistit, est si pranaturam euiuslibet intellectus creati Unde nulla creatura rationalis potest habere motum voluntati
334쪽
luntatis ordinatum ad illam beatitudinem, nisi a lupernaturali agente mota. Postremo. Inquit. D. Thom j ij. q. v. art. v. quod beatitudo hommis perfecta consiliit in visione diuinae essentiar, videre autem deum per essentiam est supra naturam non tum hominis, sed omnis creatur ei, Et art vj sic ait. Ostensum est, quod beatitudo ei quoddam bonum excedens naturam creatam, Ex his sane dictis omnibus,clarissime constat, Deum Optimum Maximum ut obiectum supernaturalis beatitudinis,fine esse supernaturalem, utpote excedentem omnem rationis
comprehensionem, S cuiussibet creatae naturae facultatem, quo fit ut sub raditus,dici nequeat naturalis hominis finiri Et ad primam eonclusionis partem comprobandam talis ratio formari potest. Finis omnis, excedens omnem Mnον
creatae naturae facultatem, omnemque comprethem nem-sionem, finis hominis naturalis dici nequit, appellari,atqui deus optimus,ut obiectum supernaturalis beatitudinis,est finis excedens omnem create naturqfacultatem, omnemque comprehensionem, igitur deus ut obiectum supernaturalis beatitudinis, nequit dici&appellitari finis hominis naturalis, Μinor ex supradictis. D.Thom dictis es arissime constat Maior vero sacillime probatur. Quia finis, ordinatum in finem debent ad inuicem proportionem habere, ita quidem,quod unum, alterum non excedat,quoniam no,alterum,excedente, illico proportio abest, Cum autem deus,ut finis reuelaten supernaturalis beatitudinis, in insinuum excedat hominem in puris naturalibus existentem, ob id, Gqtiit homo in talem naturaliter ferri finem, ut libinaturalem. Ille quippe apud omnes philosophos, ac Theologos recte sentientes, dicendus elimaturalis hominis finis sibique proportionatus, in quem proprijs naturae viribus potest homo ipse peruenire,
ipsum assequi, ipsoque frui. Iccirco enim naturalis
335쪽
finis dicitur, quia natur.iliter appetitur appetitu, inclinationem quandam dicente, quae appetentas natura sequitur Natura autem sim se, nudeq. accepta, ut omni est expoliata diuino munere, non inclinat nisi
ad id quod uasta cuiusdem naturae limites est, id autem nequit esse deus ut finis est supernaturalis beatitudinis . Absonum est etenim dicere sormam naturalem, in linare ad aliquid quod natura facultatem excell: t. Quare deus optimus taliter contemplatus, nequit dici naturalis hominis finis, se elucet maioris propositionis veritas, primaque conclusionis pars.
Dem Quoad secundam partem,nempe, qudd Deus Vt supernati supernaturalis beatitudinis finis, nequeat ab homineralis beati naturaliter appeti, seu quod idem est, nequeat eiustudinis,' desiderium quo in ipsum mei deum ut in finem su- finis , a per naturalis beatitudinis tendit, sertur, esse natura homine . te, pulcherrime probatur, premissa tamen hac perne naturali ecssaria distinctione, etiam ab alijs doctoribus tacta, ter appeti videlicet, quod homo bifariam considerari potest, Alnequit tero quidem modo absolute,ut in puris,scilicet naturalibus extat, nullo penitus decoratus perfususque Hamobi superno lumine. Altero vero te diuina proui-μViam eis dentia ad se licitatem ordinatur supernam in visione
disis diuinae essentiae clarissima,consistentem; Hac distin- potvi ctione supposita,dicitur hominem primo modo con sideratum, nullatenus posse, leum,ut finem superna
turalis beatitudinis naturaliter exoptare nec eius desiderium,ut in praelatum finem sertur, naturale n- quam dici posse; Quia si tale desiderium creature rationalis;naturale foret, valeretque talem finem naturaliter appetere cum natura in necessarijs minime desciat,ex . . De Genera animalium ea p. viij o. Primo Politicorum . eap. j xij. et lex com So. proculdubio ei potentiam , facultatem, modumque
dedisset,quibus, posset proprijs ex viribus, propria' virtute, secluso quocunque diuino suffragio, ad fine praefatum
336쪽
praelatum peruenire, quoniam teste Arist ij. Coel. textu eitato si natura, stellis ipsis, motum progressi-uum tribuisset, utique& eisdem organa dedisset ad talem motum perficiendum, Cum igitur nequeat creatura ipsa rationalis, naturali sua virtute natura lique facultates, praedictum adipisci finem , ne vibit
tale eius desiderium naturale dici. A veritateqvippe abhorret in dedecusque naturae resultat, asserere naturam ipsam dedisse hominibus naturalem inclinationem,naturaleque desiderium,diuinam videndi essentiam sicuti est seu vespersonarum contriae trant-tate,& non dedisse pernecessaria media, qu bus hane ipsam ex se propriaque facultate consequi possit.
Admittendum tamen est, hominem,naturali inclina Homo,natione naturalique appetitu in summum bonum, ut turali in- obiectum naturalis beatitudinis, in ipsum deum clinatio ut naturalem omnium finem serti posse, quem sub ne appet hac ratione contemplatum,naturaliter attingere po tuq; noturtest. Quod autem actu elicito, hunc ipsum appetere ab G valeat, nemini dubium est, Quia cum actus volunt mmmi o tis elicitus, sit ipsum velle, quod semper cogia uione num fue sequitur,eapropter homo deum intelligens ex miras in ipsum effectibus ab ipso productis, esse omnium causam es Deum, tficitatem summum bonum, totius uniuersi finem obiectum, ad quem creaturae omnes ordinantur, naturaliter naturali , vult&expetit illum, naturaliterque ipsum ac eius es non ante sentiam, ut cunctorum effectricem causam S finem supernatis agnoscere cupit, non tamen ut supernaturalis beati ratis beat
tu dinis obiectum,nisi ut aiunt materia luer ad huc tudine videlicet sensum, quia ipsemet deus, qui obiectum fre ais. estis finis naturalis 'licitatis,est etiam obi et una,&finis supernaturalis in ob id dicitur, oppeti quidem
deus, substat rationi formali utriusque beatitudi . . . nis , haud tamen appetitur naturaliter sub ratione obieeti ct finis supernaturalis ficitatis . Sunt enim . ..heae rationes diuerse, taliter, ut possit deus sub una ratione , non sub alia, concupisci . Et propterea
337쪽
i quiebat. D. Thom .iiij dist.xlix q.i art. iij quae stiuncula j ad secundum,quod tametsi diuina visio sit ipsa beatitudo,non sequitur tamen,quod quicunque appetit beatitudinem,appetat diuinam visione Et prima.ij. q.v. art. Viij. . De Ver. q. xxij art vij.
super Boetio de Trin. q.vit.art.vit ad quintum. ait. Quod quanquam homo, beatitudinem secundum communem rationem naturaliter appetat, sub eadem ratione,in finem ultimum naturaliter in clinetur,non tamen sub particulari ratione, nee eundem finem naturaliter adipisti vale propter eius eminentiam. Nec mihi placet agistri Francisci Narish Ferrariensis dictum iij. Contra Gent. cap. lj. in re-Franeis sponsione ad primum, illud nempe,quod visio diuidiasiim nae essentiae dieitur finis supernaturalis, non quia pu natur nullo modo naturaliter desideretur, fedsuilaunon
etur opinio sponsione ad ad auctorita
ra: Visionis diuinae essentiar,inquantum est summum beo 'num 4 ut terminatur ad deum ut est obiectum M-
, em pernaturalis beatitudinis, parum infra,subdit,Vi- A es sio illo modo non appetitur naturaliter, natura ab bus sis solute considerata,sed tantum ut natura est ad ipsum G os et ordinata tanquam ad ultimum finem,&suppositare se H gri uelatione,quod ipsa sit summum bonum,& felicitas
rim, V in dictum est in lib. cap. v. in responsione ad re et 'ti eundum sic ait. Quod si simpliciter accipiaturi
χαρί- , cluantum ad naturalia, non naturaliter appetit eris in sua natura consideratus, visionem diuinae essentiq. .. E in ut est summum bonum, Multimus finis ad quem na μμ ngi, tura intellectualis est per diuinam prouidentiam or Ammota dinata. Hare ille Liquet enim his suis ex dicitis,
338쪽
Hominis fine naturali, c. I 3 s
turalibus extat, non posse naturaliter deum , ut supernaturalis beatitudinis finem ullatenus expetere, nee eundem hominis nem esse naturalem. Altero vero modo contemplatur homo, ut per diuinam prouidentiam in supernaturalem ordinatur felicitatem, S isto modo consideratus, eum lumine fides, quosdam noscat effectus totam naturae facultateri excedentes, ut sunt gratia, & gloria, quorum deus non ut naturale, ac uniuersale agens, at Hessiciens supernaturale, causa solummodo est, eapropteriis amitis effectibus .inna scitur naturale deliderium appetitusque,sane cognitionem sequens, naturaliter
videndi deum ipsum ut obiectums finem supernaturalis beatitudinis . Et in hoc solum secundo sensu
astruxit.D.Thom.I.q.xij. artij. . iij. Contra Gen. cap. so S. v. inane lare tum hominis,lum angeli,
desideriim naturale,ni pertingere possit ad contuendum diuinam essentiam,supernaturalis 'lieitatis obiectum . Oportet enim cognitionem quampiam antecedere qua dignoscatur deus,finem nostrum eia se supernaturalem pariter tangelorum,si eius visio clara exoptari naturaliterque desiderari debet. Sermo etenim D.Thomae in praefatis oeis,semper est de appetitu,ae desiderio naturali,ut voluntatis actus est elieitus,& non de naturali inclinatione, ut cuilibet ipsum legenti, patet, propterea semper cognitionem sequitur, quae nequit haberi, nili supposita
praedictorum effectuum naturam transcendentium, reuelatione . Et hane opinionem, quam iudicio meo,arbitror esse verissimam, tenet ac tutatur Reuerendissimus Caietanus . . parte loeo citato. Animaduertit tamen ipse Reuerendiis.Caietanus, non
oportuisse. D. Thomam praefatis in locis exprim re,se loqui, de intellectuali creatura, non ablolute, sed ut ad supremam felicitatem ordinata, quoniam cuilibet scientiae est commune, quod semper intelligantur ter mini formaliter,ut illi scientiae subsunt, ut
339쪽
patet de quantitate in physicis, quam naturalis philosophus sub sua ratione formali speculatur , tametsi
etiam a Mathematico sub alia ratione consideretur Conllat autem ex ij. Contra Gent cap. iiij creaturas intellectuales non esse de consideratione Theologi nisi ut reguntur, gubernantur, iraedestinantur a deo, in ipsumque diriguntur ut supremum omnium finem, beatitudinis supernaturalis obiectu Vnde loco supra citato. cap. iij. aiebat. Hominem
R.'t fidem in deum duci, sicut in ultimum finem. EX g pr his elarescit rationes quas agi iter Franciscus iit.
ψ Cotura Gent cap. lj aduersus hanc Caietant Opinior ie'sic nem adducit nil penitus militare Concludunt enim σώς βε solum creaturas intellectuales, ex naturalium effe-c μ φιμον uum cognitione, incitari, naturaliter appetere Dct a νς cognitionem causae, ut talium effectuum producti-2ημ'q uam non aliter , quo dis ipsemet fatetur Hemd μ' ' elarat, lib.jican. v. ad secundum Scoti argumetum uti pra eius verba attulimus. Ex his quoque liquet. Errat o Dominicum Soto. in libro de Natura S Gratia, cap. mi uicu iiii Caietanum impugnantem , eo quis esteneat se
Soto, ' licitatem illam supremam, finem esse supernaturaeliis rone lem, errare, racionesque suas, quas adducit ad confiraduersus mationem suae opinionis asseuerantis, finem praedi- Caietan . um intellectualibus creaturis naturalem esse,nul-nu penit' ius esse roboris in iam ex praedictis esse solutas coclud t. Illud autem vulgatum. D. Augustini dictum super quo potissimum ipse sun datur, scilicet. Fecisti nos domine ad te, Scin quietum est cor nostrum, donee requiescat in te, intelligitur sane de nobis viatoribus ex diuina prouidentia ordinatis ire destinatis ad claram persectamque dei visionem; Non est igitur beatitudo ipsa in elatissima diuinae essentiae visione,
consiliens, finis hominis naturalis naturaliter appetitus, etiam sumendo appetitionem, pro naturali Inclinatione, naturam sequente, atqui supernatu-
alis ut saepius affertum est.Nec ullatenus sequitur,si
340쪽
talis finis naturalis est minime, quod nullus esset vltimus finis appetitus humani, quoniam unus qui dem est hominis absolute considerati, naturalis itinnis, quoniam ut inquit. D.Thom. De Uer. q. xxij. art. vli inditus est homini appetitus vliimi finis sui in communi, ut scilicet appetat naturaliter se esse completum in bonitate. Et iiij dist. xlix q. j art. iii quaestiuncula prima in fine, sic concludendo ait Et ideo sicut quaelibet res alia naturaliter suum appetit bonum, ita quaelibet creatura rationalis suam exoptat beatitudinem, non quidem sub ratione particulari, at communi, ut pulcherrime ostenditur loco supra citato quaestiuncula. iij. ubi sic dicitur quod tametsi ex naturali inclinatione voluntas habeat, ut
in beatitudinem feratur secundum communem rationem, quod tamen feratur in talem, vel talem beatitudinem, id, non est ex naturae inclinatione. Quod confirmatur ex dictis j ij. q. v. aut ultimo ubi astirmat, omnem quidem hominem beatitudinem velle sub communi ratione beatitudinis, non autem sub speciali ratione, quantum ad id, scilicet, in quo beatitudo consistit,quia nullus scit eui rei, communis ratio beatitudinis, conueniat. Constat autem talem beatitudinem sub communi ratione consideratam, naturalem hominis finem esse, visionem autem diuinam, qua idem homo intueri potest diuinae sientiam, tribus personis communicatam,&sub uniuersali communique ratione beatitudinis contentam , finem esse eiusdem hominis supernaturalem
talemque naturaliter ab ipso appeti minime posse, nisi stipeosita fide, seu quorundam esse ctuum Per-
naturali iure agnitione, ut supra probatam si Aduersu
Verum aduersus conclusionem praedictam tripli pr fatam citer instat Sco j. q. prologi primi sent. Et primo conclusiν- quidem auctoritate. D. Augustini lib.s. De pr desti nem tri- sanctorum eap. iiij inquientis. Proinde possema pliciterbere fidem sicut posse habere eatitatem , naturae est roit.