장음표시 사용
321쪽
Tractatus super tertium De Diuersitate dierum natura
vali es , artificia licet quid mers sit
OG indoeo selendum est,qubd dies
apud Astronomos bifariam sumitur, Nam quidam naturalis est, quidam artificialis Naturalis est tempus elapsum.xxiij. horarum, seu est motus, siue cursus solis quem facit ei reest ra terram,motu diurno, seu motu primi mobilis, seu etiam Marius, est tempus in quo fit reuolutio totius eireuli aequinoctialis , vltra, alicuius eius partis quae oritur, cum zodiaci parte, ab ortu ad ortum, ab ipso sole motu proprio pertransita. Et est haec parsa sole pertransita motu proprio lix. minuta& octo secunda Et ideo eum totus aequinoctialis semel reuolutus fuerit,d amplius tanta pars eiusdem aequinoctialis, quae st lix minutorunt, . viij secundarum, qua quide pars quasi unius est gradus, erit dies unus natura D; Atqui eum quolibet die, ab Ariete, usque ad primum punctum Cancri, quasi uno gradu uti diximus motu proprio moueatur, ob id, dies naturalis semper excrescetis sie in primo puncto Cancri, dies longissima erit. Et ut facilius quod dicimus pereipiatur Aduertendum est, quod quando sol est in principio Arietis, tune cum sex signa odiantur,& tria quidem ob si quae ut Aries, Tauriis.&Gemini,& tria reci esse ilicet Cancer, Leod Virgo, ob id dies aequales sunt noctibus, dies inquam artificiale Quindo vero sol ingreditur Taurum tunc muttiricium duo signa obliquae, videlicet Taurus. Gem &quattuor res , scilicet Cancer Leo,Virgo I libra, Meo dies noct bus sunt longiores, Qualido autem sol est m Geminis , tune solum unusignum obliquae oritur, Gemini, scilicet, & qui nouerecte s
322쪽
recte, videlicet, Cancer, Leo, Virgo, Libra, Icorpio. ideo adhue longiores sunt noctes breuiores; Quando postremo sol est in Cancro, tune sex signa recte oriuntur, videlicer, Cancer, Leo, Virgo , Libra,Scorpio Iagittarius,4 dies tune adhue longiores sunt,& noctes breuiores, nec amplius longiores esse possunt, quin dum sol est in Leone iam sola quinque signa recte oriuntur, Sinum obliquae,scilicet Capricornus Unde vero inchoetur hie dies
quem naturalem nuncupamus, dicendum est secura visa.
dum Astronomos, inchoarea puncto interdies adest h.. ' cum sol est in Meridiano,&reuertitur ad meridion am ' eundem, secundum nonnullos vero incipit abortu GD ' solis, S terminatur ad ortum sequentem secundum dizam
alios vero incipit ab occasu ipsius solis, id est apri is 'ima noctis hora, usque ad primam alteri ut nocti, 'sie in Italia, inchoatur. Dies vero artificialis semper duodeeim est horarum, sive sit longissima, ut in aestate, siue breuissima, ut in hieme. Atqui ad huiusce rei laritudinem, sciendum est horam constituentemaraificialem die,
duplicem esse,artificialem,se ilicet,&naturalem Ar tificiali est. xxv pars,die naturalis, id est yna xxiiij. si '' horarum,& quo ad hanc horam, non omnes die, ae 'U tiliciale dicuntur aequales, quia unus quandoque est ' p tredecim, quandoque quattuordecim, quandoque, 26 quindecim e horarum, vocatusque est artificialis, quia secundum institutum humanum, diuisus est σφήφ μr'
dies naturalis, in.xxiii horis aequalibus Naturalis vero hora est, tantum tempus secundum Astron mos, quantum medietas unius signi supra Ohizonte ascendit, cum vero quolibet die artificiali sex signa oriantur. id quidem infallibiliter tueniat, sexque signa duodecim medietates constituant, inde sequitur ut xij. horas naturales, quilibet dies artificialis contineat,sive longa,sive breuis existat, Dicunt in q. heae hore naturales, quia constitute sunt secundum
323쪽
domini uni Plaiietarum, di fortati e etiam, quia coninstituti litur secundum naturales ascensiones medietatum signorum Eodiaci. Et licet quilibet attificialis dies ex talibus holis. xij. naturalibus constitutus sit, non propterea tales dies aequales esse dicuntur, at inaequales ex horarum naturalium inaequalitate.
Quod sie manifestum euadit. Nam cum signa uti dictum est superilis, nonnulla recte odiamur,& nonnulla oblique cum accidit ut uno die artaticiali, signa magis recte oriuntur, i ld tardius, quam quae obliquae oriuntur, necessum est dies longiores esse, iiij sin quibus signa minus recte oriuntur. Quod si ueniat ut uno die artificiali omnia sex signa recte oriantur,& dies erunt longi sit me more pariter dies ipsos constituentes . Ortus igitur signorum rectus vel obliquus,est una causarum longitudinis vel breuitatis dierum naturalium cinaequalitatis eorundem;
Alia risi A si causa diuersitatis, Minaequalitatis dierum mo eat, ctium in sphera obliqua, est maioritas arcuum a solen diu in descriptorum, ab orizonte obliquo aequaliterialis , in trinorum . Proculus euidentia sciendum est, .uanuali quod sol tendens a primo puncto Capricorni, peria, die arietem usque ad primum punctum Cancri, raptu prieumaci, mi Ubilis describit clxxxij circulos pataretios clium iis qui dicuntur pararelli, id est aequi distantes ab inui Dbara . ceu ,m circulos sunt duo Tropici, di equi, Miduis noctialis, Et cum rursum mouetur a primo puncto
Cancri, usque ad primum punctum Capricorni, totiden describit,& sic quolibet die describet unum circulum S in primo pucto Capit corni describet Tropicum hiemalem in primo Arietis, circuliam aequinoctialem in in primo puncto Cancri, Tropicumaelitualem. Isti circuli, dierum naturalium circuli appellantur, arcus ab orizonte intersecti, qui sunt supra ipsum , arcus dierum artificialium sunt Arcus vero sub ora in te reperti, arcus noctium sunt ;Et quia in sphera recta eius orizon, transit per polosi mundi,
324쪽
mundi, ideo diuiuit omne illos circulos praedictos in duas partes aequales, S ideo habentibus sphaeram rectam, id est commorantibus sub circulo aequinoctiali,erunt dierum circuli, omnino aequales, circulis
noctium . hac de re talibus habitatoribus, semper est aequinoctium . At in obliqua sphaera, orizon obliquus, solum diuidit circulum aequinoctialem in duas partes aequales in principio Arieti, in principio librae . ideo tunc est aequinoctium in uniuersa terra, verum alios circulos omnes, origon obliquus diuidit in partes inaequales, adeo quod in cireulis omnibus, qui sunt ab aequinoctiali usque ad Tropicum Cancri, B in ipso Tropico, maiores sunt arcus diei, id est qui supra orizontem, memispherium nostrum sunt,quam sint arcus noctis iid est sub orizonte existentes, Et hine fit ut in toto tempore quo sol mouetur a principio Arietis per cancrumisque intinem Virginis,dies maiores sint noctibus. Et tanto plus dies excrescunt,& maiores extant,quanto plus, sol accedit ad Cancrum,& tanto minorantur, quanto magis ab ipso recedunt. Cum autem sol percurrit signa australia, Libram scilicet, Malia omnia usq; ad finem Piscium, econtra euenit,quia maiores erutcirculi sub orizonte, quam supra, de sic cum sint arcus noctium, maiores erunt noctes, quam dies, Et propterea quanto magis receditura libra,&tenditur versus primum punctum Capricorni, tanto magis noctes augentur, S longiores fiunt , quanto magis receditur a Capri
Sunt tamen noctes tales semper diebus maiores usque ad primum punctum Arietis. De
325쪽
Tractatus super tertium De temporum varietate respectu
Habitan nocitat , cum veniti, Ut sub eodem rei Iub cir u circulo bis in anno per tale et enith cui AEqμ, iuri tu id capitis eorum sol transeat, videlicet, noctiali , si in principio Arietis, S in principio
Ira --.Σ-- libit,iccirco talibus duo erunt solstibent Hia ita alta scilicet in Ariete, Sis libra,& sic duas eistates quia tunc e lias est, quando sol est in renitti, vel propc, Seli maximus calor, duo alia yma, videlicet cum sol erit in Caneto vel in Capricorno, tunc
cum maxime remoueatura enuli capitis eorum ,
erit maximum frigus, cita duas hiemes habebunt Hin que fit, ut tempora nobis, Ver, lautumnum, caularitia, illis duas aestates, tempora quae nobis, tum aestatem, tum hiemem adducunt, illis duas hie Habitato me gignant, is quoque habitatoribus quinqueribvi sub ausa sit irimbre Nam cum sol est in Oriente,vm- aequius ira ad oecidentem porrigitur, eum eli in Occiden-cΗιatior te, econtra ad Orientem extenditur,4 cum est inculo quin puncto meridiei, umbra sub pedibus cadit cum solque ca-- est in lignis australibus, umbra ad septe trionem,cum sariturum et in lignis septentrionalibus, umbra ad austrum
Illis habitatoribus quorum xen illi est intereirculum aequinoctialem 4 Tropicum Cancri, apparet polus septentrionalis seu articus. stelle circa ipsum, alier vero polus semper occultatur;Hij quoque duas habebunt aestates,& duas hiemes,quoniam sol his in anno pertransibit per veniti capitis eorum,habebunt, umbras quinque Lutis habitantes sub aequinoctiali; in hoc autem situ videtur esse Arabia. Praedicti autem habitatores ex eo quod orizonte
326쪽
non habent transeuntes per polos mundi, tonse
quenter non intersecantem aequaliter dierum eireulos, ob id dies non habebunt semper noctibus aequales, at solum cum sol in punctis erat aequinoctialibus Incolis illis, quorum eten illi est in tropico an quis eri,cum solum semel in anno sol pertranseat perae rentibias niti eapitis eorum, scilicet cum est in primo puncto in tropico
Cancri, solum una aestas est, ina hiems, videlicet, eanem haeum sol est in primo puncto Capricorni,in talibus bent Iola
solum in unica unius diei hora,est umbra perpendi unam ais cularis,sive sub pedibus,& tune est,cum sol est in pri natem mo puncto Caneri, in tali situ dicitur esse Syene Ciuitas,iuxta illud Lucani Umbra nusquam flectente syene,in hoc intelligendum est in meridie unius
diei. In residuo vero tempore totius anni, Vmbra flectitur ad septentrionem,& id euenit, quoniam sol versus septetrionem, nunquam tra reditur primum punctum Cancri, at ab illo recedens tendit versus Austrum δε propterea causat umbram semper versus septentrionem viij autem eam diuersitatem dierum, noctium habent, quam habere noscuntur habitantes inter aequinoctialem, Tropieum Caneri Habitantibus terram, quorum enith,est inter tropicum Cancriis circulum arcticum, cum sol nunquam tralateat per etenith capitis eorum , nunquam 'est umbra perpendicularis, seu sub pedibus, at illis semper est versus septentrionem tales solum una habent aestatem, cum videlicet sol appropinqua Ze Nos disnith eapitis eorum, inam hiemem. Et talis est si istib stabatus hoster,eritque nobis bis in anno a:quinoctium, mus inter stilicet in primo puncto Arietis,4 Libiae, reliquo tropicumlvero tempore, vel dies, noctibus sunt longiores,vel aneri econtra. Nam quando sol percurrit signa septen circulum trionalia tune dies longiores sunt noctibus, quando artuum vero permeat per signa australia, noctes,diebus sunt
prolixiores . Notandum est, quod d serimen ali
327쪽
quod in Auctorem sphaerae et in Albertum. Nam Auctor sphaera Ethiopiam collocat sub circulo aequinoctiali, Albertus vero sub Tropico Cancri, ob maximum calorem, ob id asserit, quod ita nigri
nascuntur, Ptolemaeus tamen dicere videtur in quadripartito,ithiopiam ipsam partim sub aequinoctiali esse, quae secundum se totam , usque ad tropicumeancri protenditur, quo posito & admisso, utraque praedictarum opinionum veritate gauderet, Atqui Albelli opinio rationabilior ac verior esse videtur. Illis terra habitatoribus, quorum etenit est in circulo arctico , cum quolibet anni die, geniti capitis eorum sit idem eum polo odiaci, tune habebunt eclipticam, Zodiacum aequaliter diuidentem, pro orizonte, cum sint cireuli maiores intersecabunt sese,& heae intersecatio in instanti erit44 huiusce euentus causa est, quia cum et eniti, idem existens cum polo zodiaci, ab eodem polo discedit, quod in instanti fit,etiam orizon in instanti desinet est idem cum eccliptica, se intersecabunt se in duas partes aequales,cum sint circuli maiores,timcque medietas et odiaci erit supra terram, alia medietas subtus,& id quidem in initanti eueniet, Scita sex signa in instanti nascentur, reliqua sex in toto tempore, seu spacio
xxiiij horarum . Et id prouenit ex maxima ori ZOntis obliquitate vel rectitudine. Nam Capricornus, Aquarius, Pisces, Aries,Taurus& Gemini, ita oblique oriuntur,&tanta velocitate,ut nil aequinoctialis cum illis conlurgat,Cancer vero, Leo, Virgo, Libra, Scorpio,&Sagittarius,adeo recte oriuntur tanta cum tarditate, ut solum in.xxiiij. horis oriantur cum
ouis d. 0 D aequinoctiali , hincque fit ut cum sol erit in pri- γὰ ham puncto Cancri,dies erit xxiiij horarum mox italoeses, Vniu instants , contra vero cum sol erit in primo hab is ab Vncto Capricorni nox erit xxiiij horarum, dies
his di. . Diu instantia. Dum enim sol in his punctis existit, orizon in instanti occidit&statim emergit Respectu
328쪽
ctu vero occasus est opposito modo bam signa re xxiij bacte orientia, in instanti occidunt,4 obliquae orien rarie rotia, in xxiiij horis occidunt. Possumus quoque hu nano latus longitudinis diei, ac noctis, respectu habentium flaminia et eniti in arctico circulo vel antarctico, aliam assi stans, cirgnare rationem . Eiique talis,quia cum sol est in pri contra. in puncto Caneri, vel Capricorni, non potest ori Alia lon-eton intersecare omnes circulos diei,at duo remanet gitudinis
non intersecti, videlicet circulus Tropici Cancri. diei aeis Tropici Capricorni, Mob id dies per xxiiij horas ctu, abs continuatur, dum sol est in primo puncto Cancri, gnatur ἔnox per totidem horas , dum est in primo puncto Capricorni Umbras vero hi habitatores semper hahent versus septentrionem sicuti nos Illis habitatoribus quorum Zeniti est inter circu Quibustum arcticum,& polum mundi,arcticum, continget dies τna
quod ori Eon illorum inter secet zodiacum in duo possit essetius punctis aeque distantibus a tropico Cancri, nm meo illa pars zodiaci intercepta semper relinquetur super sis vel prori Iontem, quamdiu igitui sol erit in illa portione Cr ilia
intercepta, erit unus dies continuus sine nocte Et si ter nox. illa portio erit ad quantitatem unius signi, erat ibi dies continuus unius mensis sine nocte, si ad quantitatem duorum signorum, erit duorum mensium, Rita deinceps, ut inquit auctor sphaerae. Cum autem
sol mouebitur in illa portione aequaliter distante a primo puncto Capricorni, tunc illa portio sub orizonte erit se eisdem supradictu habitatoribus erit
continua nox secundum quantitatem maiorem, vel minorem portionis intercepte uti superius nuncnue dictum est. Reliqua autem signa et sorientia Moccidentia, praepostere oriuntur& occidunt. Praepostere oriuntur sicut Taurus,ante Arietem,& Ariel, ante Pisces, iisces, ante Aquarium, occumbunt autem directe in suo ordine. Opposita autem his signa recto oriuntur ordine,&occidunt praepostere,
ut Scorpio ante Libram,in Libra ante Virginem. R ij Terram
329쪽
Quibus erram incolentibus, quorum et eniti est in polo
dies esse larctico, orizon est quinoctionalis, et cum intersecet fossit per odiacum in partes equales,&orizon eundem aequa sex men liter intersecabit, relinquendo eius medietatem su- se conti pra, reliquam infra,&cum euenerit, ut sol percurmios, C ravillam medietatem qua est a principio Arietis via
nox paeri que in finem Virginis, illis erit unus continuus dies ire sine nocte,& ita per sex menses dies erit continuus; Et cum decurrerit per aliam medietatem quae est a principio Librae usq; in finem Piscium una erit nox continna sine die, hincque fit ut medietas unius anis ni, una sit dies artificialis, S alia medietas una nox, S totus annus erit una dies naturalis; Echoe verum est si per diem naturalem intelligamus praesentiam lueisin tenebrarum,d per diem artificialem intelligamus praesentiam vel lucis, vel tenebrarum, non autem si per diem aecipiamus reuolutionem praecisam coeli,quia in xxiiij horis hare absoluitur . Et similiter hoe quod dictum est, de die naturali, Martificiali, intelligendum est secundum rationem physicam, naturalem ab ortu solis secundum suam substantiam usque ad occasum sub Orizontes Eblicet dum sol est sub orizonte, distet ab aequinoctiali solum xxiij. gradibus, s o .vnum minutis,&videatur dies esse antequam se eleuetur super terram per gradus.xviij secundum Ptolomaeum, nihilominus ex vapois ribus maximis eleuatis,4 non consumptis,non serenatur aer,
330쪽
ordinis Praedicatorum . QVAESTIONES THEOLOGICAE.
Quaestio De hominis fine nat rati, supernaturali, de eius appetitu
Deus Optimus a X. ut est, beatitudinis supernaturalis finis, hominis, dicendus sit . eiusdem finis natur iis,vel potius supernaturalis, anaue ab eo dem naturaliter appetatum, vel appeti pos
In quaestione hae perdissicili, ob variam execllenistissimorum virorum , opinionem , hoe tramites, hocque ordine procedemus, Ut prius terminos inquestione positos elucidemus,Deinde ponamus ea,