장음표시 사용
661쪽
Gen primo,quia qui iacit hominem ab initio,masculum ireminam creauit eos non legissis inquam. Adam dei ore, seu motu loquentem, hisce verbis,
coniugium instituisse,&ita quidem ut inter virum uxorem, inseparabilitas perseueret Dixitque Aia Sen. a. dam ipse diuino motu haec verba protulit Pr ptet hoc, scilicet, institutum coniugium , relinquet homo, patrem Matrem,cum quibus, nequeunt Elius,aeilia, matrimonialiter coniungi,& adhaerebit uxori suae non alterius, suae,non stris,ut uxoruitur litatem excludat,4 erunt duo in carne una, una m uuam, in generationis actu, una ex mutua corporum potestate; Non enim mulier, inquit Apollo-lus primae, Cor. vij. potestaterri sui corporis habet, sed vir, nee vir pariter potestatem sui corporis habet, sed mulier una etiam ,ex una ab ambobus, pro- penita prole. Et subditataque iam non sunt duo,sed una caro. Nam licet prius antequam eonnubium tam ut contraherent, duo essent secundum earnem distincti,matrimonio postmodum legitime,copulati, iam duo esse desinunt, ex ipsa carnis indiuisione, ut supra exaratum est. Concludens deinde ex praemisia sis, insit. Quod ergo Deus perpetuo inseparabiliterque coniunxit,homo nullus, quantalibet polleat
potestare seiungere temptet. Ac si apertius dieeret Christus Deus, mulierem,uiro, legitime perpetuoq. coniunxit,itaque nullus hasce duas personas,seiuniagat; Atqui pharisaei arbitrantes Christum docere te pugnantia legi,ab interrogatione minime desistunti Ab illo igitur sciscitatur.Quid ergo Moyses mandauit dari libellum repudi j4 dimittere Nam Moysesseribit. Deut.xxiii Si acceperit homo uxoren habuerit eam, Sion inuenerit gratia ante oculos eius Po ditatem aliquam,scribet libellum repudij. dabidi manu illius,in dimittet eam de domo sua . Quibus te spondens saluator, ait Quoniam Moyses ad duritiam eordis vestri permisit vobis, imittere uxo,
662쪽
res vestras, ab initio autem non fuit si e . Ex his Christi saluatoris nostri verbii, cogimur D. I unquaestionem di luere de hoe libello repudij, n 'quid licitus suerat, necne, quoniam ex hac de cili piui maxime elucescet, principalis quaestionis veritas , ut perpulchre patebit. Ad cuius claritudinem prius de
es arandum est, quid nomine libelli repudi intelligatur . Sciendum est igitur ex . . t hom .doc in a. iiii Libryus. dist. xxxiij. q. ij. art. iij quaesti lincula . ij. quod libellus r. h. d.
iste erat in quo scribebantur causae repudi),non qua quid A. dem in speciali, at in generali, ut ostenderetur, ex uis
iussum repudium . secundum Iosephum vero erat scriptura in qua dicebatur, promitto tibi quod nunquam tecum conueniam . si mulier tabens hune libellum repudij, poterat alteri nubere. Hoc pre libato,ad quεstionem respondetur,ex. D. Thom. I. sent. dist. citata. q. ij. art. ij quaestiuncula ij. verior.em tutioremque sectante viam ut dicamur, Libellum repudij in lege Moysi, permissum, nunquam fuisse licitum, tametsi non desint qui oppositum sentiant. Pro batur autem haec conclusio ex ipsius Christi dicto
phari is respondentis Quoniam S si Moyses libet Librilumlum repudij, ludari permisserat, quin imo dari ius repudii
rit , ipsis volentibus uxores suas dimittere id tamen nunc uom nequaquam veluti licitum permissum est atqui ad fuisse lici duritiam duntaxat cordis eorum hunc Lermisit libet ism, prο-lum atque concessit,ne uxoricidium perpetrarent, actatur. quod proni erant, ut inquit. D.Thom iit. Contra Dent cap. cxxisj. Minus etenim malum erat x fessuas dimittere quam eas ipsas occidcre. Hinc The phil actus, haec prorsus confirmans, aiebat.Non c*ntraria deo Moyses constituit, sed ad vestram duriti 3 hoc pronunciauit, ne propter intemperantiam, Io, lentes alijs coniungi, occidereris primas uxores Ll Ia
cum essent inhumani, occidissent uxores , si coacti suissent se tua re illas,nunc autem librum diuor i iussit dari,his, uuae viris, odio habebantur. Haec ille
663쪽
Diuus quoque Aug. De Sermone domini in Monte
lib.j cap.xxv exponens interpretans illa saluatoris verba, quae habentur Matth. v. scilicet Dictum
est autem . Quicunque dimiserit uxorem suam, det ei libellum repudii inquit. Non enim qui pre cepit dari libellum repudij, hoc praecepit,vt uxor dimittatur, sed qui dimiserit inquit, det ei libellum repudi ut iracundiam temerariam proij cientis uxorem libelli cogitatio temperaret Heae ipse. Ex qua Augustini sententia claret, nunquam a deo praeceptum fuisse Iudaeis, ut proprias dimitterent uxores, atqui eas, ipsis dimittere volentibus, ob eorum duritiam in malitiam, nee non ob intemperatum ardorem coneum-hendi cum alijs, permisit dari libellum repudii, ut uxoricidium vitaretur, permisit inquam minus malum, ut maius non perpetraretur. Erat igitur libellus talis illicuus, quoniam ,eo uxor dimittebatur, altemque nubebat & ob hoc adulterium committebat,
in dissolubili existente ac perseuerante, matrimonij vinculo. Hue accedit illud quod D.Chri soli serabit, Homitia. x xij super Matthaeum,ubi inquit Moyses, dando libellum repudij, non iustitiam de monstraisuit, ut quasi per legem agentibus, peccatum non videatur eis peceatum. HGille. Et vestalis libellus probaretur illicitus,posteaquam praemisit saluator, pharisaeis respondens, Quoniam Moyse ad duritiam eordis eorum permisit ipsis Iudaeis dimittere uxores suas, perpulchre sub intulit. Ab initio autem non fuit sic quoniam ab exordio instituti coniugi quod in statu natura integrae siue innocentiae fuit, non uxoris dimisio, non repudij libellus, nee coniugium ab thom me separabile fuit; Quo fit ut cum a deo fuerit tale coniugium inseparabile institulum male iri statu naturae corrupte, ab homine separabile sit ei citim ' Hoc ei,im est a lege deelinare diuina,' propterea fit peccatum prolabi latrale. Ob filo. verum instabit quispia licuum hunc esse libellum
664쪽
tum, quoniam Malach .ij. scribitur. Cum odio uxore habueris, dimitte eam, dicit dominus deus Israhel Nephas autem est dicere, inquit Reuerendissimus
Caietanus Matth. xix deum praecipere, uxor Is dimissionem Perimen, haec dimissio, foret. Ηvie instantiae ae obiectioni,optime satisfacit. D. Thom. iiij. dist. xxxiij q. ij. art. ij quaestiuncula ij.ad secundum insiens quod prophetae Spiritu sancto inspirati, nequaquam dicebant dimittendam esse uxorem, quasi Spiritussancti siue domini dei praeceptum sit,sed quasi permissum ne peiora fierent . Haec ille Non igitur dominus, ore prophet iraecipiebat uxorem esse dimittendam, sed permittebat, ut id malum eueni et,ne maius sequeretur, nempe uxoricidium, ut dictum est. Non enim deus pugnantia dicere potest,cum sit ipsam et veritas,ea propter cum docuerit Clitatius dominus, connubium ipsum esse omnino inseparabile, siue indisiis lubile, ut clarissime infra patebit, non potuit idem dominus oppositum dicere nempe ut solubile sit. Quhd autem licuerit,dimissa uxore alteri nubere sine adulteri herimine, ut astruit
Reuerendissimus Caietanus ubi supra salsum esse infra probabitur.
Hac absolutiqueistione,ad principalem a qua pauIulum digressi sumus,reuertamur, dicentes, non licere homini uxorem suam adultera totaliter dimiti
re, ita ut ipsa dimissa, valeat alteri nubere, ipse dimittens altera sibi merito copulare. De dimissione quo ad thorum S cohabitationem, iam declaratum est, virum uxorem suam adulteram posse dimittere; Necessum est invidi missio siue diuortium quo ad cohabitationem fiat ecclesiae Catholicet auctoritate. deeernente hoe ipsum fieri debere. Probatur autem praefata conclusio, quoniam Vri iam supra tactum tuit, Matrimo rupindis lubilitas, non him est de iure naturali ut probatum fuit, at de iure diuino, quidem cisit de iure diuino, non vi rauctob
665쪽
obstante, adulterio, perpulchre perlucideque declaratur ex Christi saluatoris nostri dicio, hac in re veritatem aperientis. Inquit igitur Matth. xi x. arci.X. ωLuc. xvj. pharitat respondens, percunctantibus ii
ceretne quacunque ex causa uxorem dimittere. Ego autem dico vobis, vetata tem pandens, quod nullo
homini licet quacunque ex causa uxorem suam dimittere ut vos arbitramini, at solum ex adulterio perpetrato ac cognito . Quia quieunque dimiserit orem suam, nisi ob fornacationem,&aliam duxerit, mechatur. Et qui dimissam duxerit mechatur. Huiusce littere, ae a Christo prolatae sententiar, hic ger es anus est sensus atque verissimus, a plerisque non intellectus, videlicet.Quicunque uxorem suam dimiserit, seu a se seiunxerit, lassi ob fornicationem, supplendum est, peccat, quisquis uxorem suam fornieariam siue adulteram tota ter dimisserit,in aliam
duxerit, mechatur, quoniam cum uxoris licet adultere, inclissolubile vinculum cum viro perseueret, ne-
qtii taliam in atrimonium legitimum , sibi copu lare. Et quod hic sit planus praelate littere sensus, ae Chrasti intentio, liquet ex subiunctis verbis dum dicit, Et qui dimittim duxeiit mechatur, seu adulteriucommittit Non mecharetur sanc, qui ab alio, uxorem diosissam ducerer, nisi matrimonis vinculum indita lubile permaneret.
Responsi 2 ' At dicet quispiam, Mechattu quidem ducens alie
diari nim dimissam uxorem,si alia de causa, quam ob meposset nicationem sit dimissa, at tum ob adulterium, dimis Praefata sa est, ipsam ducens, non mechatur refouisi ii Flitie optime respondetur, ducentem Uxorem iam impugna ab alt-ro dimissam, siue adulteram, siue non adultetur ram, omnino mechari, seu adulterium perpetrare. Et 'hac rhaec responsio intentioni Christi sit consentanea,&proinde veritati, adducitur Diui Augustini, horum verborum, interpretatio, quae habetiar. Da Adulterinis coniugi j8 lib. l. cap. j x. quaeque recitatur a Gra
666쪽
a Gratiano. xxxij q.vij. cap. Quemadmodum Mnquit enim. Quemadmodum recte dici non potest, si nescit homo, iton peccat.Sunt enim peccat ignorantium, quamuis minora quam scientium, ita nec recte dici potest. Si causasornicationis dimisi erit,&4liam duxerit,non mechatur. Est enim mechatio eorum, qui alias ducunt relictis propter sornicatione prioribus, sed utique minor quam eorum qui non propter fornicationem dimittunt,& alteras ducunt Etanfra. Idem Augustinus ait. Quicunque mulierem a marito praeter causam fornicationis dimissas duxerit, mechatur, proculdubio verum dicimus, nec tamen dico, ideo illum' tra propter causam fornicationis dimissam duxerit, ab hoc crimine absoluimus, sed utrosque mechos, minime dubitamus. Ita hunc qui praeter causam fornicationis uxorem dimiserit Naham duxerit,mechum pronunciamus,nec ideo tamen eum qui propter causam fornicationis dimiseritin aliam duxerit, ab huius peccati labe defendimus Ambos enim licet alterum, altero grauius, mechos tamen esse cognoscimus Rursus parum infra, subiungit. Qiticunque mulierem praeter causam sornicationis, a viro dimissam, duxerit, mechatur, de uno quidem ipsorum dicimus, nec tamen ideo, mei- chari negamus, qui eam duxerit,quam propter sornicationis causam, maritus dimiserit. Ita cum ambo
sint mechi, ille,scilicet qui dimiserit uxorem suam reaprgeter fornicationis causam Maliam duxerit, cille qui propter causam fornicationis, uxore demissa, se alteri copulauerit, profecto quando de uno eorum legimus,non ita intelligere debemus quasi ex hoc alter me chus negatus sit, quod sit alter pressus Amplius lib. ij.c. iiij. itidem asseuerat inquiens. Nullitis viri posterioris mulier, uxor esse incipit, nisi prioris esse desierit, Esse autem desinet uxor prioris, si moriatur vir eius, non sit fornicetur Lies te itaque dimittitur coniunx ob causam sernieationis, sed manet vinculum
667쪽
eulum prioris,propter quod fit reus adulierij, qui dimissam duxerit, etiam ob causam fornicationis. Ulaima aurem haec sententia habetur.xxxij. q. vij.cap. Licite Deinde in hoc eodem iiij.cap. exponens idem
Augustinus Apostoli verba, Rom. vij quae a nobis supra interpretata sunt,obiectionemque ibi motam, a nobis solutam minime, hisce vel bis xquidem notatud gnissimis perpulchre dissoluit, inquit. Et ideo quod insipientissime dicitur non erit adultera, si fuerit eum altero viro, quia per adulteriuliberata eis a priori viro. Quod si ita est a veritate deuium, ut nullus, id, non dico Christianus, sed humanus sensus admireat, profecto mulier alligata est quandiu vir eius vivit. Quod ut apertius dicam quandiu vir eius in corpore eli Pari ergo sermauvir alligatus est quandiu mulier eius in corpore est . Vnde li vult dimittere adulteram, non ducat alteram, ne quod in illa culpat, ipse committat Similiter etsi mulier dimittit adulierum, non ibi copulet alterum Alligata est enim quandiu vir eius vivit nee a lege viri, rimortui, beratur, ut non sit adul-.tera si saerit cum alio viro. Item lib.j. cap. xxv. De Adulterinis coniugijs,ait Propter quodlibet in rnicaraonis genus, siue carnis siue spiti tus, ubi Minfidelitas intelligitur,&dimisi viro , non licet alieti
nubere,in dimissa uxore non licet alteram ducere, Ex sibi quoniam dominus nulla exceptione facta dicit, si pradictis uxor dimiserit virum suum alteri nupserit, meetha auctorata tur. Et omnis qui dimittit uxorem suam ducit alietibus,pe oram mechatur. Luc. xvj. Ex his clarissimis. D. Augu- p re coismi dictis, arbitror satis superque cunctis non pro-xtat, viro teruientibus proditum esse, ex saluatoris sententia, nouli cera nequaquam viro licere, simpliciter atque totaliterura mulierem , seu uxorem adulteram dimitterem alie-
adgllerιι, ram ducere nec econtra quandoquidem connubis
smyti . . vinculum inter virum uxoremque indissolubile sit. ter mi Si autem unquam Iudaus licuit, dimissis uxoribus,
668쪽
datisque sibi repudi libellis, nee ob id tamen solutomatrimoni O,alias ducere uxores, non alia certe ratione, id sibi cuit, ut optime docet . D. Thom iiij. diit.xxxiij. q. il art. ij quaestiuncula iij ad primum nisi quia licebat viro plures habere uxores, diuina ex dispensatione. Hinc que pulcherrime constat ex praemissisque sequitur,falsam prorsus esse Reuerendi mimi Caietani
opinionem, qua asserit4 amrmat in Commentarijs Caietan' suis super blatth. cap. xix. Christi verba sonare secun sentit, ex dum planum litterae sensum , licere viro, uxorem brasi di suam fornicariam seu adulteram totaliter dimittere Iu, viro, Maliam ducere, absque m qchie peccato, dicitum licere uxoesseChrastiano ex Iesu Christi lege, dimittere uxo rem adul rem ob sornrcationem carnalem ipsius,in posse a teram, tiam ducere, tametsi subdat, v xorem , non posse vi pliciterrum fornicantem dimittere, quandoquidem domi toιali ιemnus Iesus qui est verus deus, non hoe concesserit, que dimiν nec de utroque par ratio sit; auod probat tum quia tere,e -- in veteri lege uxor nequibat virum demittere, seu iam duce repudiare, tum quia id. D. Ambrosius ex prisse amr re, at non
mat. Primae, Cor. vis.Ιd, tamen dicit salua semper Ec conιra elesiae definitione, quam in hactenus non apparere
confirmat. Falsam mehercle censuerim hanc Caieta passam fini opinionem, falsaque esse eius iundamenta quibus se Caieta- innititur. Et primum quidem undamentum, Ialsum ni opimo
prorsus esse eonuineitur, tum ex ipsis Christi verbis h. di
non perperam intellectis ae interpretaris , tum e suasunda
Augustino saluatoris ipsius verba pulcherrime in menta nul terpretante, ae eisdem germanum genuinumque se Ia esse ex sum reddente. Male etenim Saluatoris verba ab ipso dictu, ere Caietano interpretantur, ut supra deduximus, Si exibo illivi Augustini auctoritate firmauimus, quae repetere TriJenii frustraneum est penitus Secundum quoque funda ni δὲ δ- mentum falsum est, stante positione sua, videlicet, tibὴ pa-
669쪽
tur, par tamen ratio est, ut inquit Augustinus lib.j. De Adulterinis coniugijs. cap. iii . ubi inquit. At si par forma est in utroque, terque m chatur si se alteri
iunxerit,etiam cum te adornicante disiunxerit Parem vero esse formam in hac causa vim atque mulieris, ibi ostendit Apostolus, quod saepe commemorandum est, ubi cum dixisset Uxor non habet potestatem corporis sui, ed vir, adiecit atque ait Similiter vir non habet potestatem corporis sul, sed mulier. Inficiamur subinde no posse mulierem siue uxorem in veteri lege,repudiare virum . iure etenim poterat, tametsi expressu in minime legatur . Habent enim vir S mulier, mutuam suorum corporum potestatem quo ad matrimoniitura, propterea quicquid uni, alteri, licet Ambrosii vero auctoritas, nil liui e nostro obstaret proposito, si cum sententiatum Magistro diceremus in falsarijs hoe esse positum,atqui admissis, quod Ambrosius id ex seipso &propria sponte assereret, magis. D. Augustini opinioni qua niuae inhaerendum ess , utpote sacris litteris conformiori, tametsi dici pulcherrime posset, ipsum dixisse virum posse licite aliam ducere,quia uti supra diximus ad aures. D. Thom. licebat viro ex diuina inspiratione plures habere uxores, S sic etiam non soluto ptimo connubio, poterat aliam in uxorem
Audiat postremo Reuerendissimus Caietanus qui asserit ad sua usque tempora, nullam hac in re ecclesiae definitionem apparuisse, Romanosque Pontifices in matrimoniorum iudiciis aliquando errasse. i. audiat inquam in omnis qui suam sectatur doctri- nam,Generalis Cone iiij ridentini. Seis. xxiiii can. Tri Wii' vij. pulcherrimam definitionem, Christi doctrina defrau ' consermem. Inquit enim. Si quis dixerit ecclesiam qu stiis errare cum docuit&docet, iuxta Euangelicam,&4- 'bμDs postolicam doctrinam, propter adulterium alterius
670쪽
&utrunque vel et innocentem qui causam adultomo non dedit, non posse altero coniuge vivente aliud matrimonium contrahere, qcharique eum qui dimissa adultera aliam duxerit, iam , quae dimicto adultero, alij nupserit, anathema sit. Nunc itaque haec queistio ab eeclesia non errante, doctrina,tum Euangelicam, tum Apostolicam a Christo domino emanatam, pulcherrime interpretante germanum verissimumque sensum reddente, absoluta est, definita,eui iam nulli fidelium contradicere licet. Ex his igitur omnibus antedictis clarissime constat Matrimonij indissolubilitatem, esse de iure naturae, ac de iure diuino, atque positivo, propterea Reuerend. Caietanum,hac in re ab ipsa veritate reetitisse. Non subticuerim autem hoe in loco,dictum unum Abbatis quod habetur. De diuor cap. Gaudemus. Notando. viij ubi ait Nota quod propter fornicatio. nem coniugis non separatur matrimonium quo ad vinculum etiam inter infideles. Et aliud cap. Quanto eodem tit. Notando .iiij ubi siemquit mota quod matrimonium consumatum inter christianos durat semper, nec potest