장음표시 사용
71쪽
honorum, aut divitiarum cupiditate tenentur, ut O-Bυhrium quidem fugiunt, ita, obversantibus illis rerum DBus quas cupiunt imaginibus, vix unquam attentionem, quam debebant, ad littera; traflandas, secum asserunt, indeque aut erroribus facile se induunt, aut scopo, quem sibi proposuerunt, plane excidunt. Illi insuper, quos ambitio vexat, ut facile ad praeclare& magnifiee de se ipsis sentiendum inducuntur, ita haud raro sibi persuadent, se iam ad metam perveniste, a quo longissime absunt. Quo ipso sibi, ne in litterarum studiis, ita ut decet, proficiant, obstaculum maximum ponunt. Multi, inquit Seneca, a ud eruditionem venissent, nisi , se eo iam pervenisse, putassent. Et Bias apud Laertium ca) τὴν οιηειν . προκοπῆς ἐγκοπην, opinionem, profectus impedimen-rum vocat. Quod Plutarchus 3) quoque probe intellexit, dum sedulo praecepit, ut animi adolescentum fastu & opinione diligenter purgentur: δει των νωνεκπνευματύν τὰ οιημα καὶ τον τυφον, ἡ τῶν ἀGων τον αερα, ἐγχέαι τι βουλομένους προσι χον. 'Eι δε ελῆ , γεμιοντες ογκου καὶ φυσυμιατος, ουπροςδαπτm: oportet ex adolescentibus opinionem fastumque exprimere magis quam ex utribus ae-Cem, quibus utile aliquid infunditur, aut infundere animus est . alioqui, fastu flatuque referti.
Non admittunt. opes autem divitiasque illis quoque Contemnendas esse, qu bonae menti rite operari cu-Piunt, suo exemplo comprobat Ioachimus Fortius
De tranquill. animi cap. I. In Biante p. sΙ. De auditione T. H. opp. p. 39. L. c. cap. LV. p. II.
72쪽
f -μmper fui , F semper ero, ut summam inopiam,
oris quam summas opes malim. Metuerem enim , ne perniciosa esca mentem occuparet meam, neve tamellis metalli cura stadia dulcissima impediret. Mediocrem tamen modum, ad vitam tuendam, m- cessarium esse non pernego. δε- aurum contemno, sed magnas opes , quae mentem a litteris.abducere queant, M. S. XVI. Ast ponamus, quod nemo utique , nisii experientiae restagari velit, abnuere poterit, improbos etiam homines rerum cognitionem sibi compurare posse, eruditionis tamen verae censu haec min, me veniet, si locus concedatur iis, quae supra demonstravimus. Saltem sibi ipsis sua industria plurimum nocent, magno labore addiscentes, quae V, tiis, quibus obsitus illorum animus est, alimentum praebent, vel nova etiam procreant. Itae enim usu venire solet, ut homines per se pravi litterarum studio longe deteriores fiant I . Mira res, Cum eradicare vitia eruditio debeat, nunc multorum Vbtiorum non audita fuissent nomina, nisi fuissent eruditi. Plagium quod litterarium vocant, cuius haud pauci profecto a doctissimis viris, Iacobo Thom
aliisque arguuntur, infrunita contradicendi & consuetandi libido, praepostera scriptis inclarescendi cupiditas , haereseos aut gravioris eriminis notam aliis inurendi prompta alacritas, & id genus alia dedecora, gravissimis vivis non minora, nec infrequentiora, d,
IJ GU. Lactantius de falsa sapientia eap. XLV N XV.ά De plagis litterario. L3J In ollabo plagiariorum, eius amθenitatibus Geologic stilologicis subiunm.
73쪽
ctis fidem faciunt. Modestiam in dores adeo mulit B desiderant sI , ut raram hanc avem dicant, pleri inus sque ambitione & fastu turgidis, ut se solos sapere, ceteros despere & insanire, serio sibi persuadeant. Adeo verum est , quod dici solet , doctos
multa scientes seipsos nescire, cumque in aliarum rerum scientia consequenda laborem multum tempusque collocent, quod suae indoli explorandae impendant, vix illis superesse. Seneca et ut multa alia probe & sapienter, ita hoc quoque praeclare; thberalium, inquit, artium consectatio molestoF, ver .
bosor, intempestivos sibique placentes facit, F ideo
non discentes necesseria, quia, supervacua didicerunt. Ita profecto est: saltem non ipsis litteris, quae vitio carent, sed hominum pravitati hoc tribui malim, per quam unice stat, quod litteris ipsis tantum inuratur dedecus . Nec putes, intra hoste limites eruditorum vitia subsistere. Nullum tam foedum, tam ingenuo homine indignum est, quod non eruditis quodammodo proprium existimetur. Invidia quid turpius 8 Hanc vero eruditi tam strenue exercent, ut noutam figulus figulo invideat, quam eruditus erudito, Idque, ne cuiquam dubium esset, eruditissima commentatione sua effecit Benedictus Menginus sa . Im-Puris autem cupiditatibus utinam inter Musas locus non esseti lam autem vereor, ne plurimi Curtio illi
Marignotio haud absimiles sint, de quo Ianus Nicius
rq cynf. ueron mus tam im in Tapho generis humani, cap. XXII. fere. D. Guillelmus Salisnus de libris eorumque usus Musu lib. H. e. IV. p. 3o8. seqq.
74쪽
Bun- Erythraeus I mihi auctor est; eum, cum egregiam DBus a natura ad poesin indolem hausimi, nullum unquam
argumentum, nisi obscoenum atque turpe tractavis
se, obiurgatumque & admonitum, ut issam vim ingenii, a rebus obscoenis & turpibus, ad serias honestasque transferret, palam respondisse, non posse se aliter, etiamsi maxime cuperet, scribere. Qui autem iis moribus sunt, quam de Numine animo con- Ceperint Opinionem, coniectura quilibet haud dissiculter assequi potest. Quae quod intra praecordia de- Iitescat, nec soras erumpat, poenae metuS, aut bonorum, vel existimationis iactura obstat: hoc repagulo stacto aut remoto, religionem istam erudit rum, hoc est, splendido titulo superbientem 'athe, sinum, ceu anguem serocem ex suis se proferre latebris, videas . Recte ergo, florum instar esse litteras, nonnulli iudicarunt, quae bonis mentibus salu-hre alimentum, pravis venemm praebeant, quo seipsas & alios perdant. Hinc ab aliis in avaritiae, ab Hiis in obscoenae libidinis, ah aliis denique in ambitionis instrumentum eas verti videas, quibus suani aliorumque promovere salutem debebant. Causa non aliunde arcessenda, quam quod, priusquam Voluntatem emendarint, aci haec sacra accedant. Platonis quidem celebratur sententia , qua admodum dissicile esse pronuistiavit, reperire hominem ingeniosum simulct prae ceteris mansuetum: nam acutos, segacesque, memoriosos, & dociles, utplurimum in iracundiam, impetusque priscipites esse: proruere eos atque rvPtari, ut sine retinaculis, navem Innuit, ni fallor, eos, qui ingenio Valent , , ad vitia ceteris esse pro
pensiores: quod ita se habere & res ipsa docet, &
H In pinacotheca imaginum illustriam pari. I. p.
75쪽
nemo facile ahnuet. Ast eo magis in suam in-BuD- Cumbere emendationem deberent, praesertim ad lit-DEusteras accessuri, quod & ipse illorum indoles acri ribus stimulis ad prava illos sollicitet, & ad litterarum sacra admissis non una, mentis pravitatem e-
76쪽
BUD-Transitur ad finem, quem quissus in litterarum Mus studiis sibi propositum habere debeo, F primν refelluntur, qui ambitioni suae F glorias ei piditati litant, S. I. Reprehenduntur quoque, ιμi animi delectandi gratia litteras tractant, ct eruditorum curiositas prostigatur, S. II. illis censendum, qui, ut litteris operemtur, reipublicae administrationi se subducunt. edisseritur, S. III. Quid de mediis perveniendi ad eruanionem veram observandum sit, indicaς tur, F, qu- necessurium sit, audire alios, ostenditur, S. M librorum lectione agitur, S. V. Libri obstoeni damnantur, F ex orbe rudito prostribuntur, f. n. olu quoquctfibri, bonis moribus inimici, reiiciuntur, 3. 'L. Num et isorum libri ebri anis legendi simpri putatur, g. VIII. IX. Meditationis necessitas ει ιι sius commendatur, 3. X. De ordine in si Drarum studiis servando disseritur: praeterea octo regulae, de rationa feliciter in studiis liti rarum proficiendi, subiunguntur, ost iis totabaeo ς statis finitur, S. M.
77쪽
DE litteris, quae dignae sunt ut discantur, il-Bum
lisque, . qui excolere iis mentem possunt com-DE mode, atque tenentur, hactenus exposuimus. De fine, quem quisque sibi constituere debet, modoque . rite in iis proficiendi, aliquid adhuc addendum est. Namque & qui hic aberrant, non sibi tantum no-Cent, sed eorum quoque, quae recta ratio ab illis exigit, parum fuisse memores videntur. Finem amtem parandae scientiae hunc maxime spectandum esse, ut non solum doctiores, sed meliores etiam fiamus, . rectiusque & tranquillius vivamus, deinde ut ad Diiorum utilitatem studia nostra reseramus, per se . quidem constat, & ex dictis affatim liquet. Quod licet verbis nemo abnuat. , pauci tamen , sua eo comparata esse studia, demonstrant. Alii enim iis navant operam, ut rem suam familiarem constituant, &, quae. Vitae sunt necessaria, inde comparent. Quod propositum, iudice clarissimo viro, Rolando Maresio I ,. Bumile es F illiberale, nec satis litterarum noh Iitate dignum. Ego vero foedum & sordidum id esse assero: nullamque pestem litteris ipsis pemici
sorem reperiri posse. Per eiusmodi homines si staret, errori saepius & mendacio maius statuendum esset pretium, quam veritati, cum per illud haud raro promptior ad opes divitiasque via pateat. Alii Rmpitemam gloriam, & immortale decus, sinem studiorum sibi constituunt, idque, tanta mortales dementia cepiti adeo non dissimulant, ut prosteri etiam pulchrum ducant, nec commodiori argumento CXcuti aliorum torporem posse, contendant. Quod ne . F et i . si J Lib. II. ep. XVI. p. 3Is.
78쪽
BUD- temere dixisse videamur, exemplis virorum, quorum cs consilia de studiis recte instituendis apud multos in pretio sunt, id confirmabimus . Ioachimus Fortius
Ringelbergius I , ex instituto hoc sibi probandum sumpsit: adfectandas esse studiose laudes . Magnum , inquit, futurae victoriae signum est, excitari iam
de , si pulchre gesseris quicquam: atque si ab aliis
set reprehendi, vel superari videris, dolere, incendique ad altiora. Siquidem, ut Ovidius ait, non parvas animo gloria dat vires, facunda facit pectora laudis amor. Igitur gloriae studiosi - mum esse adolescentem oportet, qui ad jumma conabitur . Nihil enim video, quid possis eruditio 'β Ne laudum cupiditate, laudum cupiditas sine rem ditione. Alibi autem ca) ad gloriae cupiditatem excitat adolescentes, hisce Virgilii 3I : Huic suffragatur Gabriel Naudaeus 4 : omniso a1 - tem legitima cum ingeniis tractandi methodus hie requirit, ut studio laudis excitentur ad officium,
incendanturque amore gloriae F virtutis. Horum splendidam vesaniam vel ethnici arguunt quorum nonnulli nihil magis in vitio ponunt, quam vanissimae gloriae nubes, & inania prensiare. Praeclare Antoninus s : qui famae post mortem cupiditate di- - Ventanda via est, qua me quoque possim Tollere humo, victorque; virum volitare per ora.
79쪽
ritur, non cogitat, quemlibet eorum, qui ipsius B mentionem sint facturi, mox ipsum etiam mori- DEUS rurum: deinde itidem eum, qui huic succedit, M-que eo que, dum omnis memoria per attonitos inani fama, extinctosque homines propagata aboleatur. Quin etiam sive, res immortale3 fore , qui tui recordentur, immortalemque tui futuram memoriam: quid ergo id ad te: ne dicam mor-. tuum, θ' M vel eivo tibi lam proderis p Occultius quidem hic nonnulli incedunt, numquam tamen tam cauti sunt, ut non indicio quodam se prodant. Aut me omnia fallunt, aut contigit illud philosophiae, uehaberi voluit, restauratori celeberrimo Renato Car-.tesio, dum fundamenta philosophiae ideo ex primo sonte dubitationis se derivare professus est, ut Scepticos, molestum hominum genus & invisium , tandem ad silentium redigeret. Quam hoc ipsi sibi, aliisque. nocuerit, iam Petro Poireto I) observatum est: ego illud saltem addo, ambitionem suam haud obscure1ta manifestasse Cartesum. Resellere temere alios, atque Confutare, per se quidem haud raro animum arrogantem arguit, cum, qui istud suscipiunt, longe acutius Ceteris se videre, persuasum sibi habeant. Scepticos autem , philosophiae hostes, homines lubricos & hactenus , ut Cartesio videbatur, invictos, debellare penitus , eiusmodi profecto erat, ut victorem haud, eXigua manere gloria videretur. Haec pupugit Cartesii animum, haec ad philosophandum induxit, haec puppis
atque prora studiorum ipsius suisse, videtur. , II. Non desunt quoque, qui . non aliam ob causam .ad scientiae cupiditatem trahi videntur, quam ut animos suos varia rerum cognitione pascant: quGe cau-
IJ In vera methodo inveniendi verum pari. L S. Iab .
80쪽
B --, inquit Rotandus inresus i , est legitima. M
uEus mihi secus videtur. Ab ignavia enim parum abest, quam ex litteris capimus, voluptas, nisi ad usum quoque transferantur. Nec iuvat illos honesta, quam obtendunt, curiositas. Namque, an haec honesta sit, minimeque in vitio ponenda, dubitari pesIet. Ego, quod vitio non careat, sic evinco. Innatum omnibus scientiae desiderium, res ipse quidem loquitur, sed testatur insuper admiratio, qua homines percelluntur, quoties in-λlitum quid & singulare . illis offertur, cuius causim rationemque ignorant. Magna enim hinc statim eos subit cupiditas, ignota pervestigandi, causasque rerum
explorandi. Quo sensu iam Aristotelem st) dixisse novimus: propter admirationem homines olim N nune philoβphari Geperunt. Haec itaque sciendi cupiditas,
s intra iustos coerceatur limites, neutiquam Vituperanda est, quemadmodum contra, si ultra evagetur quam par est , non intellectus quidem, quod nonnullis placuit, voluntatis tamen vitiis iure meritoque annumerutur. Ergo si quis de aliorum actionibus, quae, rectaene an pravae sint, ipsius parum reseri, sit sollicitus, in iisque inquirendis omnem industriam collocet, Omnium iudicio vapulat. Πολυπραγμιοσυνην Graeci hoc vitium vocant, Latini curiositatem, cuius foeditatem ex instituto demonstrat peculiari libello Plutarchus 3 . Nec illi excusetius peccant, qui, inconsulta sciendi cupiditate abrepti, minus necessaria, aut ea, quae humanae cognitionis modum excedunt, consectantur. In Consepso haec apud omnes sinat. Sed addi & isti debebant, qui ex rerum variarum cognitione nihil aliud, quam