장음표시 사용
101쪽
ex Igne squi exultioni relliquius Essentia mertitur per Aerem in Humorem. Ande cra or eius pars sit Terra; quod tenuius; Aer; reliquum magis tenue, Ignis. Sed laic quam omittit: antei positam , &recte. neque enim Materialis illa aqua siue humor, vere cle, metiatum Aquae cst, sed faci cm dumtaxat eius habe multifaria alioqui mixtionc. Haec igitur in breui Stoicorum sententia, super rerum conditii: cum qua valde Trismegistris ille consentit.
ω εἰο-: Ruitio sincia siue P erbum) Naturae superuenit, ein unis purus exsiluit ex Humida natura in altum. Additq; mox:
tur autem, a Tationes uritali, quaesiper ea ferebatur, ad auditum. Est sane nostra hic Eutio , eis Ignis. Quid in ipso Moyse, rerum primordiis, non ne Domini ferebatur super sequasἶQuibus proscctb paria & Trismegistus, &Zeno supra, Rationem per *ateriam decurrere. Qtiod Tertia ilianus alludit, an& ridet Stoici exolunt, Deum sic per Materiam decucura se, quo modo mel persuos. Rideat metaphoram non indecoram,nec a Sacris longinquam,ego putem.
D I s s E R Τ. IX. In Vacuo Mundum librum. Vere nutum videri: in q reforma eluae circitet.
O modo factus,quod satis sit,diximus: V ι autem,& quo situ φ In medio ricui, ait Chrysippus apud Plutarchulia: atque hanc caussam permansionis eius esse, quod Essientia omnis in sui medium tendat. Eit ipsa lintentia, quam damnatum it Epicurus, dc ex eo Lucretius: IEud in his rebus longe fuge credere Memmi, In medium Fumue,quod iucunt,omma niti: .
4Atque ideo Mundu Naturam flare sine vitas IcIιbuae externis , neque quoquam posse reflui Summa atque ima,quod ιn medium sint omnia nixa.oamnat, sed parum iuste: & in Terra, quae se sustine q& undique
102쪽
ite in se redi eadein ratio,neque alia,valet. Plutarchus etiam, leto loco, irridet: quia Vacuum omne spernit. Non nos hercle, & cogitanti cuicumque aliquid Vacui extra Mundu m,vel inuito occurrit. quod praeter ante dictos, etiam Philo Iudaeus palam adstruit, & in Abyssis dici contendit. Quid Augustinus, an non extra olandum infinita blatia locorum cogi- xl. Detari ostendit Vt Stoicorum assertio Qque tam singularia sit, nec ex facili ad spernanda: imo Theologorum optimis etiam hodie propugnanda. Addamus, mana sit factus : etsi apuiu Stoicos quidem nihil super ea re legi. Imis credo eos censitisi Reertum non esse dem eius ortus:quod Iulius Firmicus tradidit, em Lib. inctus eorum adsecta dc satelles. Tamen curiosa inquisitio huc quoque tuit, & Uerenatum esse volunt, Sole in Ariete exiliente. Panegyristes ad Maximianum: Diuinus illi vestrae maiestatu ortus ipso, quo iLuxit, officio veris instrior, augustiore fulgens luminis claritate, quam clim ORIGINEM MUNDI NASCENTIS animauit. Et statim : O felix beatumque Vernouo partus d tempus, quo merito OMNIA NATA esse credanturi orata e ruarti sic es obm annorum voluentium , ita nunc aeternorum auspices Imperatorum. Virgilius: Non alios prima crescentis origine mundi Isiuxisse Aes, atrumve habuisse tenorem se ediderim. Ver iliaderat, Uer magnus agebat. Orbis. In Carmine veteri : Vere natus orbis est. Diuus Ambrosius &caussam addidit: Inde oportebat mundi exordium capi, ubi erat op- r.Exa H. pstrima omnibus Nema temperies. et/ndem montis munae imagi 'nem annus expressit,ut post hibem, glacies, atque hiemales caligines, serenior solito Verni temporissplendor eluceat. Damascenus item in
Prima Verna , in qua Deus fecit et niuersa. quo docet etiamnunc forum in eagerminatio. Uerba Scripturae adspicit: Geminet terra herbam virentem, c facientem semen, lignum pomiferum. Et nonne probabile est amoenissimo, & maxime vegetabili tempore, cuncta coepisse cum & animantes pleraeque setificant, UM a. de aliae
103쪽
92 I. LIPSI PHYSIOLOGIAE&aliae naturae partes concipiunt aut parturiunt, σολ μ dica-
mus & ipsain totam peperiuc. At sunt tamen qui sortiter abnuant, Hebraeorum auctoritate confisi,quibus principium anni in Autumno fuit: ergo & Mundi. Non ultra inquiro: cum ad Sacrorum auctoritatem itur, Pliilosophiae fines iam res egroditur, de ad Theologiae abit. Hoc tertium potiin, conditus, & qua forma Z Rotunda . Ita Stoici apud Laertium: &
talem figuram apti am. Plures caussae in Manilio: Lib. I. Haec aeterna manet, diuisque simissi forma, ut neque principium est clinquum, nec siniis, in ipso Sed similis toto remunet,perque omnia par est. Apta scilicet ca sorma ad perpetuitatem motus: denique Di spar, ut ait, vel quia Astra sic spectantur; vel quia principio de fine caret, ut ipse Deus. Obserua autem hic Totum, Q Stoi- .co sermone, ut praedixi. In Platone ratio quoque alia: quodaIn Timeto. quo animante Mundo in omnes reliquos contineri Vtaedet animotes, hunc ea servisigurauit, quaί una omnes reliquae si s concluduntur. Est enim capacissima,est persectissima ea forma. Et iccirco ait 'I ς', explicans Apuleius Ierfecti mo pulcherrimo mundo ' inti
s r. pulcbrae in persedis sebars a fabricatore Deo quaesitum est, misit
nihil indigens: sedoperiens omnia coercensique contineat. pulcher admirabω,suiquesimilis,*ίque re pondens. Q d ipsum in ca- n. ἡ mano Lactantius considerat: quod Deus, inquit, orbi edi, D . globo simile formauit, quia orbis rotundit, perfectae rationis est ac fgurs. D igitur osens ignis ille diuinus , tanquam caelo, tegitur. Ab hac sententia Homerum fuisse argumentatur,qubd'α-ροναγα- dixerit: non magnitudine, sed figura, quς finis est expers.
.animuleum esse, sensi er Ratione praeditum Tartes eius libatae. Ipsam animam , Deum esse. ET Mundum quidem talem ac tantum vides, sed in extemna adhuc facie : nunc animi sensus ad interiora, id est ad a imum eius mitte. Ita enim consensu Stoici, sentientem eum, .nteli
104쪽
integrente sapientem: &quid te moror Z Animal rationale esse.' Au D. Hoc dicunt3 repudio: Et procul a vera hoc aio ratione repul um. LIPs. Et ego tecum: sed quid iudicare, priusquam audire properasὶ Imcllige, S tum cense. Et sententia naec non illorum primitus, ne nescias; a Socrate & Platone est, qui protulerunt. Iste in Timaeo, ut Ciccro vertit: 'apropter non es cunctandum profiteri, si mo G aliquid inuestigari cometiuiapotest, hunc Mundum nimal esse, idque intelligens, ω diuina Trouidentia constitutum.
Et saepius iterat, & inter 'κύρια. dogmata habent sectatores. Sed illis omistis, Stoicos audiamus: de quibus ita Laertius: O N δε-Ia Zςnos.
rus, F Posidonis. Mnimal quidem ita , ut si natura animata sentiens. AFd enim animos,non animante praestantius est: nihil autem Muvia praestantius . imans est igitur. Mnimatum porro esse, si,quet ex nostra e ims, quae partic: L auulsa est ab ido. Boethus t men dixit, non esse Animal. Vides adfirmationem, & additam rationem: QMd animal praestantius non animato. A Platone ea est sumpta, in Timaeo. Dd, inquit, non es, nec Tmquam
fuit, quidquam nisipulcberrimum scere eum, qui est optimus. 6um hunc rationem igitur habuisset Deus; reperiebat nihilesse eorum,q
in natura cernerentur, non intestigens intesidente, in toto genem praestantius. Mentem autem ulli rei adiunctam esse me animo nefas esse: quocirca inteiligentiam in animo, mimu conclusit in corpore: sic ratus opus illa esse tam essepulcherrimi . Platonis ratiocinatio est: Deus optimus optimum fecit: nihil natura intelligente melius: ergo Mundus intelligens. Si hoc, etiam animatus : quoniam intelligentia sine anima esse non potest. Intelligentcm cum ducit, Rationalem sentit, quod consonat. Itaque Zenonis verba eiusdein rei sunt, in Sexto Empirico, ista : Si,quod est particeps . rationis, s melius eo quod est unus expers: est eraeo Mundus particeps rationis. Et similiter argumentabatur in eo,quod est animaprsdiim
105쪽
s LLIPSI PHYSIOLOGIAE a vici Inanimatum. A v D. Neque nunc sine risu audio: &quale illud Animal, & quas partes habet Z L I P s. PartesῖBene suggeris: dabo, ad hominis &tuum instar. Plutarchus ita distribuit. Stellasicut o CvLI lucentes lascis uersiorbm m
ax. peragunt. Sol in praeditus Co RD I s, w hoes uinem , J iritum, sic Asfundit ex se vegetantem calorem in lucem. Terra ire Mari dus, ut animal VENTRE vESICA, utitur. L-a inter Solem Terram, tιnter cor in Ventrem, metit IECvR, aut atadmolia visius est,stre pirationes idinc excoctione aliqua in purgatione a tenuans o undit. Atque ego sane seisi aliter Macrobius ebdem versus Sarapidos rettulerim , quos interrogatus a Nicocreonte
Cypriorum rege protulit. AEgypti j enim istum Deorum maximum dicunt,id est Mundum. Uerlus sunt:
Sum Deus,stralis qualem desicribam go meipsi.
caeli arx mi CAPUT est, VENTREM mco mare magnum: Terra, PEDEs ; AVREs ponuntur in silere puro ,
Longe splendentes OCVLOs, d c lum da Solis. Mutat aliquid in illis Plutarchi:& quis non pro ingenio possit Terram facit te es, satis apposte : sicut Chrysippus Stoicus
Est enim maxime compacta & dura, sed & infimo loco, ut P ts. φ Stoica esse , etiam Io. Datnascenus docet: Stoici, in-iquiens, Deumstatuunt animum huius Universi, corpus eius ipsum VniuArsum: oculos vero, Solem, Lunam, astra. Sed dc Manilius
Stoicissans: -fla seque micantes, Mundi fecere oculos.
Oculos, id est stellas. Sed ut ad Laertium redeam,a quo me leuiter abduxisti: altera in illo ratio, cur Animal Mundus, quod nostra ex eo anima auia a J Quasi dicat. quod As linam emtrii ipsum animatum est: talis Mundus. Ucrba Zenonis huic sententiae, in Empirico: A d emittit semen eius quod est particeps r timis, est jsum quoque rationis particeps r mundus autem emittitiale semen; est ergo Mandus rationis particeps. Cicero etiam huc faciau
106쪽
s T O I C O R V M L I B. I I. 9sfaciat: Stoicus es, non magis approbabit nunc lucer quam hunc
Mundum esse sapientem, tabere issentem qus, ipsum fabricata sit,
ω omnia moderetur, moueat, regat. Vides quam ad irmare nocnostri 3 Nec solitamen, ne erres. Omitto Platonicos, Aristat
les ipse sed ex aliena mente, inquiunt) alibi . bimes Mundum appellat. Trismegistus planissime ex sua: O
secundum ab illa, Homo. Et alibi, G οπον ζώον, animal dicit. Sed iterum ad Laerti j verba, Mnimam ex eo auulsam. J Quo an Toto 3 non, sed ipsa Anima,ouam Toti dabant. Et quc illa3 Ignis. quis Ignis Deus. Hoc diuersum a Platonicis nostri habent; etsi audita sententia, non explorata, imponat. Nam utrique Animam Mundo tribuunt, & Deum faciunt: sed di- .uerso paullum sensu. Plato Mundi animam ex Deo natam vult : nostri, Deum ipsam csse. Illi quoque Deum sed secundarium quemdam, nec primum & patrem.' Pro Stoicorum mente Varro, apud Isidorum: Varro Ignem Mundi an um diacit. Froinde quod in Mundo Ignis omnia gubernet, sicut animus in nobis. 'am vanissime l Am cum est, inquit, in uobis , misimus icilm exit, emorimur. AuSustinus, De eodem Varrone:Dicit is auctor acuiti us atque M'ctissimus , quod hi fili videantur ei anima
aduertisse, qui esset Deus, qui credi erunt eum ess Animum motu
ac ratione Atandumgubernarium. Vox motu non omnino disconuenit, fateor:& verius tame credam, Cicero, ibi Stoicus:
Mundum natura sentiete teneri, in qua Ratioperfecta insi quae sit eadem sempiterna. am vim Animum esse dicunt Mund eumdemq. esse Mentem Sapientiamquepefotam, quam Deum dicunt. Est igitur iis Anima, est & eius in Mundo, sicut in homine ponimus: atque ea Mitio proprie Deus. Multa super hac re,emultis,possem: sed quod satis sit, dixi nuper,cum de ipso ' Deo dissertatum. Cum Philone claudam, qui hcaeca Chaldaeis m, nasse ostendit, & damnat: Chaldei, inquit, super alios homines . pronomiam , Genethbacam excolentes , infera superas, caelesta
terrenis adaptare riungere nitebantur, tanquam Musicis ration bus omnis concinere cinuenire inter se aiebant, locis disiuncta,co
107쪽
yadem apparentem hunc O sensibus subiectum mundum suspicati
sunt ediderunt, aut ipse lum esse Deum, aut quae eo continetur Uniiuersi animam. Fatum autem Necessitatem deificanter , ut sic dicam, consecrantes , summa impietate Nitam humanam repleuerunt, docentes praeter haec qis conspiciuntur , nusiam esse omnium 69 stum. Sunt ipsa Stoica, qui Eutionem in hac Anima Fatum de etiam intcrprctabantur. Absurda igitur, sic accepta . sed e quibus subtilissime argumentum, pro Dei unitate, Lib. xii. contra Gentiles Arnobius ducit. In Philosephiae memorabiles fludio, uniuersem istam molem Mundi, ianimes esse et u sapiens, rationabile, consultum, PROBABILI assueratione definiunt: quorum . si est et era, edi' Da , certa sententia . etiam isii continuὸ desinent Djesse, quos in eius portionibus constituebatis . Vt ensiam homo unus ne quit , permanente fui corporis integritate, in homines multos findi; neque homines rursus multitudinis, iunctionis disserentia conseruat in unius sensius si Icitatem conflari: ita si mundus animal est num, in unius Mentis agitatione mctatur: nec in plura peten numina digipari, nec si eius particulae D sunt, A unius animantis constassent:am cogi atque verti. Audisti. iam tecum damnamus , etsi probabile hoc, cum Arnobio: cplia certum,diit inam illam vim per omnes Mundi partes ire, ut Animam, sed non Animam:& hic error, quod ternum illud & secretum,cum perituris impurisque unionis nexu miscent.
Diuisio Mundi prima, ω secunda. Elementa quattuor esse, ins
ANi MAL igitur iis Mundus. cuius duae magnae Partes, Caelum& Terra. Varro ita diuidit scite, Ut, opinor, ex mente & more Stoicorum. Augustinus: Varro Mundum diuidi in duas partes , faelum eς' Terram: m Caelum bifariam, in AEthera, , Mera i Terram vero, in Aquam Humum. E qui-ιus summum esse AEthera, secundum Mera , tertiam Mquam, infruam I crram. Sunt omnino Stoic/, qui primo diuidebant Et
108쪽
menta in Grauis, Leuia. Leui aciunt, Ignem oe AB em: Gra ma, Aquam , Teream. Lem autem esse, quod a messio suo recedat, Graue, quod accedat. Ottidio etiam haec tributio: .
ttuor aeternmgenitalia corpora mundus continet. exiliis duo sunt onerosa uoque Pondere in inferius, Teltas atque δ,feruntur. Et totidem grauitate carent, nustoque premente ita petunt, Mer atque aere purior Ignss. Clara ista, neque vocta morentur,haud vulgaria omnino usum
patione in Varrone. Nam caelum pro Aere, olim dc priscis dictum. Hebraeis quidem, ut Sacra docent; Latinis, ut Varro idem alibi notat. Caelum, iii tuit, duplxiter dicitur, st supremum illud ubistilia;-hoc totum,quod compi u continet Terram.luod est scilicet Aer. Lucretius:
constituuntur in hoc caelo,qui dicitur Mer. Lib.Im.
Servius illud Virgilh : --maria, ac terras, caelumque profundum: pro Acre accipit. nam AE ther, triciust, immotus. Plinius apertist 1- me: Nam=- ω hoc Caelum appelgauere masores, quod alio nomine Mera. Iino 3c AEthera Graeci, pro Aere,consimiliter cliam dicunt. Omitto,in re pergamus. Quattuor igitur illa Elementa sunt, Principes miliatei sua Cicero appellat, siue corpora, hu- i Aradet, ius Mundis inare Princi sἶ quia Elcmento hoc conuenit, &definitio eius Stoica in Laertio: να, Αεἰς ο εχα--: Elementum,ex quo primo fiunt,qμα μη ω in quod extremum resoluuntur. Fiunt, nempe haec minora dc multiformia corpora: alioqui ex Principiis primis ipsa Elementa. Sed de compositis accipiendum ci , Elementa sunt simplicia. Quattuor ea consenui sere ponunt. & bene Plinius: Nee de Elementis ideo dubitari, quattuor ea esse. Quare sint, Platonis pulchra consideratio est, in Timaeo. Dimini decoris ratispostula- Ex Maer.
bat, inquit, talem fieri Mundum, qui , Visium pateretur, Tactum. 6mstabat autem neque iideri aliquid posse sine Ignis benefcio,neque tangi si obdo,oe solidum nihil esse sine Terra. Vnde Mundi omne corpus deigni ω Terra instituere fabricator incipiens, mi ut duo conuenire sine medio costigante non posse: m hoc esse optimum vinc om, quod , se pariter , se Manda deuinciat. Inde Merem
quam inter Ignem Terrametire contexuit: ω ita per omnia una
109쪽
'8 I. LIPSI PHYsIOLOGIAE , sibi conueniens iugabilis competentia occurrit, ramentorum A uersitatem iisa dissierentiarum aeqvilitate consocians. Pluscula addit, merito a te legenda, & sinc alio interprete capienda . Nam& Aristoteles, qvcm in scholis audiimus, nas Qualitatum,consentientium semper parte altera, ζυγας cxposuit. Et ab hoc istot et He ordine est, quod Ambrosius civ ota Graecis dicta censet: quod E-
Seneca abnuit, qui de tribus adfirmat Z Alibi: Haec nempe sunt Elimenta, quibus hic mundus a ministratur: Aqua,Tcrra,Spirituae. Omnia ista tam caussa uenaesunt, quam mortis. Aia cxcidis.se dc dclinquere hic putamus voccm linu φ an pro suo quodam sensit nunc hoc dixit,& de isto in seriore Mundo sentit tantum Nam ait, hic gMundus. Et ad rem praescia rem tria haec facit, quia de spontanea morte agit : quam ab illo aethereo igne non sumas. Abi, inquit, Aqua te merge, si vitae pertaesum est; Terra conde, aut ex altiore cadetice; Spiritum id est Aeremne reciproca: habes vias mortis . Certe ipse alibi quattuor agnoscit,& Stoici passim ponunt. Rcspondent huic numero &Elementis singulis Anni tempora, siquis comparet, Uer,uEltis, Alitumnus, Hiems: responcient hominis item aetates, Pueritia, Iuventus, Grauit aes, Senectus. Ordo eorum, elegantibus sane versibus, in Manilio: quos, sodes,lege. Nam nobis propositum, non omnia quae ad rem exsequi,sed quae Obscura aut rara, & ad Senecae proprie lucem. Proco addo, Elementa haec
non pura prorsus este,&communicare inter se,atquectiam mu- νη. Qvx. tarc. Ipse dicit: omnium Elementorum alterni reciUses sunt: quid--. quid alteri ferit in alterum transit. 'Lt Natura partes si , , : et elut in ponderibus constitutas, examinat '. ne portionum aequitate turbat mundus praeponderet. OMNI A IN OMNIBUS SUNT. non tantum Aer in Ignem transit, sed numquam sinesene ere. Transit Aerin Humorem, sed nihilominus non sine Humore est. Et Mera in AEquumscit Terra, sed non magis unquam sine Mna est,quam sine Aere. Et ideo facilior inuicem transitus est, quia litas in quae transeundum est iam mixta est. Sunt verissima. omnia mixta sunt,& partibus non enim totis) Elamenta vertuntur : mirabili Naturae prouidentia. ut aequalitas & proportio semetur, necessaria tutelae Univcrs. Ouidius haec in parte:
110쪽
omnia fiunt Ex ipsis, m in ipsa cadunt. resolutaque reinu
In liquidas ramestu aquas. ' tenuatur in auras Merque humor habet. dempto quoque pondere ruis In severos aer tenuissimus emicat ignes. Inde retro redeunt, idemque retexitur ordo. Lucretius etiam,contra nostros: Amnetiam repetunt a caelo atque ignibus eius. Et primum faciunt igne e vertere in auras Aeris, hinc imbremgigni, teriamque creari Ex imbri, retroiue a terra cuncta reuerti,
H rem primum, ps aera, deinde calorem: ec csare lac inter se mutare, meare De caelo ad terram, de terra ad sidera mundi. Reiicit,quae amplecti debuit. & vel sensuum testimonio fidem habere. Sane haec mutatio cli,& ex mixtione generatio: in qua
tamen discrimen, de alia Agunt,alia Patiuntur. Cicero,Vt Stoicus: Aer dxj Ignis mouendi vim haben atque Efficiendi: rebius pam x A Ltes accipienae, quasi Fatiendi. quam Terram dico. Paria Aristotcles: & duo Elementa superiora vel iit' Mares sunt, & '--LArtifices; reliqua ut Faeminae, & Materiae vicem habent. AEgyptij etiam ita distinguebant, in Mares dico dc Faeminas: sed aliter,& singulis dabant utrumque hunc se cum . Exempli catilla, Aera marem iudicant, qua mentus est ominam, quambiansius it, iners. 4Aquam Nirilem, Mare mocant; muliebrem,omnem aliam. Jgnem moutam, qua ardet flamma , feminam, qua lucet innoxius tactu. Terram fortiorem, marem vocant, sera cautesque; seminae nomen adserunt huic tractabili ad culturam. uta Seneca alibi, sit btiliora quam veriora. Sed iam ad singula Elementa eamus.
De ramento Ignis,sive AEtbere. Stoicis Ignem ibi statui:atque illam,
bet. 6aelum Graecis siemὸς,quia etia--Οculin Omnium pulchritudinc ad se vocat. Neque alia caussa Latinis Cae-