장음표시 사용
121쪽
gestantem, non esse ueris errantis orHnem. Quasi ipsa siderares Ad Mam habeant, gestentque inclusis. Iterumque alisi: Exsiderum qui k ' que Planetaru in leuissimu motibus fortunae populorum dependent, maxima ac minima proinde formantur, prout squum iniquumve sidus incessit. Denique longilas, ad sidera ctiam fixa,vult protent x Qq iv dii: queselgarumpotestates chariorum obseruatis excepit. Hidriit L ' tu' tot milha siderum iudicas otiosa lucere Euid est porro abud, quod errorem incutiat peratis natatum,quam quodpaucis nos sideribωώ- signant: cum omnia quae supra nos sunt, partem sibi nostri vi cent' Ualde pro Genethliacis facit. quos tamen vellet non Plancta rum tantum quinque, de Solis ac Lunae; sed etiam fixorum siderum potestates noui istic : quae ignorantia, inquit, caussa est cur a vero saepe delirent. Palam quidem haec sunt pro Astris, Mcaussas ipsa eventuum esse, ac mouere. Tamen aequitus melius Esa. que alibi ambigit, & sententiam alternat: Sidera effectus rerum
onnetium aut mouent, aut notant. Bene de notatione tantum, &hoc est quod monere dicebam. Significare aliquid possunt ex Fato futurum, non ipsa sunt aut faciunt Fatum. Itaque Mani-lij hoc toleres, conficia Fati Sti arillud nollem, diuem sos hominum variantia casae. Magis enim sit, significare ista, quam facere e & Plotini modestior assertio. nihil vi vel testate eorum hominibus euenire,sed ea quae Decreti necessitas in singulos sancit, ita per larum septem Planetarum) transitum , satione rece ve mon- rari , Ni ases praeteruolando ,seu siodo , futura pennis vel voce Hsficimi NEscIENTEs. Modestior, dixi, non verior. & longaiaec disputatio sit, seponatur: illud fatemur Stoicos plusculum omni Divinationi tribuisse, ut sic quoque Diuinitatem x Pr uidentiam asti Ment,
Gω eius diuisio. primo Frigidum Stoicis esse. AEr Ignem excipit.quae Graeca vox est,receptaFmen Vsu, ait Cicero, a Latinis. Ipsis est Spiritus, siue ., ima etiam, intζrdum filum: cInane. De eius situ Cicero: Aet
utem, ut Stoici Haeputant, interiectus inter mare em carum,
nomino consecratur: quae est foror os coniuxseris, quo ei sima Mi
122쪽
s T o I C O R V M L I B. I I. Iris Etheris, cum summa coniunctio. Soror nempe, qUia tenuitate rescri, & aliqua facie; coniux, quia adsitus & connexus. Diuiditur in tres partes Senecae, Summam, meaeam, Imam. Ir. Qimae
Summa pars, inquit, calidissima est cir siccisiis , ob hoc etiam tenuissima, ob viciniam aeterinum ignium. Fars ima vicina terris, densa caliginosa est, quia terrenas exhalationes receptat. Media pars temperatio si summis imisque conferas, quantum adsiccitatem tenuitatemquepertinet: ceterum utraque parte frigiaeor. Plinius Lib. ra.
sic quoque diuidit, & mensuras inaequali uiri interuallonina concipit, Posidonio Stoico si deo libentius memoro in auctore. Ille, inquit, tradit, non mimo quadraginta stadiorum a terra altis dinem esse, in qua nubila, ac Υent nubesique proueniant. Inde purum liquidumque, , imperturbatae lucis irem : sed a turbido ad Lutanam, vicies ceutum misi: adiorum. Ima ergo pari,ad x L. stadia attollitur; mediam non definit; ultima& liquida amplissima, ad multa misita. Seneca autem partim calidum & frigidum, pro partitionc ea faciebat : sed idem postea clare: Natura aeris gelida est. Iterum: Frigidus persistobseurus. Atque adeo pruma d eminens ea qualitas est Stoicis; contra Aristotelem,ut scimus, qui calidum ponit. Laertius, de nosti is:
νο-lsi quattuor elementa. Igne qui calidus . Aquam, quae L mida; Merem,quifrigidus , Terram, quaesicca. Plutarclaus nocip- sum: Stoici primumfrigidum Aeri adsignant, Empedocles stre Strato De primo Aquae: uti & Stagiritcs. Inde noster: Nihilsine Igne calidum, nishu sine Aere frigidum : caluasi & causta ac sons sit frigoris. Idem er- ά άi go Seneca cum attentione legendus alibi: CA quattuor elementa D. ia is sint, quis, Aqua, Aer,Terra; potestat pares hissunt, frigida, serui- da, ari , humida. In potestatibus non scruat ordinem : & 'Lgimmomino ad Aera reseres, ex Stoae quidem decretas. Apud Ciceronem ita Stoicus Balbus : Use vero aer,qui natura es maxi- , i. De me frigidus, minime es expers caloris. Caloris nempe aduenticij,
Vt subdit. Scd, si igidus , diixi, uti omnci sere libri : Lambini magna tetractitas, qui, humidus, edidit imperitλ Etsi fatemur Humidum , sed non primo nostris esse. Fuit tamen nuper vir philosophus, qui ut copulas illas Aristotelis non violaret, Frigidum quidem, sed tamen Siccum pronunciaret: atque itat . sicci-
123쪽
ro I. LIPSI PHYsIOLOGIAE siccitate cum igne, frigore cum aqua sociaret. Sed id sane ab re videtur: Sc tribus igitur Elcmentis Siccitatem Stoici donent, Igni, Aeri, Terrae. Mala mixtio: & ad Ignis coercitionem ac temperiem, melius ac prouidentius Natura iugatione illa omis sa) contrarium Elementum subiunxit, materia tamen raritate consonum & conueniens. Neque aliud Stoici hic mutant.
ua,'praecipua eius pars Mare. Id te rum circumit, init, subit,
vinculum eius irrigatio. sequitur, Terrae mixtum elementum, & cum ea
facit suum globum. Et si quidam diuidunt, & volunt Mare proprie Elementum esse, & a terra seiunctum. Philo hoc aperie, ad verba Moysis: Fons ascendebat e tere S irrigabat omnem siversicishi ei M. J Nama 18hilosophi, inquit, uniuersam Aquam
L lement: m consi. immi Pnum e quattuor, quibus mundus componiatur. At Mario a rVrιbus Osuiu etiam digita obscura pervidere solitus, Elimentum censet esse magnum Mare,qΣartam rerum partem: quod agi post Musim Oceanum appetiarisnt, cumq nostra nauiga-ἷ:lia maria si conferara, portuum habere magni tu nem censiti. Plura in hanc sententiam autexit, & vult dulcta quidem aquas Terrae partem esse, cumque ea ccnseri: at Mare secretu ira, & facere orbem suum atque Elementum. Tale est, quod Fabianus ambigit, de Oceano: Utrumne terras velut vinculum circumfluat, an in sv v M codigatus ORBEM , in hos, per quos nauigatur, sinus,
quasi Inramenta 'usdam magnitudinis exaestuet. Censiterunt igitur quidam suum distinctumque globum facere, & dumtaxat haec nostra maria exiguam eius partem, de velut lacinias esse. Imis nec solem ambire, tenebras in extremis eius, & imidum secretum habere. Declamatores apud Senecam patrem indicant, cum Alexandrum ab eo reuocant: & Pedo Albinouanus, in nauigatione Germanici: Iampride ost terra Hem, Solemque reIctum. Et statim: - ruit ipsi dies, orbemque reluctum Vltima perpetuis clus it natura tenebris.
Ambrosius etiam in hac dubitatione: diis scit, inquantum se illud;
124쪽
istud magnum, inausium nauigantibus, atque intentatum nautis, fundat mare, quod 'Tritanniau frementi includit aequor atque in , teriora in ipsisfabulis inaccessa sECREΤA seporrigit Iino censebant ciuidam, occanum immensum protencit: & Solem atque astra in eo cadere,& resurgere, humoribus eius resecta. Pl beta & poetarum opinio , sed viris grauibus etiam posita, aut dubitata. Tacito nostro,quod alibi notamus : & Fabiano Philosopho apud Senecam patrem: Id quibus ignota nuda pars mun- uasor. I. di est, de Oceano tamen dubitant: mirumne terras , Nelut rimculum circumfluat, an m svvM colligatus ORBEM, ω in hos per quos nauigatur sinus , qμ spiramenta quaedam magnitudinis, ex uet: g-- .ncm post se, cuius augmentum ipse sit, habeat an spiritum. Ecce, alijseorsim locant a terra, & ambigunt istinis id est her & sidera quae ipse pascit) eum excipiant, an Spiritus siue Aer. Sed
haec olim. nobis veritas innotuit,& totus paene Oceanus, nauigationibus Hispanorum, Britannorum,& iam nunc Batauorum felici audacia peragratus. Excipio ad Septemtrionem S Austrum, frigore inaccesta. Mittamus igitur immania illa de Oceano, & inania : fines suos habet, & cum Terra utiliter uno velut corpore, & orbe, Natura iunxit. Hoc Stoici quoque nostri senserunt in Laertio: )-σίωτὶν λόν --,
edi in esse Terram stolius Universi: o post hanc, Aquam obosam, quae idem centrum cum terra habet, ita ut Terra sit in . M. Uera naec sunt,& examinemus. Ait, aquam globosam. J Certum cst, tumet & attollitur, & altitudinc sua vel montes terrae aequat. Cur non cadit 8 qtria centrum cum terra idem habet, eoque vergit. Balbus Stoicus, apud Ciceronem fademque ratio- m. Dene mare, cum supra terramsit, medium tamen terrae locum expetens, conglobatur eis que aequaliter, neque redundat tanquam, neque effunditur. Addit, Terram in qua esse.J Prouidentia diuina factum, neque debuit aut potuit seiungi hoc Elementum. Pli nius : Hoc ita formas artifex Natura agnosce Stoae verba credo idebet, vi cum Terra ariduo sicca constare per se ac sine humore non pessit , nec rusus stare aAqua, ni ustinente Terra, mutuo complexu
iungerentur: hac sinus pandent ilia vero permeante tota intra, ex- ira, supra Venis,ut vinculis,disturrentibus. Philo Iudaeus,hoc am-
125쪽
xi I. LIPSI PHYSIOLOCIAE plius a prouidentia structum,ut dulcibus aquis rigaretur undiaque de humesceret, non ad vinculum solum, sed frugum, stim
re aquarum. Et caussam eamdem Plinio addit: quod a se arida, facile dispetur et piauersat: inquit, s-τα
cetur , manet, partim vi mentis spiritus, partim humore,qui permeatus in foramina marie penetrat, non finente arefactam abire in parua maioraque fragmenta. Nota mihi cie variis meatibus. quod veri stimum est, & talo sub terra,acceptam ab Oceano aquam colant,mitigant, & usibus nostris exuat sun reddunt. Seneca: m. Quae. Occulto enim itinere mare subit terras,' tam venit, secreto reuem titur,colaturque in transitu mare, quod per miatiplices amfractus ter 'rarum Nerberatum, a uinitudinem ponit, ω ιufinceram aquam exit. Dicit palam venire. nimirum cum flumina omnia in mare eant: sed & secreto reuertitur,oer subterraneos illos meatus. Imb m,
gnam etiam copiam sub ipsis terris relinquit: quod hodie in 'tallari j stabres dicunt, & nos, ubicumque terra humilior, s diendo comperimur. Nec vani omnino illi sapud Senecam
Ibidem qui censent, interiora terrarum abundare dulcibus aquis, nee minus 'r' '' illas stagnare,quam apud nos Oceanum,insinus eius: imo eo latius, quo plus terra in altum patet. Ultimis verbis, inutum id est prolandum. Nam maria pleraque terra sustentantur & innatant,altius illa descendit. Atque haec verissima cxussa est, cur maria tot flu- Ibidem minu ira accessii non crescant e quia Modinfluxit, non in suum vertunt, sed otinus reddunt. Lucretius alias quoque caussas tangita
primam , quod omnis hic influxus nihili sit ad maris totius
summam. Haec parum vera est: verior secundae quod Poetem Sol detralat aestu, itemq; venti siccent, & vapores in nubes surgant. Tertiam hanc nostram,& praecipuam addit:
Postrem o,quoniam raro cum corpore triguae V, ω coniunctas reu maris undique cingit. Debet, ut in mare de terris venit humor aqua, Jn terras itidem manare ex aequores se.
'Percolatur enim Mrus, retroque rem uat at Disilired by COOste
126쪽
s TOICORUM LIB. II. Materies humoris ad caput amnibus omnis
Atque illa sentium caussa & origo, etiam in summis iugis erum pentium, quospiritu acta aqua. ω pondere expressa, siphonum modo emicat. Addi & de altitudine maris potest,ipsa iuga montium, ut dixi,aequantis: nec mirum igitur eo pertingere, & erumpere, incerto aliquo meatu . Hanc originem princeps Sapientum tetigit Homerus, De Oceano:
Omnes ex illofluuii, omne mare, omnis , etmia Fotitium, itemque lacus manant, puteique profund2DIssERΤ. XVII. Duplisem Oceanum esse, eumque Terram quadrifarium partis ex sim se metem haudprosus Nano.PεRMANAT igitur terram interiorem Oceanus , sed &supra diuidit, ac cingit. Vinculum est simul, & discrimen. Noster Seneca : Uinculum terrarum Oceanus, continua- Ad MM
tionem gentium triplici sinu findens. Verba examinanda, ne ignarum priscae huius descriptionis fallant. Nam quomodo triplui hic sinu , cum Panegyristes dicat: Orbem quadristriam Ad Mari- duplici discretiis Oceano Et alij de gemino tantum , nonplici, adfirmant. Altitis repetenda res est, & pro mente Uz- terum globus hic totus secandus. Atque ea fuit: Terram cum Mari rotundam esse ; sed ipsam duplici Oceano diuidi , & velut decussari. Priorem esse ipsum verum, magnum, originalem Oceanum : qui terram ab ortu ad occasum mediam diuidit, sub ipsa zona torrida, id est AEquatore. Alterum, qui ab il- .lo ortus eamdem rerram, parte altera, mediam secat, ab Austro in Septemtriones. Itaque duplici hoc occano tota Terra scinditurin partes quattuor: id est totidem insulas,e quibus Unam dumtaxat nos habitamus. Haec testimoniis firmanda, &tum ad Senccam aptanda sunt. Plinius: olaria circumfusi Nnῶ- D. que druiduo gibbo, partem orbis auferunt nobis. nec inde huc, vec hi so pei mo tractu . Nam etsi videri possit de una & media illa
127쪽
las I. LIPs I PHYsIOLOGIAE orientali diuisione loqui tantum: tamen cum addat Nndique diauiauu potest 6c de altera intellexisse. Sic alibi: Ese igitur in totos globo tedus, medio anibitu, praecincta circummo mari. In toto glo oo ait, non in parte tantum. Sed eludat haec aliquis, sicut it lud Pomponij: Huius medio terra sublimu cingitur undique mari, eademque in duo latera, quae heminiam nominantur , as Orrente dia uisa occasium. Age isitur, sint naec de primario & originali illo Oceano tantum: scd dicimus ad polos eu parte Vtraque se pomrigere,& per eos in se redire. Clarissime & uberrime hoc ex SLib. 33. quitur Macrobius, tir illa Ciceronis: Omnis terra quae colatur a v biis,angustu verticibus,titeribus latior, parua quaedam est infida, timcumfusa ido mari, quod Atlantis , quod Magnum, quem Oceanum vocatis. Suinam est, Non uno, sed GEMImo Oceani ambitu,terer corpiu omne circumflui. Cuiuwprimuου, inquit, meatus est, qui ab imdocto hominum genere neficitur. atque ea corona, per Uonam teres cadudum meat, superiora tetrarum ω inferiora cingens, filixum circi AEquinoctialis imitata. Ab Oriente vero duos sinus refundi, unum ad extremitatem Septemtrioni ad o 'alis alterum: rursusque si O
cidente seo pariter e sicuntur sinus. qui Uque ad amba quas supra aemimus,extremitates refusi, occurrunt ab Oriente demisiis. Et dum mi summa, V impetu immaniore in centur, inuicemquese feriunt,ex ipsi aquarum costisione nascitur in simos Oceani accessio pariter edi recessio. Post pauca deinde: Tam igitur ipsi, qui AEquinoctialem, quam sinus ex eo nati, qui Horistantem circulum ambitu si flexionis
imitaritis,omnem terram QUADRIFARIAM diuidunt: e singulas
habitationes I N s v L Asfaciunt. Ideo radius,haec volens intePigi, non iuxit, Omnis terra parua quaedam est: insula: sed, omnis terra, quae colitur a vobis: quia oe singula de quattuor habitationiblupam
ψ omnis habitata testus insuti sit, primum quidem sensiν ω'expe
rientia docemur. Auacumque enim versus licuit hominibus libuitq. ad . vltima terrae progredi, mare inuentum est, quod Oceanum appelLMus.
Ab omni, inquit,latcre Oceano claudimur: & est ergo bifari illa diuisio dicta: quam & postea ingeri terramque,ut Macro'bius,
128쪽
bius,quadrifariam secat. Boethius hoc ipseni: Terra quartas reportio est, quae a nobis cognitu animantibus incolatur. A nobis cognitis Z ita. quia a nostro hoc quadrante, siue Strabonis et Hs in alios accessus non est, vel ob zonam torridam, vel ob vasta maria interie sta. Ut veterum plurimi quidem censebantinam nostra haec aetas refutauit, docuitque de coli Torridam,&adiri; itemque alios latcrales tractus. Dixi plurimos veterum: ncque enim omnes cessiere.& Posidonius Stoicus aperte sapud
quiri intemperatum esse. Nam,inDit,circa Tropicosi biSold- tius moratur,non sunt loca inlabitata, cur sub AEquatore essent D inde,cum nox dici qualusit ,statis- e in resideramae satis amplumen, es' imbres ω συenti erunt qui idem praestabunt: ergo habit ilia. Vera dixit sed nos,quod coepimus,explicemus,& rem siue imagine illustremus.
mraia : ab Oriente in Ocis casum. D. Oceanin ad potis. E. Est aatem hec Terra hemispharism: totidem
Ex adspectia hoc liquet, bene cum sedi r e mmparari,a Stra bone, habitatam hanc nostram: & limul Senecae veriloquium, triplicisinu conmissionementiumscindi. Triplici, inquam, pro cuiusque quadrantis amitur qui duos simis ab oris te &o casu ad polum habet, tertiumque, ab oriente ad occasiun. LL
129쪽
xigI. L I P s I P H Y s I o L o o I AEquet etiam , Orbem quadrifariam dupta rei.m d mmi. Haec in parte nota veteribus erant & ad sensum Str bo appellat:ὶ in parte non erant. Pane dico Australi r de qua coniectura idem praesumebant. Macrobius: Nec dubium est,inquis , in iliam quoque Austr. Peneris Temperatam, mare de Oceam similiter inguere: sed describi hoc noLira attestatione non debuit, cuiussitud nobis mcumnuperfuerat. Ita igitur prisci: quid hodie res non obscura et allusiste verum, non attigisse prorsus antiquos. Neque enim sub aequatore statim magnus ille Oceanus , n
que directo mediam terram diuidit: sed infra illum obliquus, Iraeter Bonae Spei promuntorium versus Orientem cum fluxit, imite alio Magellani fretum perrumpit,& priori illi vastus o currit. Ad polum etiam nostrum,id est Septemtrionem,maria
confluere utrimque, paene compertum est. Bataui magno animo explorarunt, pernauigare temtarunt: sacies,dc monaea,&frigora repulerunt. Sed ita, ut aurast hauserint Indici illius siue Orientalis maris. Atque haec, ut pleraque vera,vetus etiam Opunio fuit. vel Orphei, qui dixit:
Indese i orbem Oceani, pulchreque Auentis,
Verticibiis terram qm circ-plictitur ad am. vel Homeri, quem ideo A ψορροω, Ressuum Oremum ' pellasse volunt:-ως φῶ Ge, ibis kωτιον - στως -κλειω- Γ ἐαυτώ τώ γm: tanquam in se impetu ruentem're euntem, auq eita terram sibi incMentem. Haec ad Senecae mentem uberius duxi: poteram breuius, triplicemsim esse, Meditcrraneum, Ara- bicum, Persicum. Breuius, sed non verius . nam & plures sinus
sunt, & pro diffusione Oceani manca & angusta dictio sit ; sed
neque continuationem gentium illi finduael. Nonne n auigantur nonne & pedibus circumcuntur Ita est. nec Sinuum vox aliquem moueat,quam & Macrobius laterali utrique Oceano tribuit, quia videlicet magni Oceani sunt recessus aut partes. N scio an Varro non sic explicandus sit: quem Priscianus in O
Ergo inter lupationemer sideraseptem '. is, E porrecta iacet sellas me extima fluctu Oceani,
130쪽
s T o I C V M L I B. II. IIstocinii interior Neptuno cingitur ora. Inter Tropicum, inquit, &Seetemtrionem iacet terra nostra habitabilis, exterior Oceano Atlantico,interior Septenatrionali. De altero Senecat loco magis adfirmem,isto: Haec es terra, in qua regna Hθmitur minima, etiam Missis vΤRI 4- Oceanus occurrit. Quomodo utrimaueZ a latere Vtroque, opinor, ad o casum & ortum: ubi terra nabitata latissima est, & exporrigiatur: sed mari utrimque superueniente dirimitur. Omittit enim de Australi & Septemtrionali parte,quam notum erat Torrida& Frigida zonis claudi. Pincianus, Censor eximius, legi volebat , mndecunque Oceanus incurrit. Non mutem contra libros: aut si, iterque velim.
De Terra. Matrem dicho' a ima desustentetur irripturque.TεRRA excipit, imum atque ultimum Elementorum. Dignitatc aut situ vitiintim: non usu, quod ad nos atti- ner,imo primum. Ita lue mater & parens nobis dicitur: quid si '& Deorum Z quid si prima condita,& ex ea deinde alia 3 Stoici ipsi apst Stobaeum:) -ο γῆς ἄρεαδου γο-τῶ α-
ea isse, tanq ama centro. nam initium Diars, centrum ipsum esse. Itaque ex Materia illa Muca, ab Igne primo expressum &s cretum grauissimum elementum esse, Terram: atque hac, ut fundamentin, posita, reliquum ordinem & orbem circumi- sum. Ideo Statius magnifice ad eam: - ὀ hominum diuumque aeterna creatrix, ' Lib. rara. Eis fumos,siluasque, ma/que,m semina Munia uncta,Tromet aaque manus, Pyrrhaeaques Gignis, impasti quae prima alimenta deaest Mutastique viros, quae pontum amin que, vehisque.
' firmum atque immobile M AERobur inoccidui . te velox machina Vli 'penrintem Nacuo, te currus uterquo circust. δ rerum media, indivisaque magnis