장음표시 사용
111쪽
siorum libidini aut cupiditati, derelictum e-miuit ..proindeque ruinarum et destructionum , in societate, sontem Vertum relinquit. , i, Atque sode sequitur theismum necessario verum esse; siquidem 1alsum hune supponeret impossibile est, quini destruatur sucietas, pereab genus humanum, ac proinde quin error ait necessarius, veritas. autem insensissima existentiae et perso-etioni generis humani, et depravatus fiat omnis homo cogitans, quod quidem absurdissimum esso confitentur athei, qui veritatem noxiam esse ne-,
ΟΗ. 10 Boni et mali distinctio , poenae civiles,Pmpria, sama aut..i Militas, iustitiam ,. iidem et alia i societatis. standamenta firmarent; ergo ithei sinus ad id mon requiritur. i I. Respiii Neg. ant. i Haec .enim omnia, momenta leviora sunt quain ut a criminudeterrere possint, euin occultum. Set et utile; nonne etiam nefanda somnia. perpetraret,i si sollicitet di bido , qui impuniatae .certant sperare posset p Frivola. osset botii. t maIique distinctio, , si nullis poenis i aut praemiis: Sanciretur. Merito, sic atheos . alloquitur, Bbusseau e Cessar in poco, o FilPSOla, diu va-.gur perela campagna, e dimini di huona i sede, eosa, vuoi tu Porre initumo de' stighi,d'on' aia. tra vita , ,'. Qui no' efficient' esserae. cupidita .rres, si religionis. Denues removeatur cum feliciis. talem suam sine excidiis et proscriptionibus potetitioni siliquis obtinem non posse sibi persuade-sbitiri,Si jam tot/ etl tanta efficiunt, perpauci quis Boumst tithmnunt,iquid ,non leveniret si multi erudqvilmersa ἡ nulla vipe praemiorum nullo Poe .
Darii tri suturam m metu contineretur 3 : : si
112쪽
, SEcTIO I. Isrnon sunt moliti, ut patriam suam et societatenidestruerent, receus: comprobat experientia , . Resy. 3' Neg. cons. propter rationes in probationibus allatas. Per accidens evenit atheos aliquos suis principiis non .stetisse , sed numquid multitudo, tam set continens et moderata , quam per pauci ' quibus forsitan etiam nihil aliud demit quam Potentia aut occasio, ut in nefanda quaeque
obj. α' Μores hominum non moderatur religio, siquidem saeps aliter vivunt atque crodunt'ε ergo nihil nocet atheismus. t UR Neg ant. siquidem ' Pra bet' maximum virtutis incitamentum , et maximum' vitiis impedimentum , maximum oenum cupiditatibus ; quae quidem omnia destruit atheismus. Hinc eo latius
grassatur morum corruptela, eo frequontiora sunt scelera rarioresque, virtutes moraim, quo magis
religio labefactatur. Id omnes de Populo Romano confitentur holitici, et nostrae aetatis infausta confirmat experientia. Non omnes equidem semper agunt iuxta principia , quae 'profitentur , sed tamen aliquoties, et plurimi , in iis saltem quae Societatem Spectant., id efficiunt. Hinc plurima peccata impedit religio. Si aut Numinis formidine non semper a vItiis homines deterrentur, quid non mali societati incumberet, si nullum frenum agnosceret vis et Potentia po . 30 Stetit societas sub polythrismo, cur nota pariter cum atheismo, qui non saltem Deorum exemplo incitati ae vitia rRev. Polythuismum Deos agnovisse scelerum vindices, et virtutis remuneratores; siquidem ubique praedicata sunt tartarea supplicia, Elisiorumque deliciae , Diique scelerati, hominum sce. Iera severe tamen plectere credebantur. Hinc Iupiter , adulterio toties inquinatus, Ixionem oti idem attentatum perpetuae rotationi in Tartaris addixit. Αliunde eertum aest societatem tune ira
113쪽
rra METAPavsic A sPECIALIS , ιPessimum abire coepisse, cum, acerescente Deorum
vitiosorum numero, decrevit . Potentia et veneratio. Divinitatis.
Obj. 4' Plurimis bellis ortum dedit religio; ergo praeserendus est atheiamus. Rou. 5 eg. ant. Bella enim illa quae tantope re iactant increduli, ambitioni, cupiditati rvitiis tribuenda sunt; nota religioni , quae qmdquid injustum est tam severe prohibet. Numquidhella suseeperunt tot sancti fortesque viri, qui . mortem Pro religione oppetierunt Z obtentu quicdem religionis plures principes bella protexuerunt, sed nonne etiam velo iustitiae tecta sunt injusta qua odam alia, quin id vitio justitiae vertatur r ihil ost quo scelesti, si velint, ad crimen abuti non possint. So volessi, inquit Montesquieu , narrare tuiti i mali che hanno prodotio uel mondo Ie Ieggi oivili, Ia monarchia, it go veruo re-Pubblicano, diret eoso orribili
QuAΜus1M iam manifeste pateat atheismum absurdissimum esse, cum humani generis sit do- structivus, quaedam tamen addemus ut plenius Te sellantur quotquot huc usque prodierunt ahatheis systemata. Ad quatuor revocari possunt x academicorum. a' epicureorum, 3' Spinosae, immaterialistarum. rv Somniarunt academici mundum esse aeteris num et increatum, variasque ejus dispositiones et orbis conversiones sibi novissirio esse conca tenatas ; proindeque nulla tunc vis creatrix , nullaque moderatrix Providentia.
Prob. I ' ex iis quae dicta suut .ubi materiam
114쪽
ereatam , ordἰnatamque esse ab Ente supremo
a' Ex constanti populorum traditionea omnes enim populi , perpaueis sortitan inceptis, originis mundi et creation omnium memoriam retinuere; ubiquh creditum est tmundnni /hiinh ha buisse principium , saltem quolid didiositionem ;ubique de abysso et chaos poetae altique auctores loquuti sunt; ubique tandem fietas aurda, quae mundi exordium iam beatum reddidit, celebrata
est; ergo revera mundus initium, habuit. s i historia. Nareat 'enim l Moyses mundum recens esset ereatum, mi Omnes i norunt, Porro
evidenter vera est ejus historia ι inam concordat cum omnibus aliis dorumdem temporein historiis, in quibus i eadem, commemorantur 'ut plurimi scriptores ostendero , ii inter quoi Iaequetot, des exista Dei: Sic epdem modo deseribit creationem Diodorus Siculus, de diluvio, et arcal, et columba meminere Berosus,i Abydenus et Plutarchus: iidem apud copiόs simhlicitatis , et innocentiae mor ruseruntiar, ote. Aliunde quare, si haec fluxit Moyses, non ita. removit epochas ut timera, non potuerit4 na 'sorte ieeperiri contingat aliqua monumenta antiquioris , aliquas veteres traditiones, quibus sua ismus detegi , posset r. Nonne evidenter Ruciamor al1e qui omnIa in aperto Posuerit, ΟΠmium exordia imperiorum describinas, eae suis tomporibus proxima i secerit; cum i suspicari' debuisset tam facilui τηγeriri posse, sussce qua vel levius indicium ait mendacii angueretur. -i 48 Ex vi vitate annalium generis iHumani. , Certum Est hanc fuisso semper populorum indolem , ut sacta suae aetatis posteris transmitterent id testantur tot monummis, inscriptiones et historias p quomodo ergo fieri potuit . ut, ante Seπmille annos, nulla rerum factoruinque indicia ad nos transmissa sint si mundus suit aeternus.
115쪽
5' Ex novitate artium. Constat ita nuperi in ,veutas ,suisse artes , ut earum' incunabula, , Proin Fressus, imo et auctores nosse facillimum ait, nec alia superaverili tempore Varronis, Romanorum doetissimi, mἰlle annorum antiquitatem. Sic notum est Thalem et Pythagoram phil ophiam
naturalem Aristotelem dialecticam; Socratem, ethicam; Tuclidem, mathesim, etc., in enissct aut perfecisse. Porro, si mundus sit aeternus , qua Forte, quove fato evenire potuit ut: tot' necessariae, tot utiles, tot artes iucundae , Per infinita saeeata rion inventas suerint statimquEPer breve tempus certatim pullulaverint r Nbnn sinyndum esset stupidam hebetemque 1 suisse in sinitam. hominum multitudinem E 'si' Ex emetibus dispositionis mundi. Ex dispo. Sitione mundi naseitur tempus, et succeSSio no ctium ac dierum; porro haec aeterna esse nequat : ubicumquo enim datur . prius 'et posterius , necessario etiam datur initium, ut evidens est; atque binc mathematice demonstratuD im. Possibilitas cujuslibet successionis infinitae. Praea terea numerus inusium et numerus dierum , horarumque, bimul es e noni possunt infiniti, .si. quidem evidens, est eos esse inaequales, et inae qualitas seu majus aut, minus non datur in infinito 3 Porro unus, esse nequit finitus quin altee eo ipso talis, fiat, cum mensium quilibet numeri rus finitus dies numero infiuitos contin ere . ne
' Ex iis quae terrae accidunt. FAperientia conatat montes sensim . subsidere, cum scilicet
116쪽
ventorum impetu , alluvi me pluviarum, terrae, rupes .er avenae in planitiem transferantur ι id testatur D. de BuJbn post Blancanum, qui istud confirmat Eexemplis i si ergo mundus e Set aeternus, qui ineri potuisset, ut nondum Omnes exorbis i supersio e montes evanu intrito . a ' Exstitere conflagrationet in orbe, aut diluvia, quibus monumenta et artium notitia pe-
. Re m IR has hypotheses esse non solum gra. testas , Sed etiam omnino vanas et absurdas; si enim totum periit genua humanum, quomodoxeparari potuit 7 Si supersuit aliqua. Pars , quare memcuriam noni tradidit artium, et factorum quadjam cognoscebat Z Nonne eaedem jam exstitero calamitates, quin extincta suerit memoria omnium quae antea cognita fuerani3 - , . . REF. . a' has hVpotheses, omino infirmari ex uictoria, i traditione, atque . omnibus argumentis duae idemonstraut materiam' esse creatam et or-inatam ab ente aliquo summe intelligenti. O .i 3' Hare ab tortui in Oecti sum, sertur, ideoque quasdam regiones invadit alias i deserendo iid demonstrant, ejus, recessus a soro Julii, ab aquis mortuis, a Ravenna, etc., et conchae et Piscium exuviae quae in summis montibus reperiuntnrs ergo longe antiquior quam vuIgo craditur mundus esse debuit , ut insensibili sera Progressione, tam dissitis.locis trecesserit. . Reεν. I' motum hunc esse chimeram, quia atmospitaera sertiar eodem motu cum terra, ut de-W0nstrat perpendicularis graviorum corporum de-εcensus; quare ergo alio ferretur aqua, quae almo Sphaera inulto densior et gravior est 3 Cur visiιla qua impelleretur non prius in aerem leviorem exerceretur r. , 2' Si motus. aliquis articularis aquam impeIleret, ab o asu in necessario abriperetur, non Vero ab ortu ad occasummiexperientia enim
coartat suidas partes quae corpori in orbem cir-
117쪽
M Maris a quibusdam Iocis recessus 'iminimo probat hunc' aquae motum, alioqui generalis essevet idem in omnibus Ioeis 1 sed aqua recedit propter arenarum i limi congeriem depositam , ut id perspieere facillimum est. νέ' Conchylia obiecta certissima quidem demonstrant diluvii a Moyse relati et apud omnes po- sulos memoriae traditi veritatem, minime veroentam hane aquarum perlustrationem, pest quam ab India et America huc usque afferri et tandiueonservari non potuissent . ut tandem .eum huo devenissent ita Iapidem converterentur: mee phoe- nomena non nisi violento subitoque omnium aquarum impetu Issici potuerunt. 5' Quamvis id absoluto fieri posset, cum e e-rientiae , historiae, traditioni repugnaret 'm rito recenseri deberet inter sabulas, nec ullum ex iis gratuitis hypothesibus et eamlicationibus , contra iactum indubitatum . tam Iarmis ratἱoniis bus innixum, desumi posset ' RrSumentum, nee
minus iliconcussa creatio iremaneret , et reeens Probaretur. .
α' Systema Epicuri. Finxit Epicurus, post Leucippum et Democritum, atomos materiae esse aeternas et necessarias , in immenso vacuo essenistialiter motas, infinitas. numero variis donatas figuris , varioque motu , mundumque hunc atomis in sese invicem ineurrentibus, et sibi ob diveris sitatem figurarum adhaerentiuus 3 fortuito easu
eonnatum et dispositum esse. P . .
. . Rejiciendum est istud.systema.
Prob. x' ex iis quibus temonstratum. est exi. tere Numen supremum, q- haec omnia condita rit et ordinaverit. 'a' Quia repugnant eius principia, nempe materiam, necessario existere et moveri.
118쪽
Quia evidentem contradietIonem Involvit, siquidem atomi infinitae orbem replevissent nec Potuissent moveri; et nunquam sese attingere Potuisseut si vacuum sit infinitum immensam. i ' Quia impossibiles sunt ejus consecutiones , scilicet mundi eGrmatio; nam I si motus sita is essentialis, diversus esse non Potuit, nec finire; a' motus necessarius et sortuita dispositio Sibi evidenter repugnant; 3' ex iis estbrmari non Potuerunt substantiae cogitantes, quae necessario sunt simplices et spiritales, ut alibi demonstratur; r' impossibile est fortuito casui, qui aliunde est, tribuere ordinem tam mirum, tam Sperctabilem orbis structuram, tam stupendam animalium formam, tam aptam organorum constructionem , tam varias nervorum et musculorum
compages; 5' si fieri potuisse aliquo casu, tam aequalis esse non posset ut nullo alio delurheditur. Quis etenim eum non rideret, qui magnisi 'cas aedes, superbam machinam, eximium poeama, statuam, aut imaginem elegantem, et alia
hujusmodi, sertuito casu disposita, agglomerata concinnata et perpolita suisse diceret Quare ergo tam stupidus aliquis inveniri potest qui
omnium mirabiliorem ordinem , constantiorem, et universaliorem huic tribuat a quo ne statua
quidem producta dici potest, quin omnibus mo
rq Αdsunt In mundo plurimi desectus, ergo eius dispositio provenit e casu fortuito. . Resy. hanc obiectionem, . jam consulatam, insolubilem esse in systentate Epicuri, tu quo omnes illi desectus concipi nequeunt, quin assiciant atomum necessariam ac proinde persectis simam, quod evidenter absurdum est. Eam aliunde plenius alibi refellemus. O . Ab aeterno debuerunt existere inter atomos dispositiones et conjunctiones infinitae .ergo possibile est ex eorum concursu mundum eormatum rasu.
119쪽
Res . t Neg. ant. quia infinitae dici nequeunt dispositiones quae exhauriri et terminari potuct-ruut, et quibus 'quotidie etiam nun addi possct t.;
aliunde nec existere possunt nec moveri, nisi cnusa adsit externa Per, quam existant et mo-
R P. Neg. cons. quia xv sese attingere non Potuissent. I' Diversus motus concipi nequit; si supponatur essentialis . 3' A via recta recede Non potuerunt, eum directio etiam esse debeat essentialis. Eumdom ordinem inter se Servare debuissent essentialiter et necessario, siquidem proveniret ex directione essentiali. , 5'. Mentes effici non possent. 6' Nulla est proportio inter
temerariam Rtomorum concuriaonem, et ordinem
generalem Perpetuum et uniformem. Quis dixerit inde contigisse ni oculi ad videndum inservirent, hures ad audiendum, etc.; atque id perpetuo ira omnibus hominibus renovaretur obj. 3' Plurima animalia ex Put factione ,
fortuita commixtione, fermentatione, etc.', ena
Scuntur; ergo omnia, vel homo ipse , eodem modo produci potuere. RESn. IV Neg. ant. Nulli nunc, si vel minime in rebus naturalibus peritus sit, ignotum esse potest nullum animal nasci posse nisi ex getam ratione , quae quidem immotis legibus subitet. tur r hinc nulli vermes generantur in carnibus tibi nulla ova deponi potuerunt. Quae autem aliter nasci videntur, suam causam habent in aliis 'quo germine, quod , Vento asportatum , aut ab animali depositum, calore aut aliis causis se.
Res . a' Neg. cons. Quamvis enim haec vera essent, salsa foret conclusio, siquidem id ex legibus constitutis fieret; sed inquiri posset quomodo primum et quidem tam constanter instiis tutae.essent. Aliunda estbrmari non possent menistes humanae. Praeterea si potuit homo fortuito
easu produci, cur nullus jam ita nascitur 7 An
120쪽
exhausta esset hujus causae secunditas An iis- .dem causis impossibiles, 'essent iidem essectus 33' Θstenm Θinosae . Benedictus Spinosa , in opere olim famoso, quod apparatu geometrico omavit, delirans' substantiam eve id quod tu
Ses et, Per se concipitur, contenditi unicam esse substantiam quam increatam et infinitami, proindeque Deum esset pronuntiat ' praecipua eius at -- tribula sunt extensio et cogitatio; modificationes autem et assectiones ejus, corpora et menteS
Prob. I ' quia salso aut saltem aequivoco et inutili primis io adstruitur. Nam prae cipuae sun datur. hac desinitione s stantiae: quod in qs. et Per Se subsistit. Porro, lini per hanc definitionem: intelligit quod . iu se subsistit, nec subjecto indiget in quo recipiatur, vel id quod existit at o et sine causa; si prius, jam aequivoca haec de- . sinitio nihil Spinosam juvare potest , siquidein Iuce Harius est plurimas exiStere refit quae in .se. subsistant, nec indigeant alio in quo recipiantur; Sic V. g homines, Aerra, Planetae etc. Si posterius, jam gratuita es et salsa definitio haee, neu qb. ullo philosophorum, dmittetur ; atque . ideo ridiculum evadit Spinosae systema, ipse que huic assimilari Potest', qui Probare vellet hominem' esse Hirculum, quia risiniret hominem,
figuram rotundam. ii i- .a Quia absui dumi est: nam i evidens est iu eadem substantia. existere non Pome modiscationes. quae sesb: mutuo destruuuta atqui plurimae sunt
modificationes, quae sese destruunt, ut nemo dini silebitur ; ergo necessario debet esse multiplex. substantia in quo recipiantur icomparenturi interises .mentes Simul et eorpora ι liquis dixerit vix iis