장음표시 사용
121쪽
IIo METAPAYsI A. SNeIALIs , insanus esSe posset ut asserere audeat eamdein unicamque substantiam debere simplicem esse simul et non esse Τ Αliunde in diversis' corporibus diversisque spiritibus quaeda' incompatibilia r periuntur. Nonne ab omnibus Spinosae defensor
rideretur, si audeat asserere eamdem substautiam rotundam esse et quadratam, quiescere et nio-
veri , versus ortum simul et occasum impelli rAtqui tamen haec diversa in corporibus repo- lriuntur. Ex mentibus etiam aliae. noverunt, affirmant, diligunt, quod aliae aversantur, negant aut ignorant; una gaudet, et altera dolet eadem de causa; et sic multa alia' quae in eodem entia reperiri non posse certum est ex hoc principio ridem non potest esse simul et non esse. Praeterea, si unica sit substantia a lue Deus, iam evidenter sequitur xv Deum esse sormaliter imperfectum, siquidem .cateret omnibus vitiis et imperfectionibus quae in mundo deerehenduntur, quaeque totidem essent Divinitatis amisetiones et modificationes; M aliunde omnibus 'subjectus esset miseriis , infirmitatibus , solliei tudinibus, mutationibus, quae diversos homi ues, diversaque corpora afficiunt ' a' Deo attribui
posse ac de illo amrmari, quidquid in orbe deis Prehendimus , eum omnia Sint ejus attributa aut modificationes s proindeque Deus peccans simuIet iustus, laetus et tristis, quadratus, rotundus, lapis, ignis, etc., dici poterit. Atqui haee adeo absurda sunt, ut iacile insaniisse crediderim qui
haec ausus fuerit affirmare. sa 11
Obj. Existit in mando substantia infinita; portaro, praeter infinitam alia esse nequit; ergo. . Rem. Dist. min. Praeter infinitam alia esso nequit. infinita, conc. ; alia finita , nos i Nam alias et quidem perplures finitas existera indo Probatur, quod sint in mundo plures imper&ctiones quae in infinitam cadere non possunt net etiam diversae .modificatIoues quae in eadem
122쪽
SECTIO I. I 2IInst. Substantia infinita omnes continet persectiones, Seu gradus entis 3 ergo alia substantia esSe nequit. Rem. Dist. ant. Continet omnes perseetiones reales et absolutas, seu omnes gradus entis per sectos et completos, conc.; continet persectiones incompIetas, et gradus entis imperfectos et Iimitatos , neg,3 Seu alio modo, continet omnia Eminenter, Conc. 3 formaliter, neg. Fatemur equidem Deum complecti omnes gradus entis omnesque persectiones absolutas et completas, seu quibus nulla annexa est imperseetio, alioqui limitaretur e sed non aeque satemur ipsum omnes omnino complecti persectiones quae in creaturis reperiuntur; cum iis necessa
rio adjuncta sit aliqua imperfectio , aliquis desectus; nullus vero desectus in Deo reperiri potest. Si enim haec ita sint, moustrum esset Portentosum , quod orbem regendo regeretur, imperando serviret , cresceret in plantis , in brutis sentiret, in phreneticis fureret. , et desipereti in amentibus, quod quidem tam absurdum est , ut
mirum sit illud excogitari potuisse. Quidquid
autem persectionis est in creaturis, continet Deus eminenter seu modo perseetiori, excIusis scilicet
desectibus; siquidem quidquid est in eis ab ipso
derivatur , et est quaedam imago limitata , pius Ininusve defectuosa ipsius persectionum. Sunt autem eum ipsius natura lucompatibiles, non quatenus sunt reales, sed quatenus defectuosae, Seu quia carent ulteriori et infinito gradu entis, qui requireretur ut sint completae. Sie Deus non continet formaliter saeuitatem ratiocinandi, siquidem omnia; uno coneeptu videt et comprehendit ; sic in rebus naturalibus assem eminen ter, ,ed non in propria forma , continet num
. objieit etiam Spinosa substantiam multiplieem esse non posse sive attributi ejusdem, alve di
123쪽
Plicem esse sive ejusdem, sive diversi attributI; plura enim in se subsistunt sine subjecto cui inhaereant, quae tamen eadem habent attributa, ut v. gr. Plures homines , et plura etiam quae diversa imo opposita complectuutur attributa, repugnantesque modificationes. 4' Systema immaterialistarum. Sentiunt imis materialistae nihil praeter spiritus existere, eosque aeternos esse, et eorum assectiones ex necessitate provenire ; indeque concludunt nullum
Rejiciendum est immaterialistarum systema. Prob. I ' quia salsum est nulla esse corpora ;id invicte ex omnium necessaria propensioue ali-hi demonstratur. α' Quia salsum est mentes humanas esse aeterinnas et necessarias, tum quia impossibile est eas omnium suarum per totam aeternitatem cogitati rem et actionum oblitas esse; tum quia Hullo modo Potuissent , utpote independentes, corpori suo alligari, nec ab eo invitae Separarentur ;tum quia plures esse nequeunt substantiae ne . Cessariae et aeternae; tum etiam quia limitatae et impersectae sunt, innumerisque obnoxiae mutationibus , quod in ente necessario foret imis
3' Quia salsum est mentis assectiones a ne essitate pendere; omnes enim sentimus, atque alibi Irobabitur, nos esse liberos iu nostris volitionius . Aliunde haec necessitas proveniret vel a Principio externo, vel ab interno; si prius, existit ens a mentibus distinctum iisque superius ;quodnam autem esse potest, nisi Deus 7 Si posterius , omnes eaedem essent omnium assectio αnes, siquidem eadem est omnium natura; atqui tamen rem ita non esse experientia compertum eSt; ergo , etc.
Caeterum, etiamsi admitteretur nulla esM COT-
124쪽
sEcTIO I. I 23pora, non minus inconcussa remaneret Dei existentia, tum ex argumentis metaphysicis , tum ex moralibus, imo etiam ex physicis, siquidem semper requireretur ens supremum quod tam mirabiliter ordinaverit, nobisque objecerit haec rerum aPParentium simulacra, et in nobis produxerit tot ingratarum sensationum causam quae, eum diversae sint in omnibus, ex natura mentis provenire nequeunt. ARTrcutius II. De atililiuiis divinis. QOAMQUAM Dei persectissimam naturam mens humana comprehenderct non possit, plurimas tamen ejus persectiones concipimus; quibus Deum ratio distinguit, et cognoscere dicitur e inoisibilia enim msius a creatura mundi Per ea quae jacta sunt intellecta conviciuntur, sempiterna quoque ejus virtus 'et dioinitas. De iis itaquo Pauca nunc dicenda SuperSunt. Existere probavimus ens aliquod necessarium, hocque Deum esse, cum omnes complecti debeat Persectiones. Hine manifeste sequitur id quod ita
Deo primum concipitur, id per quod ab aliis
entibus distinguitur, id a quo caetera fluunt attributa, proindeque Dei primarium attributum Esse existendi necessitatem, seu Meitatem, juxtactam quam de se attulit definitionem : ego sum qui sum: et id nomen quo vocat illum Μoyses: qui est, misit me ad vos. Ideoque statim donatura Dei investiganti illud occurrit, eum esse Plenitudinem entis, seu ens simpliciter, et haegonica ratio est quae possit a sterri, cur caeteras omnes habeat persectiones 3 eaque Proprietas quam omnes aliae Praesupponunt, et ex qua
Ecessario derivantur. Deum dicimus, eo quod existat a se, omnes
necessario complecti Persectiones , atque ita in-
125쪽
sinitum esse; et id iam invicte probavimus, cumentis necessarii infinitudo demonstrata est; iis quae tunc diximus pauca tantum addemus. Omnes Perseetiones possibiles esse eo ipso sa tendum quod persectiones sunt, alioquin enim nihilum essent et impersectiones; porro, si Deus eas omnes non complecteretur , forent impossi-hiles; nam non possunt esse nisi in ente necessario; atqui in eo esse non possent, Si iam eas non haberet; non enim possunt ei ad Venire nec a se nec ab alio : non ab alio, ut evidens est, cum omnia ab ipso pendeant , nec quidquam alia possint in illum; nec pariter a se, id enim seret vel necessario, et tunc eas haberet ab aeterno , vel libere, et tunc iam esse deberotomni scius ut eas eoDosceret eom Prehenderet ,
omni Potens ut eas produceret, proindeque liber, beatu S, unicus, simplex, sapiens, etc; ideoque summe Persectus; nemo enim sibi dare potest quod non habet; et vero, si eas sibi dare pos set, nonne id socisset ab aeterno , nisi omuitiosi hi insensus sit Aliunde , cum perseetiones a Deo reali ornoti distinguantur, nec quidquam aliud sint quam Deus perfectus, suam evidenter naturam immularet aliquid acquirendo; id autem soli plane impossibile est, siqstidem omnis essentia, multoquo magis esseutia entis necessarii immutabilis sit. Praeterea necessarium foret simul et eontingens : necessarium quidem ex hypothesi, contingens vero , quia contingentes essent persectiori sub eo non distinetae. Non concipi potest nisi utens perseetum, siquidem nihil concipitur nisi modificatum; si ergo concipiatur contingeriter
persectum, evidenter et necessario contingeris esset et eonciperetur; ergo ens necessarium et in
se , omnes eo ipso complecti debet persectiori s- . Hinc patet omnes persectiones de Deo affirmari Po se bac una, et. saepe quidem unica ratione ,
126쪽
quod sit 'ins α se seu entis plenitudo ; siqέidementi necessario, et quod est plenitudo entis,' essentialiter conveniunt omnes entis gradus seu persectiones Quaenam esset etenim alia ratio , ab extrinseco desumpta , propter quam ipsi tribuantur in infinito gra/u persectiones, quarum aut nullum aut finitum duntaxtat exercitium cognoscimus 3 Quapropter omnes persectiones enineeessitate existendi deduci possunt, imo plerumque debent, per illationem et ' modum corollarii. Id itaque nos efficiemus, Ire futiles et mancas probationes, ut plures alii, dare cogamur; fusius attamen eas evolvemus Persectiones, quae Iongius rationem praetereunt; et contra quas Potissimum insurgunt increduli et pillei
Usiet1ττM Dei impuvarunt tum polytheistae qui propemodum infimios 3 Deos ' oluere , tum haeretici quidam , inter' quos femicient mlinichaei qui duo admisere aeterna 'principia, ex quibus unum boni et alterum mala causa esset. His arma subministravit Banius 'versipellis 'ille sopbista , quem omnes errores PropugnasSe nemo
Prob. I ' Deus est ens 3 necessarium, atqui unicum est ens necessarium; omnia enim entia praeter unum concipi possunt contingentiae, siquidem unieum necessarium sibi mundoque Perse ete sufficit, nec indiget alterius consortio cum sit entis plenitudo, et omnia in ' se contineat;
ac Proinde supponi potest sine: ulla absurditato
127쪽
solum et absque alio existere; ergo pullum aliud praeter unum, est necessarium, Proindeque qnicus
α' Deus est, insiuitum; Porro unicum estens lusinitum, siquidem , Praeter em quod continet om s . gradus entis, nullum aliud esse potest quod eos pariter omnes eoutineat, ut. Evidens est; aed ea duntaxax quibus ipse communicavit gradum aliquem entis, suas omnium typos producendo ideas. Et vero, . Si duo essent entia anfinita, neutrum esset vero innuitum, eum posset aliud coucipi quod tantum in se contineat , quantum duobus inesset, unum quod nec socium nec par haberet, iaci Proinde quod utroque Per
3' Si multiplex sit Deus, vel unus pendebit ab alio, vel nou. Si prius, evidenter Deus non erit qui alteri subjicietur. Si posterius, nullus erit Deus, qui nullus superior, nullus omnium dominus , nullus proinde omnipotens et summe
4' Vel unus sufficit creando et gubernando mundo, νηὶ non ι siripi ius, alter non est ne-C sarius, nec proindo admittendus; si posterius , necessario Deus ierit immiena et limitatus, quod absurdum est; ψrgos etc. ι' ... MPaoposITIo Π.Rejicienda sunt im icho eorum principia. Prob. r' ex tui ubus constat Deum esse unicum. 2' Quia principium malum, nedum Persectissimum sit, ut exigit Deis natura , imo pum- me imperfectum esset, ut e idens est, eum ad malum necessario tenderet. 3' Quia neutrum esseti omnipotens et summe Matum. Totis enim viribus unum ad bonum et alterum ad malum estoretur', et constanter utrum. Me..imPedirettuli iamin, necessario id exoptaret
128쪽
a quo alterum: abhorreret; utriusque igitur vota forent irrita, i sioqucti perpetuae inimicitiae , et aeterna pugna ineret inter eos, quin possent in intentum quidquam . proficere, imo etiam quin Spem successus .aut quietis habere possint i ergo onmino. miserrima essent Principia haec: minii,
meque potentia. i , rέ' Quia omnino sunt inutilia et superflua. Ideo namque ad ea confugiunt manichaei, quia bonum Et malum aliter i. explicari nequeuut , atqui id omnino salsum est. Nam facile explicari .possunthonum et malum isine his duobus principiis , si
Possint existere sub unico ente summe bono; atqui res ita est Nam eos, summe bonum potest xv honum Producere, ut somnes satentur ; potesta' malum aliquod producere, aliud permittere, ut mox Iuce elarius patebit. Potest producere malum naturae et Poenae, seu metvissicum et Ursicum , scilicet imperfectiones et defectus creaturarum, aegrotationes et alias miserias. Id patet, quia omnia creatura est essentialiter imperfecta, proinde de quibusqdam ex natura suae . defectibus, miseriis et imper. sectionibus. subjecta. α' Quia Deus id tantum creataris tribuere i tenetur, quod exigit earum natura, et necessarium est ad finem adsequendum, eum iis nihil omnino debeat. 3' Quia, eum non possit eas creare summe persectas, nulla ratione potest obligari ad eas creandas in eadem specie et eum iisdem persectionibus. Cur enim tenere. tur eas ommes rationales, aut saltem animales raddere , quia gaudent, quaedam iis persectioni-hus 3 Perseetiores Uitur alias aliis esse non rein pugnat. 4' Quia haec omnia qua mala vocamus, non sunt mala in se et relative ad totum, quamvis mala relative ad aliquid partieulare videantur. Suam cum ordine generali. relationem habent, quae nostram intelligentiam quamvis praetereat, a Deo; tamen Propter sapientes justasque rationes
intenta est: sic umbrae in tabella, sic in per
129쪽
sectissima machina rotae quaedam inutiles videritur ignaris , quamvis ornamento persectionique uecessariae sint. 5' Quia, praeter alias incognitas, plurimas nobis asserunt utilitateR fragilitatis humanae nos admonent; mentes 'ruitionem boni summi et insiniti erigunt; nos a terrenis et vitiis avocant, ea ratione, quod omnia hic eaduca , impersecta, homineque indigna sint; tandem
purgant peccata , justos probant, impiosque actDeum convertunt, quae nobis accidunt miseriae. Alias etiam physicas utilitates. de malis naturactenumerare non esset operosum , sed haec sus- seiant.
Mala culpae , seu moralia, Deus equidem nullo modo producere potest; atque ideo repugnaraeoncludimus principium malum manichaeorurn , sed illud evidenter permittere potest, nec ulla ratione id impedire tenetur, eum illud admittit homo qui sua abutitur libertate. Si qua esset ratio qua ad id teneatur, vel ex parte Dei, vel
ex parte hominis desumeretur; ' atqui nulla est ratio neque ex parte Dei, neque etc. Non ex parte Deir malorum enim permissio, certis justisque de causis quas ipse novit, a Deo Pro Veniens, naturam divinam minime laedit aut eommaculat, cum peccata in homine tantum admittantur, eumque solum inficiant; Deus vero illa infinite aversetur, severe profiibeat, diverosisque plectat suppliciis. Non ex parte homi, nis r nam non tenetur stim impeccabilem reddere, siquidem nihil ipsi debet praeter id quod exigit ejus natura, et quod necessarium est ad finem assequendum ; porro , nedum impeccabilitas sit naturae essentialis , imo proprium est hois minis, nativaque conditio posse peccare, cum sit naturaliter infirmus homo, mobilis, incon- Stans, versus bonum sensibile impulsus, continuaeque impatiens advertentiae; praetereaque
Deus ipsi trinuit auxilia, quibus peccatum vitarire possit, et ficiem araequi; ergo, etc.
130쪽
s' Quia, cum his principiis duobus, stareneqnit mixtio bonorum et malorum. Vel enim haec principia aeque essent potentia , vel non rsi prius, nullum esset bonum nec malum, quia, cum necessario serantur ad bonum aut malum in hypothesi manichaeorum, qui negant sub uno principio utrumque stare posse, jam eorum vi. res infinitae et oppositae sese mutuo eluderent; Iroindeque nec bonum nec malum esse posset.
i essent inaequalia , vel praevaleret principium boni vel malit si prius, uniee bonum a si posterius, unice malum esset; nam praevalentis conatus et potentia effectum alterius impediret, alioqui cum necessaria infinitaque potentia in oppositum agant, bonum et malum infinitum simul esse posset in mundo ; ergo, etc. Nec repouat Baylius ea de jure suo cessissa, ' quia id pugnat cum eorum natura et essentia qua necessario ad diversa: seruntur. Quia salistem ex aequo cedere debuissent, proindeque mala bonaque in terris aequalia esse; nonne autem rura virtus in terris, et vitium frequens 3 Quomodo ergo tam insipiens fuerit, tam sibi in senis
sum boni principium, ut tantum de iure suo abjecerit in gratiam sui inimici An quia meliorem ordinem instituere non potuit 7 Ergo nec
beatum esset, nee omnipotens, cum finem suum
assequi insuperabili necessitate prohiberetur. 3 Quia, si principium bonum da iure suo cedere possit, malumque permittere, jam frustra recur. ritur ad principium malum quo possit ejus origo explicari. O . Si unicum esset ens infinito persectum summeque bopum, omnia pariter omnibus distri-huerentur, teque potissimum quae ad naturae integritatem necessaria sunt; aut saltem si qua distinctio esset, uniuscuiusque meritis proinde que justitia fundaretur. Porro experientia constat rem ita se non habere; ergo unicum non eStprincipium .