장음표시 사용
131쪽
Re . Neg. maj. I ' propter rationes iam allatas, quibus demonstravimus Deum mala poena ciet uaturae permittere posse. α' Quia, cum sit donorum supremus Dominus, ea prout ipsi placet distribuere potest , diversasque in cadem SPQ Cie Creaturas producere, sicut diversas species , V. g. rationales, sensibiles et insensibiles procrea-vii. 3 Quia haecialiis honis compensantur, Si Vuquia pauciora pericula sunt, sive meritorum ni 1
Plior copia, majorque virtutum tacilitas, si votandem quia minor erit ratio reddenda . 4' Quia
illi essecius insoliti sunt habendi velut legum generalium consectaria, quarum simplicitati non
vult Deus derogare, quia debet ordini potius generali providere quam utilitati privata c. 5' Quia, ut jam notavimus, id tantum persectionis debet creaturis quod exigit carum essentia, Siquidem nihil aliud requirit sapientia; porro essentia hominis tantum exigit ut sit rationis capax, eaque uti possit, si nulla causa obstet, non vero Ut ea actualiter utatur; sic homo est etiam insans qui
mundum judicare potest; idem de omnibus aliis
creaturis dici potest. Cum autem Deus aut im- Persectas creat, aut eas subito reddit, non magis injuriam inseri quam si eas aut nullatenus Crearet, aut Subito an nihil aret, vel e vivis tolleret, ut luce clarius est. 6 Quia, ob eam dotum et facultatum inaequalitatem, arctioribus mutuae dependentiae vinculis homines devinciuntur, Siz-que ossicacius per societatem Suum sinem assequi
Possunt. ' Quia isti desectus quos hominibus
accidere deploramus, ex primaevae innocenti actiactura , et hominis a statu iustitiae lapsu pro veniunt, quae quidem Deus, ut mox patebit, impedire non tenebatur. 8' Quia ex iis maximae virtutes, patientia nimirum, et constantia in adversis , sortitudo, immanitas, liberalitas , etc., oriuntur.ot persiciuntur; et vero, nonne etiam in hoc statu homini melius est existere quam non
uxisteret Quid autem aliud exigere potest boni,
132쪽
as divina 3 Quomodo probari posset aliud creaturis deberi 8 sq. Tandem distributionem malorum inaniter injustitiae arguerent, quasi possit horno quidquam stricte mereri, nec sunicietis sit, momnium etiam justissimorum peccatis, cauSa cur omnes indiscriminatim puniantur.i Aliunde praesens haec vita nihil aliud est quam probationis status, ubi miseriis aliquando justi- afficiuntur, ut peccatis purgari, meritis ditari, a terrenis ad euelestia a duci, et pro levi Inomentaneaque tribulatione , aeternum gloriae pondus certius et facilius sibi comparare possint; impii autem , ut hac levi mercede pro suis quibusdam in ordine naturali meritis remunerentur, bonis aliquando
Comulantur ; non vero semper, ne depravatio naturae humanae , spe temporalium Praesentiumque honorum allecta, Deum deserens, est,aenatius in
vitia prorumpat. Haec sussciant de hac objectione quae suo loco susius dissolvetur, eum Providentiam vindicabimus.
Obj. α' Duplex admitti debet principium , si
non possit origo mali sub unico ente summe bono explicari; atqui res ita est; ergo, etc. Rem. I' Neg. maj. Quamvis enim non posSemus explicare sub unico ente mali originem, nota idcirco duplex soret admittendum, cum id repugnare, Maboque explicando nihil inservire demon-Ftratum sit. ι
RO.. v Neg. min. Peccatum enim procedit unice ab hominis voluntate, qui libere divinam Iegem infringit, cum posset sua uti libertate ad hunc finem propter quem .data est, ut scilicet au ctoris sui legibus obediendo sibi merita comparare POSsit. InSt. At Deus non potuit homini concedere Iibertatem ad honum aut malum flexibilem; ergo nulla responsio.. Rev. Neg. ant. Potuit quippe Deus , ut PotosuPremuS omnium arbiter, a creaturis obsequium
liberum exigere, proindeque ad id necessariam li-
133쪽
hertatem ad honum aut ad malum flexibilem ipsis concedere. Potuit aliunde Deus homini tribuero ruidquid bonum in se, et ad honum finem orisinatur; atqui libertas bona est in se, siquidem
Per eam merita comparari Possunt quibus praemium aeternum destinatur; bonum etiam ad sinem ordinatur; illam quippe dedit Deus ut Itho.
ra voluntatis eI tione, quae quidem naturae mintionali maxime accommodata est, posset homo divinam legem observare, ut ita vitam aeternam consequeretur. Constat Praeterea Deum nulla ratione teneri potuisse ad tribuendam homini imis peccabilitatem , siquidem id nec ipsius natura , nec finis exigit; imo dici potest hanc esse suasi naturalem ac fere necessariam appendicem humanae naturae, quamdiu sinem suum non attigit, cum necessario ad honum tendat, possitque illud pro limitata intelligentia in rehus creatis reponere.
Inst. Deus eam hominibus libertatem concedere non Potuit, qua eos abusuros esse praevidebat 3 atqui Deus praevid at homines libertate abusuros; ergo , etc. ReSy. Neg. maj. Ρraescientia quippe Dei nouimpedit quominus libertas verum Sit beneficium, siquidem pariter in se bona est, nemine diffitente, et aeque ad honum finem ordinata , quem homo pariter etiam attingere potest . Eam enim Deus non dat, quia abusum hunc praevide.. nec homo ea abutitur, quia id Deus praevidet; Proindeque haec Dei notitia, nec doni naturam , nec dantis intentionen ommutat, nec bonum usum recipientis impodit; ideoque minime in Dei conis cessionem innuere potest. Et certe , Deus liber. tatem dare potuisset, si eam homo ad bonum usum Convertere voluisset. Quare ergo illam tribuere Prohiberetur, quia non visum est homini liberistatem ad bonum flectere 3 Numquid ordinem -- Pienter justis de causis electum idcirco mutam eneretur, quia Per malitiam et pravum assectum
134쪽
SLcTIO I. 133 id ereatura devitare non vult quod iubetur , atque innumeris auxiliis adiuta potest devitare p. Numquid igitur ad hominis arbitrium et libidinem versatilis, limitataque esset divina potentiarrast. Libertas cujus certus est abusus, donum est pessimum ; atqui certus erat libertatis abusus, ut Pote Praevisus; ergo, etc. Reν. Neg. maj. Quia haec abusus praevisio naturam Iibertatis noti immutat, nec intentionem vitiat concedentis, ac proinde cum in se bona sit, bonaque intentione detur libertas, donum optimum dici debet, quamvis illud in sui perniciem convertat homo qui hoc sibi soli, non Deo, vitio tribuere debet. Inst. Non potuit Deus hunc statum eligere ita quo Plurimos homines esse perituros praevidebat; Porro Praevidebat plurimos in statu libertatis in
aeternum Perituros; ergo. etc.
ReU. Dist. maj. Non potuit eligere statum iu quo praevidebat plurimos perituros vitio ipsius-met Status, Conc,; vitio et culpa sui ipsius, ueg. Nulla etenim ratio fingi potest cur Deus, Satva bouitate sua , hunc ordinem instituire non P0εβet in quo praevideret perplures esse ob Sua Per Versam voluntatem perituros, cuin Salvari POS-Sent, siquidem sibi soli tunc deberet homo perniciem Suam imputare; nullo modo autem Deo qui tribuisset omnia quibus ad siuem pervenirer ς-t; porro, in hoc praesenti statu, multi qui-ein Pereunt propter suam culpam, nullus autem ordinis vitio, siquidem possent bene vivere, selicitatem aeternam consequi . maluntque. Peccare et damnari; ergo Deus, propter eorum volunta .riam perniciem, minime culpandus est. t. Libertatem hanc, propter quam tot essent Peraturi, libentissime concederet principium homini insensissimum; ergo donum pessimum feSt. Rev. Dist. ant. Concederet prava intentione, ut homini noceret, cono. Eam concederet squaSi malam in se, neg. aut . Libertatem. talemi equi
135쪽
clem concedere posset malum principium, non autem quasi mala esset in se, et datum pessimum, sed quia perniciem hominis inde certo sperare Posset, cum ejus abusum praevideret, atque ita donum in se bonum, mala vitiaret intentio; Deus autem illam confert eo quod bona sit et prodes. Se queat, et quantum in se est adjuvat ut revera prosit, atque ita beneficium esse videtur, quod homo in suam convertit perniciem. Inst. Homo qui sciret se libertate abusurum,
eam recusaret; ergo minime bona est.
V. Neg. cons. Quidquid enim ab homine
recusari posset, non ideo cessat esse beneficium, si revera honum in se sit, et hona detur intentione, siquidem bonitas rerum ab hominis acce. Ptatione non pendet. Quosdam reperiri forsitan Contingere Posset, qui coelo renuntient; quis autem illucl bonum et quidem summum esse ne. saverit Z Λliunde facile concipitur hominem necessario sese diligentem , exoptare impeccabilitatem, cum albi Prycurare velit omnia bona possibilia; Deus auinm, qui non aeque creaturam diligere tenetur L ipsa se diligit, non omnia tEnetur illi bona possibilia conferre, nec omnes im- Persectiones , Ouiniaque mala ab illa removere quibus ipsa liberari vellet. Praeterea , quamvis
amore pravo posset homo recusare quae sibi onferretur libertatem, non magis eam dare Deus Prohiberi potest, quam rex euses adversus hostem subditis, qui eos tamen recusarent, si se eis ahu Buros Praeviderent. Tandem ineptum est istud
'suppositum , siquidem homo liber et capax electionis supponitur. antequam libertatem habeat, eum uti jam debeat libertate ut eam re uset , dum ipsi tantum offertur. Erist. Deus est infinite honus; atqui non esset Sumune bonum ens quod malum posset, ne tamen vellet impedire; ergo, etc.
Re, P. Neg. min. Id unum quippe postulat bo uitas divina, ut homiuem in eo statu costitue-
136쪽
rit in quo posset peccatum declἰnando, selIcitatem assequi; atque ad finem oetimum destinatus, mediis omnibus adiuvetur quidus ad hunc per veniat. Porro res ita se habet in hoc statu, ergo, etc. Aliunde certum est homini etiam in stata Iibertatis ad malum flexibilis, melius esse exi Stere quam non existere , siquidem per eam pro levibus, iisque transitoriis tribulationilius et praeliis , summam et aeternam felicitatem obtinere potest; atqui nihil aliud exigere potest pro erea turis divina bonitas, nisi ut ici eo statu costituantur, in quo melius ipsis esset existere quam
Inst. Bonus non haberetur, nec esset pater ille qui filio tribuerot ensem quo ipsum ad sui perni lem abusurum esse praevideret; ergo nec Deus honus est, cum libertatem homini tribuit. R P. Neg. cons. et parit. Pater enim illo silii sui abusum praevenire deberet, quia lege divina ad malum impediendum quantum potest obliga tur , minimo . vero Deus. Aliunde filius patri concreditus et commissus est ut gubernetur; gubernatio autem haec exigit a patre ut eius persectioni et conservationi serio invigilet Praeterea requirit amor proximi ut malum eius, quantum fieri potest, impediatur; cum sint omnes homines aequales , Deus autem ita diligere ereaturas non tenetur, ut ipsis tribuat quidquid potest , sed tantum quidquid requiritur, ut finem suum eumque bonum obtinere possint. Insuper nihil obstat quin milites suos dux in hostem dirigat, quamvis certo praenoverit aliquos esse
perituros, quia id exigit imperii legitima desensio ; quare ergo Deum aliquis affirmare audeat hunc statum eligere non potuisse , tu quo plures essent sua culpa perituri, quasi certo cognoscat omnes rationes quibus summa eius sapientia moveri potuerit. Tandem pater ille inexcusabilis foret, quia nullum motivum haberet ut ensem
silio traderet; Deus autem plurimis motivis im-
137쪽
i36 METAPavsicL SPEcILLIs, pelli potuit, quae nos latent, V. gr. ut Sua a tributa , justitiam, misericordiam exerceret, inis Carnationem perageret, atque ita perficeretur ordo
quem eligere voluerat; hinc id quod ipse dixit Baylius: Non essenao proporetione tra it finito e P infinito, non bisogna permettersi di mi- aurare alia stessa canna la condolis di Dio e Iaeondotta degli uominiost. Nullum motivum potuit Deus habere ut Peceatum permitteret; ergo non potuit illud permittere.
R P. Neg. ant. Id enim eum se rit, justa de Causa fecisse censendus est. Libertatem quippe ad malum nexibilem dare potuit, ut eultu libero honoraretnr ipse, et homo praemium sibi com- Iararet infinitum , atque ideo libertas honis pro-eMet. Quis autem negaverit posse Deum, etiamsi nullas alias haberet rationes, libertatem in se optimam , ad finem bonum orὸinatam, humat a naturae appendieem , at honis profuturam , ho mini conciaere, quamvis debeant sua culpa Perplures illa abuti Ρuniendus sane nee miserandus homo qui eo venit audacias, ut optimum illud donum adversos auetorem illius couVertat. Praeterea Deus, ut jam probavimus , hominem non tenetur impeecabilem reddere, proindeque nec eum coercere , si velit peccare. Tandem alias plurimas rationes Deus habere potuit, quae nos
Inst. Nullum bonum erui potest ex permissiona Peccati , aut saltem nullum quod peecati malitiam , cum infinita sit, adaequare et compensaroqueat; ergo , etc.
Rev. Neg. ant. Per illud quippe iustitia otmisericordia divina manifestantur. Libertas ipsa est summum bonum cum per eam aeterna possit felicitas obtineri. Insuper infiniti praetii est ita carnatio cui occasionem dedit peccatum. Tandem, Praeter exempla illa mirae sortitudinis etlpatientiae , quibus saepius ortum dedere alioruin Peas
138쪽
cata, plurima alia possunt inde bona provenire
Inse. Deus est ita bonus, ut nihil concipi possit illo melius; atqui nisi peccatum impediret, melius aliud conciperetur , ens scilicet quod peccatum impediret; ergo, etc. Rev. Neg. min. Melius quippe non esset illudens quod nihil mali permitteret, sed tantum magis bonitatem manifestaret; porro bonitas entis infiniti ex manifestatione, seu essectibus externis , aestimari nequit, nec Deus illam, quantum Potest, manifestare tenetur; et ' quia liber est in suis actibus externis , xv quia sibi persecte sunficit , proindeque potest vel nullo modo, vel magis aut minus ad libitum , attributa mani se stare 1 quia, si bonitatem ita manifestaret ut nihil mali permitteret, nec ipsius patientia , nec misericordia manifestarentur; 4 quia si bonitas ex effectibus aestimari debeat, necessario erit finita , siquidem infinita beneficia nequii conserre erea turis; 5' quia vel minimum erga creaturas beneficium infinitam supponit in Deo bonitatem, siquidem infinite distat ab eis, infinite abest quominus iis indigeati ea enim proportione crescithonitas entis alicuius erga aliud cui benefacit, qua longius ab ipso sua excellentia, suaque independentia distat; 6' quia peccato in et malum quodlibet impediendo, melius, quidem aliquo sensu erga creaturas esse posset, sed nullo modo melius in se, sicut nec in se potentius foret, si mundum Persectiorem condidisset; porro, cum dicitur nullum ens Deo melius concipi posse, non intelligitur melius erga creaturas , Seu in Se; indigna quippe est omnis creatura, cui, Praeternecessaria ad finem suum aliud vel minimum conserat beneficium, nedum ipsi debeat omnia Possibilia conferre. .' Quia nulla ratione teneri potest hominibus conferre quidquid potest persectionis, nec eos sine desectibus constituere ,
siquidem ad id nullum jus habent; et imo etiam
139쪽
id est impossibile , cum omnis creatura , nece sario stulta, coutinuo et in infinitum perfici queat; nec proinde tenetur eis impeccabilitatis dotium Conserre ,- Planeque et ultra sufficit ut eos injustitia condiderit , adjuvet ut perseverent, expectet saepius si lapsi sint, excipiat si resipiscant, et praemium aeternum conserat iis qui suis R. cultatibus, continuo succurrente auxilio, bene utentes , illud mereri voluerint. 8' Quia non mitius honus esset Deus, nec minus Persectus, etsi nullum foret ens cui possit attributa sua
manifestare, nullaque creatura erga quam exerceat bonitatem. 9' Tandem quia bonitatem multam habuisset, antequam entia quaedam creave. xit, eaque quotidie cresceret et augeretur, Prout nova conferret beneficia, quod sane absurdissi
O . 3' Deus est infinite sanetus; atqui none et Summe sanctus, at peccatum non impedi
ReU. Neg. min. Exigit quippa id unum sanctitas Dei , ut nullius peccati sit auctor et Causa , illudque aversetur, prohibeat, et nou expia. tum Plectat; porro Deus, quamvis illud non impediat, peccati non est auctor, cum hominem 1u eo statu constituerit, in quo omne Peccatum itare potuisset, atque auxilium ei praestat ut illud vitet; imo, ut notum est, illum Summa RVersatur, prohibet et plectit; ergo etc. se. Ens illud sanctius foret, magisque Pec eatum aversaretur, quod illud impediret; ergo non est Deus summe sanctus, si illud permittat. Resp. Neg. ant. Sanctitatem equidem et odium peccati magis manifestaret ens illud quod peccatum impediret, sed non sanctius esset; Siquiadem, ut jam diximus, attribula Dei ab essectio Bus aestimari nequeunt, cum infinito modo ma nifestari non possint, nec minus infinita fuerint antequam entia forent quibus mani Stentur . Aliunde non minuta sanctitatem ministatat
140쪽
sEcetro I. rasniendo peccatiam commissuin nec expiatum, quam illud impediendo ne committatur. se. Deus debet infinito odio peccatum pro
sequi; ergo debet illud impedire, alioquin maius odium conciperetur, illud nempe quod peccatum impediret.' Res . Neg. cons. Siquidem, ut jam diximus de aliis attributis , odium illud, quantum potest,
mani stare non tectium; sicut nec ita externa
amorem boni manifestat ut omnia quae possint existere bona producantur. Imo etiam nee potest odium infinitum manifestare, quia magis in se illud odisso debet quam creaturis, et in istis magis aut minus prout graviori vel leviori peccato sunt inquitiata , et aliunde illud infinito punire nequit, cum sit incapax creatura' poenas infinitae. Odium Dei est detestatio qua peccatum in se admittere nequit , nee si ullomodo participari; non enim aliud exigit ejus sanctitas, nec aliud esse probari potest; porro haec vel maxi- . ma detestatio illud necessario impedire non da-het, ut evidens est 3 sic quantumvis venenum odio quis habeat, illud non destruit cum potest, nec patitur ob eius existentiam, sed tantum iII ud a se removet et prohibet ne alii eo utantur,
Inst. Homo qui peccatum non impediret sanctus non esset; ergo nec Deus. Rem. Neg. cons. et parit. Homo enim peccatum in aliis impediro tenetur, et ' quia ad id lega Dei positiva adstringitur; unicuique enim man davit Deus de proximo suo. Quia debet, quidquid potest, emcere ne Deus inhonoretur et offendatur, 3' Quia, cum omnes homines sint aequales , debet alios sicut seipsum diligere. MQuia , cum natus sit ad societatem , debet peocatum, cum illam dedecoret. aut perturbet, im pedire. 5' Quia sibi praecavere debet , et aVertero contagium quo tam facile aliorum motu et